Οκτώ συμπεράσματα από την έρευνα των New York Times για την υπόθεση Halkbank.

Η νέα έρευνα των New York Times αποκάλυψε ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη του Λευκού Οίκου παρενέβησαν ώστε να διακοπεί η έρευνα στα στοιχεία της τουρκικής Halkbank, έπειτα από επανειλημμένες κρούσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Αμερικανό ομόλογό του επί του θέματος.

Στο παρελθόν έχουν υπάρξει αρκετές προσπάθειες ώστε να γίνουν κατανοητοί οι λόγοι της καλής σχέσης μεταξύ των δύο προέδρων. Η υπόθεση Halkbank, η οποία συμπεριλαμβάνει κατηγορίες για τραπεζική απάτη, παραποίηση στοιχείων και ξέπλυμα 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων εκ μέρους της τουρκικής τράπεζας κατόπιν συνεργασίας μετά Ιρανικών, κρατικών και εμπορικών θεσμών και εν μέσω κυρώσεων των ΗΠΑ κατά της Τεχεράνης, έχει υπάρξει ένα από τα πιο καυτά θέματα στην σχέση των δύο ηγετών.

Τι μάθαμε από την έρευνα των New York Times;

1) O Τραμπ προσπάθησε επανειλημμένως να «πνίξει» την υπόθεση Halkbank

Οι Times αναφέρουν πολλές συζητήσεις μεταξύ Τραμπ-Ερντογάν, στις οποίες ο Τούρκος Πρόεδρος παρακινούσε τον Ντόναλντ Τραμπ να διευθετήσει την υπόθεση Halkbank και τον Αμερικανό Πρόεδρο να απαντάει με ένα ενδοτικό ύφος παρόλο που ο ίδιος υποστήριζε μια σκληρή στάση απέναντι στο Ιραν. Ο Τζον Μπόλτον, πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Αμερικανού Προέδρου, περιγράφει την στιγμή που ο Τραμπ πήρε στα χέρια του έγγραφα που απέστειλε ο Τούρκος Πρόεδρος, τα οποία αποδείκνυαν την αθωότητα της Halkbank. «Εμένα μου φαίνονται πειστικά», είπε ο Αμερικανός Πρόεδρος ξεφυλλίζοντας γρήγορα το memo, σύμφωνα με τον Μπόλτον.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης ενημέρωσε λίγο αργότερα τους αρμόδιους για την υπόθεση ομοσπονδιακούς εισαγγελείς στη Νέα Υόρκη ότι υψηλόβαθμα στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργού Εξωτεριών Μάικ Πομπέο και του Υπουργού Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν, θα συμμετείχαν στην έρευνα και όλα αυτά μόλις λίγες ώρες μετά από τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών.

Ο Τραμπ επικοινώνησε και με τον πρώην Υπουργό Δικαιοσύνης Ματ Γουίτακερ ώστε να «λύσει» το πρόβλημα της Τουρκίας. Έτσι, ο Γουίτακερ απέρριψε το αίτημα του εισαγγελέα του Νοτίου Τομέα της Νέας Υόρκης (SDNY), Τζέφρι Μπέρμαν, για άσκηση ποινικής δίωξης κατά της τράπεζας στις αρχές του 2019.

2. Ο κύριος λόγος για την καθαίρεση του εισαγγελέα Μπέρμαν ήταν η Halkbank

O Τραμπ έδωσε στον Υπουργό Δικαιοσύνης Γουίλιαμ Μπαρ την εντολή να ικανοποιήσει τα αιτήματα του Ερντογάν και να μην ασκηθεί ποινική δίωξη στην τουρκική τράπεζα. Έτσι, με το που ανέλαβε τα καθήκοντα του στις αρχές του 2019, άρχισε να ασκεί πιέσεις προς τους εισαγγελείς της SDNY.Ο εισαγγελέας Μπέρμαν ωστόσο, δεν ενέδωσε στην πίεση του Μπαρ και έτσι άσκησε την ποινική δίωξη κατά της Halkbank τον Οκτώβριο του 2019.
Ο Μπέρμαν απολύθηκε τον περασμένο Ιούνιο και, σύμφωνα με το NYT, ο κύριος λόγος ήταν η πικρία που έτρεφε η διοίκηση Τραμπ για τον εισαγγελέα μετά την στάση του στην υπόθεση της Τουρκικής τράπεζας.

