Απόστολος Αποστολόπουλος
Όταν ο Δ. Μπελαντής πρότεινε και η συντακτική επιτροπή αποδέχτηκε αυτό το τεύχος των Τετραδίων να είναι αφιερωμένο στην πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, από το 4% έως την κυβέρνηση, δηλαδή στην πορεία και τη φυσιογνωμία της Αριστεράς, δεν διαφώνησα αλλά αναρωτήθηκα γιατί πρέπει να τρέχουμε διαρκώς σε Μνημόσυνα.
Θεωρώντας ότι, πλέον, το Ζήτημα της Αριστεράς και συναφώς του ΣΥΡΙΖΑ μπορούσε να συμπυκνωθεί σε λίγες λέξεις όπως αυτές του Εγγονόπουλου στην «Ποίηση 1948»:

 (αντί «εμφύλιου σπαραγμού» θα ταίριαζε σήμερα το «γενικού εκφυλισμού»).

Μ’ άλλα λόγια την πρόταση του Δ. Μπελαντή την κατάλαβα ως πρόσκληση να γράψουμε, σχεδόν πρώτοι εμείς, ένα επικήδειο, αφού πολύ λίγοι, ακόμα και σήμερα, παραδέχονται ότι η ιστορική Αριστερά είναι νεκρή, από χρόνια. Στη θέση της ιστορικής Αριστεράς φύτρωσαν ένα σωρό άλλες έτσι ώστε να μπορεί ο Μπλερ και ο Σημίτης να υποστηρίζουν ότι ανήκουν στην Αριστερά το ίδιο όπως ο Κουτσούμπας, ο Στάλιν και η Κανέλλη, ενώ και ο Τσίπρας με τους δικούς του ισχυρίζονται ότι κι αυτοί στην Αριστερά βρίσκονται. Μια Αριστερά για όλα τα γούστα, για όλες τις χρήσεις και φιλοδοξίες, πολιτική επιλογή, ευκαιρία σταδιοδρομίας,  επάγγελμα προσοδοφόρο.
Με λόγια απλά, όταν μιλάμε για Αριστερά, δεν μπορεί να μιλάμε για τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά μόνο αν εννοούμε μια ακόμα από αυτές τις ανεξέλεγκτες φύτρες, γεννήματα εργαστηρίου για ποικίλες χρήσεις. Δεν υπάρχει καμία σχέση ούτε καν  σχέση του «άσωτου υιού» με την Οικογένεια. Η Οικογένεια έχει εκλείψει και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι όπως η Ντόλυ, το πρώτο πρόβατο κατασκευασμένο στο εργαστήριο. Ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση κατέδειξε ότι εξάλειψε από τη ρίζα κάθε ίχνος σχέσης με την οποιαδήποτε Αριστερά. Ίσως το μόνο στοιχείο σύνδεσης είναι η απόλυτη, τυφλή υπακοή στις προσταγές της ηγεσίας. Δικαιολογημένα. Η πλήρης ανικανότητα των στελεχών να βγουν από το τέλμα επί τόσες δεκαετίες της Μεταπολίτευσης, καταλήγει φυσιολογικά στην απόλυτη υποταγή τους στον ηγέτη που τους έβγαλε από τη μιζέρια.
 Η γνωστή Αριστερά,  της Ιστορίας, της Αυταπάρνησης και της Θυσίας,  πέθανε οριστικά, συμβολικά και ουσιαστικά, στη Γιάλτα:
– Επειδή η Μητέρα-Πατρίδα του Σοσιαλισμού συμπεριφέρθηκε ως Κράτος πρόθυμο και ικανό να μοιράσει με τον εχθρό τον Κόσμο και όχι ως Κράτος/ Φορέας της Επανάστασης στον Κόσμο. Στη Γιάλτα η Επανάσταση εκοιμήθη, θα έλεγαν οι Άγιοι Πατέρες.
