Παλαιότερα με την παραλαβή του αντιαεροπορικού/αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από την Τουρκία, είχαμε ασχοληθεί εκτενώς με το πόσο επικίνδυνο είναι το σύστημα αυτό για την Πολεμική Αεροπορία και με το κατά πόσο θα αλλάξει τα δεδομένα στο Αιγαίο και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Εκτενώς. Μέσω της ενεργοποίησής του το ζήτημα της αντιμετώπισής του ως απειλή, επανήλθε στην επικαιρότητα. Με βάση τα νέα δεδομένα θα εξετάσουμε πάλι, τι ισχύει και τι όχι.
Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
Κρίσιμες διευκρινήσεις: Αφορμή για αυτό το δημοσίευμα, αποτελούν πληροφορίες που αναφέρουν ότι η Πολεμική Αεροπορία ΔΕΝ εξετάζει την προμήθεια συλλογών κατευθυνόμενων/αυτοπροωθούμενων βομβών AASM-HAMMER για τα Rafale, με την αιτιολογία ότι σκοπεύει να το αξιοποιήσει πρωτίστως σε ρόλους αέρος – αέρος!
Πιστεύουμε -και ελπίζουμε- ότι οι πληροφορίες αυτές δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, διότι κατά την υποκειμενική μας άποψη, αυτό θα “ευνούχιζε” αδικαιολόγητα το οπλικό σύστημα Rafale και θα στερούσε ένα ισχυρότατο και με ουσιαστική αποτρεπτική δυναμική όπλο…
Με δεδομένα την σημαντική έλλειψη σε όπλα ακριβείας και συστήματα στοχοποίησης (TGP-Targeting Pods) και τις δυνατότητες των συστημάτων αποστολής του γαλλικού μαχητικού σε ρόλους κρούσης, θεωρούμε ότι θα ισοδυναμούσε με επιχειρησιακό ατόπημα η μη προμήθεια του συγκεκριμένου όπλου. Τα χαρακτηριστικά και η φιλοσοφία αξιοποίησης του οποίου το καθιστούν ιδανικό για την καταστροφή κινούμενων και σταθερών στόχων υψηλής επιχειρησιακής αξίας, όπως είναι το αντιαεροπορικό / αντιπυραυλικό σύστημα S-400.
Και κάτι άλλο… Για πρώτη φορά στην ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας, η επικείμενη ένταξη ενός γαλλικού μαχητικού σε υπηρεσία, αντιμετωπίζεται με τόσο μεγάλο ενθουσιασμό από τα στελέχη της… Το έχουμε διασταυρώσει πολλές φορές και από παντού και γνωρίζουμε ότι αυτό είναι απολύτως αληθές. Η προσφορά ιπταμένων και τεχνικών προερχόμενων από όλες τις μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας, για την επάνδρωση της Μοίρας των Rafale, υπήρξε πραγματικά τεράστια! Και αυτό είναι κάτι που λέει πολλά…
Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθούν και πληροφορίες ότι όσο περνά ο καιρός, το ενδεχόμενο της άμεσης (όπως στην περίπτωση των Rafale…) ένταξης σε υπηρεσία μαχητικών 5ης γενιάς F-35A Lightning II φαίνεται να απομακρύνεται, καθαρά για λόγους που εξυπηρετούν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Μένει να δούμε αν τελικά οι Αμερικανοί θα αποδεσμεύσουν στην Ελλάδα το μαχητικό, ή θα το καθυστερήσουν, υποκύπτοντας στην τουρκική απειλή της προμήθειας μαχητικών Su-35 ή Su-57 από τη Ρωσία!
Σε κάθε περίπτωση η ελληνική άμυνα πρέπει να είναι προετοιμασμένη και να έχει στη διάθεσή της εναλλακτικές. Μία από τις πιο κρίσιμες είναι ο φονικός συνδυασμός Rafale / AASM-HAMMER. Το ότι το γαλλικό μαχητικό έχει εξίσου σημαντικές δυνατότητες και στην εναέρια μάχη πέραν του οπτικού ορίζοντα (BVR), δεν μπορεί να αναιρέσει σε καμία περίπτωση το χαρακτήρα πολλαπλασιαστή ισχύος που έχει και σε ρόλους προσβολής ακριβείας στόχων στο έδαφος και στην επιφάνεια της θάλασσας.
