του Γιώργου Χατζηθεοφάνους*

Δεν είναι μαθηματικά βολικό για την Ελλάδα να τα βάλει με την Τουρκία είπε πρόσφατα ο Υπουργός Άμυνας του Ερτογάν,  πρώην αρχηγός των ενόπλων δυνάμεών της,  Ακάρ.  Δυστυχώς υπάρχουν φωνές και στην Ελλάδα που το υποστηρίζουν και ζητούν να προχωρήσουμε σε διαπραγματεύσεις μέσα από τις οποίες ουσιαστικά θα παραχωρήσουμε κυριαρχικά δικαιώματα που προκύπτουν από το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες ώστε να αποφύγουμε τον πόλεμο. Και για να μην φανούν υποτακτικοί επιχειρούν να μας πείσουν για τα δίκαια των Τούρκων και δεν διστάζουν να παρουσιάσουν την Ελλάδα ως μαξιμαλιστική Χώρα.  Τι είναι αλήθεια και τι ψέματα;

Το διεθνές σύστημα σήμερα χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη δυναμική αλλαγών κυρίως εξαιτίας του κενού που δημιουργεί η σταδιακή απόσυρση των ΗΠΑ στην ήπειρό τους,  με συμφέροντα προσανατολισμένα, λόγω Κίνας, στον Ειρηνικό. Το κενό αυτό προκαλεί γεωπολιτικούς ανεμοστρόβιλους.  Νέοι πόλοι ισχύος, περιφερειακές συγκρούσεις, διασπορά όπλων μαζικής καταστροφής, δημόσιες, σκληρές πολλές φορές, αντιπαραθέσεις ηγετών, ακόμη και εντός του ΝΑΤΟ, το οποίο ο Πρόεδρος Μακρόν επιμένει να χαρακτηρίζει εγκεφαλικά νεκρό, το μεταναστευτικό σε εξέλιξη και την πανδημία να λειτουργεί ως καταλύτης των εξελίξεων συνθέτουν την εικόνα γεωπολιτικού χάους.

Στο δυναμικό αυτό διεθνές πλαίσιο η Τουρκία, με εφόδιο την ψυχολογική δύναμη που της παρέχεται από τα βάθη της ιστορίας της, όπως γράφει το 2001 ο κ. Νταβούτογλου στο βιβλίο του «Στρατηγικό Βάθος»,  συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση του νέου κόσμου, προφανώς για να υλοποιήσει τα μαξιμαλιστικά της σχέδια. Πεδία ενδιαφέροντός της στο πλαίσιο αυτό η εγγύς χερσαία περιοχή που περιλαμβάνει Βαλκάνια, Μέση Ανατολή και Καύκασο καθώς επίσης και η εγγύς θαλάσσια περιοχή που περιλαμβάνει Εύξεινο Πόντο, Ανατολική Μεσόγειο, Περσικό Κόλπο και Κασπία.  Η Τουρκία κατά τον Νταβούτογλου είναι μια Χώρα της Ανατολικής Μεσογείου, σε μια περιοχή που ξεκινάει από την Αδριατική και εκτείνεται ως τον κόλπο της Αλεξανδρέττας και τη διώρυγα του Σουέζ.  Το Αζερμπαϊτζάν στον Καύκασο και η Αλβανία στα Βαλκάνια οριοθετούν το χώρο επιρροής της. Είναι μια Χώρα με περιφερειακές φιλοδοξίες. Οι χώρες αυτές πρώτα προσδιορίζουν τους στρατηγικούς τους στόχους και στη συνέχεια τις απειλές για την επίτευξή τους. Αντίθετα οι χώρες χωρίς φιλοδοξίες ξεκινούν την ανάλυσή τους από τις απειλές στο υφιστάμενο status quo και στη συνέχεια ορίζουν στόχους. Και βέβαια στο πλαίσιο της επίτευξης των στόχων μιας μαξιμαλιστικής Χώρας ουδεμία αναφορά στο διεθνές δίκαιο γίνεται.