-Επειδή μια τέτοια μοιρασιά θεωρήθηκε θεμιτή, αποκάλυπτε πως «κάτι σάπιο υπήρχε στο βασίλειο». Διότι προϋπέθετε ότι τα ΚΚ (και το ΚΚΣΕ) είχαν χάσει και τη θέληση και την ικανότητα να σκέπτονται, να σκέπτονται μόνα τους, για τον εαυτό τους και για όλους τους άλλους, δηλαδή εθνικά και διεθνιστικά, αλλά είχαν εκχωρήσει στον ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ την υποτίθεται αναπαλλοτρίωτη σκέψη (τους). Ο καπιταλισμός χρόνια το προσπαθεί και δεν τα καταφέρνει -να ελέγξει τη σκέψη. Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ, για να λέμε τη σκάφη-σκάφη, είχε οξεία γεωπολιτική αντίληψη αλλά την Επανάσταση την είχε στο ράφι. Πολύ πριν από τη Γιάλτα.
-Και επειδή, τέλος, η Επανάσταση έπαψε να είναι ο διακηρυγμένος (και μοναδικός) λόγος ύπαρξης των ΚΚ αφού η Γιάλτα δεν ήταν «ελιγμός» της συγκυρίας αλλά στρατηγική επιλογή. Προσαρμόστηκαν και οδηγήθηκαν τελικά στον τάφο, «ορθόδοξοι» και «ρεβιζιονιστές» ομοούσια αμαρτωλοί, όψεις του ίδιου νομίσματος. Αποδεικνύοντας ότι η Ιστορία, όπως ο Θεός, αργεί αλλά δεν ξεχνά.
Στην Ελλάδα το πράγμα πήρε τραγική τροπή όταν άνοιξαν τα φριχτά στρατόπεδα και ο κρατούμενος του Νταχάου, αφού μίλησε με Αμερικάνους, Άγγλους, Ρώσους, γύρισε στην πατρίδα οπλισμένος με επίγνωση των επιθυμιών τους  και, σε εφαρμογή της Γιάλτας, αυτό που βρήκε να πει ήταν ότι ο αρχηγός της Αντίστασης δεν ήταν άλλος παρά ο πασίγνωστος, κατάπτυστος και αποδιοπομπαίος «μιζέριας». Και ότι, συνεπώς, όσοι τον ακολούθησαν τα χρόνια της αυτοθυσίας δίνοντας τη ζωή τους ήταν βλάκες με πατέντα, άξιοι της τύχης τους. Καταλήξαμε εδώ που ξέρουμε και το πληρώνουμε ακόμα.
 Η ιστορική πιθανότητα, με τη λήξη του Πολέμου, για κάποιες  «Θέσεις του Απρίλη», δηλαδή για την επαναστατική ανάγνωση της μεταπολεμικής συγκυρίας, καταχωνιάστηκε στη ντουλάπα. Άλλωστε εκεί θα ήταν και η Επανάσταση τον Οκτώβρη του 17, αν τολμούσαν ο μετέπειτα πατερούλης και οι άλλοι μπολσεβίκοι να φέρουν ως το τέλος αντίρρηση στις προτροπές του Λένιν για Επανάσταση, για να μην ξεχνιόμαστε. Το 1945, λοιπόν, δεν επρόκειτο για τη «σωστή» κατανόηση της συγκυρίας, ότι η Επανάσταση ήταν μάταιη. Ή ότι θυσιάστηκαν οι άλλοι για να σωθεί η Μητέρα-Πατρίδα και μαζί της να σωθεί, προοπτικά, και η ίδια η Επανάσταση. Αυτά ακούστηκαν αλλά ήταν ψευδεπίγραφα. Στην πραγματικότητα έγινε αντιστροφή της ιστορικής ματιάς: η σωτηρία της «Μητέρας» και του Σοσιαλισμού