 |
Στην Ακαδημία
Τεχνών και Πολιτισμού του Κουρδιστάν, εγγύς στο κίνημα του Εργατικού Κόμματος του
Κουρδιστάν στο “Μικρό Κουρδιστάν” του Παρισιού στις 16 Ιανουαρίου. |
Όταν ο Riza Altun έφτασε
από το Ιράν στα μέσα της δεκαετίας του 2000, ήξερε ότι θα ήταν οι
πράκτορες της DST, οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες , που θα τον καλωσόριζαν στο
αεροδρόμιο για να τον συνοδέψουν με αυτοκίνητο μέχρι το Παρίσι . Κανένα
κόκκινο χαλί, φυσικά, ούτε τίποτα το επίσημο. Προπαντός όχι.
Μεταξύ αυτού του υψηλού Κούρδου αξιωματούχου και των γαλλικών
υπηρεσιών αντι-κατασκοπίας, οι σχέσεις είναι περισσότερο διακριτικές, αλλά γερά
δεμένες με σιωπηρές συμφωνίες και καλώς εννοούμενα συμφέροντα. Ένας παλιός
των υπηρεσιών το συνοψίζει με μια φράση: «Αν δεν κάνεις φασαρίες, δεν
θα σου κάνουμε κ’ εμείς».
Από τη μία πλευρά, λοιπόν,
το Υπουργείο Εσωτερικών ανέχεται τις πολιτικές δραστηριότητες και παρέχει άδειες
διανομής, ακόμη και στα μέλη του PKK, του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν,
που θεωρείται παράνομο ακόμα και τρομοκρατική οργάνωση από ορισμένες
χώρες.
Από την άλλη, οι Κούρδοι ακτιβιστές αποφεύγουν να εμφανίσουν στο γαλλικό
έδαφος, τη σύγκρουση τους με την τουρκική κυβέρνηση για πάνω από τριάντα
χρόνια.
Στις 5 Φεβρουαρίου
2007, ωστόσο, όταν οι αστυνομικοί κτυπούν το κουδούνι ενός διαμερίσματος στη
Ville d’Avray (Hauts-de-Seine), ήταν για να συλλάβουν τον Riza Altun στην αυγή
της ημέρας. Η επιχείρηση στοχεύει είκοσι άτομα συνολικά, για τα οποία υπάρχουν
υποψίες ότι εισπράττουν κεφαλαία για τη χρηματοδότηση μιας «τρομοκρατικής
οργάνωσης».
Κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, ο Riza
Altun επικαλείται τις ειδικές επαφές του με την DST. Δίνει ονόματα,
αριθμούς τηλεφώνου.
Ο περιβόητος «έρανος
κεφαλαίων» ονομάζεται η «Kampanya», ένας ετήσιος δημόσιος έρανος εντός της κουρδικής κοινότητας.
Χρησιμοποιείται εν
μέρει για τη χρηματοδότηση του αντάρτικου στη Τουρκία;
Ασφαλώς. Και πάντα ήταν
ένα κοινότυπο θέμα που συζητιόταν με την DST.
Αλλά τίποτα δεν θα αλλάξει
τη γνώμη του δικαστή: ο δικαστής αρνείται οποιαδήποτε αντιπαράθεση.
Μεταξύ της Γαλλίας
και των Κούρδων, η κατάσταση ανατράπηκε.
Από τότε, μέσα σε πέντε χρόνια, κινήθηκαν
όχι λιγότερο από είκοσι μια διαδικασίες εναντίον των δικτύων του ΡΚΚ στη
Γαλλία, με επικεφαλής τον αντι-τρομοκρατικό δικαστή Thierry Fragnoli .
Από τότε και στο εξής, «όλες οι αξιώσεις της
Τουρκίας, ή σχεδόν όλες, ικανοποιήθηκαν από τη Γαλλία», δηλώνει ο
δημοσιογράφος Emre Demir , ανταποκριτής στο Παρίσι της τουρκικής
συντηρητικής εφημερίδας Zaman , εγγύς με την κυβέρνηση.
ΕΝΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟ ΠΑΖΛ
Στις 11 Φεβρουαρίου
2013, η δίκη της Kampanya ξεκινά ενώπιον του Εφετείου του
Παρισιού.
Θα μπορούσε να είχε ίσως περάσει απαρατήρητη, εάν δεν είχε
προηγηθεί ένα μήνα νωρίτερα, μια τριπλή πολιτική δολοφονία: τρεις
γυναίκες, Κούρδισες ακτιβίστριες σκοτώθηκαν από αρκετές σφαίρες στο κεφάλι,
στην καρδιά του Παρισιού, στις 9 Ιανουαρίου 2013.
