Μιλώντας για την “κρίση των ομήρων” του 1979 μεταξύ του προέδρου Κάρτερ και του Ιράν, ο πρόεδρος Τραμπ ξύπνησε την υπερηφάνεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά αυτή η ιστορία είναι μόνο μια μεροληπτική παρουσίαση του δημοσιογράφου Walter Cronkrite. Αναφερόμενος σε αυτή, έστειλε ένα μήνυμα στο Ιράν το οποίο είχε διαπραγματευτεί με επιτυχία ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα με τον πρόεδρο Ρέιγκαν.

Δύο διαιρεμένες χώρες

Οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν είναι ακόμη πιο δύσκολες να κατανοηθούν, καθώς αυτά τα δύο κράτη είναι βαθιά διαιρεμένα:

 Οι Ηνωμένες Πολιτείες κυβερνώνται από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ, αλλά όλοι οι ειδικοί βλέπουν ότι η ομοσπονδιακή διοίκηση του αντιτίθεται σφόδρα, δεν ακολουθεί τις οδηγίες του και συμμετέχει στη συνεχιζόμενη κοινοβουλευτική διαδικασία για τη καθαίρεση του.

Δεν πρόκειται για πολιτική διαίρεση μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατών, δεδομένου ότι ο πρόεδρος Τραμπ δεν προήλθε από αυτό το κόμμα, έστω και αν έλαβε την εντολή για τις προεδρικές εκλογές, αλλά για πολιτισμικό χάσμα: αυτό των τριών αγγλο-σαξονικών εμφύλιων πολέμων (ο βρετανικός εμφύλιος πόλεμος, η αμερικανική ανεξαρτησία και ο αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος ). Σήμερα θέτει αντίπαλή την κουλτούρα των rednecks, κληρονόμων της «κατάκτησης της Δύσης», με εκείνη των Πουριτανών, κληρονόμων των «Πατέρων Προσκυνητών» του Mayflower [1].

 Υπάρχουν δύο ανταγωνιστικές εξουσίες στο Ιράν: αφενός, η κυβέρνηση του Σεΐχη Χασάν Ροχανί και, αφετέρου, ο Οδηγός της Επανάστασης, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεί. Σε αντίθεση με όσα ισχυρίζονται τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, δεν είναι αυτή ή αυτή η ομάδα που παραλύει τη χώρα, αλλά ο αγώνας μέχρι θάνατο που διεξάγεται μεταξύ των δυο ομάδων.

• Ο Πρόεδρος Ροχανί εκπροσωπεί τα συμφέροντα της αστικής τάξης της Τεχεράνης και του Ισπαχάν, ήτοι των έμπορων που στρέφονται προς το διεθνές εμπόριο και πλήττονται σκληρά από τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Ο Σεΐχης Ροχανί είναι μακροπρόθεσμος φίλος του αμερικάνικου βαθιού κράτους: ήταν η πρώτη ιρανική επαφή με τη κυβέρνηση Ρέιγκαν και το Ισραήλ κατά τη διάρκεια της υπόθεσης Ιράν-Κόντρας, το 1985. Ήταν εκείνος που εισήγαγε τον Hachemi Rafsanjani στο πλευρό των ανδρών του Oliver North, επιτρέποντάς του να αγοράσει όπλα, να γίνει αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και παρεμπιπτόντως ο πλουσιότερος άνθρωπος της χώρας, και ύστερα πρόεδρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ο Σεΐχης Ροχανί επελέγη από τη κυβέρνηση Ομπάμα και τον Αλί-Άκμπαρ Βεβαλάτι, κατά τη διάρκεια των μυστικών διαπραγματεύσεων στο Ομάν το 2013 για να τερματίσει τον λαϊκό εθνικισμό του προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ και να αποκαταστηθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

