Την εβδομάδα που πέρασε πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη διημερίδα με τίτλο «Κέντρα υποδοχής για όσους ζητούν άσυλο στην Ελλάδα και στη Νορβηγία. Οφέλη και επιπτώσεις για τις τοπικές κοινωνίες».
Ουσιαστικά ήταν ένα «σεμινάριο» που οργανώθηκε από την Πρεσβεία της Νορβηγίας στην Ελλάδα, όπου εξετάστηκαν όλα τα θέματα που αφορούν στη μετανάστευση. Αρκούν οι τίτλοι μερικών εισηγήσεων για να αντιληφθεί κάποιος ότι επρόκειτο για «μαθήματα» προς την Ελλάδα, βασισμένα στη νορβηγική εμπειρία: «Κέντρα υποδοχής στη Νορβηγία. Συνεργασία μεταξύ κράτους, τοπικών αρχών και υπευθύνων για τα κέντρα. Ρόλοι και υπευθυνότητες», «Πώς μπορούν οι τοπικές αρχές να διασφαλίσουν την επιτυχή εγκατάσταση ενός κέντρου υποδοχής. Ο ρόλος και οι υπευθυνότητες των τοπικών αρχών που φιλοξενούν ένα κέντρο υποδοχής».
   Είναι σαφές ότι η προσπάθεια ενός σκανδιναβικού κράτους να κάνει «μαθήματα» στην Ελλάδα για το συγκεκριμένο ζήτημα, ακούγεται οξύμωρη. Ιδιαίτερα όταν είναι γνωστά τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στις κοινωνίες των βορείων χωρών από την παρουσία μεταναστών, τις αντιδράσεις που προκάλεσαν, αλλά και τα γεγονότα που ξέσπασαν στη γειτονική Σουηδία ταυτόχρονα με τη διενέργεια του «σεμιναρίου» στην Ελλάδα.
   Στις εργασίες της διημερίδας είχαν προσκληθεί και Έλληνες Δήμαρχοι (προφανώς για να διδαχθούν από τη νορβηγική εμπειρία). Ένας εξ αυτών, ο Δήμαρχος Ορεστιάδας κ. Δημήτρης Μουζάς, ευθαρσώς εξέφρασε τις απόψεις του επί του θέματος και τόνισε τις μεγάλες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ της Ελλάδας και των υπολοίπων ευρωπαϊκών χωρών, όσον αφορά το ζήτημα της μετανάστευσης. Άλλωστε ο ακριτικός Δήμος Ορεστιάδας αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια τις επιπτώσεις από τη μετανάστευση και έχει τη δική του εμπειρία, που απέχει πολύ από τα συμπεράσματα θεωρητικών σεμιναρίων.
   Αξίζει να παραθέσουμε ολόκληρη την παρέμβαση του Δημάρχου Ορεστιάδας, η οποία με τις αλήθειες που περιείχε, «ενόχλησε» τους διοργανωτές των «μαθημάτων»:

Παρέμβαση Δημάρχου Ορεστιάδας, κ. Δημητρίου Μουζά, στη διημερίδα της Πρεσβείας της Νορβηγίας (Θεσσαλονίκη 22 & 23 Μαΐου 2013), για τις δομές υποδοχής μεταναστών.

   Κυρίες και Κύριοι,

   Όσα ακούσαμε από τους εισηγητές ήταν πολύ ενδιαφέροντα και οπωσδήποτε η εμπειρία της Νορβηγίας μπορεί να βοηθήσει κι εμάς εδώ στην Ελλάδα να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα.
   Όμως επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε κάποιες διαφορές. Η Ελλάδα βρίσκεται στο άκρο της Ευρώπης και είναι αυτή που δέχεται το κύμα των παράνομων μεταναστών από την Ασία. Μάλιστα, μετά από τα μέτρα που έλαβε η Ισπανία πριν από μερικά χρόνια και την αυστηρή πολιτική της Ιταλίας στο ίδιο ζήτημα, μεγάλο μέρος από τους παράνομους μετανάστες της Αφρικής, επίσης επιλέγουν την Ελλάδα ως πύλη εισόδου στην Ευρώπη, μέσω της Τουρκίας.
   Αντίθετα η Νορβηγία βρίσκεται πολύ μακριά από τις κύριες πύλες εισόδου μεταναστών και έτσι δέχεται πολύ μικρό ποσοστό του συνόλου αυτών, ενώ ταυτόχρονα έχει την άνεση να σχεδιάζει και να υλοποιεί την πολιτική της επί του ζητήματος.

   Μια δεύτερη διαφορά έγκειται στις χώρες προέλευσης των μεταναστών.
   Στην Ελλάδα η μεγάλη πλειοψηφία προέρχεται από χώρες κυρίως μουσουλμανικές, με εντελώς διαφορετική πολιτισμική κουλτούρα, κάτι που καθιστά απόλυτα δυσχερή την ομαλή ένταξή τους στην τοπική κοινωνία, κυρίως λόγω του μεγάλου πληθυσμού τους και της σταθερής προσήλωσής τους στα δικά τους θρησκευτικά και πολιτιστικά δεδομένα.
   Αντίθετα στη Νορβηγία το ποσοστό προερχομένων από την Ασία και την Αφρική, νομίζω είναι πολύ μικρότερο και υπολείπεται κατά πολύ του ποσοστού μεταναστών που προέρχονται από χώρες της υπόλοιπης Ευρώπης.