Μεταξύ της αλλαγής
στάσης του 2007 και της βαρβαρότητας αυτών των δολοφονιών, εμφανίζεται ξαφνικά
ένα πολύπλοκο παζλ, όπου τα κομμάτια φαίνονται να είναι μέρος του
ίδιου συνόλου, αλλά όπου κανένα δεν ταιριάζει.
«Μια υπόθεση που βρωμάει»,
λέει ένας ερευνητής. Δείχνει επίσης σε ποιο βαθμό η Γαλλία έχει πλέον
εμπλακεί στην τουρκο-κουρδική σύγκρουση.
Για να πούμε την
αλήθεια, μια πρώτη δίκη της Kampanya έγινε τον Ιούνιο του 2011: μια νεαρή
γυναίκα είχε προκαλέσει αίσθηση, πέρα από τις ποινές που αναγγέλθηκαν -όλες με
αναστολή.
Η Fidan Dogan είναι 30
χρονών.
Το 1991, οι γονείς της,
προσγειώθηκαν από το τουρκικό Κουρδιστάν σε μια εργατική πολυκατοικία του
Στρασβούργου.
Η Fidan μαθαίνει γαλλικά με φοβερή ταχύτητα, πηδάει τάξεις
στο σχολείο, ονειρεύεται ιατρική .
Είναι η ελπίδα
της οικογένειας .
Και ξαφνικά αφήνει τα πάντα: το Κουρδικό ζήτημα έχει
εισβάλει στη ζωή της. Περνάει από τους λαϊκούς χορούς στις πολιτικές
διαδηλώσεις, κάνει μεταφράσεις για τους ακτιβιστές με ενδιάμεση στάση το Παρίσι
και συνεχίζει με μια θεωρητική εκπαίδευση στην Ολλανδία. «Ψάχνει τις ρίζες
της», λέει η Nursel, μία από τις φίλες της.
Η Fidan Dogan καθίσταται
πλέον απαραίτητη στις δημόσιες σχέσεις του κινήματος, μεταξύ Στρασβούργου, Βρυξελλών και Παρισιού.
Στο βιβλίο
διευθύνσεων της, ο Φρανσουά Ολάντ γειτνιάζει με τον Martin Schulz, πρόεδρο
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
«Έπαιρνε ό, τι ήθελε,
για έναν απλό λόγο: δεν μπορούσε να φανταστεί ότι κάποιος θα της έλεγε
όχι», μας λέει ένας
ακτιβιστής.
Ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου
του Παρισιού, ανέλαβε η ίδια τη διαχείριση της δίκης, μιλώντας στους
δημοσιογράφους και τους δικηγόρους, καταφέρνοντας ακόμα να τοποθετήσει μέλη της
κουρδικής κοινότητας στην αίθουσα. Ήταν παντού, όλη την ώρα, και με το γέλιο και
τα τακούνια της που χτυπούσαν χαρούμενα.
Η Fidan Dogan είναι
μία από τις τρεις γυναίκες που δολοφονήθηκαν στις 9 Ιανουαρίου 2013.
Ανακαλυμμένη τα
μεσάνυχτα, η είδηση των δολοφονιών διαπέρασε με ταχύτητα ενός φλας το νεφέλωμα των γαλλικών κουρδικών
ενώσεων γύρω από το PKK.
Στις 4:00 π.μ., χίλια
άτομα είχαν ήδη συγκεντρωθεί αυθόρμητα, συμπεριλαμβανομένης της υπηρεσίας
ασφαλείας τους, στον τόπο του εγκλήματος, το Κέντρο Πληροφοριών του Κουρδιστάν,
στο 10ο διαμέρισμα του Παρισιού.
Στις 10 π.μ. την
επόμενη ημέρα, είναι 4.000, αριθμός που θα διογκωθεί σε περίπου 20.000 στη
διαδήλωση της επόμενης μέρας.
Ορισμένοι ήρθαν από
τις Κάτω Χώρες, η από τη Γερμανία με λεωφορεία.
Βουλευτές του
Κόμματος για την Ειρήνη και τη Δημοκρατία (BDP), νομική βιτρίνα του ΡΚΚ στην
Τουρκία, πραγματοποίησαν μια συνάντηση κρίσης σε ένα μπαρ απέναντι από το
σιδηροδρομικό σταθμό Gare du Nord, με την Εγερία του κουρδικού κινήματος, τη Λεϊλά
Ζάνα , βραβείο Ζαχάρωφ.
Οι υψηλοί εξόριστοι πολιτικοί,
ο Zübeyir Αϊντάρ και ο Remzi Kartal, έρχονται από τις Βρυξέλλες. Όλο το 10ο
διαμέρισμα , βαφτισμένο «Μικρό Κουρδιστάν», πενθεί.
