Για δύο δεκαετίες, το Πεντάγωνο εφάρμοσε το «δόγμα Ράμσφελντ/Σεμπρόφσκι» στη «ευρύτερη Μέση Ανατολή». Μερικές φορές σκέφτηκε να το επεκτείνει στη λεκάνη της Καραϊβικής, αλλά το απέφυγε για να συγκεντρωθεί η δύναμή του στον πρώτο του στόχο. Το Πεντάγωνο λειτουργεί σαν ένα αυτόνομο κέντρο λήψης αποφάσεων που διαφύγει ουσιαστικά εκτός εξουσίας του προέδρου. Είναι μια πολιτικο-στρατιωτική διοίκηση που επιβάλλει τους στόχους της στους άλλους στρατιωτικούς.
Απόψεις
Το δόγμα Ράμσφελντ/Σεμπρόφσκι
- Οι χάρτες του Συμβουλίου των αρχηγών Επιτελείων των ΗΠΑ το 2001, οι οποίοι δημοσιεύθηκαν το 2005 από τον συνταγματάρχη Ralph Peters, εξακολουθούν πάντα να καθοδηγούν τη δράση των στρατών των ΗΠΑ το 2021.
Στο βιβλίο μου Η Τρομακτική Απάτη (L’Effroyable imposture [1]), έγραφα, τον Μάρτιο 2002, ότι οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου είχαν ως στόχο να κάνουν τους Αμερικανούς να δεχτούν:
στο εσωτερικό, ένα σύστημα μαζικής παρακολούθησης (το Patriot Act),
και, στο εξωτερικό, μια αναβίωση της αυτοκρατορικής πολιτικής, για την οποία δεν υπήρχε τότε κανένα έγγραφο.
Τα πράγματα δεν ξεκαθάρισαν παρά μόνο το 2005, όταν ο συνταγματάρχης Ralph Peters – τότε σχολιαστής στο Fox News – δημοσίευσε τον διάσημο χάρτη του Συμβουλίου των Αρχηγών των Επιτελείων, για την «αναμόρφωση» της «Ευρύτερης Μέσης Ανατολής» [2]. Ήταν τότε ένα σοκ σε όλες τις καγκελαρίες: το Πεντάγωνο σχεδίαζε να επανασχεδιάσει τα σύνορα που κληρονομήθηκαν από τη γαλλο-βρετανική αποικιοκρατία (οι Συμφωνίες Sykes-Picot-Sazonov του 1916) χωρίς να ληφθεί υπόψη κανένα Κράτος, ακόμα κι αν ήταν σύμμαχος.
.
Από τότε, κάθε Κράτος στην περιοχή έκανε ό, τι μπορούσε για να αποτρέψει την καταιγίδα να πέσει στον λαό του. Αντί να ενώνονται με γειτονικές χώρες απέναντι στον κοινό εχθρό, ο καθένας προσπάθησε να εκτρέψει το χέρι του Πενταγώνου στους γείτονες του. Η πιο εμβληματική περίπτωση είναι αυτή της Τουρκίας που άλλαξε τροπάρι μερικές φορές, δίνοντας τη μπερδεμένη εντύπωση ενός τρελού σκύλου.
- Συγκρούονται δύο οράματα για το κόσμο. Για το Πεντάγωνο από το 2001, η σταθερότητα είναι ο στρατηγικός εχθρός των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ για τη Ρωσία, είναι ο όρος για την ειρήνη.
Ωστόσο, ο χάρτης που αποκαλύφθηκε από τον συνταγματάρχη Πήτερς – ο οποίος μισούσε τον υπουργό Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ – δεν επέτρεπε την κατανόηση του συνολικού σχεδίου. Ήδη, κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο στο περιοδικό του στρατού των ΗΠΑ, Parameters [3]. Αναφερόταν στον χάρτη που δεν δημοσίευσε παρά μόνο τέσσερα χρόνια αργότερα, και υπονόησε ότι το Συμβούλιο των Αρχηγών των Επιτελείων ετοιμαζόταν να το πραγματοποιήσει με τρομακτικά εγκλήματα που φερόταν ότι θα ανάθετε σε εξωτερικούς συνεργάτες έτσι ώστε να μη λερώσει τα χέρια του. Θα μπορούσε ο καθένας να νομίζει ότι αναφερόταν σε ιδιωτικούς στρατούς, αλλά η Ιστορία έδειξε ότι δεν μπορούσαν να εμπλακούν σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
.
