Στα τέλη της δεκαετίας του ’90, η τότε κυβέρνηση δηµιούργησε µια επιτροπή «σοφών» για να προετοιµάσει ένα σχέδιο µεταρρυθµίσεων. Η επιτροπή αυτή έγινε γνωστή κυρίως για τις προτάσεις της στο ασφαλιστικό, οι οποίες κατέληξαν στο νοµοσχέδιο Γιαννίτση. Η συνέχεια είναι γνωστή. Η ασφαλιστική µεταρρύθµιση µετατράπηκε στην τελική µάχη κατά την οποία οι δυνάµεις της ακινησίας πέτυχαν τη µαταίωση ολόκληρης της προσπάθειας εκσυγχρονισµού της χώρας. Ο καθηγητής Σπράος, ο οποίος κατά τραγική ειρωνεία ήταν µια φυσιογνωµία του αντιστασιακού και προοδευτικού κινήµατος, κατηγορήθηκε ως ένας ακόµα εκπρόσωπος του ανάλγητου νεοφιλελευθερισµού, των ξένων επικυρίαρχων, και δε συµµαζεύεται. Υπολογίζεται ότι 70 δις έχει στοιχίσει από τότε στο σύνολο του χρέους η µαταίωση εκείνης της µεταρρύθµισης. Στα επόµενα «χαµένα χρόνια», χάθηκαν άλλα 130 δις στο ∆ηµόσιο. Σε µια δεκαετία διπλασιάστηκαν οι δαπάνες για µισθούς και συντάξεις, προστέθηκαν 130.000 επιπλέον δηµόσιοι υπάλληλοι, την ίδια εποχή που ο κρατικός τοµέας σε όλες τις χώρες µειωνόταν καθώς η πληροφορική αντικαθιστούσε τη γραφειοκρατία.
Στην Ελλάδα, οι πρωτογενείς δαπάνες του δηµοσίου διπλασιάστηκαν. Η συνέχεια ήταν προδιαγεγραµµένη.
Το κείµενο της επιτροπής Σπράου κατέληγε λέγοντας πως οι όποιες µεταρρυθµίσεις δεν γίνονται όταν πρέπει, όσο περνάει ο καιρός θα είναι πολύ περισσότερο δύσκολες και επώδυνες. Αυτό ακριβώς ζούµε τα τελευταία 2 χρόνια. Το πολιτικό σύστηµα προσπαθεί συνεχώς να κερδίσει χρόνο, να αναβάλει τις αλλαγές, να εξαπατήσει την ευρωπαϊκή κοινότητα, να συµβιβαστεί µε τα διάφορα οργανωµένα συµφέροντα, να διατηρήσει το πελατειακό κράτος. Οι προνοµιούχες οµάδες δεν φαίνονται διατεθειµένες να χάσουν το παραµικρό προνόµιο, αντιδρούν σε κάθε αλλαγή, οπουδήποτε. Με αποτέλεσµα οι «νίκες» τους της κάθε περιόδου, να προετοιµάζουν την ακόµα πιο οδυνηρή πραγµατικότητα των επόµενων µηνών.
Το κείµενο της επιτροπής Σπράου κατέληγε λέγοντας πως οι όποιες µεταρρυθµίσεις δεν γίνονται όταν πρέπει, όσο περνάει ο καιρός θα είναι πολύ περισσότερο δύσκολες και επώδυνες. Αυτό ακριβώς ζούµε τα τελευταία 2 χρόνια. Το πολιτικό σύστηµα προσπαθεί συνεχώς να κερδίσει χρόνο, να αναβάλει τις αλλαγές, να εξαπατήσει την ευρωπαϊκή κοινότητα, να συµβιβαστεί µε τα διάφορα οργανωµένα συµφέροντα, να διατηρήσει το πελατειακό κράτος. Οι προνοµιούχες οµάδες δεν φαίνονται διατεθειµένες να χάσουν το παραµικρό προνόµιο, αντιδρούν σε κάθε αλλαγή, οπουδήποτε. Με αποτέλεσµα οι «νίκες» τους της κάθε περιόδου, να προετοιµάζουν την ακόµα πιο οδυνηρή πραγµατικότητα των επόµενων µηνών.
