Ο Στρατηγός Δημήτριος Αλευρομάγειρος που πολέμησε στην Κύπρο στον «Αττίλα ΙΙ» και ήταν ο διοικητής του τάγματος που κράτησε όρθια τη Λευκωσία, αναφέρθηκε στην ομιλία του στη διαχρονική αξία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου αλλά και στις πολλές αλλά άγνωστες πτυχές της αντίστασης στρατιωτικών κατά της δικτατορίας.
«Κυρίες και Κύριοι σπουδαστές των Στρατιωτικών Σχολών Ευελπίδων, Ναυτικών Δοκίμων, Ικάρων, Αδελφών Νοσοκόμων και Μονίμων Υπαξιωματικών,
Στη ζωή των λαών υπάρχουν στιγμές που όση προσπάθεια και αν γίνεται να φαλκιδευτούν, έχουν τόση ζωντάνια, τόση αλήθεια και τέτοια λαμπρότητα που κανένας περιορισμός και καμία υπερβολή δεν είναι δυνατές να αλλοιώσουν τις σωστές τους διαστάσεις.
Μία τέτοια αληθινά ζωντανή και συγκλονιστική στιγμή της σύγχρονης Ιστορίας μας είναι η μεγαλειώδης εξέγερση των φοιτητών ενάντια στη δικτατορία για την πτώση της και για την Ελευθερία του Ελληνικού Λαού.
Κορυφαίος οργασμός, γνήσιας φυσικής σκηνογραφίας σύγχρονης αρχαίας τραγωδίας, είναι η 17η Νοέμβρη 1973.
Η ζωντάνια και η ομορφιά ενός λαού αντικατοπτρίζεται στην ενθουσιώδη πίστη και στην αυθόρμητη συμπεριφορά της νεολαίας του. Και θα πρέπει να αισθανόμαστε ιδιαίτερα ευτυχισμένοι και περήφανοι γιατί η νεολαία της εποχής της γενιάς του Πολυτεχνείου στάθηκε υπέροχα στο σωστό της ύψος το ’73 όπως όλοι οι νέοι της Ελλάδας στάθηκαν σωστά σ’ όλες τις κρίσιμες στιγμές της ιστορίας μας.
Η γενιά του Πολυτεχνείου αλλά και της Νομικής, η πιο σωστά η νεολαία της εποχής εκείνης με πρωτοπόρα τα φοιτητικά νιάτα, δεν πρόδωσε την ωραία αυτή παράδοση. Τουναντίον ξεπέρασε τις προηγούμενες γενιές και έδωσε αθάνατα κτυπήματα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ – ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ – ΑΛΗΘΕΙΑΣ – ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ στο φασιστικό τέρας, το οποίο συγκλονίστηκε συθέμελα και πολύ γρήγορα έσπευσε να διαλυθεί αφήνοντας δυστυχώς πίσω του ανεξίτηλα ερείπια εθνικής καταστροφής αλλά και μιας στυφής και αλλοιωμένης γεύσης που στιγμάτισε τη σύγχρονη ιστορία μας.
Η Δικτατορία και η Κύπρος
Γιατί πολλούς ώμους βαραίνει η ευθύνη για τη κατάρα της 7χρονης δικτατορίας και δεν πρέπει να λησμονούμε ποτέ ότι η 7χρονη δικτατορία εκτός απ’ όλες τις άλλες καταστροφές αποδυνάμωσε και τις ένοπλες δυνάμεις με αποτέλεσμα να δώσει την ευκαιρία στους τούρκους να αποτολμήσουν το φριχτό έγκλημα της εισβολής, η οποία παρ’ όλη την ηρωική αντίσταση του Κυπριακού Λαού και τις μεμονωμένες ηρωικές αντιστάσεις των εις Κύπρον ευρισκομένων Ελληνικών και Ελληνοκυπριακών στρατευμάτων, οδήγησε στην Κυπριακή τραγωδία με επακόλουθο τη συνεχιζόμενη κατοχή της μισής Κύπρου από τους τούρκους εισβολείς.