Η τελευταία λέξη του σχεδίου ήταν στο «Γραφείο για τη μεταμόρφωση της Δύναμης» (Office of Force Transformation), που δημιουργήθηκε από τον Donald Rumsfeld στο Πεντάγωνο τις ημέρες που ακολούθησαν τις επιθέσεις της 11/9. Ανατέθηκε στον ναύαρχο Arthur Cebrowski. Αυτός ο διάσημος στρατηγικός ήταν ο σχεδιαστής της μηχανογράφησης των ενόπλων δυνάμεων [4]. Θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι αυτό το Γραφείο ήταν ένα μέσο ολοκλήρωσης του έργου του. Αλλά κανένας δεν αμφισβητούσε πλέον αυτήν την αναδιοργάνωση. Όχι, ήταν εκεί για να μεταμορφώσει την αποστολή των στρατών των ΗΠΑ, όπως αποδεικνύεται από τις λίγες ηχογραφήσεις των διαλέξεων του σε στρατιωτικές ακαδημίες.
.
Ο Arthur Cebrowski πέρασε τρία χρόνια διδάσκοντας όλους τους ανώτερους αξιωματικούς των ΗΠΑ, και ως εκ τούτου, όλους τους σημερινούς στρατηγούς αξιωματικούς.
- Ο στόχος που καθορίστηκε από τον ναύαρχο Σεμπρόφσκι δεν είναι μόνο η «διευρυμένη Μέση Ανατολή», αλλά όλες οι περιοχές που δεν είναι ενσωματωμένες στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
Αυτό που διδασκόταν ήταν αρκετά απλό. Η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Για να παραμείνουν η κορυφαία δύναμη στον κόσμο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έπρεπε να προσαρμοστούν στον χρηματοοικονομικό καπιταλισμό. Ο καλύτερος τρόπος ήταν να εγγυηθούν οι ανεπτυγμένες χώρες ότι θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τους φυσικούς πόρους των φτωχών χωρών χωρίς να αντιμετωπίσουν πολιτικά εμπόδια. Ως εκ τούτω διαίρεσε τον κόσμο στα δύο: αφενός, οι παγκοσμιοποιημένες οικονομίες (συμπεριλαμβανομένων της Ρωσίας και της Κίνας) που θεωρούνται σταθερές αγορές και, αφετέρου, όλες οι άλλες που έπρεπε να στερηθούν κρατικών δομών και να παραδοθούν στο χάος. Έτσι ώστε οι διεθνικές εταιρίες να μπορούν να εκμεταλλευτούν τον πλούτο τους χωρίς αντίσταση. Για να το επιτύχουν, πρέπει να διαιρούνται οι μη παγκοσμιοποιημένοι λαοί σύμφωνα με εθνοτικά κριτήρια και να ελέγχονται ιδεολογικά.
.
Η πρώτη σχετική περιοχή έπρεπε να ήταν η αραβομουσουλμανική ζώνη από το Μαρόκο στο Πακιστάν, με εξαίρεση το Ισραήλ και τα δύο γειτονικά μικρο-κράτη που έπρεπε να αποτρέψουν την εξάπλωση της πυρκαγιάς, την Ιορδανία και τον Λίβανο. Είναι αυτή που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποκάλεσε την «ευρύτερη Μέση Ανατολή». Αυτή η περιοχή δεν καθορίστηκε με βάση τα αποθέματα πετρελαίου, αλλά με στοιχεία της κοινής κουλτούρας των κατοίκων της.
.