Οι σουβλατζήδες,
ταξιτζήδες, η κουρείς έκλεισαν σε
ένδειξη αλληλεγγύης. Σε μερικές βιτρίνες εμφανίζονται φωτογραφίες από τις
τρεις γυναίκες.
Αξιοσημείωτη
οργάνωση, σοβαρά στελεχωμένη, αλλά κλειδωμένη στο εαυτό της -με λόγους στα τουρκικά, και συνθήματα κατευθείαν
εισαγόμενα από τη χώρα -εικόνα ολόκληρου
του κινήματος.
Λιγότερο από δύο
εβδομάδες μετά το περιστατικό, η σύλληψη του Ομέρ Γκιουνέι, 30 χρονών, δεν επέτρεψε να
διαλυθούν οι σκιές. Μπαίνουμε στον πειρασμό να πούμε ότι τις έχει
εντείνει λίγο παραπάνω.
Ο Ομέρ Γκιουνέι και η
οικογένειά του κατάγονται από μια τουρκική υπερεθνικιστή περιοχή, αλλά ο νεαρός
είχε προσεγγίσει όμως τις κουρδικές οργανώσεις εδώ και ένα ή δύο χρόνια, υπηρετώντας
ευχάριστα σαν παιδί για όλες τις δουλειές. Ο θείος του τον χαρακτηρίζει ως
λίγο χαζό, και ο ίδιος παρουσιάστηκε στο αστυνομικό τμήμα για να καταθέσει.
Αυτός ο μυστήριος και
διφορούμενος ύποπτος έδωσε αμέσως την ευκαιρία στη τουρκική κυβέρνηση και στο
κουρδικό αντάρτικο να αλληλοκατηγορούνται για τις δολοφονίες.
Η πρώτη καταγγέλλει μια
εσωτερική εκκαθάριση λογαριασμών. Το δεύτερο βλέπει την υπογραφή του «βαθέως
κράτους», αυτά τα παράνομα δίκτυα του αντι-αντάρτικου, που χρησιμοποιήθηκαν
κατά το παρελθόν, από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες για να καθαρίσουν τους αντιπάλους.
«Πολλοί από εμάς
έχουν γίνει στόχο του τουρκικού εθνικιστικού τύπου. Λάβαμε απειλές το 2012 που
ανάγγειλαν ότι ομάδες δολοφόνων κυκλοφορούσαν στη Γαλλία και τη Γερμανία», συνεχίζει
ο Zübeyir Αϊντάρ, επικεφαλής του PKK στην Ευρώπη.
Τούρκοι και Κούρδοι
συμφωνούν, ωστόσο, σε ένα σημείο: ότι αυτό το πολιτικό έγκλημα είχε ως στόχο να
τορπιλίσει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν στο
Ιμραλί, το νησί- φυλακή, όπου κρατείται ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο ιστορικός
ηγέτης του PKK.
Μυστικές συνομιλίες
είχαν ήδη διεξαχθεί μεταξύ Κούρδων και Τούρκων στο Όσλο, που διακόπηκαν απότομα
το 2011 όταν μια τουρκική εφημερίδα δημοσίευσε την μεταγραφή των ταινιών καταγραφής
των συζητήσεων.
Στον απόηχο, «οι τέσσερις εκπρόσωποι της κουρδικής
πλευράς, γραφτήκαν στον κατάλογο των
βαρόνων των ναρκωτικών στις Ηνωμένες Πολιτείες», παρατηρεί ο δικηγόρος Antoine
Comte , ο οποίος υπερασπίζεται ένας από αυτούς, τον Adem Uzun, που συνελήφθη
στη Γαλλία το 2012.
Αυτή τη φορά, οι
διαπραγματεύσεις φαίνονταν να υποστηρίζονται ευρύτερα από την τουρκική πολιτική
τάξη και πιθανώς να οδηγήσουν σε συμφωνία για μια σύγκρουση που έχει
στοιχίσει περισσότερο από 45.000 θανάτους σε τριάντα χρόνια.
«Το αποτέλεσμα είναι
ότι κινδυνεύουμε να καταφύγουμε όλοι στο PKK», μας λέει ο Ερκάν, ένας Κούρδος καλλιτέχνης. «Οι περισσότεροι
άνθρωποι, ωστόσο, είναι υπέρ των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, και θέλουν
επίσης την αποστρατιωτικοποίηση του PKK, το μετασχηματισμό του σε
αστικό κίνημα χωρίς τη λατρεία του
Οτσαλάν και τα σταλινικά αντανακλαστικά».
Μέσω της Sakine
Cansiz , «κτυπήθηκε ένα σύμβολο», δηλώνει η Berivan, ακτιβιστρια
που γεννήθηκε στη Γαλλία.