Τα δεδομένα…
Γράφαμε σε παλαιότερο αφιέρωμά μας στις πραγματικές ικανότητες του S-400 Triumph, ότι όσο προηγμένα ραντάρ έρευνας και εγκλωβισμού και αν διαθέτει για την καθοδήγηση των πυραύλων του, δεν μπορεί να παρακάμψει τους νόμους της φυσικής. Η καμπυλότητα της γης δεν αλλάζει (σε πείσμα των “Flat Earthers“!)…
Είναι αυτή που δεν επιτρέπει την αποκάλυψη και τον εγκλωβισμό χαμηλά ιπτάμενων στόχων, σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 40 ή στην καλύτερη περίπτωση των 50 χιλιομέτρων. Γράφαμε τότε επίσης ότι αυτός ήταν ο λόγος που οι Ρώσοι αξιοποίησαν στη Συρία μεγάλο αριθμό σταθμών ραντάρ εγκατεστημένων σε υψώματα, σε συνδυασμό με αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (AEW&C).
Για να έχουν πληρέστερη κάλυψη ραντάρ, ακόμη και σε τυφλούς τομείς για τα συστήματα S-400. Συμπέρασμα πρώτο: Οι επιθέσεις εναντίον του S-400 με μαχητικά αεροπλάνα, που είναι σχεδιασμένες να εκτελεστούν σε μικρά ύψη, το καθιστούν ευάλωτο. Παράλληλα αυξάνουν κατακόρυφα τις πιθανότητες επιβίωσης του επιτιθέμενου.
Η Πολεμική Αεροπορία είναι αυτή που θα κληθεί να εντοπίσει και να καταστρέψει τα S-400 σε τουρκικό έδαφος, εκπαιδεύει πληρώματα για τη διενέργεια αποστολών κρούσης με διείσδυση σε χαμηλό ύψος σε εχθρικό εναέριο χώρο, καθ’ όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου.
Κρίσιμο εργαλείο των Μοιρών F-16 που έχουν επωμιστεί αυτό το ρόλο, είναι το ατρακτίδιο ναυτιλίας AN/AAQ-13 (NAV pod) του συστήματος στοχοποίησης ακριβείας LANTIRN. To ατρακτίδιο αυτό επιτρέπει την αυτόματη (χωρίς παρέμβαση του πληρώματος) πτήση πολύ χαμηλά πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας ή το έδαφος. Διαθέτει δικό του αυτόνομο μικροκυματικό ραντάρ ΑΝ/ΑPN-237Α που εκπέμπει στη μπάντα Ku σε συνδυασμό με ραδιοϋψόμετρο και αισθητήρα FLIR.
Ραντάρ και ραδιοϋψόμετρο “διαβάζουν” δεκάδες φορές ανά δευτερόλεπτο το απόλυτο ύψος από το έδαφος και τα φυσικά εμπόδια μπροστά από το μαχητικό – φορέα, και στέλνουν εντολές αλλαγής πορείας και ύψους στο σύστημα ελέγχου πτήσης, μέσω ψηφιακής αρτηρίας δεδομένων MIL-STD-1553B ή τη νεότερη MIL-STD-1773.
Συμπέρασμα δεύτερο: Επειδή τα ατρακτίδια αυτά σε ελληνική υπηρεσία είναι πολύ λίγα, λόγω παλαιότητας, είναι ζωτικής σημασίας προτεραιότητα η προμήθεια νέων. Όταν λέμε νέων, εννοούμε αυτών που περιλαμβάνει το σύστημα LANTIRN ER. Το παλιό LANTIRN, αναπτύχθηκε και κατασκευάστηκε από τη Μartin Marietta (απορροφήθηκε από τη Lockheed στη δεκαετία του 90, εξ οy και το Lockheed Martin) στις αρχές της δεκαετίας του ΄80. Δεν έχει καμία σχέση με το νέο LANTIRN ER.
Οι αισθητήρες του οποίου είναι καινούριοι, νεότερης τεχνολογίας και κατ΄ επέκταση μεγαλύτερων δυνατοτήτων. Παρόλα αυτά κατά την κατασκευάστρια εταιρεία το παλιό LANTIRN που πλέον δεν υποστηρίζεται, είναι αναβαθμίσιμο σε LANTIRN ER.
Αυτή είναι η δυνατότητα που υπάρχει τα τελευταία 20 χρόνια από την πλευρά της Πολεμικής Αεροπορίας, ως προς την ικανότητα εκτέλεσης αποστολών κρούσης από μικρά ύψη. Την απέδειξε (από πλευράς εκπαίδευσης τουλάχιστον…) και στην πράξη τον Αύγουστο του 2020, όταν “τρύπησε” τρεις φορές όχι μία, την τουρκική αεράμυνα, πετώντας χαμηλά μέχρι τη Κύπρο, πιάνοντας στον ύπνο τους τουρκικούς σχηματισμούς F-16, που αποπειράθηκαν να χαλάσουν τα σενάρια της άσκησης “ΕΥΝΟΜΙΑ”.