Ο πόλεμος που φανταζόταν ο ναύαρχος Σεμπρόσκι έπρεπε να καλύψει αρχικά ολόκληρη αυτή τη περιοχή. Δεν έπρεπε να λαμβάνει υπόψη τα χάσματα του Ψυχρού Πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν πλέον εκεί ούτε φίλους ούτε εχθρούς. Ο εχθρός δεν οριζόταν πλέον από την ιδεολογία του (π.χ. τους Κομμουνιστές) ή τη θρησκεία του (η «σύγκρουση πολιτισμών»), αλλά μόνο από τη μη ένταξή του στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού. Τίποτα δεν μπορούσε πλέον να προστατεύσει εκείνους που είχαν την ατυχία να μην είναι ουραγοί, να είναι ανεξάρτητοι.
.
Αυτός ο πόλεμος δεν έπρεπε να επιτρέπει μόνο στις ΗΠΑ να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους, όπως στους προηγούμενους πολέμους, αλλά σε όλα τα παγκοσμιοποιημένα Κράτη να το πράξουν. Εξάλλου, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ενδιαφέρονταν πλέον πραγματικά για τη δέσμευση πρώτων υλών, σκόπευαν κυρίως να διαιρέσουν την εργασία στην κλίμακα του πλανήτη και να βάλουν τους άλλους να δουλέψουν για εκείνους.
.
Όλα αυτά υπονοούσαν τακτικές αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου, καθώς δεν ήταν πλέον ζήτημα νίκης, αλλά διεξαγωγής ενός «πολέμου χωρίς τέλος», σύμφωνα με τα λόγια του προέδρου Τζορτζ Μπους. Πράγματι, όλοι οι πόλεμοι που άρχισαν μετά τις 11 Σεπτεμβρίου συνεχίζονται ακόμα σε πέντε διαφορετικά μέτωπα: Αφγανιστάν, Ιράκ, Λιβύη, Συρία, Υεμένη.
.
Δεν έχει σημασία ότι οι συμμαχικές κυβερνήσεις ερμηνεύουν αυτούς τους πολέμους σύμφωνα με την επικοινωνία των Ηνωμένων Πολιτειών: δεν είναι εμφύλιοι πόλεμοι, αλλά στάδια ενός προσχεδιασμένου σχεδίου που έχει εκπονηθεί από το Πεντάγωνο.
- Περιοδικό Esquire, Μάρτιος 2003
Το «δόγμα Σεμπρόφσκι» τάραξε τους αμερικανικούς στρατούς. Ο βοηθός του, Thomas Barnett, έγραψε ένα άρθρο για το περιοδικό Esquire [5], στη συνέχεια δημοσίευσε ένα βιβλίο για να το παρουσιάσει με περισσότερες λεπτομέρειες στο ευρύ κοινό: Ο Νέος χάρτης του Πενταγώνου [6].
Το γεγονός ότι, στο βιβλίο του, που δημοσιεύθηκε μετά το θάνατο του ναύαρχου Cebrowski, ο Barnett ισχυρίζεται ότι η πατρότητα του δόγματος του ανήκει δεν πρέπει να μας παραπλανήσει. Πρόκειται απλά για ένα κόλπο, έτσι ώστε το Πεντάγωνο να μείνει απ’ έξω. Το ίδιο φαινόμενο είχε συμβεί, για παράδειγμα, με την «σύγκρουση των πολιτισμών». Αρχικά ήταν το «Δόγμα Λιούις», ένα επιχείρημα επικοινωνίας που φαντάστηκε στο κόρφο του Εθνικού Συμβούλιου Ασφαλείας για να πουλήσει νέους πολέμους στην κοινή γνώμη. Εκτέθηκε στο ευρύ κοινό από τον βοηθό του Bernard Lewis, Samuel Huntington, ο οποίος το παρουσίασε ως ακαδημαϊκή περιγραφή μιας αναπόφευκτης πραγματικότητας.
.