δεν αναζητήθηκε στην Επανάσταση στην Ευρώπη (όπως ήλπιζε ο Λένιν στον καιρό του) αλλά στη ματαίωσή της. Και αυτό δεν ήταν ούτε «λάθος», ούτε τυχαίο, ούτε συγκυριακό. Επρόκειτο για την σταθερή και «ορθόδοξη» ανάγνωση της εκάστοτε συγκυρίας από όλους τους μπολσεβίκους, εκτός του Λένιν, όπου κυριαρχεί η άποψη της συμμαχίας με (ή υπό) την αστική τάξη-ο ρεβιζιονισμός και ο ευρωκομμουνισμός είναι φυσική προέκταση,  μετεξέλιξη, όχι παρέκκλιση της «ορθοδοξίας». Η αρχή γίνεται με την ιδέα στήριξης της κυβέρνησης Κερένσκι, συνεχίζεται με την υπόδειξη (δεκαετία του 20)στο ΚΚΚίνας να συμπράξει με το Κουομιτάνγκ και καταλήγει μεταπολεμικά στη νουθεσία του Στάλιν στον Μάο να μην κάνει Επανάσταση αλλά να συνεργαστεί με τον Τσανγκ Κάϊ Σεκ, τον σύμμαχο/σφαγέα της Καντώνας το 1928. Ίδιες υποδείξεις στα ευρωπαϊκά ΚΚ,  να κάτσουν φρόνιμα, όπως και έπραξαν. Πέρα από αυτά ο Στάλιν έβλεπε, βέβαια, στην Κίνα του Μάο ένα λίαν επικίνδυνο γεωπολιτικό/ιδεολογικό ανταγωνιστή.
Δεν πρόκειται απλώς για καθολική αδυναμία ανάγνωσης της συγκυρίας και το 17 και το 45 και στην Ευρώπη και στην Κίνα αλλά για κάτι πολύ χειρότερο: Ήταν θρησκόληπτη προσκόλληση στο γράμμα της μαρξιστικής Θεωρίας  για το ποιος είναι το υποκείμενο-φορέας της Επανάστασης. Οι μπολσεβίκοι πειθάρχησαν στον Λένιν το 17 αλλά ούτε που μυρίστηκαν τις ρήξεις που αυτός έκανε στην επικρατούσα ανάγνωση του Μαρξ. Ίσως επειδή ο Λένιν, για λόγους που αξίζει να διερευνηθούν, παρουσίαζε την στρατηγική και τακτική του ως συνεπή μαρξιστική ορθοδοξία. Αλλά στην πράξη έκανε βαθιές αναθεωρήσεις και ανατροπές με αποκορύφωμα το γεγονός ότι η ίδια η Επανάσταση του Οκτώβρη ήταν σε απόλυτη ρήξη με τα κλασικά κείμενα για το ποιος είναι ο κοινωνικός φορέας της ανατροπής- η εργατική τάξη στη Ρωσία ήταν πρακτικά ανύπαρκτη- σε ποια χώρα και σε ποιες συνθήκες μπορούσε να γίνει η σοσιαλιστική επανάσταση-ο Μαρξ εκτιμούσε ότι η Επανάσταση θα (όφειλε να) γίνει σε προηγμένη χώρα, όχι σε μια καθυστερημένη. Ο Λένιν πήρε την Εξουσία επειδή μπορούσε, αδιαφορώντας για τις προδιαγραφές των μαρξιστικών κειμένων, ήταν ο «αιρετικός» ενώ, τυπικά, ο πιο «πιστός» μαρξιστής  ήταν η ΚΕ των Μπολσεβίκων, του Στάλιν συμπεριλαμβανομένου, αλλά ταυτόχρονα ήταν και οι απολύτως ανίκανοι να δούνε τη μύτη τους πέρα από τα ιερά κείμενα. Ανικανότητα που επιβλήθηκε βίαια στους επιγόνους. Η κληρονομιά σάπισε και οι κληρονόμοι κατέληξαν άδοξα.