Εδώ να μου επιτραπεί να σημειώσω, ότι ο στρατηγικός στόχος εκείνων που επέβαλαν την χούντα στην Ελλάδα το 1967 ήταν η καταστροφή της Κύπρου. Καμία κοινοβουλευτική Κυβέρνηση προ της χούντας, όσο αδύναμη και αν ήταν, δεν θα αποτολμούσε αυτό το έγκλημα, Αυτό βέβαια δεν απαλλάσσει τις κυβερνήσεις αυτές της ευθύνης τους γιατί άφησαν την χώρα μας να οδηγηθεί στην χούντα,
Αυτή η εκτίμησή μου δεν είναι αυθαίρετη, στηρίζεται στα εν τω μεταξύ αναχθέντα αρχεία των ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου, στο αρχείο του Νεστωρα της δημοσιογραφίας Ηλία Δημητρακόπουλου [απεβίωσε προ διετίας] ο οποίος το 2003 υπέβαλε και μήνυση κατά του πρώην Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρυ Κίσιγγκερ για το Κυπριακό, στην δήλωση του Πρόεδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλιντον στην ομιλία του στην Αθήνα το 1999 όπου ζήτησε συγγνώμη για την στάση των ΗΠΑ την περίοδο της ελληνικής χούντας.
Τα εγκλήματα της Χούντας στη Κύπρο
Το πρώτο και μεγάλο έγκλημα της χούντας για την Κύπρο ήταν η απόσυρση της Ελληνικής Μεραρχίας τον Νοεμβρη του 1967 και εκτοτε η Κύπρος έμεινε γυμνή. Το προδοτικό και ηλίθιο πραξικόπημα του 74 έδωσε την χρυσή ευκαιρία στους Τούρκους να πραγματοποιήσουν την από καιρού προετοιμαζόμενη εισβολή.
Η αποδυνάμωση της μαχητικής ισχύος της Πατρίδας μας που είχε σαν ταυτόχρονη συνέπεια να μειωθεί η αξιοπιστία, η αξιοπρέπεια και το κύρος της χώρας μας στον Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο χώρο με αποτέλεσμα να εκδιωχθεί η χουντική κυβέρνηση απ’ όλα τα Ευρωπαϊκά Δημοκρατικά Συμβούλια (όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης , ΕΟΚ, κ.α) με ανυπολόγιστες εθνικές και ηθικές μειώσεις του Δημοκρατικού Λαού μας, συνάντησε απ’ την πρώτη στιγμή την καθολική αντίσταση, η οποία γιγάντωνε μέρα με την μέρα.
Αυτή η στάση του Λαού μας είναι και εκείνη που οδήγησε τον Συνταγματικό νομοθέτη του 1975 να περιλάβει το δικαίωμα της αντίστασης στο άρθρο 120 του Συντάγματος καθορίζοντας ότι «Οι Έλληνες ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ και ΥΠΟΧΡΕΟΥΝΤΑΙ στην με κάθε μέσον ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ κατά οιουδήποτε που επιχειρεί την κατάλυση του Συντάγματος».
Εκδηλώσεις αντίστασης
Μία σειρά από τις σημαντικές αυτές αντιστάσεις στο εσωτερικό κυρίως αλλά και στο εξωτερικό, έδειξαν αυτή την καθολική αντίσταση όλων των τάξεων του λαού κατά της δικτατορίας.
Σαν τέτοιες αναφέρουμε, πέρα από τις πάρα πολλές μεμονωμένες εκδηλώσεις αντίστασης των απλών ανθρώπων, τις πιο παγκόσμια γνωστές:
13 Αυγούστου 1968: Απόπειρα κατά του δικτάτορα από τον Αλέκο Παναγούλη,
3 Νοέμβρη 1968: Διαδήλωση χιλιάδων του Αθηναϊκού Λάου στην κηδεία του γέρου της Δημοκρατίας Γεωργίου Παπανδρέου.