Η εφαρμογή του δόγματος Rumsfeld/Cebrowski γνώρισε πολλά απρόβλεπτα γεγονότα. Ορισμένα προέρχονταν από το ίδιο το Πεντάγωνο, άλλα από τους λαούς που συντρίβονταν. Έτσι, η παραίτηση του διοικητή της Central Command, ναύαρχου William Fallon, οργανώθηκε επειδή είχε διαπραγματευτεί με δική του πρωτοβουλία μια λογική ειρήνη με το Ιράν του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ. Προκλήθηκε από… τον ίδιο τον Barnett ο οποίος δημοσίευσε ένα άρθρο που κατηγορούσε τον Fallon για ύβρεις εναντίον του προέδρου Μπους. Ή ακόμα, η αποτυχία της αποδιοργάνωσης της Συρίας οφείλεται στην αντίσταση του λαού της και στην είσοδο στο παιγνίδι του ρωσικού στρατού. Το Πεντάγωνο έφτασε στο σημείο να πυρπολήσει τους θερισμούς και να οργανώσει έναν αποκλεισμό της χώρας για να την λιμοκτονήσει, εκδικητικές ενέργειες που πιστοποιούν την αδυναμία τους να καταστρέψουν τις κρατικές δομές.
.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε ταχθεί ενάντια στον ατελείωτο πόλεμο και υπέρ της επιστροφής των GI’s στα σπίτια τους. Κατάφερε να μην ξεκινήσει νέα μέτωπα και να επαναπατρίσει μερικούς άντρες, αλλά απέτυχε να δαμάσει το Πεντάγωνο. Το τελευταίο ανέπτυξε τις Ειδικές Δυνάμεις του χωρίς «υπογραφή» και κατάφερε να καταστρέψει το λιβανικό Κράτος χωρίς να προσφύγει σε στρατιώτες με ορατό τρόπο. Αυτή τη στρατηγική ξεκίνησε να εφαρμόζει στο ίδιο το Ισραήλ, οργανώνοντας αντι-αραβικά και αντι-εβραϊκά πογκρόμ με την ευκαιρία της σύγκρουσης μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ.
.
Το Πεντάγωνο έκανε ορισμένες προσπάθειες να επεκτείνει το δόγμα Ράμσφελντ/Σεμπρόφσκι στη λεκάνη της Καραϊβικής. Σχεδίασε την ανατροπή, όχι του καθεστώτος του Νικολά Μαδούρο, αλλά της Βολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας. Τελικά την ανέβαλε.
- Τα οκτώ μέλη της Επιτροπής των αρχηγών των επιτελείων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το Πεντάγωνο έχει γίνει αυτόνομη δύναμη. Διαθέτει τεράστιο προϋπολογισμό 740 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή περίπου το διπλάσιο του ετήσιου προϋπολογισμού ολόκληρου του γαλλικού κράτους. Στην πράξη, η δύναμή του εκτείνεται πολύ πιο πέρα, καθώς ελέγχει όλα τα κράτη μέλη της Ατλαντικής Συμμαχίας. Υποτίθεται ότι δίνει λογαριασμό στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, ωστόσο οι εμπειρίες των προέδρων Μπαράκ Ομπάμα και Ντόναλντ Τραμπ μας δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Ο πρώτος απέτυχε να επιβάλει την πολιτική του στον στρατηγό John Allen έναντι του Ντάες, ενώ ο δεύτερος απατήθηκε από το Central Command. Τίποτα δεν υποδηλώνει ότι θα είναι διαφορετικό με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
.
Η πρόσφατη ανοιχτή επιστολή από πρώην στρατηγούς αξιωματούχους των ΗΠΑ [7] δείχνει ότι κανείς δεν ξέρει ποιος ηγείται πλέον των Στρατών των ΗΠΑ. Ανεξάρτητα από την πολιτική ανάλυση τους, άξια του Ψυχρού Πολέμου, αυτό δεν αναιρεί την παρατήρησή τους: η Ομοσπονδιακή Διοίκηση και οι στρατηγοί αξιωματικοί δεν είναι πλέον στο ίδιο μήκος κύματος.
.
Τα έργα του William Arkin, που δημοσιεύθηκαν από την Washington Post , έδειξαν ότι το Ομοσπονδιακό Κράτος είχε οργανώσει, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ένα νεφέλωμα υπηρεσιών που εποπτεύονταν από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας [8]. Με απόλυτο απόρρητο, παρακολουθούν και αρχειοθετούν τις επικοινωνίες από όλους όσους ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Arkin μόλις αποκάλυψε στο Newsweek ότι, από την πλευρά του, το Υπουργείο Άμυνας είχε δημιουργήσει μυστικές Ειδικές Δυνάμεις, χωριστές από αυτές που φοράνε τη στολή [9]. Αυτές είναι που είναι υπεύθυνες για το δόγμα Ράμσφελντ/Σεμπρόφσκι σήμερα, ανεξάρτητα από το άτομο που μένει στον Λευκό Οίκο και από την εξωτερική του πολιτική.