   Δε θέλω να επεκταθώ περισσότερο, άλλωστε ήρθαμε να ακούσουμε τις δικές σας εμπειρίες, για να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας.
   Απλά θέλω να είμαι σαφής στην άποψή μου. Πιστεύω ότι μια χώρα στο μέγεθος της Ελλάδας, δε μπορεί να δεχτεί τόσο μεγάλους αριθμούς μεταναστών και μάλιστα διαφορετικής κουλτούρας. Πρέπει να δημιουργηθούν εκείνες οι δομές που θα επιτρέπουν την έκφραση αλληλεγγύης που επιβάλλει ο ανθρωπισμός, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να διαφυλαχθεί και η ιδιαίτερη φυσιογνωμία των τοπικών πληθυσμών.
   Η Ευρώπη δε μπορεί να κρύβεται πίσω από τις ρυθμίσεις που επιβάλλει το Δουβλίνο 2, καθιστώντας κυρίως την Ελλάδα ως χώρο υποδοχής μεταναστών. Έτσι υποχωρεί από τα όριά της και παραδίδει ένα κομμάτι της προκειμένου να κρατήσει ισορροπίες στα υπόλοιπα.
   Το σωστό θα ήταν να συζητήσει και να επιβάλλει αυστηρά μέτρα πέρα από τα όριά της, εκεί δηλαδή που δημιουργείται ουσιαστικά το πρόβλημα. Δεν είναι δυνατό να μιλάμε στην Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Ελλάδα για αντιμετώπιση του φαινομένου της μετανάστευσης και ταυτόχρονα να κινούνται σχεδόν ανεμπόδιστα εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς στη γειτονική Τουρκία.
   Οδικώς, αεροπορικώς και με κάθε άλλο τρόπο φτάνουν στην Τουρκία, κινούνται άνετα μέσα σε αυτήν και τελικά προωθούνται στα σύνορα με την Ελλάδα για να περάσουν στην Ευρώπη. Εκεί είναι το πρόβλημα και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.

   Είμαι σίγουρος ότι ειδικά οι Νορβηγοί φίλοι μας, μπορούν να αντιληφθούν πολύ εύκολα τις δικές μας απόψεις.
   Ούτε η Ελλάδα ούτε η Νορβηγία ήταν ποτέ αποικιοκρατικές δυνάμεις. Δεν είχαν δεσμούς, ούτε εκμεταλλεύτηκαν ποτέ χώρες της Ασίας και της Αφρικής ώστε να δεχθούν ως πολίτες τους κατοίκους αυτών των χωρών.
   Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα και η Νορβηγία έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους τον υψηλό βαθμό εθνικής ομοιογένειας. Είναι πολύ δύσκολο ο κάτοικος του Όσλο και του Μπέργκεν, της Αθήνας και της Πάτρας, να συμβιβαστούν με την ιδέα ότι θα αποκτήσουν την εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα το Λονδίνο, το Παρίσι, το Βερολίνο ή η Μασσαλία.

   Ο ρατσισμός είναι ο μεγάλος εχθρός της ανθρωπιστικής ευρωπαϊκής κουλτούρας και δεν πρέπει να βοηθήσουμε στην εξάπλωσή του, κλείνοντας τα μάτια στην ουσία του προβλήματος και παραβλέποντας ότι ταυτόχρονα με τη διαχείριση του ζητήματος πρέπει να ασχοληθούμε και με την αποτροπή.
   Δυστυχώς, εάν συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο αυτήν την κοντόφθαλμη πολιτική, τα ρατσιστικά κρούσματα βίας θα αυξάνονται και συνεχώς περισσότεροι άνθρωποι στις χώρες μας θα αρχίσουν να αντιδρούν και να συμπεριφέρονται ανάρμοστα.
   Όλους μας συγκλόνισε η «υπόθεση Μπρέϊβικ» στη Νορβηγία και όλους μας απασχολεί η αυξανόμενη επιρροή ρατσιστικών απόψεων στην Ευρώπη. Καιρός είναι να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα πολύπλευρα και όχι μονοδιάστατα.

   Κατά την άποψή μου, απαιτείται άμεση τροποποίηση της Συνθήκης «Δουβλίνο 2». Ως Ευρώπη πρέπει να διαχειριστούμε το πρόβλημα υπεύθυνα και με αίσθημα αλληλεγγύης. Όλοι θα πρέπει να επωμιστούν τα βάρη αναλογικά. Είτε ένα εκατομμύριο μετανάστες μπουν στην Ευρώπη, είτε δέκα είτε πενήντα, πρέπει να κατανεμηθούν αναλογικά σε όλες τις χώρες, ανάλογα με τον πληθυσμό και την έκτασή τους.
   Δε μπορεί να αναλάβει αυτό το φορτίο της υποδοχής μόνο η Ελλάδα, επειδή βρίσκεται στα σύνορα της Ευρώπης. Οι καραντίνες, τα καθαρτήρια και τα γκέτο, ανήκουν στο Μεσαίωνα και εμείς δεν πρόκειται να παίξουμε αυτό το ρόλο.
   Η πολιτική πέρα από τα στερεότυπα και τις ιδεολογικές αγκυλώσεις, πρέπει να βλέπει και την πραγματικότητα και κυρίως να την αντιμετωπίζει προς όφελος των τοπικών κοινωνιών. Με σεβασμό και αλληλεγγύη προς κάθε κουλτούρα, θρησκεία και ιδιαιτερότητα, χωρίς όμως να παραβλέπει και τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών.

Σας ευχαριστώ

Δημήτρης Μουζάς
Δήμαρχος Ορεστιάδας