Μάρτης – Απρίλης 1970: Κορυφαίοι Έλληνες διανοούμενοι – Στρατιωτικοί – Ακαδημαϊκοί και Πολιτικοί συγκλονίζουν την Ευρώπη και τον κόσμο και φωτίζουν την καρδιά του δράματος με τις απολογίες τους –καταγγελίες στη δίκη της «Δημοκρατικής Άμυνας»
1971: Συγκλονιστική διαδήλωση χιλιάδων λαού στην κηδεία του πρώτου Νομπελίστα της Ελλάδας , ποιητή Γιώργου Σεφέρη.
20 Φλεβάρη 1973: Κατάληψη από τους φοιτητές της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθήνας και διαδήλωση στο κέντρο της πρωτεύουσας.
20 Μαΐου 1973: Αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού με επικεφαλής τον πρώην Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού Ναύαρχο Νίκο Παππά, εκδηλώνουν το κίνημα του Ναυτικού και τη στάση του Α / Τ «Βέλους».
Οι Αξιωματικοί που αντιστάθηκαν
Όμως από την επιβολή της δικτατορίας υπήρξε πλήθος επίλεκτων αξιωματικών που αντιστάθηκαν.
Θα αναφερθώ τελείως ενδεικτικά και μόνο σε όσους δεν βρίσκονται πλέον ανάμεσα μας-σε ελάχιστους επωνύμους και ανώνυμους- στρατιωτικούς:
– Είναι δυνατόν να αγνοείται η πρώτη μεγάλη θυσία στον αντιδικτατορικό αγώνα του Υπολοχαγού Γιώργου Παναγουλη, (αδελφού του Αλέκου) αυτής της γεννημένης αδούλωτης ψυχής; Είχα την ξεχωριστή χαρά να τον γνωρίσω ως πρωτοετή Εύελπι όταν ήμουν τριτοετής και έζησα αυτό που ονομάζω «αδούλωτη ψυχή».
- Μήπως μπορούμε να λησμονήσουμε την άλλη μεγάλη ηρωική μορφή ,το θύμα των κτηνωδών βασανιστηρίων και σύμβολο πλέον της αντιδικτατορικής αντίστασης τον ηρωικό Μεσολογγίτη Ταγματάρχη Σπύρο Μουστακλη; Όποια πέτρα και αν σηκώσεις θα βρεις σε κάθε αντιστασιακή ενέργεια ,πίσω από κάθε βόμβα διαμαρτυρίας τον Μουστακλη (είχα την ξεχωριστή τιμή να τον έχω διοικητή στη Κύπρο το 1965).
- Μήπως μπορεί να λησμονήσουμε την ευγενική μορφή του ευπατρίδη διανοουμένου και γνήσιου δημοκράτη Γιάννη Βαρσου, ηρωικού επίσης θύματος της δικτατορίας;
- Η μήπως μπορούμε να αγνοήσουμε τις φυλακίσεις –διώξεις και εξορίες των επιφανών στρατιωτικών Χριστόδουλου Τσιγάντε (του ηρωικού συνταγματάρχου του Ιερού Λόχου της Μέσης Ανατολής που έδρασε στη Μέση Ανατολή και στα νησιά του Αιγαίου [1942-1944], ο οποίος πριν από το θάνατο του στο Λονδινο, ζητησε να μην ενταφιαστεί στην Ελλάδα αν δεν εκδιωχτεί η χούντα.