- Το Πεντάγωνο εξοπλίστηκε με μια μυστική ειδική Δύναμη 60.000 ανδρών. Δεν εμφανίζονται σε κανένα επίσημο έγγραφο και εργάζονται χωρίς στολή. Χρησιμοποιούνται δήθεν κατά της τρομοκρατίας, ενώ οι ίδιες την εφαρμόζουν. Οι κλασικοί στρατοί είναι, όσον τους αφορά, αφιερωμένοι στον αγώνα ενάντια στους Ρώσους και τους Κινέζους αντιπάλους.
Όταν το 2001, το Πεντάγωνο επιτέθηκε στο Αφγανιστάν και μετά στο Ιράκ, κάλεσε τους κλασικούς στρατούς του – δεν υπήρχαν άλλοι – και εκείνους του Βρετανού συμμάχου του. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του «ατέλειωτου πολέμου» στο Ιράκ, συγκέντρωσε ιρακινές, σουνιτικές και σιίτικές τζιχαντιστικές δυνάμεις για να βυθίσει τη χώρα σε εμφύλιο πόλεμο [10]. Μια από αυτές, από την Αλ Κάιντα, χρησιμοποιήθηκε στη Λιβύη το 2011, μια άλλη στο Ιράκ το 2014 με το όνομα του Ντάες. Σταδιακά αυτές οι ομάδες αντικατέστησαν τους στρατούς των ΗΠΑ για να κάνουν τη βρώμικη δουλειά που περιέγραφε ο συνταγματάρχης Ralph Peters το 2001.
.
Σήμερα κανείς δεν έχει δει ένστολους στρατιώτες των ΗΠΑ στη Υεμένη, στο Λίβανο και στο Ισραήλ. Το ίδιο το Πεντάγωνο διαφήμισε την απόσυρσή τους. Αλλά υπάρχουν 60.000 παράτυπες μυστικές ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ, δηλαδή χωρίς στολή, που προκαλούν το χάος, μέσω εμφυλίου πολέμου, σε αυτές τις χώρες.
[1] Σε αντίθεση με το τι πιστεύεται γενικά, αυτό το βιβλίο δεν αφορά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Μόνο το πρώτο μέρος («Bloody staging») αποδείχνει την υλική αδυναμία της κυρίαρχης έκδοσης. Τα άλλα δύο μέρη ασχολούνται με την πολιτική μαζικής παρακολούθησης («Θάνατος της δημοκρατίας στην Αμερική») και το επερχόμενο αυτοκρατορικό σχέδιο («Η Αυτοκρατορία επιτίθεται»).
[2] “Blood borders. How a better Middle East would look”, Ralph Peters, Armed Forces Journal, June 1, 2006.
[3] “Stability. America’s ennemy”, Ralph Peters, Parameters, #31-4, Winter 2001.
[4] Transforming Military Force. The Legacy of Arthur Cebrowski and Network Centric Warfare, James R. Blaker, Praeger Security International (2007).
[5] “Why the Pentagon Changes Its Maps. And why we’ll keep going to war”, Thomas Barnett, Esquire Magazine, March 2003.
[6] The Pentagon’s New Map: War and Peace in the Twenty-first Century, Thomas P. M. Barnett, Paw Prints (2004).
[7] “Open Letter from Retired Generals and Admirals”, Voltaire Network, 9 May 2021.
[8] Top Secret America: The Rise of the New American Security State, William M. Arkin & Dana Priest, Back Bay Books (2012).
[9] “Exclusive: Inside the Military’s Secret Undercover Army”, William M. Arkin, Newsweek, May 17, 2021.
[10] Sous nos yeux, Chapitre «La fusion des deux Gladios et la préparation de Daesh», p. 122 et suivantes, Thierry Meyssan, Demi-Lune (2017).
.