• Αντίθετα, ο Οδηγός της Επανάστασης είναι ένας θεσμός που δημιουργήθηκε από τον Ιμάμη Ρουόλαχ Χομεϊνί στο μοντέλο του σοφού της Δημοκρατίας του Πλάτωνα – δεν υπάρχει τίποτα το μουσουλμανικό σε αυτό-.
Ο Αγιατολάχ Χαμενέι πρέπει να διασφαλίσει ότι οι πολιτικές αποφάσεις δεν παραβιάζουν τις αρχές του Ισλάμ και εκείνες της αντί-ιμπεριαλιστικής επανάστασης του 1978. Είναι αυτός που διευθύνει την πολιτοφυλακή των Φρουρών της Επανάστασης στις οποίες άνηκε ο στρατηγός Κασέμ Σολεϊμανί. Διαθέτει έναν εξαιρετικά μεταβλητό προϋπολογισμό, ανάλογα με τις απρόβλεπτες διακυμάνσεις των εσόδων από το πετρέλαιο.
Επομένως, είναι αυτός – και όχι η κυβέρνηση Ροχανί – που πλήττεται περισσότερο από τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια, προσπάθησε να εδραιωθεί ως αναφορά στο κόρφο του Ισλάμ γενικά, προσκαλώντας στην Τεχεράνη όλους τους θρησκευτικούς και πολιτικούς ηγέτες του μουσουλμανικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των πιο σκληρών αντιπάλων του.

Οι περισσότερες αποφάσεις που ελήφθησαν από τη μία ή την άλλη εξουσία, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ιράν, αντικρούονται αμέσως από τον ανταγωνιστή της. Μια άλλη δυσκολία στην κατανόηση του τι συμβαίνει προέρχεται από τα ψέματα που έχουν συσσωρευτεί από αυτές τις δύο δυνάμεις για χρόνια, πολλά από τα οποία είναι ακόμα πολύ παρόντα. Θα αναφερθούμε μόνο σε αυτά που έχουν αναφερθεί τις τελευταίες ημέρες:

 Δεν υπήρξε ποτέ κρίση ομήρων το 1979. Το αμερικανικό διπλωματικό προσωπικό που κρατήθηκε αιχμάλωτο συνελήφθη επ’ αυτόφωρο κατά μια πράξη κατασκοπείας. Η πρεσβεία της Τεχεράνης ήταν η έδρα της CIA για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Δεν ήταν οι Ιρανοί, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες που παραβίαζαν τις υποχρεώσεις του διπλωματικού καθεστώτος. Δύο πεζοναύτες της φρουράς της πρεσβείας κατάγγειλαν τις ενέργειες της CIA, το κατασκοπευτικό υλικό εξακολουθεί να είναι ορατό στις εγκαταστάσεις της πρεσβείας και τα εξαιρετικά μυστικά έγγραφα που κατασχέθηκαν επί τόπου δημοσιεύθηκαν σε περισσότερους από 80 τόμους.

 Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν δεν αναγνώρισε ποτέ το κράτος του Ισραήλ, αλλά ποτέ δεν είχε σκοπό να εξαλείψει τον εβραϊκό πληθυσμό του. Συνηγορεί για την αρχή “ένας άνθρωπος, μία φωνή”, ενώ συνεχίζει να θεωρεί ότι ισχύει και για όλους τους Παλαιστίνιους που έχουν μεταναστεύσει και απέκτησαν ξένη εθνικότητα. Το 2019, κατέθεσε ένα σχέδιο δημοψηφίσματος αυτοδιάθεσης στη γεωγραφική Παλαιστίνη (δηλαδή ταυτόχρονα στο Ισραήλ και στην πολιτική Παλαιστίνη) στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

 Το Ιράν και το Ισραήλ δεν αποτελούν μη αναστρέψιμους εχθρούς, δεδομένου ότι εκμεταλλεύονται από κοινού τον αγωγό Eilat-Ashkelon, κοινή ιδιοκτησία των δύο κρατών [2].

 Το Ιράν σταμάτησε κάθε έρευνα για το ατομικό όπλο, το 1988, όταν ο ιμάμης Χομεϊνί δήλωσε ότι τα όπλα μαζικής καταστροφής είναι ασυμβίβαστα με το όραμά του για το Ισλάμ. Τα έγγραφα που κλέφτηκαν από το Ισραήλ και αποκαλύφθηκαν από τον πρωθυπουργό του, τον Benjamin Netanyahu το 2018 πιστοποιούν ότι η επακόλουθη έρευνα επικεντρώθηκε μόνο σε μια γεννήτρια κρουστικών κυμάτων (μέρος που χρησιμοποιείται για την κατασκευή πυροκροτητή ατομικής βόμβας) [3]. Δεν πρόκειται για πυρηνικό κομμάτι, αλλά για μηχανικό κομμάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άλλες χρήσεις.