Μια από τις προσφατες τάξεις των Ευελπίδων φέρει το τιμημένο όνομά του), του Στρατηγού Παύλου Δημοπουλου, στρατηγού Γιώργου Ιορδανίδη της «Δημοκρατικής Άμυνας», στρατηγού Ανδρέα Βαρδουλακη (διακεκριμένου αξιωματικού του Ιερού Λόχου, του μυστικού πολέμου και της Μέσης Ανατολής στην φασιστική κατοχή, ο οποίος κατήγγειλε την επερχόμενη δικτατορία από πριν και αποστρατεύτηκε την ίδια ημέρα της 21/4/1967 και εν συνεχεία φυλακίστηκε και εξορίστηκε και τον οποίον επίσης είχα την τιμή να τον έχω Μέραρχο μου), Στρατηγού Γιώργου Περίδη, (πρώτου διοικητού του Τριμερούς Στρατηγείου στην Κύπρο μετά την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας και συμβούλου του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου στην αρχική οργάνωση της Κυπριακής Εθνικής Φρουράς), στρατηγού Δημήτρη Οπροπουλου[όλη η Ελλάδα γνώρισε την τραγική αλλά και δυναμική του εικόνα], Στρατηγού Αλέκου Παπατερπου (του συνεχώς από το ’65 διωκόμενου.
Στην Ιταλία υπαρχει δρομος προς τιμήν του, Στρατηγού Ανδρέα Εσσερμαν (του «τελευταίου ιππότη» όπως έγραψε ο Τηλέμαχος Μαρατος στην «Καθημερινή).
Στρατηγών Παντελή Καλαμάκη (επίσης είχα την τιμή να το έχω διοικητή μου), Κώστα .και Σοφοκλή. Τζανετη, Γιάννη Μπισια, Νίκου Λεβακου, Νίκου Λύτρα, Παναγιώτη Ζαχαρόπουλου,Γιάννη Ζερβογιάννη, Πανουργιά Πανουργιά (μετεπειτα Υπουργού), Περικλή Παπαθανασιου, Ντίνου Γρίβα, Κώστα Φέτση, Νίκου Παπανικολάου, Γρηγόρη Αλεξανδρόπουλου, Χονδροκουκη, Αντώνη Δροσογιάννη (ΑΝΥΕΘΑ), Στ. Χρυσοσταλλη, Δημήτρη Μπολαρη, Κώστα Ζησίου,Αλέκου Αρχακη,Βασίλη Κούρκαφα (διετέλεσε Α/ΓΕΣ), Γιάννη Χαραλαμποπουλου, (διετέλεσε ΥΠΕΞ και ΥΕΘΑ), των αδελφών του Κώστα Χαραλαμποπουλου, αντισυνταγματαρχών Χρήστου Χαραλαμποπουλου (συμμαθητου μου στην ΣΣΕ) Κωστα Πνευματικού (αδελφού του Άγγελου ενός από τους πρώτους που συγκρότησαν ομάδα αντίστασης κατά της χούντας με ε.ε. στρατιωτικούς και ο οποίος όταν συνελήφθη υπέστη τα πάνδεινα αλλά δεν απεκάλυψε κανεναν συντροφό του).
Στρατηγών Στ. Σωμαρακακη, Γ.Περιβολιωτη, Γ.Πανουτσου, Ζαλαχωρη, Βασίλη Μαθιουδάκη, Γιώργου Κουμανάκου (με τεράστια πολεμική δράση) του ιδεολογου αγωνιστη ολων των πατριωτικών αγώνων Στρατηγού Γιώργου Καρουσου, του ευπατρίδη Στρατηγού Αλέξανδρου Ζαρκάδα (απο το 1964 είχα την τιμή να συνυπηρετήσω όταν υποστήριζε ως διοικητής Πυροβολαρχίας το Τάγμα μας στην Κύπρο με διοικητή τον Μουστακλή και απο τότε με τιμούσε με την φιλία του) του Στρατηγού Μιχάλη Βαρδανη , με τιμούσε με την φιλία του από τη Σχολή Ευελπιδων, επίσης εκ των πρώτων εθελοντών στην Κύπρο και διατελέσαντα επί σειρά ετών Πρόεδρου του ΣΦΕΑ 1967-1974
Δίπλα στον ναύαρχο Παπά στο Πολεμικό Ναυτικό θα συναντήσουμε στην αντίσταση τον Ναύαρχο Λεωνίδα Βασιλικόπουλο, διατελέσαντα Α/ΓΕΝ, και Πρόεδρος του ΣΦΕΑ 1967-1974, Ναύαρχος Τζανης Τζανετάκης (μετέπειτα Πρωθυπουργός).
