Ξεκινά γεωτρήσεις η ιταλική ΕΝΙ τον Νοέμβριο με πρώτη τη γεώτρηση στον στόχο «Ερατοσθένης Νότιο» με το γεωτρύπανο «Saipem 12000», ενώ έχει καθορίσει και τους στόχους και έχει ονοματίσει και τους στόχους των επόμενων δύο γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Πρόκειται για τον στόχο «Σουπιά» στο τεμάχιο «3» και μαζί με την Total στον στόχο «Καλυψώ» στο πολύκροτο λόγω των τουρκικών παράνομων διεκδικήσεων τεμάχιο «6».
Το συνολικό πρόγραμμα της ΕΝΙ, με βάση τις υποχρεώσεις της στα συμβόλαια για τα τεμάχια «2»,«3»,«6»,«8» και «9» με την Κυπριακή Δημοκρατία, προβλέπουν δύο δεσμευτικές ερευνητικές γεωτρήσεις στα τεμάχια «2», «3» και «9», μία ερευνητική γεώτρηση στο τεμάχιο «6» και δύο ερευνητικές γεωτρήσεις (συν πιθανότατα μία) στο τεμάχιο «8». Δηλαδή πέντε τουλάχιστον γεωτρήσεις.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Φ», η ΕΝΙ έχει προγραμματισμό για 10 γεωτρήσεις εάν κάποια ή κάποιες από τις πρώτες πέντε ερευνητικές δείξουν κοίτασμα ή κοιτάσματα. Για την ώρα, επίσημα, έχει δώσει λεπτομερή στοιχεία για τουλάχιστον δύο γεωτρήσεις μεταξύ Νοεμβρίου 2017 και Μαρτίου 2018, ωστόσο, είναι φανερό μέσα από τα έγγραφά της ΕΝΙ ότι προγραμματίζει τουλάχιστον τρεις γεωτρήσεις.
Αυτά αποκαλύπτονται μεταξύ πολλών άλλων στα πέραν των 600 σελίδων έγγραφα και σχέδια που κατέθεσε η ΕΝΙ στο πλαίσιο των αιτήσεων της για τις απαραίτητες άδειες για την πρώτη γεώτρηση.
Μάλιστα, προσελκύει την προσοχή και το γεγονός ότι με βάση την αναφορά σε τρεις γεωτρήσεις διαδοχικά στο τεμάχιο «8» («Ερατοσθένης Νότιο 1»), μετά στο «3» («Σουπιά») και μετά στο «6» («Καλυψώ»), εάν ισχύσει ο συγκεκριμένος σχεδιασμός, τότε η γεώτρηση στο τεμάχιο «6» θα συμπέσει χρονικά με την περίοδο ελάχιστα πριν και λίγο μετά τις προεδρικές εκλογές.

Το πρόγραμμα της ΕΝΙ προχωρεί πάντως κανονικά μέχρι τώρα, με πιο περίπλοκη, την περιβαλλοντική άδεια, να αναμένεται να εκδοθεί με σχετική γνωμάτευση της Περιβαλλοντικής Αρχής σε λιγότερο από ένα μήνα και πριν το τέλος Σεπτεμβρίου, ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία και να δοθεί το πράσινο φως για να ανοίξει ο δρόμος για την έλευση του γεωτρύπανου στην περιοχή.
Η πρώτη γεώτρηση στο τεμάχιο «8» και στον στόχο «Ερατοσθένης Νότιο 1», όπως αναφέρεται σε πολλές περιπτώσεις στα έγγραφα και τις μελέτες που συνοδεύουν τις αιτήσεις ότι η γεώτρηση είναι προγραμματισμένη για το τελευταίο τρίμηνο του έτους, ωστόσο σε συγκεκριμένη ερώτηση για την περίοδο έναρξης της γεώτρησης κατά τη δημόσια διαβούλευση με εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες και άλλους φορείς, η απάντηση που καταγράφεται είναι συγκεκριμένη: Τον Νοέμβριο.
