Xωριανόπουλος Άγγελος

Το Τατζικιστάν και το Κιργιζιστάν, δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, έχουν μακρόχρονες εδαφικές διαφορές μεταξύ τους που πηγάζουν από την μερικώς ανοργάνωτη διάλυση της Σοβιετικής Ενώσεως. Μία από τις πιο έντονα αμφισβητούμενες περιοχές είναι το Vorukh, ένας θύλακας του Τατζικιστάν περιτριγυρισμένος από το Κιργιζιστάν, ο οποίος τροφοδοτεί με νερό ορισμένα μέρη και των δύο χωρών με έντονο πληθυσμιακό αποτύπωμα. Αν και οι συγκρούσεις μεταξύ των κατοίκων της περιοχής είναι συχνές, όταν εμπλέκονται οι στρατιωτικοί, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή διότι και οι δύο χώρες εμπλέκονται σε ορισμένους κοινούς οργανισμούς άμυνας, ασφάλειας και εμπορίου.

Γεγονότα

• Οι συγκρούσεις ξέσπασαν κατά μήκος των συνόρων Κιργιζίας-Τατζικιστάν την Πέμπτη λόγω παράνομης πρόσβασης στο νερό σε περιοχές που διεκδικούν και οι δύο χώρες. Μέσα σε λίγες ώρες, το Κιργιζιστάν και το Τατζικιστάν έστειλαν στρατεύματα και στρατιωτικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων ελικοπτέρων και οχημάτων μάχης πεζικού στα σύνορα. Σύμφωνα με πληροφορίες από το πρακτορείο TASS, πέντε συνοριακοί σταθμοί ενεπλάκησαν σε ένοπλες συγκρούσεις με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πάνω από 5 άτομα. Ακολούθησε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και οι δύο χώρες απέσυραν τις δυνάμεις τους.
• Οι πρωθυπουργοί του Κιργιζιστάν και του Τατζικιστάν, οι οποίοι συμπτωματικά βρίσκονται και οι δύο στη Ρωσία για μια διήμερη συνάντηση του Διακυβερνητικού Συμβουλίου της Ευρασίας, οργάνωσαν μια βιαστική συνάντηση στο περιθώριο του συμβουλίου για να συζητήσουν το θέμα και τους περαιτέρω τομείς συνεργασίας.
• Τέτοιες συγκρούσεις περιπλέκουν τα σχέδια της Ρωσίας για επανένωση των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης υπό ρωσική επιρροή μέσω δημιουργίας διαφόρων αμυντικών-εμπορικών οργανισμών. Ταυτόχρονα, η Μόσχα μπορεί να επωφεληθεί από την ευκαιρία να παίξει τον ειρηνευτή και τον μεσολαβητή, και σε αυτήν την περίπτωση η Ρωσική Οικονομική Ένωση που κυριαρχείται από τη Ρωσία αποδείχθηκε μια γρήγορη και βολική πλατφόρμα για να συναντηθούν τα δύο μέρη. Τελικά, αυτό μπορεί να ενισχύσει τη θέση της Ρωσίας και να προσελκύσει περισσότερες μετα-σοβιετικές χώρες στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση.

Συμμετοχή Περιφερειακών Οργανισμών

• O μόνος οργανισμός που έχει εκδώσει δήλωση σχετικά με τη σύγκρουση είναι το τουρκικό ελεγχόμενο Συμβούλιο Συνεργασίας Τουρκικών ομιλούμενων κρατών, γνωστότερο ως Τουρκικό Συμβούλιο, αποτελούμενο από την Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Ο γενικός γραμματέας του τουρκικού συμβουλίου, Baghdad Amreev, κάλεσε και τις δύο πλευρές να σταματήσουν από την περαιτέρω βία, επικαλούμενος το θρησκευτικό σκηνικό του Ραμαζανιού, και δήλωσε: «Το τουρκικό συμβούλιο θα συνεχίσει να διατηρεί στενή επαφή με το αδελφό Κιργιστάν, ιδρυτικό μέλος του τουρκικό συμβουλίου, σε αυτό το θέμα”. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από το Τουρκικό Συμβούλιο και τα κράτη μέλη του, ιδίως την Τουρκία, να παραμείνουν ουδέτερα στη σύγκρουση.
• Τον περασμένο μήνα, ο ίδιος ο Amreev είπε σε μια συνάντηση του προσωπικού του Τουρκικού Συμβουλίου: «Είμαστε πολύ χαρούμενοι που το Αζερμπαϊτζάν έχει απελευθερώσει τα κατεχόμενα εδάφη του. Εμείς, τα τουρκικά κράτη, εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στο Αζερμπαϊτζάν». Φυσικά αναφερόταν στον τουρκικό πόλεμο κατά του Ναγκόρνο-Καραμπάχ πέρυσι. Ένας πόλεμος 44 ημερών που γιορτάστηκε σε τελετή νίκης στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού, τον Δεκέμβριο όπου ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν ο προσκεκλημένος της τιμής.