Ναύαρχους, Κ.Εγκολφόπουλο και Σ.Κονοφάο, αμφότερους Αρχηγούς του ΓΕΝ, ο πρώτος υπέβαλε την παραίτησή του αμέσως με την επιβολή της δικτατορίας και επανήλθε ως Αρχηγός αμέσως μετά την πτώση της, Μίλτο Παπαθανασιου, Θανάση Βένη, Γιάννη Μασουρίδη, Νίκο Ζησιμόπουλο, Γιάννη Λαφογιάννη, καθώς και τους βασανισμούς των μονίμων υπαξιωματικών του Ναυτικού στο πλοιο «Ελλη», οι οποίοι μετείχαν και στη Δημοκρατική Άμυνα με χαρακτηριστική περίπτωση του μονίμου υπαξιωματικού Θανάση Μαυροβουνιώτη.
Στην Πολεμική Αεροπορία κορυφαία είναι η περίπτωση του βετεράνου Τάσου Μήνη, ενός εκ των ελαχίστων αεροπόρων ο οποίος είχε εν ενεργεία ων αντιταχτεί στην παρωδία της δίκης των Αεροπόρων του 1952 και του οποίου η επιστολή για την καταγγελία των βασανιστηρίων του, απο τη χουντα του ΄67, συγκλόνισε το πανελλήνιο και την Ευρώπη όταν μετεδόθη από την εκπομπή της Deutsche Welle,
Στο κίνημα του Ναυτικού του 1973, μετείχαν και αξιωματικοί του Στρατού Ξηράςόπως ο προαναφερθείς Σπύρος Μουστακλης και ο Λοχαγός τότε Γιάννης Αλεξακηςαλλά και της Πολεμικής Αεροπορίας μεταξύ των οποίων και ο μετέπειτα Αρχηγός ΓΕΑ Νίκος Στάππας, διακεκριμένη στρατιωτική προσωπικότητα, ο οποίος επίσης βασανίστηκε.
Εδώ θέλω να προσθέσω ότι όλοι αυτοί οι αποταχθέντες αξιωματικοί του κινήματος του ναυτικού και της ανταρσίας του Α/Τ ΒΕΛΟΥΣ αλλά και προηγουμένων αποτάξεων, όταν εκδηλώθηκε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 ζήτησαν να πάνε στην Κύπρο να πολεμήσουν αλλά το χουντικό καθεστώς δεν τους το επέτρεψε.
Μύθος τη Χούντας ότι οι ΕΔ συνυπεύθυνες
Κύριε Υπουργέ, στο παρελθόν σε ανάλογη εκδήλωση είχα προτείνει όπως η πολιτεία συντάξει λευκή βίβλο με την καταγραφή όλων των ονομάτων των παραπάνω. Αρκέσθηκα από μνήμης να καταγράψω τους παραπανω και ας μου συγχωρεθούν ακούσιες παραλείψεις.
Όλοι αυτοί οι στρατιωτικοί, διέψευσαν τον μύθο που καλλιεργούσε η χούντα ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι συνυπεύθυνες για την τραγωδία του Ελληνικού Λαού.
4 Νοέμβρη 1973, η διαδήλωση στο μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου είναι η θρυαλλίδα που πυροδοτεί τον αναβρασμό που επικρατεί στο φοιτητικό κίνημα και που θα καταλήξει στα γεγονότα που σήμερα γιορτάζουμε.