Το «Saipem 12000», είναι πλωτό γεωτρύπανο τελευταίας -έκτης γενιάς- με προηγμένο σχεδιασμό και τεχνολογίες για γεωτρήσεις για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, το οποίο είναι εξοπλισμένο και για ερευνητικές αλλά και για αναπτυξιακές γεωτρήσεις σε κοιτάσματα σε θάλασσες με βάθος μέχρι και 3.658 μέτρα και μπορεί να φτάσει σε συνολικό βάθος μέχρις και 10.668 μέτρα. Διαθέτει εγκαταστάσεις για διαμονή και φιλοξενία μέχρι και 200 ατόμων. Τους τελευταίους μήνες βρίσκεται σε λιμάνι της Ναμίμπια.
Τα βόρεια όρια του τεμαχίου «8», στη Λεκάνη της Λεβαντίνης, ξεκινούν σε απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων από την νότια ακτογραμμή της Κύπρου. Το τεμάχιο καλύπτει μια συνολική επιφάνεια περίπου 4.550 τετραγωνικών χιλιομέτρων και τα δικαιώματα έρευνας και ανάπτυξης διεκδίκησε και κέρδισε η ΕΝΙ στο πλαίσιο του γ΄ γύρου Αδειοδότησης, ενώ οι σχετικές συμφωνίες με την Κυπριακή Δημοκρατία υπογράφτηκαν τον περασμένο Απρίλιο.
Το βάθος της θάλασσας στην έκταση του τεμαχίου «8» κυμαίνεται από τα 730 μέτρα, που είναι η κορυφή της υποθαλάσσιας οροσειράς του Ερατοσθένη και φτάνει μέχρι τα 2.560 μέτρα.

Ο στόχος για την πρώτη γεώτρηση έχει καθοριστεί επακριβώς, με την πλήρη ονομασία «Ερατοσθένης Νότιο 1» στο τεμάχιο «8».
Η γεώτρηση είναι προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί κάθετα με συνολικό βάθος περίπου 3.300 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και σε μια περιοχή με θαλάσσιο βάθος 1.930 μέτρων, δηλαδή το προσδοκώμενο κοίτασμα βρίσκεται σε βάθος 1.370 μέτρων κάτω από την επιφάνεια του βυθού της θάλασσας.
Το σημείο της γεώτρησης, βρίσκεται στον περιερατοσθένιο δακτύλιο, στο νοτιοανατολικό άκρο του τεμαχίου «8», σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από τα όρια με το τεμάχιο «12» και «15» χιλιόμετρα από το τεμάχιο «9». Επίσης, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 100 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του σημείου που βρίσκεται τώρα υπό εξέλιξη η γεώτρηση των Total-ΕΝΙ στο τεμάχιο «11» και σε απόσταση 128 χιλιομέτρων από το λιμάνι Λεμεσού.
«Ο κύριος στόχος της διερευνητικής γεώτρησης είναι να αποφανθεί κατά πόσο οι προοπτικές που αναγνωρίστηκαν κατά την διάρκεια των σεισμικών ερευνών, περιλαμβάνουν υδρογονάνθρακες σε εμπορεύσιμες ποσότητες», αναφέρεται στο προοίμιο της εκτενούς έκθεσης της ΕΝΙ προς τις κυπριακές Αρχές.
«Οι διεργασίες της γεώτρησης είναι μια προσωρινή δραστηριότητα που θα πραγματοποιηθεί από το σκάφος/γεωτρύπανο “Saipem 12000” και προβλέπεται ότι θα ξεκινήσει το τέταρτο τρίμηνο του 2017 για περίπου 36 συνεχόμενες μέρες (συμπεριλαμβανομένων της κινητοποίησης, τοποθέτησης, ανόρυξης και εγκατάλειψης της γεώτρησης και απεγκατάστασης του σκάφους/γεωτρύπανου»), συμπληρώνει η ΕΝΙ.