Είκοσι χρόνια μετά, η Επανάσταση, στο πλαίσιο του Β΄ Πολέμου, είχε πρωταγωνιστές όχι τους εργάτες των πόλεων αλλά τους περιφρονημένους χωριάτες, Κίνα, Βιετνάμ, Γιουγκοσλαβία, και πέτυχε αλλά ως εθνικοαπελευθερωτικός, και όχι ταξικός, αγώνας. Ωστόσο η απόπειρα σοσιαλισμού σε καθυστερημένες κοινωνίες δεν στέφθηκε από επιτυχία. Μήπως, τελικά, δεν μπορούμε να βιάσουμε την Ιστορία, να κάνουμε πιο γρήγορα τα βήματα της Κοινωνίας; Ή μήπως χρειάζεται άλλη συνταγή χειρισμού της Εξουσίας αν η κατάκτησή της γίνεται από άλλους κοινωνικούς φορείς και σε διαφορετικές συνθήκες από τα προβλεπόμενα στα «Ευαγγέλια»; Τέτοια ερωτήματα δεν τέθηκαν, η ιστορική στιγμή χάθηκε, το μέλλον αόρατο. Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας έχει ως προϋπόθεση την παλλαϊκή κινητοποίηση και δράση πχ το ΕΑΜ, στην Ελλάδα ή στο Βιετνάμ. Σοσιαλισμός χωρίς εθνική ανεξαρτησία δεν γίνεται. Όπως η Αθηναϊκή Δημοκρατία ήταν υπόθεση όλων των Αθηναίων έτσι και ο σοσιαλισμός ή θα είναι υπόθεση όλων και του καθενός ή δεν θα είναι κανενός.
Στην πραγματικότητα η Επανάσταση του Οκτώβρη έγινε επειδή μια συγκεκριμένη χώρα περνούσε βαθύτατη κρίση και εκείνη την ώρα βρέθηκε ένας σπάνιος ηγέτης που κατάλαβε ότι εκεί, στη Ρωσία, μια συνεκτική ομάδα αποφασισμένων μπορούσε να πάρει την Εξουσία, είτε το έλεγε είτε δεν το έλεγε ο Μαρξ. Διότι συνέπιπταν δυο απαραίτητες προϋποθέσεις: Πρώτον, το Σύστημα, στο σύνολό του, είχε εξασθενήσει εξ αιτίας των εσωτερικών του συγκρούσεων  και είχε μετατραπεί σε ένα τεράστιο «αδύναμο κρίκο» ανίκανο να υπερασπίσει αποτελεσματικά τον εαυτό του. Έτσι ώστε, δεύτερον, ένα βίαιο χτύπημα να το τσακίσει στο πιο εύθραυστο σημείο του.
Αυτό επαναλήφθηκε, για δεύτερη φορά, στο πλαίσιο του Β΄ Πολέμου αλλά ο ηγέτης πλέον δεν ήταν σπάνιος, ήταν απλώς ένας ακόμα βάναυσος Τσάρος, σιγουρατζής, που προτίμησε να κατακτήσει τη μισή Ευρώπη αντί να ωθήσει το σύνολο των Ευρωπαίων να επαναστατήσουν. Έχτισε μια –εφήμερη αποδείχθηκε- αυτοκρατορία και έκανε ευθανασία στο φάντασμα του κομμουνισμού που πλανιόταν ακόμα πάνω από την Ευρώπη.
 Η δεύτερη συμφορά, μετά τη Γιάλτα, που βρήκε τα ευρωπαϊκά ΚΚ και τα μέλη τους ήταν ότι η Ευρώπη και ο καπιταλισμός γενικότερα άνοιξε, μετά τον Πόλεμο, το δρόμο από τη φτώχεια στην ευημερία. Όταν περνάει καλά κανείς δεν κάνει Επανάσταση για να περάσει καλύτερα.