Ιδωμένο από τη Δύση, ο πρόεδρος Τραμπ μόλις πρόσθεσε τον Κασέμ Σολεϊμανί στο πίνακα του κυνηγιού των δολοφονημένων τρομοκρατών. Αλλά ιδωμένο από τη Μέση Ανατολή, μόλις άλλαξε πλευρά: αφού σκότωσε τον Χαλίφη Αμπού Μπακρ αλ-Βαγκντάδι, σκότωσε τώρα τον βασικό εχθρό του Ντάες, τον Κασέμ Σολεϊμάνι.

Η δολοφονία του ήρωα

Δεδομένων αυτών των βασικών γεγονότων, ας εξετάσουμε τη δολοφονία του στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί και την κρίση που προκάλεσε.

Ο στρατηγός Σουλεϊμάνι ήταν ένας εξαιρετικός στρατιώτης.
Ξεκίνησε την καριέρα του κατά τη διάρκεια του πολέμου που επιβλήθηκε από το Ιράκ (1980-88). Οι ειδικές του δυνάμεις, το τμήμα Al-Quods (ήτοι Ιερουσαλήμ στα αραβικά και περσικά), βοήθησαν όλους τους πληθυσμούς των θυμάτων του ιμπεριαλισμού στη Μέση Ανατολή. Ήταν, για παράδειγμα, παρόν στο πλευρό του Λιβανέζου σαγιέντ Χασάν Νασράλα και του Σύρου στρατηγού Χασάν Τουρκμάνι στη Βηρυτό, που αντιμετώπιζαν την ισραηλινή επίθεση το 2006.

Διαχώριζε τον ιμπεριαλισμό και τις Ηνωμένες Πολιτείες και διαπραγματεύτηκε πολλές φορές με την Ουάσινγκτον, προτείνοντας ακόμα και εύκαιρες συμμαχίες, όπως για παράδειγμα το 2001 με τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους τον νεώτερο, κατά των Αφγανών Ταλιμπάν. Ωστόσο, από τον Μάιο του 2018, του επέτρεψαν να πολεμήσει μόνο στο πλευρό των σιιτικών κοινοτήτων. Παραβιάζοντας την κατάπαυση του πυρός του πολέμου του 1973, ξεκίνησε επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ από το έδαφος της Συρίας, βάζοντας τη Δαμασκό σε μεγάλη αμηχανία.

Ο πρόεδρος Τραμπ κατανοούσε βέβαια τον στρατιωτικό ρόλο που έπαιζε κάτω από τις διαταγές του Ayatollah Khamenei, αλλά όχι το σύμβολο που είχε γίνει και το θαυμασμό που απολάμβανε σε σχεδόν κάθε στρατιωτική ακαδημία στον κόσμο.

Πήρε σοβαρό ρίσκο με το να εγκρίνει την εξάλειψή του και διακινδύνεψε τη ίδια τη δική του φήμη στη Μέση Ανατολή. Πράγματι, ενώ ως πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είχε σταματήσει να αντιτάσσεται στη στήριξη της χώρας του στην Αλ Κάιντα και το Ντάες, έγινε τώρα υπεύθυνος για το θάνατο ενός άνδρα που ενσωμάτωνε αυτό τον αγώνα σε πολλά θέατρα των επιχειρήσεων με το αίμα του. Δεν υπάρχει λόγος να σταθούμε στην παρανομία αυτής της δολοφονίας. Αυτό δεν αλλάζει σε τίποτα τη συμπεριφορά των Ηνωμένων Πολιτειών από τότε που υπάρχουν.

Η δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί ακολούθησε τον χαρακτηρισμό των Φρουρών της Επανάστασης από την Ουάσινγκτον ως “τρομοκρατική οργάνωση” (sic). Οι Ιρανοί μοιράζονται το έντονο συναίσθημα ότι αποτελούν έναν λαό, ένα πολιτισμό. Συνεπώς, ο θάνατός του συνέδεσε προσωρινά τις δύο πολιτικές δυνάμεις σε ένα ενιαίο συναίσθημα. Εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους κατά τη διάρκεια της κηδείας του.