3. Ο Τραμπ έχει αναμείξει επιχειρηματική δραστηριότητα και κρατικά/διακρατικά ζητήματα με τον Τούρκο Πρόεδρο

Οι New York Times δημοσίευσαν στοιχεία σχετικά με την επιρροή που ασκούσε η επιχειρηματική δραστηριότητα του Τραμπ στην προσέγγισή του στην υπόθεση Halkbank. Οι ουρανοξύστες Trump Towers έχουν παράρτημα στην Κωνσταντινούπολη και ο Ερντογάν ήταν παρών στα εγκαίνια μαζί με τον Αμερικανό Πρόεδρο και την οικογένειά του. Πιο αναλυτικά, η εφημερίδα δημοσίευσε ότι το καθαρό κέρδος της πρόσφατης δραστηριότητας του Τραμπ στην Τουρκία είναι 3 εκατομμύρια δολάρια ενώ τα συνολικά κέρδη του, σύμφωνα με τα φορολογικά στοιχεία, προκύπτει ότι ανέρχονται στα 13 εκατομμύρια δολάρια από το 2008, ποσό μεγαλύτερο από όσο υπολογίζονταν μέχρι στιγμής.

Ο Ρούντι Τζουλιάνι, δικηγόρος του Τραμπ, εκπροσώπησε τον Ρέζα Ζαράμπ, Τουρκοϊρανό έμπορο χρυσού και εμπλεκόμενο στην υπόθεση παραβίασης κυρώσεων στο Ιράν.

Ο Μάικλ Φλυν, πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας και στενός συνεργάτης του Ντόναλντ Τραμπ, έχει επίσης κατηγορηθεί για δράση υπέρ της Τουρκίας, έπειτα από τις αποκαλύψεις για χρηματισμό με αντάλλαγμα την προώθηση της Τουρκικής ατζέντας στον Λευκό Οίκο. Τέλος, η συμβουλευτική Brian Ballard, ένας από τους κύριους χρηματοδότες του Ντόναλντ Τραμπ, έχει εισπράξει 4.6 εκατομμύρια δολάρια από την Τουρκία σε διάστημα δύο ετών, σύμφωνα με τους Times.

4) Τζουλιάνι, Μπαρ, Πομπέο εμπλεκόμενοι στη Halkbank και στην διαδικασία της καθαίρεσης του Τραμπ.

Η κρίση της καθαίρεσης του Τραμπ ξεκίνησε ύστερα από ένα τηλεφώνημα του Αμερικανού προέδρου στον Βολοντιμίρ Ζελένσκι, στο οποίο φέρεται να ενθαρρύνει τον Ουκρανό πρόεδρο να ρίξει λάσπη στον πολιτικό του αντίπαλο (Μπάιντεν) ώστε να επανεκλεγεί. Πρόκειται για άλλη μια υπόθεση που εμπλέκονται οι Τζουλιάνι, Μπαρ και Πομπέο.

«Ήταν μια πολύ σημαντική σχέση για τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε την περίοδο που είδε το φως της δημοσιότητας η υπόθεση Halkbank. «Και κάθε φορά ο Τραμπ φαινόταν να ενδίδει όλο και περισσότερο και να αγνοεί τις στρατηγικές ενδείξεις της σχέσης ΗΠΑ-Τουρκίας»

5) Παρεμπόδιση της δικαιοσύνης

Ο Μπόλτον περιέγραψε την προθυμία του Τραμπ να προσφέρει συμβιβασμό στην υπόθεση Halkbank, ως παρεμπόδιση της δικαιοσύνης. «Ήταν τόσο προσωπικό για τον Τραμπ που είχε γίνει πάρα πολύ επικίνδυνο και μοιάζει με παρεμπόδιση της δικαιοσύνης», έγραψε. Ο πρώην σύμβουλος ασφαλείας του προέδρου ισχυρίζεται επίσης ότι ο Τραμπ υποσχόταν στον Ερντογάν, μπροστά στον Bolton, ότι οι άνθρωποι του θα “τακτοποιήσουν” την υπόθεση.