Με την πτώση της ΕΣΣΔ πέθανε και τυπικά η ιστορική Αριστερά όπως πιστοποιεί το γεγονός ότι δεν υπήρξε αποδοχή κληρονομιάς από κανένα. Δεν έχει απομείνει συγγενής. Η ιστορική Αριστερά επέχει θέση άταφου νεκρού, η κοινωνία πάτησε delete, οριστική διαγραφή. Τώρα κανενός είδους φάντασμα δεν πλανιέται πάνω από την Ευρώπη, κανενός χρώματος με καταγωγή από το παρελθόν. Τα κινήματα μαζών του 20ου αιώνα, φασισμός και κομμουνισμός, πέθαναν μαζί με τον αιώνα όπου άνθισαν αυτά και οι ταξικές εντάσεις που τα δημιούργησαν. Στις άμορφες, χύδην, μαζικές κοινωνίες  δεν ανθίζουν τα μαχητικά ταξικά κινήματα του περασμένου αιώνα. Άλλοι εμφανίζονται, ΣΥΡΙΖΑ, Ποδέμος, Εθνικό Μέτωπο, Πέντε Αστέρες κλπ. Οι παγκοσμιοποιημένες, ιδεολογικά αφομοιωμένες, ποικιλίες της Αριστεράς καταγγέλλουν με πάθος επανεμφάνιση του φασισμού βαφτίζοντας φασιστικό ότι δεν ταιριάζει στο Σύστημα που τις γαλουχεί. Αλλά δεν είναι φασίστας όποιος δεν θέλει ανεξέλεγκτη μετανάστευση ή όποιος αγαπάει την πατρίδα του, επειδή έτσι λέει ο Φίλης και η Ρεπούση, ο Ολάντ ή ο Γιούνγκερ.
Η κρίση του Δυτικού Κόσμου, οικονομική και πολιτιστική, είναι άγνωστο που θα καταλήξει, με σημείο καμπής τις Αμερικανικές εκλογές του προσεχούς Νοεμβρίου. Είναι έκδηλο ότι «από τη μέση και κάτω» οι δυτικές κοινωνίες υποφέρουν αλλά δεν φαίνεται να απειλούνται σοβαρά εκ των ένδον για ποικίλους λόγους: Η μακρόχρονη ευημερία έχει αμβλύνει τη διάθεση να υποβληθεί κανείς σε θυσίες. Οι διεφθαρμένες ηγεσίες απογοητεύουν. Δεν υπάρχουν ορατές εναλλακτικές. Και κυρίως η πραγματική φτώχεια, η στέρηση, δεν πλήττει ακόμα την πλειοψηφία του γηγενούς, ευρωπαϊκού, πληθυσμού.
Οι πλαδαρές κοινωνίες της ευρωπαϊκής Δύσης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, μπορεί να νιώσουν πραγματικό κίνδυνο και να κινητοποιηθούν όχι από τις εξασθενημένες ταξικές συγκρούσεις αλλά από εξωτερική απειλή, πχ από τη μαζική και ανεξέλεγκτη Μετανάστευση σε συνδυασμό με την τρομοκρατία. Η Δύση καταγγέλλει την τρομοκρατία, εμφανίζεται ανίκανη να τη νικήσει και τελικά αποκαλύπτεται ότι υπογείως συνεργάζεται με τους τρομοκράτες εχθρούς, τους τροφοδοτεί με όπλα, τεχνογνωσία και χρήμα. Αν στόχος είναι να τρομοκρατηθούν οι πολίτες των δυτικών κοινωνιών και να συσπειρωθούν στις θεσμικές τους ηγεσίες, ο στόχος δεν επιτυγχάνεται. Τα λεγόμενα «λαϊκά» στρώματα φουσκωμένα από πλήθος μικρομεσαίων είναι σε κατάσταση βρασμού με επιφανέστερο δείγμα την υποψηφιότητα Τραμπ στις ΗΠΑ. Όσοι εμφανίζονται ως εναλλακτικοί της αριστεράς είτε συντάσσονται με τις κυρίαρχες ελίτ πχ Σάντερς, είτε «προσαρμόζονται» πχ ΣΥΡΙΖΑ, ΠΟΔΕΜΟΣ.