Το Γεωπολιτικό Αποτύπωμα

Το αρχικό γεωγραφικό σύμπλεγμα στο οποίο στηρίζεται η νέα νατοϊκή αρχιτεκτονική δομή είναι αυτό που αναπτύσσεται μεταξύ του 40ου και του 50ου παράλληλου. Στο γεωγραφικό σύμπλεγμα αυτό περιλαμβάνεται το μεγαλύτερο μέρος των Ευρασιατικών Βαλκανίων (Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν κλπ) και καταλήγει στην περιοχή των Τουρκόφωνων Ουιγούρων στο Ξιν Γιάνγκ της Κίνας. Η πλειοψηφία των χωρών βρίσκονται εντός της  Ρωσικής σφαίρας επιρροής (παρότι αποτελούνται από Ισλαμικές-Μουσουλμανικές εθνότητες) καθώς αποτελούσαν κομμάτι της Σοβιετικής Ένωσης στο παρελθόν. Γεγονός είναι πως οικονομικά εξαρτώνται από τα Ρωσικά και τα Ιρανικά ενεργειακά-εμπορικά δίκτυα πετρελαίου και φυσικού αερίου, δίνοντας έτσι πεδίο δόξης λαμπρόν για οικονομικές επενδύσεις του Σινορωσικού γεωπολιτικού άξονα, ενεργοποιώντας έτσι πιθανότητες Ρωσικής πολιτικής επιρροής στα εδάφη αυτά. 

Εν έτη 2021 ο ρόλος της Ισλαμικής και ιμπεριαλιστικής Τουρκίας εντός του ΝΑΤΟ είναι να χρησιμοποιήσει τους Ισλαμικούς-Μουσουλμανικούς πληθυσμούς των Ευρασιατικών Βαλκανίων με σκοπό είτε να αποκόψει είτε να ισοσταθμίσει την Σινορωσική σφαίρα επιρροής. Ως οικονομικό-αναπτυξιακό υποκατάστατο στις περιοχές αυτές ο νατοϊκός άξονας ευελπιστεί να χρησιμοποιήσει τις Ευρωπαϊκές επενδύσεις (κυρίως την ενισχυμένη Γερμανική βιομηχανία), οι οποίες μέσω Τουρκίας ελπίζουν να δραστηριοποιηθούν στο μέλλον στα άγονα αυτά και κερδοφόρα εδάφη.

Η διαμόρφωση του υπονατοϊκού Γερμανοτουρκικού άξονα στο σύμπλεγμα των Βαλκανίων ξεκίνησε από την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, δια Γερμανικού χειρός και την αυξημένη οικονομικό-πολιτιστική επιρροή της Τουρκίας στα Βαλκάνια. Οι αυξημένες Γερμανικές πιέσεις περί εντάξεως των Σκοπίων και της Αλβανίας στην ΕΕ, αλλά και η πρωτοφανής πίεση της Γερμανίας στην Ελληνική Κυβέρνηση για υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, δείχνουν πως η Γερμανική εξωτερική πολιτική ευελπιστεί να γίνει αυτή ο πολιτικός-οικονομικός χειριστής των Βαλκανίων. Τον ρόλο της κοινωνικής σύνθεσης των λαών αυτών τον έχει αναλάβει η Τουρκία μέσω του Ισλαμικού επεκτατισμού και της θεωρίας του Παντουρκισμού. Η ”διπλωματία της μάσκας”, οι διμερείς συμφωνίες Τουρκίας-Αλβανίας αλλά και η ραγδαία αύξηση Ισλαμικών κοινοτήτων μέσω δημιουργίας Τζαμιών στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, μας δείχνουν πως ο Γερμανοτουρκικός ευελπιστεί να ελέγξει πολιτιστικά-οικονομικά ολόκληρα τα Βαλκανικά εμπορικά δίκτυα για λογαριασμό του ΝΑΤΟ, συνδέοντάς τα με αυτά που διαμορφώνονται μεταξύ του 32ου και του 36ου παραλλήλου.

Συμπερασματικά βλέπουμε πως ανοίγει ένα νέο κύμα συγκρούσεων διά αντιπροσώπων μεταξύ Τουρκίας-Ρωσίας στα Ευρασιατικά Βαλκάνια, σε περιοχές από τις οποίες περνάει το γεωοικονομικό πρόγραμμα της Κίνας, ο δρόμος BRI. Η πολιτική και βιομηχανική αστάθεια φαίνεται να είναι τα μόνα στοιχεία που είναι ικανά να περιορίσουν το προαναφερθέν σχέδιο, ειδικά σε άγονες βιομηχανικά περιοχές. 

Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.