Οι κορυφαίες στιγμές αντίστασης
Τα χρόνια που ακολούθησαν την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η πτώση της χούντας το 1974 και το στέριωμα μιάς σύγχρονης Δημοκρατίας μετά το 1974 έχει δώσει σε όλους μας την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε χιλιάδες αναλύσεις της εποχής εκείνης από ειδικούς και μη ειδικούς από πρωτεργάτες ή απλούς παρατηρητές, από ιστορικούς, κοινωνιολόγους και φιλοσόφους αλλά και από ιστορικίζοντες, κοινωνιολογίζοντες και φιλοσοφίζοντες.
Θα προσέθετα ακόμη ότι, στην ηρεμία και τον καταναλωτικό ευδαιμονισμό της εποχής μας είναι πολλές φορές ανώδυνη μια συζήτηση γύρω από ένα τραπέζι δήθεν αναλυτών μέσα στις αναπαυτικές τους πολυθρόνες.
Η εξέγερση όμως του Πολυτεχνείου που ακολούθησε το κίνημα του Ναυτικού και την ανταρσία του Α/Τα Βέλους είναι η κορυφαία στιγμή της αντίστασης κατά της χούντας και η αρχή του τέλους της δικτατορίας , θα παραμένει πάντα όπως παραπάνω περιγράψαμε το καθοριστικό ιστορικό γεγονός που αντέστρεψε θετικά τον ρού της Ιστορίας και απάλλαξε την Πατρίδα μας από το δικτατορικό καθεστώς με τις καταστροφικές του συνέπειες .
Και η Ιστορία θα αποδώσει αυτή τη στιγμή εκεί που ανήκει, δηλαδή στα υπέροχα Ελληνικά νιάτα, περιφρονώντας και αφήνοντας κατά μέρος τις όποιες πρόχειρες αναλύσεις .
Γιατί τα νιάτα της εποχής εκείνης που ξεχύθηκαν αυθόρμητα στους Αθηναϊκούς δρόμους και μαζεύτηκαν στο Πολυτεχνείο το οποίο μετέτρεψαν σε Ιερό βήμα και σύμβολο Ελευθερίας, έξω από οποιαδήποτε ύποπτη καθοδήγηση, με μόνη ιδεολογία την μοναδική ιδεολογία που μπορεί να έχει ο ελεύθερος άνθρωπος, δηλαδή στη σύγκρουση του ιδανικού της Ελευθερίας και του ενστίκτου της αυτοσυντήρησης διάλεξαν αβίαστα και χωρίς αναλύσεις ειδικών και μη, το ιδανικό της Ελευθερίας.
Τα νιάτα αυτά δεν τα έκαμψαν ούτε τα βασανιστήρια, ούτε οι φυλακίσεις, ούτε οι εξευτελισμοί, ούτε οι παγίδες δήθεν ομαλοποίησης που τους πρόσφερε η χούντα, γιατί τα νιάτα είναι πάντα υπέροχα, παράτολμα, είναι όμορφα παράφρονα,
Και για να θυμηθούμε τον ποιητή.
«Δεν ξέρανε πατέρα , μάνα , σπίτι,
έναν δεν δίνανε για το σήμερα παρά,
Δεν κράταγαν μεζούρα και διαβήτη,
Δεν ρίχνανε δραχμές στον κουμπαρά»[*]
Αυτά τα αγεωμέτρητα νιάτα που ενώ η χούντα τους πρόσφερε μία πλαστική ευδοκίμηση, διάλεξαν τον παράτολμο δρόμο «…παίζοντας το κρυφτούλι με τον θάνατο σε κάθε γωνιά και σοκάκι»[*] αυτόν το δρόμο που σε κάθε σκοτεινή εποχή διαλέγουν πάντα τα νιάτα, αυτόν τον οποίον ο Ζαν Πωλ Σαρτρ ονομάζει , με αφορμή την αντίσταση κατά του ναζισμού, στις παρακάτω γραμμές « Η Δημοκρατία της σιωπής».