Νομική τεκμηρίωσηγια ΑΟΖ από ΕΝΙ
Ανάμεσα στις 600 και πλέον σελίδες της έκθεσης της ΕΝΙ, περιλαμβάνεται και πολυσέλιδο κεφάλαιο (που ελκύει και την προσοχή) με το οποίο αναλύεται και τεκμηριώνεται η νομιμότητα των δικαιωμάτων της κυπριακής ΑΟΖ, τόσο στη βάση του νομικού πλαισίου του ΟΗΕ, όσο και με βάση άλλες διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες.
Κωνοειδής η γεώτρηση
Δεν θα χρειαστεί εργοστάσιο παραγωγής και μεταφοράς λάσπης ως λιπαντικό για τη γεώτρηση, αφού το «Saipem 12000» λειτουργεί με λιπαντικό που έχει ως βάση το θαλάσσιο νερό αντί για ελαφρό έλαιο με την τεχνική ονομασία WBM (Water-Based Mud). Οπότε το λιπαντικό παρασκευάζεται στο ίδιο το πλοίο, ενώ από το λιμάνι Λεμεσού θα μεταφέρεται μπετονίτης και βαρίτης.
Να σημειωθεί ότι όπως και στη γεώτρηση στον «Ονισήφορο», η γεώτρηση θα είναι κωνοειδής, δηλαδή θα έχει μεγάλη διάμετρο σε πρώτο στάδιο, που θα μειώνεται σταδιακά όσο προχωρά σε βάθος η γεώτρηση.
Επίσης, για το «τσιμέντωμα» της γεώτρησης, όπως αναφέρεται στα σχετικά έγγραφα της ΕΝΙ, κατά τη διάρκεια της διάνοιξης του φρεατίου, γίνεται ταυτόχρονα η εισαγωγή της επένδυσης μέσα στο φρεάτιο, έτσι ώστε να απομονώνονται κομμάτια του φρεατίου και να δημιουργείται ένα πλαίσιο στήριξης για το ίδιο το φρεάτιο.
Η υδραυλική απομόνωση και υποστήριξη για το φρεάτιο επιτυγχάνεται με την εισαγωγή τσιμέντου, ειδικά σχεδιασμένου για αυτόν το σκοπό, μεταξύ του εξωτερικού τοίχου της επένδυσης και του τοίχου του φρεατίου. Αφού τοποθετηθεί ένα τμήμα της επένδυσης, θα τοποθετείται μικρότερης διαμέτρου κεφαλή στο γεωτρύπανο, που θα προχωρά με στενότερη διάμετρο του φρεατίου, μέχρι να επιτευχθεί το επιθυμητό βάθος.
Βάση υλικοτεχνικής υποστήριξης
Όσο αφορά την απαιτούμενη υποστήριξη στις δραστηριότητες των γεωτρήσεων, σύμφωνα με την ΕΝΙ, θα ανεγερθεί μια βάση υλικοτεχνικής υποστήριξης στο νέο λιμάνι Λεμεσού. «Όλες οι χερσαίες λειτουργίες που θα υλοποιεί η Eni Cyprus καλύπτονται επομένως από τον αρχικό σχεδιασμό της DP World» συμπληρώνεται στην σχετική Έκθεση.

«Η βάση υλικοτεχνικής υποστήριξης που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του Λιμένα Λεμεσού (128χλμ από την τοποθεσία της γεώτρησης) θα χρησιμοποιείται για να υποστηρίζει τις υπεράκτιες ερευνητικές εργασίες γεώτρησης, συμπεριλαμβανομένων της παραλαβής, φύλαξης, διαχείρισης και μεταφοράς από και προς την υπεράκτιο γεωτρύπανο απαιτούμενου υλικού, εξοπλισμού και αγαθών», εξηγεί η ΕΝΙ.