Η ανάφλεξη δεν θα πραγματοποιηθεί

Όλα τα δυτικά μέσα μαζικής ενημέρωσης αποκάλυψαν τα σχέδια ια αντίποινα του Ιράν εδώ και αρκετά χρόνια.
Αλλά δεν είναι από αυτά τα σχέδια που ενέργησαν ούτε ο πρόεδρος Ροχανί, ούτε ο Οδηγός Χαμενεί. Οι Ιρανοί δεν είναι παιδιά που παίζουν πόλεμο στην αυλή του σχολείου. Αποτελούν ένα Έθνος.

Οι δύο ηγέτες αντέδρασαν επομένως σύμφωνα με το ανώτερο συμφέρον της χώρας τους, όπως το αντιλαμβάνονται. Επομένως, δεν πρέπει να δίνεται σημασία στις βροντερές δηλώσεις που απαιτούν εκδίκηση. Δεν θα υπάρξει εκδίκηση του Ιράν όπως δεν υπήρχε εκδίκηση της Χεζμπολάχ για την παράνομη ισραηλινή δολοφονία του Imad Moughniyah το 2008 στη Δαμασκό.

Για τον Σεΐχη Ροχάνι, ανεξάρτητα από το θάνατο του στρατηγού Σολεϊμανί, είναι απαραίτητο να γίνει επανασύνδεση με την Ουάσινγκτον. Μέχρι στιγμής, θεωρούσε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα είναι ο συνομιλητής που του επέτρεψε να έρθει στην εξουσία. Ο Ντόναλντ Τράμπ ήταν μόνο ένα ατύχημα στη διαδρομή και ανέμενε τη καθαίρεση του από την αρχή της προεδρίας του (Russiagate και τώρα Ukrainegate).
Ως εκ τούτου, είχε απορρίψει τις πολυάριθμες εκκλήσεις του για διαπραγματεύσεις. Αλλά ο πρόεδρος Τραμπ είναι ακόμα εκεί και αναμένεται να μείνει στη θέση του για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Επηρεασμένη από τις παράνομες κυρώσεις, η ιρανική οικονομία βυθίστηκε. Η αντίδραση της διεθνούς συμπάθειας για τη παράνομη δολοφονία του στρατηγού Σουλεϊμανί του επιτρέπει επομένως να προσεγγίσει αυτές τις διαπραγματεύσεις όχι σε θέση κατωτερότητας, αλλά σε θέση ισχύος.

Για τον Αγιατολάχ Χαμενεί, όχι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι θηρευτές για το Ιράν εδώ και έναν αιώνα, αλλά ο Ντόναλντ Τράμπ δεν είναι άνθρωπος του λόγου.
Όχι επειδή δεν τήρησε τις υποσχέσεις του, αλλά επειδή δεν κράτησε εκείνες του προκάτοχού του.

Η συμφωνία 5 + 1 εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το Ιράν την θεωρούσε ως νόμο γραμμένο στο μάρμαρο. Αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ την έσκισε, γεγονός το οποίο είχε κάθε δικαίωμα να κάνει. Δίπλα σε αυτή τη δημόσια συμφωνία, μια άλλη, μυστική, διευκρίνιζε τη διανομή των επιρροών στη Μέση Ανατολή. Το δεύτερο αυτό κείμενο ακυρώθηκε επίσης από τον πρόεδρο Τραμπ και είναι αυτό το κείμενο που σκοπεύει να επαναδιαπραγματευτεί διμερώς.

Το Ιράν ανακοίνωσε γρήγορα ότι δεν τηρεί πλέον τη συμφωνία 5 + 1, ενώ οι Ιρακινοί φιλο-ιρανοί βουλευτές απαίτησαν την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη χώρα τους.
Σε αντίθεση με αυτό που κατάλαβαν τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, αυτές οι δύο αποφάσεις δεν ήταν υπερθερματικές, αλλά προσφορές ειρήνης. Η συμφωνία 5 + 1 δεν υπάρχει πλέον μετά την απόσυρση των ΗΠΑ. Το Ιράν το αναγνωρίζει αφού προσπάθησε μάταια να την σώσει. Η αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων όχι μόνο από το Ιράκ, αλλά από όλη τη Μέση Ανατολή είναι δέσμευση του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας. Δεν μπορούσε να την επιτύχει, δεδομένης της αντίθεσης της κυβέρνησης του. Το Ιράν τίθεται στην πλευρά του.