Η Sakine Cansiz, 55
ετών, είναι η δεύτερη γυναίκα που δολοφονήθηκε στις 9 Ιανουαρίου.
«Όταν έμπαινε στο
καφενείο του Κουρδικού Πολιτιστικού Κέντρου, οι άνθρωποι σηκώνονταν αυθόρμητα,
ακόμη και οι άνδρες», μας δηλώνει ο Μεχμέτ Ούλκερ,
πρόεδρος της Ομοσπονδίας των κουρδικών Ενώσεων στη Γαλλία.
«Μόνο με τον τρόπο
που περπατούσε, καταλάβαινες ποια ήταν».
Ευθύς. Σίγουρή
για τον εαυτό της. Κομψή. Ούτε καφέ, ούτε τσιγάρα, ούτε κρέας, ούτε οινόπνευμα,
ούτε σύζυγο, ούτε προσωπική ζωή. Ξύπνημα στις 5:00 το πρωί. Γυμναστική. Πειθαρχία.
ΘΡΥΛΟΣ
Όπως όλοι οι ηγέτες
του κινήματος, η Sakine Cansiz περιηγείται σε όλη την Ευρώπη.
Αρχές Ιανουάριου 2013,
φτάνει στο Παρίσι για να ενημερώσει τα χαρτιά της.
Στις 9 Ιαν., πρέπει
να φύγει για τη Γερμανία, αλλά λίγο πριν, πρέπει να συναντήσει την Fidan
Dogan, με το γέλιο τα τακούνια της.
Αν η νεαρή γυναίκα φαίνεται
να ενσαρκώνει τη δεύτερη γενιά των ακτιβιστών, η Sakine ενσαρκώνει τη πρώτη, την πολύ πρώτη.
Ο Θρύλος της διηγείται
σε όλα τα κουρδικά σπίτια, την δείχνουν σε πόστερ δίπλα στον Οτζαλάν στην
ίδρυση του PKK, το 1978, η σύλληψη της σχεδόν αμέσως, τα δώδεκα χρόνια στη
φυλακή, τα βασανιστήρια.
«Όταν οι δεσμοφύλακες
της έκοψαν το στήθος, δεν μίλησε. Ούτε ούρλιαξε. Είχε ορκιστεί να μην αφήσει το
παραμικρό ήχο ενώπιον των βασανιστών της», μας λέει μια
μητέρα οικογέννιας.
Με την απελευθέρωση της
το 1991, καταφεύγει στο «βουνό», το όνομα που δίνεται στην ένοπλή πάλη,
όπου κατέφυγε το κίνημα από το 1984.
Η Fidan και η Sakine
έχουν ραντεβού στο Κέντρο Πληροφόρησης του Κουρδιστάν.
Η ιδρυτής του ΡΚΚ πρέπει
να πάει στη Villiers-le-Bel (Val d’Oise), όπου την φιλοξενεί ένας ακτιβιστής.
Ποιος έχει αυτοκίνητο
να την πάει;
Η Fidan Dogan καλεί τον Ομέρ Γκιουνέι, όπως συχνά σε αυτές
τις περιπτώσεις.
Την αφήνει γύρω στις 11
και τέταρτο (μμ) σε ένα παρκινγκ. Πάει και παίρνει ένα χυμό πορτοκαλιού στο
μανάβικο.
Το τελευταίο e-mail φεύγει
από το κέντρο έως 12.42 πμ, μια αίτηση μετάφρασης από μια ένωση.
Η κάμερα
παρακολούθησης καταγράφει τον Ομέρ Γκιουνέι που φεύγει από το Κέντρο στις 12.56
πμ.
Η αστυνομία θα βρει τέσσερα
ποτήρια πάνω στο τραπέζι και τρεις δολοφονημένες γυναίκες.
Ο Ομέρ Γκιουνέι αρνείται.
Η τρίτη γυναίκα ονομάζεται
Λεϊλά Σουλεμέζ, αλλά την έλεγαν η «μικρή».
Δεν ήταν 25 και
ήθελε να «καταταγεί στα βουνά», σύμφωνα με ένα φίλο
της. Η Sakine Cansiz έπρεπε να την βοηθήσει.
Την τελευταία στιγμή,
οι δύο γυναίκες αποφάσισαν να φύγουν μαζί για τη Γερμανία.
Aubenas και Guillaume Perrier
var _wau = _wau || []; _wau.push([“small”, “wvg1ie6mi5ta”, “m3y”]);
(function() {var s=document.createElement(“script”); s.async=true;s.src=”http://widgets.amung.us/small.js”;
document.getElementsByTagName(“head”)[0].appendChild(s);})();