Η αναβάθμιση που φέρνουν τα Rafale και F-16V
Ο εκσυγχρονισμός των ατρακτιδίων του συστήματος LANTIRN στο επίπεδο LANTIRN ER είναι ίσως η μόνη ενέργεια που πρέπει να κάνει η Πολεμική Αεροπορία για να βελτιώσει περαιτέρω τις δυνατότητες low level penetration, deep strike των Μοιρών F-16, που έχουν πρωτεύοντα ρόλο την κρούση. Φυσικά ενέργειες πρέπει να γίνουν και στο κομμάτι των όπλων, αλλά αυτό από μόνο του είναι κάτι που “σηκώνει” ξεχωριστή ανάλυση.
Άλλες πολύ σημαντικές ενέργειες προς την ίδια κατεύθυνση, έχουν ήδη γίνει. Είναι δύο. Η πρώτη ήταν η απόφαση εκσυγχρονισμού των 84 F-16C/D Block 52+ και Block 52+ Advanced, στο επίπεδο Block 72. Το ραντάρ AESA τύπου AN/APG-83 SABR της Northrop Grumman που θα φέρουν τα μαχητικά αυτά, περιλαμβάνει λειτουργική διαμόρφωση Terrain Following.
Ή για να είμαστε ακριβέστεροι, μπορεί να παραδοθεί με τη δυνατότητα αυτή. Στην εταιρική ενημέρωση για τις δυνατότητες του συστήματος, αναφέρεται καθαρά ως Advanced growth mode. Δηλαδή δυνατότητα που μπορεί να ενσωματωθεί, πιθανότατα με πρόσθετο κόστος.
Δεν γνωρίζουμε ποιο είναι αυτό το κόστος, ή αν η Πολεμική Αεροπορία έχει ήδη εξασφαλίσει αυτή τη λειτουργική διαμόρφωση. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι εφόσον το νέο ραντάρ των F-16V θα έχει δυνατότητα αυτόματου Terrain Following, καταργείται η ανάγκη μεταφοράς ατρακτιδίου ναυτιλίας AAQ-13. Οπότε παραμένει απαραίτητη μόνο η μεταφορά ατρακτιδίου στοχοποίησης ακριβείας (SNIPER, LITENING+SAR) για σκοπούς εντοπισμού στόχων στο έδαφος και καθοδήγησης όπλων.
Η δεύτερη σημαντική ενέργεια που έχει γίνει και για την αντιμετώπιση του S-400, είναι φυσικά η προμήθεια του Rafale F3R. Δυνατότητα αυτόματου terrain following υπάρχει μέσω των λειτουργικών διαμορφώσεων του ραντάρ AESA, RBE 2AA, κάτι που έχουμε ήδη επισημάνει σε προγενέστερο αφιέρωμα. Δυστυχώς οι πληροφορίες που μέχρι στιγμής είναι διαθέσιμες, κάνουν λόγω για μόλις τέσσερα τέτοια διθέσια μαχητικά, από τα 18 που θα αποκτήσει η Πολεμική Αεροπορία…
Κατά συνέπεια και οι δύο αυτοί τύποι μαχητικών σε ελληνική υπηρεσία αποτελούν θανάσιμο κίνδυνο για τα S-400 της Τουρκίας. Ακριβώς επειδή μπορούν με ασφάλεια, υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες και καθ’ όλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου, να πετάξουν χαμηλά και να εξαπολύσουν όπλα ακριβείας από ασφαλείς αποστάσεις.
Ο ρόλος του συστήματος αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου SPECTRA
Ειδοποιός διαφορά του Rafale έναντι του F-16V, πέρα από τη μεγαλύτερη ακτίνα, τη μεγαλύτερη μεταφορική ικανότητα σε όπλα προσβολής ακριβείας και την αξιοποίηση παθητικών αισθητήρων (OSF/FSO στο ρύγχος), είναι το ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου SPECTRA.