Το ισχυρό λόμπι πετρελαίου των ΗΠΑ υποστήριξε τον πρόεδρο Τραμπ για την αμφισβήτηση του “Δόγματος Κάρτερ”. Το 1980, ο πρόεδρος Jimmy Carter είχε διακηρύξει ότι το πετρέλαιο από τον Κόλπο ήταν απαραίτητο για την οικονομία των ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, δημιουργήθηκε το CentCom από τον διάδοχό του και το Πεντάγωνο εγγυόταν τη πρόσβαση των αμερικανικών εταιρειών στο πετρέλαιο του Κόλπου. Αλλά σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ανεξάρτητες στο ενεργειακό τομέα. Δεν χρειάζονται πλέον αυτό το πετρέλαιο και επομένως δεν χρειάζεται πλέον να αναπτύξουν τα στρατεύματά τους σε αυτή την περιοχή. Για τις ΗΠΑ, το διακύβευμα έχει μετατοπιστεί. Δεν πρόκειται πλέον να ιδιοποιηθούν το αραβο-περσικό πετρέλαιο, αλλά να ελέγχουν τις παγκόσμιες ροές του πετρελαίου.

Οι πολιτικοί ηγέτες δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στην ανάπτυξη των μέσων επικοινωνίας. Μιλούν πάρα πολύ και πολύ γρήγορα. Παίρνουν θέσεις και δεν μπορούν πλέον να κάνουν πίσω. Αφού πρόφεραν απίστευτες εκκλήσεις για εκδίκηση, οι Φρουροί της Επανάστασης έπρεπε να αντιδράσουν. Αλλά αφού ήταν υπεύθυνοι, δεν έπρεπε να κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Ως εκ τούτου, επέλεξαν να βομβαρδίσουν δύο αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στο Ιράκ χωρίς να προκαλέσουν απώλειες. Ακριβώς όπως η Γαλλία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο είχαν προφέρει καταδίκες κατά της Συρίας για φερόμενη χρήση χημικών όπλων. Στη συνέχεια, τελικά, βομβάρδισαν μια στρατιωτική βάση χωρίς να προκαλούν θύματα (αλλά προκάλεσαν πυρκαγιά που έκανε θύματα γύρω από τη βάση).
Κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου, ο ιρανικός στρατός κατέρριψε κατά λάθος ένα ουκρανικό αεροσκάφος γραμμής που απογειωνόταν από την Τεχεράνη. Αυτό το επεισόδιο ανακατανείμει τα χαρτιά στο Ιράν επειδή ο κανονικός στρατός εξαρτάται από τον Σεΐχη Ροχάνι ενώ η πολιτοφυλακή των Φρουρών της Επανάστασης εξαρτάται από τον Οδηγό Χαμενεΐ.

Είναι αυτονόητο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα παραιτηθούν χωρίς αντάλλαγμα. Η στρατιωτική τους απόσυρση θα πραγματοποιηθεί μόνο σε συντονισμό με την στρατιωτική απόσυρση του Ιράν.
Ο στρατηγός Κασέμ Σολεϊμανί ενσωμάτωνε ακριβώς την ιρανική στρατιωτική ανάπτυξη. Αυτή η διπλή απόσυρση βρίσκεται σήμερα υπό διαπραγμάτευση. Είμαστε ήδη μάρτυρες μιας αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συρία και το Ιράκ προς το Κουβέιτ. Το επεισόδιο της επιστολής που απεστάλη και στη συνέχεια ακυρώθηκε από τον στρατηγό William Sheely III, που ανάγγειλε την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ, πιστοποιεί ότι οι διαπραγματεύσεις αυτές βρίσκονται όντως σε εξέλιξη.

Ο Κασέμ Σολεϊμανί θα ήταν σίγουρα περήφανος για τη ζωή του, εάν ο θάνατός του συνέβαλε στην εδραίωση της περιφερειακής ειρήνης.