6) O Ερντογάν ασκούσε επίμονα πίεση για το θέμα για αρκετό καιρό

Όλες οι αναφορές υπονοούν ότι ο Ερντογάν «τα είχε καλά» με τον Αμερικανό Πρόεδρο από την αρχή της σχέσης τους και έθεσε ως προτεραιότητα σε πολλές συναντήσεις τους τα τελευταία 4 χρόνια την Halkbank. Υπήρχε και μια δεύτερη προτεραιότητα στην ατζέντα του Τούρκου προέδρου, η οποία ήταν η αποφυλάκιση του Ζαραμπ. Απ’ ότι διαφαίνεται μέχρι στιγμής, έχει αποτύχει και στα δύο.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο πιο ισχυρός σύνδεσμος μεταξύ των δύο προέδρων είναι ο Τούρκος επιχειρηματίας Ekim Alptekin, πρώην επικεφαλής του αμερικανοτουρκικού εμπορικού επιμελητηρίου και συνεργάτης του πρώτου συμβούλου εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, Μάικλ Φλυν. Ο Φλυν απολύθηκε από την θέση του εβδομάδες μετά την ορκωμοσία του Τραμπ.

7) Πώς η Halkbank έγινε αντικείμενο συζήτησης των Αμερικανικών εκλογών;

Ο Ερντογάν, η σχέση του με τον Τραμπ και η υπόθεση Halkbank αναδείχθηκαν ακόμη περισσότερο κατά την διάρκεια των Προεδρικών εκλογών.

Ο Τζο Μπάιντεν είχε ήδη βάλει στο στόχαστρο τον Τούρκο Πρόεδρο, κάνοντας προσπάθεια να αναδείξει τις καλές σχέσεις και την ταύτιση του Τραμπ με αυταρχικούς ηγέτες.

Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε σε μια συνέντευξη του στους New York Times τον Δεκέμβριο ότι, σε περίπτωση που ήταν πρόεδρος, θα ενδυνάμωνε την αντιπολίτευση στην Τουρκία ώστε να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τον αυταρχικό Ερντογάν. «Είναι πρόεδρος της Τουρκίας και πολλά περισσότερα από αυτό», συμπλήρωσε.

Οι δηλώσεις του Μπάιντεν ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων στην Τουρκία, με το κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ να κάνει λόγο για προσπάθεια παρεμβολής στα εσωτερικά ζητήματα της Τουρκίας.

Σε περίπτωση εκλογής Μπάιντεν στην προεδρία, η Halkbank είναι ένα από τα πιο καυτά θέματα που θα συζητηθούν στον τομέα των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, καθώς τον Μάρτιο έχει προγραμματιστεί η εκδίκαση της υπόθεσης που εμπλέκει την Τουρκική τράπεζα σε ενέργειες που παραβιάζουν τις κυρώσεις κατά του Ιράν.

8) Η ιστορία αυτή επιβεβαιώνει τις υποψίες αντιπολιτευομένων και δημοσιογράφων στην Τουρκία, οι οποίοι κατηγορούσαν τον Ερντογάν ότι δίνει προτεραιότητα στο συμφέρον της οικογένειας και των φίλων του, ακόμα κι όταν «κλείνει» συμφωνίες με τον πιο ισχυρό άνδρα στον πλανήτη.

Τέλος, η έρευνα αυτή των New York Times, δικαιώνει την τουρκική αντιπολίτευση για τις υποθέσεις Ζαράμπ και Halkbank και το κατά πόσο ο Ερντογάν τις έθεσε ως προτεραιότητα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις.

Η έρευνα, της οποίας η εγκυρότητα τεκμηριώνεται από την ύπαρξη μαρτύρων, αποδεικνύει πως ο Ερντογάν έβλεπε την υπόθεση της τράπεζας Halkbank ως απειλή για την οικογένεια, τους φίλους και τους συμμάχους του, το οποίο αποτέλεσε και τον λόγο που ο Τούρκος πρόεδρος ξόδεψε αρκετό χρόνο και σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο με στόχο να την «εξαφανίσει». Δεν είναι ξεκάθαρο αυτό που πήρε ο Ντόναλντ Τραμπ ως αντάλλαγμα για τις προσπάθειες του, πέρα από το σταθερό εισόδημα των Πύργων Τραμπ στην Κωνσταντινούπολη.

Στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη, προς μεγάλη απογοήτευση της Ουάσινγκτον και των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων, ο Ερντογάν επιβεβαίωσε την δοκιμή του Ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400. Απομένει να δούμε αν ο Τραμπ θα αποδεχθεί ενδεχόμενο αίτημα του Κογκρέσου για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, σε περίπτωση που προχωρήσει σε πλήρη ενεργοποίηση του συστήματος.

Μετάφραση: Νίκος Χριστοφορίδης

Πηγή: al-monitor.com