Το χρεοκοπηµένο σύστηµα προσπαθεί συνεχώς να φορτώσει το λογαριασµό στο πιο παραγωγικό τµήµα της οικονοµίας, το οποίο έχει οδηγήσει σε απόγνωση. Για να διατηρήσει τα προνόµια, επιβάλλει οριζόντια µέτρα. Για να διατηρήσει τη φοροδιαφυγή, επιβάλλει νέους φόρους σε όλο τον πληθυσµό. Αφού δεν εισπράττει το φόρο ακίνητης περιουσίας και το ΕΤΑΚ από το 2009, βάζει νέους φόρους σε όλα τα ακίνητα. Όλες οι καθυστερήσεις οδηγούν σε ένα ακόµα χειρότερο επόµενο επίπεδο. Αυτοί που οδήγησαν την κοινωνία σε αγώνες διατήρησης της προηγούµενης πλαστής ευδαιµονίας, είναι οι υπεύθυνοι για τα επόµενα χειρότερα δεινά. Σπαταλήσαµε δυο χρόνια για να συζητάµε αν θα µειωθεί η έξτρα αµοιβή των καθηγητών όταν διορθώνουν κόλλες, τους 16 µισθούς, τους 18 µισθούς, τα επιδόµατα έγκαιρης προσέλευσης, τις µετατάξεις στις συγκοινωνίες, τις επιδοτήσεις των σωµατείων, τις αναδροµικές αυξήσεις, τα αφορολόγητα, τις πρόωρες συντάξεις. Ήταν αναπόφευκτο. Αφού «αντιστάθηκαν» σε όλα, έφτασε η ώρα για τις απολύσεις των δηµοσίων υπαλλήλων. Αύριο δεν θα υπάρχουν λεφτά ούτε για τους µισθούς τους.
Αντί να πάρουν τον προϋπολογισµό και από την πρώτη µέρα να κόβουν κωδικό,κωδικό, προσπαθούσαν δυο χρόνια να φορολογήσουν την υπόλοιπη κοινωνία για να µείνει άθικτο το µαγαζάκι τους. ∆υο χρόνια τώρα, 700 µέρες, δεν υπάρχει µια µέρα που να µη µάθουµε άλλη µια είδηση σπατάλης και λεηλασίας του δηµόσιου χρήµατος. 9.000 νεκροί που παίρνουν σύνταξη, 50.000 µαϊµού αναπηρικές συντάξεις, στη Ζάκυνθο όλοι είναι τυφλοί, στη Λειβαδιά έχουν άσθµα, στην Κόρινθο είναι ανάπηροι. 700 χιλιάδες άνθρωποι παίρνουν κάποιο επίδοµα ή προνόµιο αναπηρίας, βιοµηχανία παραγωγής πολυτέκνων και αναπήρων.
Τα λεφτά της Εργατικής Εστίας πάνε στα συνδικαλιστικά σωµατεία, 177 εκατοµµύρια. 2.000 παπάδες χωρίς οργανικές θέσεις, µισθοδοτούνται µυστηριωδώς. ∆ιπλασιάστηκαν οι κλινικές στα νοσοκοµεία τα τελευταία χρόνια, για να γίνουν όλοι διευθυντές. Οργανισµοί των 11 ατόµων µε ενοίκιο 600 χιλιάδες. Ειδήσεις σκόρπιες που τις µαθαίνουµε, ξεχνιούνται, θα αντιµετωπιστούν κάποτε, ο υφυπουργός Εσωτερικών στέλνει «αυστηρή εντολή» στους δήµους να µάθει τους µισθούς των εργαζοµένων στις δηµοτικές επιχειρήσεις γιατί άκουσε ότι είναι υπέρογκοι. ∆εν ξέρουν τους µισθούς, δεν ξέρουν ποιοι παίρνουν επιδόµατα και πόσα, δεν ξέρουν ούτε καν τον αριθµό των εργαζοµένων στο κράτος. Θα γίνει κάποτε απογραφή, ενιαίο µισθολόγιο, ενιαία αρχή πληρωµών, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, απογραφή αποθηκών. Κάποτε, στο µέλλον. Ακόµα και σήµερα, συνεχίζουν. 25 εκατοµµύρια υπέγραψε ο αρµόδιος υπουργός προς τους συνεταιρισµούς για να «συµπληρώσουν» αιτήσεις αγροτών που θα λάβουν κοινοτικές επιδοτήσεις. 15 εκατοµµύρια σε ΜΚΟ και συνδικαλιστικά σωµατεία για να «προµηθεύσουν» το κράτος µε νέους συµβασιούχους ολιγόµηνης εργασίας. Το κοµµατικό κράτος µοιράζει χρήµα στο κοµµατικό κράτος, την ώρα που η χώρα χρεοκοπεί.