«….Σ ‘ όλο τον κόσμο, λέει ο Σαρτρ, δεν υπάρχει στρατός όπου συναντάει κανείς τέτοιαν ισότητα κινδύνων απ’ τον φαντάρο κι ως τον αρχιστράτηγο. Γι’ αυτό ακριβώς, η Αντίσταση υπήρξε μια πραγματική Δημοκρατία.για τον στρατιώτη όπως και για τον ηγέτη, ο ίδιος κίνδυνος, η ‘ίδια ευθύνη, η ίδια απόλυτη ελευθερία μέσα στην πειθαρχία.
Έτσι , μέσα στη σκιά και μεσ’ το αίμα, συγκροτήθηκε τότε η πιο δυνατή απ ‘ όλες τις Δημοκρατίες. Καθ’ ένας απ’ τους Πολίτες της ήξερε πως χρωστούσε τον εαυτό του σ’ όλους και πώς, ταυτόχρονα, δεν μπορούσε να υπολογίζει παρά μόνο στον εαυτό του’ καθένας τους πραγματοποιούσε , μέσα στην πληρέστερη εγκατάλειψη, τον ιστορικό του ρόλο.
Καθένας τους, κόντρα στους δυνάστες , επιχειρούσε να γίνει ο εαυτός του, αναπόδραστα και, διαλέγοντας ο ίδιος τον εαυτόν του μέσα στην ελευθερία του , διάλεγε την ελευθερία όλων»[**]
Γι’ αυτά τα ιδανικά αγωνίστηκαν πάντα τα νιάτα της Ελλάδας και γι’ αυτά τα ιδανικά αγωνίστηκαν και τα νιάτα του Πολυτεχνείου που τιμούμε σήμερα. Και είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό ότι πρωταγωνιστές του νεανικού αυτού αγώνα είναι οι φοιτητές, η σημερινή δηλαδή διανόηση και επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι κυριαρχούσε τότε το σύνθημα «Παιδεία» γιατί οι Λαοί που έχουν Παιδεία; δεν ανέχονται δικτατορίες.
Και μέσα σ’ αυτά τα ιδανικά χτίζεται μετά το 1974 η σύγχρονη Ελληνική Δημοκρατία και αυτά τα ιδανικά καλούνται να περιφρουρούν πάντα τα στρατευμένα νιάτα της Ελλάδας.
Η περιφρούρηση αυτή είναι ακόμη ένα κτύπημα στην τότε προσπάθεια της χούντας να καταστρέψει τον ψυχικό δεσμό λαού και στρατού και να πλήξει ανεπανόρθωτα την Εθνική μας Ενότητα, γιατί η χούντα του ’67 απετέλεσε ύβρη και για τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Γι αυτά τα ιδανικά και σεις,
Κυρίες και Κύριοι σπουδαστές των τιμημένων στρατιωτικών σχολών, ως αυριανοί αξιωματικοί να αγωνίζεστε παράτολμα και παράφορα.
Τότε και μόνον τότε θα ‘έχει πρακτική αξία ο γιορτασμός τέτοιων επετείων σαν τη σημερινή,
Θα ήθελα να ευχαριστήσω το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και προσωπικά εσάς Κύριε Υπουργέ για την πρόσκληση, την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων για την θερμή φιλοξενία και να μου επιτρέψτε να αναφέρω ότι αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση γιατί από αυτό το βήμα, εδώ και 29 χρόνια την 17η Νοεμβρη 1989 εξεφώνησα ανάλογη ομιλία ως ε.ε. Συνταγματάρχης Διοικητής του Συντάγματος Ευελπίδων και Διευθυντής Σπουδών της Σχολής, πολλά σημεία της οποίας μετέφερα σήμερα αυτούσια (οι τότε Ευέλπιδες είναι σήμερα Ταξίαρχοι..),
Ευχαριστώ και σας Κυρίες Και Κύριοι που είχατε την ευγένεια να με ακούσετε».
* από το ποίημα του Μανόλη Αναγνωστάκη «Χάρης ‘44»
** Ο Ζ.Π. Σαρτρ αναφέρεται στην αντίσταση του Γαλλικού Λάου κατά της ναζιστικής κατοχής.