Κι αν κάποιοι θεωρούν πως τα παραπάνω αποτελούν μόνο θέσεις ενός καθηγητού έστω κι αν αυτός υπήρξε Υπουργός Εξωτερικών και Πρωθυπουργός της Τουρκίας τα γεγονότα έρχονται  να τους διαψεύσουν.  Η Τουρκία διεξάγει πολέμους σε Συρία, Ιράκ και Λιβύη, διατηρεί μέχρι σήμερα κατοχικά στρατεύματα στην Κύπρο γράφοντας στα παλιά των υποδημάτων της τα ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ, προβαίνει σε συμφωνία με τη Λιβύη για την μεταξύ τους οριοθέτηση της ΑΟΖ γράφοντας και πάλι στα παλιά των υποδημάτων της το δίκαιο της θάλασσας, πραγματοποιεί έρευνες και γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου, υλοποιεί τα μαξιμαλιστικά της σχέδια στα Βαλκάνια και κυρίως στην Αλβανία και δεν διστάζει να βάζει στο στόχαστρό της Γαλλική Φρεγάτα στο πλαίσιο υποστήριξης των εθνικών της συμφερόντων.

Η Ελλάδα αποτελεί εμπόδιο στους μεγαλοϊδεατισμούς της Τουρκικής ηγεσίας και στο πλαίσιο αυτό παρακολουθούμε μια συνεχή αναβάθμιση των προκλήσεων και των διεκδικήσεών της. Έφθασε στο σημείο να διεκδικεί το μισό Αιγαίο και κατοικημένα από Έλληνες πολίτες νησιά όπως οι Οινούσσες, οι Φούρνοι, η Θύμαινα, το Αγαθονήσι, οι Αρκιοί, η Γαύδος κ.ά.  Η λίστα-λάστιχο των διεκδικήσεων όπως χαρακτηριστικά κάποιοι τη χαρακτηρίζουν συνεχώς μεγαλώνει.  Στόχος της Τουρκίας να οδηγήσει την Ελλάδα υπό απειλές και φόβο σε απευθείας διαπραγματεύσεις για την επίτευξη μιας συνολικής πολιτικής λύσης διότι η συντριπτική πλειοψηφία των διεκδικήσεών της δεν έχει νομική βάση.  Στο πλαίσιο μιας επωφελούς για εκείνη διαπραγμάτευσης  φορτώνει το διαπραγματευτικό της οπλοστάσιο με όσα στην κυριολεξία ζητήματα μπορεί, και συνεχώς προσθέτει κι άλλα,  ώστε να παραχωρήσει κατά την διαπραγμάτευση όσα δεν την αφορούν ή είναι χαμηλής προτεραιότητας για να πάρει όσα πραγματικά θέλει και εξυπηρετούν τα μαξιμαλιστικά της σχέδια.

Το πρόβλημα είναι πως το παιχνίδι της αυτό το υποστηρίζουν και Έλληνες μεταξύ αυτών και ακαδημαϊκοί αλλά και πολιτικοί, που αντί ενόψει διαπραγμάτευσης να ενισχύουν το ελληνικό οπλοστάσιο όπως η Τουρκία πράττει,  κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Πριν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις ήδη παραχωρούν την ΑΟΖ του Καστελόριζου, τον εθνικό εναέριο χώρο των 10 νμ. και υποστηρίζουν τις, χωρίς νομικές βάσεις, αξιώσεις της Τουρκίας για τα χωρικά μας ύδατα. Τέτοιες θέσεις ενόψει μιας διαπραγμάτευσης δεν δικαιολογούνται ούτε με χώρες της δύσης και μάλιστα της ΕΕ όπως η Ιταλία διότι όπως αποδείχθηκε από την τελική μορφή της πρόσφατης Συμφωνίας όλα τα κράτη φροντίζουν για τα εθνικά τους συμφέροντα. Όταν δε πρόκειται για την μαξιμαλιστική Τουρκία τότε είτε έχεις άγνοια περί διαπραγμάτευσης και γενικά τον τρόπο λειτουργίας του διεθνούς συστήματος καθώς επίσης και για τις Τουρκικές επιδιώξεις-πρακτικές είτε έχεις κυριευτεί από φόβο είτε εξυπηρετείς άλλες σκοπιμότητες.