Την ίδια ώρα, μέσα από τη ιδιαίτερα εκτενή και λεπτομερή μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σε σύγκριση με τις μέχρι τώρα ανάλογες μελέτες, ουσιαστικά τίθενται δύο ζητήματα σε σχέση με την χερσαία βάση, μέσα από τις δεκάδες πτυχές που εξετάστηκαν, στις οποίες εφίσταται η προσοχή και δίνονται οδηγίες για λήψη μέτρων –αυτές της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης και της χρήσης υδάτινων πόρων.
Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι, όσο αφορά κίνηση που δημιουργείται από βαριά φορτηγά οχήματα για τη μεταφορά αποβλήτων από τη χερσαία βάση σε χώρο διάθεσης αποβλήτων, περίπου 85 τόνων υγρών αποβλήτων από υπεράκτιες και χερσαίες δραστηριότητες θα μεταφέρονται στο εργοστάσιο Ecofuel (Cyprus) Ltd στο Βασιλικό.
Τα υπόλοιπα απόβλητα (1.732 τόνοι μέγιστη ποσότητα) θα μεταφέρονται στις εγκαταστάσεις της IESC στην 3η Βιομηχανική Περιοχή Λεμεσού. Λαμβάνοντας υπόψη τη χωρητικότητα ενός μέσου φορτηγού 18 τόνων, σε 36 μέρες, θα χρειάζονται περίπου 2 φορτηγά προς το Βασιλικό και περίπου 95 φορτηγά προς τις εγκαταστάσεις της IESC, που μεταφράζεται σε περίπου 1 φορτηγό τη βδομάδα και 3 φορτηγά τη μέρα, αντίστοιχα.
Γίνεται σύσταση, όπως οι βαριές μεταφορές και δραστηριότητες μεταφοράς να προγραμματίζονται κατά τη διάρκεια της νύκτας, ώστε να αποφευχθεί η επιβάρυνση του κυκλοφοριακού στις περιοχές που επηρεάζονται και ειδικά κοντά στο λιμάνι.
Επίσης, υπολογίζεται ότι κατά τη γεώτρηση και σε σχέση με τις χερσαίες εργασίες, θα απαιτηθούν μέχρι και 4.000 κυβικά μέτρα νερού για όλες τις δραστηριότητες του έργου για περίπου ένα μήνα. Κάτι που υπολογίζεται ότι το όλο έργο θα αυξήσει την τοπική ζήτηση νερού για την περίοδο κατά 0,3% στη Λεμεσό, κάτι που δεν είναι μεν αποτρεπτικό, αλλά κρίνεται ότι πρέπει να έχουν υπόψη οι αρμόδιες Αρχές.
Αρχαία αγγεία η πρώτη ανακάλυψη
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ακριβές σημείο του στόχου «Ερατοσθένης Νότιο 1», ορίστηκε μεταξύ τριών διαφορετικών επιλογών στην ίδια περιοχή που πληρούσαν τα γεωφυσικά, γεωλογικά, γεωμαγνητικά και άλλα δεδομένα.

Η περιοχή που θα πραγματοποιηθεί η γεώτρηση, «έχει ήδη αναγνωριστεί μετά από ανάλυση και ερμηνεία των δισδιάστατων και τρισδιάστατων σεισμικών αποτελεσμάτων. Λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά και το σχήμα του κοιτάσματος, οι περιοχές των στόχων, έχουν ερευνηθεί περαιτέρω, με γεωφυσικές μελέτες και περιβαλλοντική δειγματοληψία, ούτως ώστε να βρεθούν οι καλύτερες τοποθεσίες για την ανόρυξη των φρεατίων, με σεβασμό στην πιθανή παρουσία ευαίσθητων βενθικών οικοσυστημάτων, αρχαιολογικών ευρημάτων και ναυαγίων», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην σχετική έκθεση της ΕΝΙ προς την Περιβαλλοντική Αρχή.