Ο Δυτικός καπιταλισμός πέφτει θύμα της ίδιας ασυνέπειας που εξουθένωσε τον υπαρκτό σοσιαλισμό: Δεν τηρεί όσα υποσχέθηκε. Η Δύση είπε ότι είναι ο Κόσμος της Ελευθερίας και της Ευημερίας. Αλλά δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Οι Δυτικοί, οι ΗΠΑ,  αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι οι Ρώσοι μένουν πιστοί στον Πούτιν παρά τις οικονομικές δυσκολίες. Επειδή υποτιμούν ότι ο Πούτιν τηρεί την υπόσχεση για ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια της Ρωσίας και ο κόσμος διατίθεται να πληρώσει το αντίτιμο. Εδραιώνεται η εντύπωση ότι οι δυτικές ελίτ επιχειρούν να μας οδηγήσουν και πάλι σε πολέμους με εκατομμύρια νεκρούς, διακινδυνεύοντας αυτή τη φορά την ίδια την ύπαρξη της ζωής στον Πλανήτη.


Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Αυτό το κείμενο είναι μια, οπωσδήποτε σχηματική, αναφορά στις διεθνείς συνθήκες που οδήγησαν στο θάνατο την ιστορική αριστερά. Για την Αριστερά και τον ΣΥΡΙΖΑ θα γράψουν εκτενώς άλλοι συνεργάτες των Τετραδίων. Μια μόνο παρατήρηση: Η πορεία της ιστορικής Αριστεράς στην Ελλάδα (και του ΣΥΡΙΖΑ) ταυτίζεται με το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Μια κοινωνία καθυστερημένη, επαρχιακής νοοτροπίας, εξαρτημένη, με έντονα σημάδια εκφυλισμού, πολιτικά, οικονομικά και νοητικά. Η διαφορά από τις αστικές δυνάμεις είναι ότι αυτές ήταν και είναι εξαρτημένες από κραταιά Κράτη της Δύσης ενώ η, ενιαία τότε, Αριστερά ήταν τυφλά εξαρτημένη από την ΕΣΣΔ.
 Δεξιά και Αριστερά το ίδιο εξαρτημένες ήταν. Μετά τη διάσπαση (ΚΚΕ και ΚΚΕεσωτ) το ΚΚΕ εσωτ. αναζήτησε καθοδηγητή στο ΙταλικόΚΚ αλλά τελικά εξαφανίστηκαν και τα δυο οπότε κλείνει κάθε  απόπειρα ιστορικής αποτίμησης. Ή μάλλον όχι, ο ΣΥΡΙΖΑ με τον Τσίπρα και τα πάλαι ποτέ «παιδιά του Κύρκου», αέναη πηγή δεινών, προσδοκούν αναβίωση του «μπλερισμού» στο πρόσωπο του Ρέντσι, ελπίζοντας ότι θα επιβιώσουν, έστω παρέα με τον Λεβέντη, θλιβερός συνδυασμός απελπισίας και κακού γούστου.
 Η αστική τάξη με τον Βενιζέλο γνώρισε εφήμερη δόξα αλλά κατέληξε σε συντριπτική ήττα. Το Λαϊκό Κίνημα μεγαλούργησε με την Αντίσταση αλλά πνίγηκε στο αίμα, συντρίφτηκε. Οι ίδιες ξένες Δυνάμεις, Αγγλία (ΗΠΑ) και Ρωσία/ΕΣΣΔ, εμπλέκονται στη συντριβή και των αστών και των πληβείων και της χώρας. Οι ηττημένοι κατέληξαν θλιβερά εξαρτήματά τους. Το ανεκπλήρωτο αίτημα από την Ίδρυση του ελληνικού Κράτους ήταν και παραμένει η Εθνική Ανεξαρτησία.
1-9-16

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Τετράδια Πολιτικού Διαλόγου Έρευνας και Κριτικής“