Και η Ελλάδα;  Αγωνιά για την διατήρηση του υφιστάμενου status Quo όπως αυτό διαμορφώθηκε από τα τις διεθνείς συνθήκες και διεκδικεί αυτά της ανήκουν σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας όπως θα έκανε κάθε κυρίαρχο κράτος. Σεβόμενη το δίκαιο το θάλασσας, σύμφωνα με το οποίο η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών (ΑΟΖ-Υφαλοκρηπίδος) σε κράτη με έναντι ή προσκείμενες ακτές γίνεται κατόπιν Συμφωνίας στο πλαίσιο δίκαιης λύσης, απέφυγε μονομερείς ενέργειες ακόμη και μετά το απαράδεκτο Τουρκολυβικό Σύμφωνο. Απέφυγε επίσης επιμελώς μέχρι σήμερα τις προκλήσεις όπως την επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 νμ, αναφαίρετο δικαίωμα σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας.  Δυστυχώς όμως η Τουρκία δεν αντιλαμβάνεται ούτε από καλές σχέσεις γειτονίας ούτε από διεθνές δίκαιο την επίκληση του οποίου  εκλαμβάνει ως αδυναμία. Είναι μια Χώρα που σέβεται την ισχύ και περιφρονεί την αδυναμία.

Κατά συνέπεια απέναντι σε αυτήν την Τουρκία ένας είναι ο δρόμος. Πολεμική προπαρασκευή και αποφασιστικότητα, χωρίς ΚΑΝΕΝΑ δισταγμό, από την πρώτη στιγμή.  Ούτε ένα βήμα πίσω. Εάν οδηγηθούμε σε διαπραγματεύσεις υπό απειλές και φόβο ο κατήφορος δεν θα έχει τελειωμό. Όπως μας λέει ο Θουκυδίδης, ο Περικλής απευθυνόμενος στους Αθηναίους  τους είπε πως εάν ενδώσουν στις απαιτήσεις των Σπαρτιατών αυτοί θα προβάλλουν αμέσως κι άλλες διότι θα πιστέψουν πως ενέδωσαν από φόβο. Η κρίση των Ιμίων το 1996 ήρθε να τον επιβεβαιώσει. Το αποτέλεσμα δεν ήταν απλά το γκριζάρισμα των δύο βραχονησίδων όπως συνηθίζουμε να λέμε. Άνοιξε την όρεξη στους Τούρκους κι όπως δήλωσε ο Τούρκος Ναύαρχος, εμπνευστής της Γαλάζιας πατρίδας, σε πρόσφατη συνέντευξή του  ήταν η αφορμή να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο με διεκδίκηση 153 νησιών, νησίδων και βράχων. Νέα Ίμια πρέπει να αποφευχθούν με κάθε τρόπο διότι οι συνέπειες θα είναι οδυνηρές.

Και να κάνουμε πόλεμο με μια ισχυρή στρατιωτικά Τουρκία; Είναι το ερώτημα κάθε λογικού ανθρώπου που θέλει την ειρήνη. Το ζήτημα είναι πως η ειρήνη δεν εξασφαλίζεται με τον κατευνασμό, ο οποίος είναι ιστορικά αποδεδειγμένο πως αποτελεί τον πλέον σίγουρο τρόπο να οδηγηθείς στον πόλεμο στο πλαίσιο υποστήριξης των κυριαρχικών σου δικαιωμάτων. Σας δόθηκε η δυνατότητα να επιλέξετε μεταξύ πολέμου και ατιμίας. Επιλέξατε την ατιμία και θα έχετε πόλεμο. Ηταν ο σχολιασμός του Τσόρτσιλ στην απόφαση της Βρετανικής Ηγεσίας να υπογράψει την Συνθήκη του Μονάχου το 1938. Δεν χρειάστηκε παρά μόνο ένας χρόνος για να επιβεβαιωθεί.

Όλοι οι πόλεμοι που έγιναν στο παρελθόν μπορούσαν να αποτραπούν. Ξέσπασαν διότι η μη πολεμική προπαρασκευή τους ενός έδωσε το δικαίωμα στον άλλο να πιστέψει πως μπορεί να επιβάλει δυναμικά τις αξιώσεις του.  Αποτροπή λέγεται κι αυτό είναι το ζητούμενο μέσω της οποίας εξασφαλίζεις τα κυριαρχικά σου δικαιώματα χωρίς την ανάγκη προσφυγής σε πόλεμο. Εάν ο Ερτογάν πειστεί πως η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να μην αποδεχθεί τετελεσμένα με χρήση στρατιωτικής ισχύος δεν πρόκειται ποτέ να προχωρήσει σε έρευνες και γεωτρήσεις σε περιοχές που σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας δεν της ανήκουν. Η Ελλάδα δεν είναι Συρία ούτε Λιβύη. Διαθέτει ένοπλες δυνάμεις ικανές να επιφέρουν τέτοιο πλήγμα που το τίμημα θα είναι δυσανάλογο των όποιων οφελών ίσως αποκομίσει η Τουρκία εάν μπλέξει σε πολεμικές περιπέτειες με την Χώρα μας.