Το ακριβές σημείο επιλέχθηκε κατόπιν εκτενών αναλύσεων και κινηματογράφησης με υποβρύχια ρομπότ, αφού βρέθηκαν διάσπαρτα πολύ ενδιαφέροντα αρχαία αγγεία και άλλα σημαντικά ευρήματα στον ευρύτερο χώρο.
Ο πρωτεύων στόχος ήταν άλλος, περίπου ένα χιλιόμετρο μακριά από αυτόν που επιλέγηκε τελικά, ωστόσο ακριβώς λόγω των αρχαιολογικών ευρημάτων τελικά αποφασίστηκε όπως η γεώτρηση πραγματοποιηθεί στο τρίτο από τα σημεία που επιλέγηκαν το οποίο και μετονομάστηκε σε «Ερατοσθένης Νότιο 1», ενώ το συγκεκριμένο σημείο είχε το χαρακτηριστικό «Ερατοσθένης Νότιο 3».
Συγκεκριμένα όπως αναφέρεται περίπου 20 αγγεία και άλλα ευρήματα, βρέθηκαν σε περιοχή σε απόσταση περίπου 500 μέτρων βορειοανατολικά από το σημείο που προγραμματίζεται να γίνει η γεώτρηση.
Η περιοχή είναι περίπου 100 μέτρα πιο ψηλά από το σημείο της προγραμματιζόμενης γεώτρησης συγκέντρωση.
Έγινε προσομοίωση της διασποράς των θρυμμάτων που υπάρχουν στο αρχικό στάδιο κατά τις διαδικασίες έναρξης της γεωτρητικής δραστηριότητας και διαπιστώθηκε ότι τα θρύμματα, δεν θα διασπαρθούν σε απόσταση μεγαλύτερη των 30 μέτρων. Οπότε κρίθηκε απίθανο το απόθεμα θρυμμάτων που θα σχηματιστεί, να επηρεάσει αυτά τα ευρήματα.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι αρχαίο ναυάγιο με αγγεία, βρέθηκε και κατά την πρώτη γεώτρηση της Noble στο τεμάχιο «12» της κυπριακής ΑΟΖ.
Στο μεταξύ, πολύ κοντά στον στόχο «Ερατοσθένης Νότιο 1», όπως διαπιστώθηκε από τις έρευνες, περνά και το υποθαλάσσιο τηλεπικοινωνιακό καλώδιο «ME WE S3.1 ALEXANDRIA -TRIPOLI».
Θα κατεβεί και πάλι ρομπότ για έρευνες
Ελάχιστο χρόνο πριν την έναρξη της γεώτρησης, όπως έγινε και στην περίπτωση της υπό εξέλιξη γεώτρησης στον «Ονησίφορο Νότιο 1» των Total-ΕΝΙ στο τεμάχιο «11», θα κατέβει και πάλι υποβρύχιο ρομπότ για να ερευνήσει με λεπτομέρεια το σημείο της γεώτρησης, για τυχόν νέα στοιχεία αλλά και μια τελευταία εικόνα.
«Πριν ξεκινήσει η γεώτρηση, ένα τηλεκατευθυνόμενο υποβρύχιο όχημα (ROV) θα εκκινήσει από το γεωτρύπανο για να ανιχνεύσει την περιοχή σε περίπου 500 πόδια από την επιλεγμένη τοποθεσία γεώτρησης στον βυθό. Ο κύριος στόχος είναι η περεταίρω ανίχνευση πιθανών εμποδίων και η επιβεβαίωση των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων των γεωφυσικών, οπτικών και περιβαλλοντικών ερευνών για τη δημιουργία βάσης αναφοράς και των πιθανών ενδείξεων για την παρουσία χημοσυνθετικής ζωής και πιθανών εμποδίων», όπως αναφέρεται συγκεκριμένα από πλευράς ΕΝΙ.