Το πολιτικό σύστηµα αποδεικνύεται κάθε µέρα ανίκανο να αντιµετωπίσει την κατάσταση. Η κυβέρνηση δεν προχωράει και η αντιπολίτευση δεν την αφήνει να προχωρήσει. Η Αριστερά έχει µετατραπεί σε εκπρόσωπο της χρεοκοπίας. Η ευρωπαϊκή κοινότητα έχει µεγάλες ευθύνες επίσης. Έβαλε ποσοτικούς στόχους υπολογίζοντας ότι η υλοποίησή τους θα οδηγούσε στις µεταρρυθµίσεις και στη σύγκλιση µε τα ευρωπαϊκά δεδοµένα. Έκαναν λάθος, η Ελλάδα δεν αντιµετωπίζει ζήτηµα χρέους αλλά χρεοκοπηµένου συστήµατος. Θα ’ταν καλύτερο, δυο χρόνια τώρα, αντί για όλους αυτούς τους στόχους, τα νούµερα και τα µέτρα, να είχαν κάνει ένα µόνο πράγµα: Να καταργήσουν όλους τους φορολογικούς νόµους και να µας δώσουν έναν απλό, σύµφωνο µε τα ευρωπαϊκά κριτήρια, να διαλύσουν όλες τις εφορίες και τα τελωνεία και να στήσουν απ’ την αρχή ένα φοροεισπρακτικό µηχανισµό. Καλύτερα αποτελέσµατα θα είχαν.
Ευθύνες, όµως, έχει και η κοινωνία. Επεφύλαξε για τον εαυτό της το ρόλο του σοβαρά ασθενούς που δεν θέλει να αντιµετωπίσει την πραγµατικότητα και ζητάει να εξαπατηθεί µε εύκολες λύσεις. ∆εν χρωστάµε, δεν πουλάµε, δεν πληρώνουµε. Μεταξύ της ευρωπαϊκής λύσης και των ντόπιων δηµαγωγών, προτίµησε να ακούει τους δεύτερους. Αντί να πιέζει για να αλλάξει το αναχρονιστικό σύστηµα, εγκλωβίστηκε στην προπαγάνδα της χρεοκοπίας, η χώρα πτωχεύει και η κοινωνία ασχολείται µε τον τρόπο εκλογής πρυτάνεων και το άνοιγµα των φαρµακείων τα Σάββατα.
∆υο χρόνια µετά, δεν φαίνονται δυνάµεις ικανές να αλλάξουν την κατάσταση. Οδηγούµαστε µαθηµατικά προς το µοιραίο. Μερικές φορές και από την κρίση, πιο αποκαλυπτική είναι η διαχείριση της κρίσης. ∆εν µας φταίει η οικονοµική κρίση για την κατάστασή µας. Απ’ όλες τις χώρες που αντιµετώπισαν προβλήµατα, µόνο εµείς είµαστε σ’ αυτή την τραγική κατάσταση. Μας φταίει που δεν µπορέσαµε να αντιδράσουµε, να διαλύσουµε τις ψευδαισθήσεις, να αντιµετωπίσουµε τον αδιέξοδο, αυτάρεσκο παιδισµό µας. Αν δεν συµβεί κανένα θαύµα, η ώρα του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» είναι πιο κοντά.