Ο πόλεμος δεν είναι μαθηματικά κι αυτό το γνωρίζει ο Ακάρ ασχέτως τι λέει.  Κανένας δεν μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα. Ο Κλαούζεβιτς  στο μνημειώδες έργο του «Περί Πολέμου” γράφει  «… ο πόλεμος στηρίζεται σε ένα παιχνίδι δυνατοτήτων, πιθανοτήτων, καλοτυχιών και κακοτυχιών, όπου η αυστηρή λογική αναγωγή πολύ συχνά γίνεται ένα άχρηστο κι αναποτελεσματικό νοητικό εργαλείο». Το γνωρίζουν οι Τούρκοι στρατηγοί. Δεν είναι ανόητος ο Ερτογάν να εμπλακεί σε πολεμικές περιπέτειες διότι το τίμημα θα είναι βαρύ και θα τον απομακρύνει από τα μαξιμαλιστικά του σχέδια που δεν περιορίζονται στην Ελλάδα.

Στο δια ταύτα, η Κυβέρνηση σε συνεργασία με την αντιπολίτευση πρέπει να ξεπεράσουν το πρόβλημα του αναποτελεσματικού, χρονοβόρου και δύσκαμπτου νόμου περί προμηθειών και με τη σύσταση ενδεχομένως μιας διακομματικής επιτροπής να προχωρήσουν άμεσα στις αναγκαίες προμήθειες ανταλλακτικών και πυρομαχικών για την υψηλή διαθεσιμότητα των πάσης φύσεως μέσων και οπλικών συστημάτων. Ταυτόχρονα θα πρέπει με τη σοβαρότητα που οι περιστάσεις επιβάλλουν να απαλλαγούν οι ένοπλες δυνάμεις από το πάσης φύσεως πάρεργο, να στελεχωθούν κατάλληλα οι επιχειρησιακές μονάδες (να παραμείνουν στο Πεντάγωνο οι άκρως απαραίτητοι) και να ξεκινήσει εκπαίδευση στο πλαίσιο της πολεμικής προπαρασκευής.  Όλη αυτή η κινητικότητα θα στείλει μήνυμα αποφασιστικότητας στον Ερτογάν και είναι βέβαιο πως θα λειτουργήσει αποτρεπτικά. Από μόνες τους οι δηλώσεις περί αποφασιστικότητας δεν παράγουν αποτελέσματα.

Και είναι βέβαιο πως έτσι θα αποφευχθεί τελικά η σύγκρουση; Απόλυτα όχι. Πάντα πρέπει να είμαστε έτοιμοι ακόμη και για πόλεμο μέσα στο άναρχο, εξαιρετικά επικίνδυνο διεθνές, σήμερα, σύστημα. Αυτό ισχύει για όλους και είναι διαχρονικό.  Όταν ρώτησαν τον Γερμανό καγκελάριο Μπέτμαν Χόλβερκ, βασικό πρωταγωνιστή του Α’ΠΠ, πως άρχισε ο πόλεμος απάντησε «Μακάρι να ήξερα», 20 εκ. νεκροί και δεν ήξερε πως ξεκίνησε ο πόλεμος. Κανένας σώφρων άνθρωπος δεν θέλει τον πόλεμο. Δεν αρκεί όμως μόνο η επιθυμία για να έχεις ειρήνη.

Και τα προβλήματα με την Τουρκία πως θα τα λύσουμε; Με επαφές και διαπραγματεύσεις ως ίσος προς ίσο. Δεν είναι κακό να συζητάς, κακό είναι να οδηγείσαι σε διαπραγματεύσεις υπό απειλές και φόβο όπως τώρα επιδιώκει η Τουρκία.

Πηγή: Ανιχνεύσεις

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.