Το οποίο σε αντίθεση με ότι γράφτηκε αλλού ΔΕΝ έχει τη δυνατότητα να παρεμβάλει τα ραντάρ του συστήματος S-400. Για τον πολύ απλό λόγο ότι δεν γνωρίζουμε το εύρος των συχνοτήτων στο οποίο εκπέμπουν, αλλά το ότι είναι συστήματα με πολύ μεγαλύτερη ισχύ εκπομπής σήματος. Το SPECTRA σαν σύστημα αυτοπροστασίας μαχητικού αεροπλάνου δεν μπορεί να “τυφλώσει” το S-400 λοιπόν, αλλά μπορεί να κάνει πολλά άλλα και σημαντικά πράγματα…
Έχει τη δυνατότητα υποκλοπής και καταγραφής (ELINT/SIGINT) των συχνοτήτων εκπομπής των ραντάρ του συστήματος, είτε αυτά είναι έρευνας, είτε εγκλωβισμού στόχων, έχει τη δυνατότητα προειδοποίησης του πληρώματος για επερχόμενους πυραύλους που έχουν εκτοξευτεί εναντίον του (MAWS: Missile Approach Warning System), ενώ παρέχει και τη δυνατότητα γεωγραφικού προσδιορισμού (συντεταγμένες) των πηγών εκπομπής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, με πολύ μεγάλη ακρίβεια.
Με άλλα λόγια μέσω του SPECTRA το Rafale μπορεί να λειτουργήσει και ως πλατφόρμα ELINT/SIGINT, μεταδίδοντας στοιχεία στοχοποίησης σε πραγματικό χρόνο. Και αυτό είναι από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του Rafale και του SPECTRA, επειδή το S-400 είναι σύστημα με όλα τα επιμέρους κομμάτια του εγκατεστημένα σε βαρέα οχήματα URAL. Μπορεί να αλλάζει θέσεις δηλαδή, δεν είναι σταθερό, προκειμένου να δυσχεραίνεται η στοχοποίησή του.
Ένα Rafale που θα εισέλθει σε εχθρικό εναέριο χώρο λειτουργώντας ως “δόλωμα”, μπορεί να προκαλέσει τη στοχοποίηση του από τα τουρκικά S-400. Μέσω των εκπομπών των ραντάρ των τελευταίων, το Rafale με το SPECTRA μπορεί να εντοπίσει τις θέσεις τους και να τις μεταδώσει (μέσω LINK 16) σε πραγματικό χρόνο στα ελληνικά EMB-145H και P-3H, ή σε φίλια μαχητικά που πετούν χαμηλότερα από αυτό, φορτωμένα με όπλα. Παράλληλα μπορεί να έχει ξεκινήσει διαδικασίες και ελιγμούς διαφυγής…
Αυτή ακριβώς τη δουλειά κάνει και το ατρακτίδιο ASTAC στο οποίο έχουμε αναφερθεί. Για αυτό και θεωρούμε σημαντική υπόθεση την πιστοποίησή του επάνω στα παλιά Mirage 2000EGM/BGM, υπό την προϋπόθεση ότι θα παραμείνουν σε υπηρεσία, ή και στα νεότερα και πολύ μεγαλύτερων δυνατοτήτων Mirage 2000-5Mk.2.
Είναι δε και ένας από τους λόγους για τους οποίους επιμείναμε (χωρίς αποτέλεσμα προς το παρόν…) στην αναζήτηση έστω και μικρού αριθμού μαχητικών Mirage 2000-9 από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Οι νεότερες πληροφορίες που έχουμε αναφέρουν ότι τα συστήματα ASTAC της Πολεμικής Αεροπορίας, μετά από μακρά περίοδο αποθήκευσης, χρειάζονται εκτεταμένη συντήρηση και ίσως και αναβάθμιση. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα σημαντικό asset στο κομμάτι του ηλεκτρονικού πολέμου που δεν πρέπει να συνεχίσουμε να αφήνουμε ανεκμετάλλευτο…
Όλα αυτά γράφονται στο πλαίσιο της προσπάθειας που πρέπει να καταβληθεί για να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος σε σχέση με την Τουρκία, σε πολλούς τομείς. Για να πάμε στην “επόμενη ημέρα” από επιχειρησιακής πλευράς, δεν έχουμε την πολυτέλεια να παραμείνουμε προσκολλημένοι σε Δόγματα και πρακτικές του παρελθόντος.
Σημαντική απειλή πέρα από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, είναι και το νέο δίκτυο παθητικών ραντάρ (άρα μη εντοπίσιμων με τους τρόπους που προαναφέραμε…) που πρόκειται να στήσει η Τουρκία. Αν ανατρέξετε την ιστορία του αμιγώς ελληνικού συστήματος παθητικών ραντάρ HEMPAS, θα διαπιστώσετε ότι και σε αυτό το ζωτικής σημασίας δίκτυο, για την προστασία του νησιωτικού χώρου του Αιγαίου, ενώ ξεκινήσαμε πολύ πριν από τους Τούρκους, έχουμε βρεθεί πολύ πίσω…
www.defencepoint.gr