Αιγαίο
“Συμφωνία – ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ – των Αθηνών”!
Ως γνωστόν, με ευχές και με “αρχές”… δεν βάφονται αυγά!
Απόψεις
Παρακμή της Θεσσαλονίκης και Αθηνοκεντρισμός! Η αλήθεια με αριθμούς
του Γιώργου Μιχαηλίδη*
Aπό τη μία πλευρά: η χώρα της χρονιάς, η πρωταθλήτρια της Ευρώπης, το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη. Από την άλλη: η Θεσσαλονίκη της παρακμής, η φραπεδούπολη, η φωλιά της αντιδραστικής συντήρησης και η επιτομή της μιζέριας. Παράλληλα, η μόνιμη συμβουλή: όχι εύκολες καταγγελίες, να αναλάβετε πρωτοβουλίες. Τί ισχύει τελικά και γιατί; φταίει η κρίση για την παρακμή της Θεσσαλονίκης; φταίει η Αθήνα; φταίει η ανεπάρκεια των Θεσσαλονικέων; Αν προχωρήσουν δέκα big projects θα αλλάξει η εικόνα της και η δυναμική της πόλης; Γιατί δεν έγινε Μιλάνο, Βαρκελώνη ή έστω Σμύρνη;
Η σίγουρη απάντηση είναι ότι, πέρα από τις αδυναμίες του τοπικού πολιτικού, οικονομικού και πολιτιστικού συστήματος (που και αυτές έχουν κάθε άλλο παρά απλή εξήγηση), έχει διαμορφωθεί τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια ένα συγκεκριμένο οικονομικό υπόστρωμα που σταθερά ορίζει την πόλη ως ένα παρακμάζον, δευτερεύον, σχεδόν μόνο καταναλωτικό αστικό κέντρο. Και πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε συζήτηση για το τί μέλλει γενέσθαι, καλόν είναι να εντοπιστούν, να παρουσιαστούν και ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, τα σημερινά οικονομικά μεγέθη της Θεσσαλονίκης. Και να συγκριθούν και με αυτά της Αττικής, γιατί ο ανταγωνισμός λειτουργεί μεταξύ πόλεων, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και μάλιστα από πολλούς προβάλλεται ως κινητήρας της αστικής ανάπτυξης. Αλλά και γιατί επί δεκαετίες η ανάπτυξη της χώρας είναι εκ των πραγμάτων αθηνοκεντρική.
Καταρχάς, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Θεσσαλονίκη όχι μόνο είναι πλέον στο 60% της Αττικής αλλά και μειώνεται συνεχώς. Ακόμη χειρότερα, είναι ακριβώς στις περιόδους ανάπτυξης όπου η μεν Αττική κερδίζει η δε Θεσσαλονίκη χάνει. Τελικό αποτέλεσμα; σήμερα ο νομός Θεσσαλονίκης δεν είναι ο κάποτε δεύτερος αλλά πλέον ο ΕΝΑΤΟΣ στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη χώρα.
Σήμερα επίσης (και αυτό είναι καθοριστικό για τη λήψη αποφάσεων είτε των οικονομικών δυνάμεων του τόπου είτε των ελληνικών κυβερνήσεων) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν τζίρο ΟΚΤΩ φορές μεγαλύτερο από αυτές της Θεσσαλονίκης. Δηλαδή, η «οικονομική δύναμη» της Αττικής είναι οκταπλάσια της Θεσσαλονίκης (είναι εξάλλου και το 68% όλης της χώρας). Ακόμα και στη μεταποίηση (όπου άλλοτε η Θεσσαλονίκη ήταν το συγκριτικά ισχυρότερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν πλέον τζίρο ΕΝΝΙΑ φορές μεγαλύτερο από τις επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης.
Είναι ακριβώς η όξυνση της αποβιομηχάνιση της χώρας το 1990-2000 (με πολλές ενδο- και εξωγενείς αιτίες) που επέδρασε καταλυτικά στην περιθωριοποίηση της Θεσσαλονίκης μέσα σε μια εθνική οικονομία προσανατολισμένη (σε ένα βαθμό αναπόφευκτα λόγω ένταξης στην Ευρωζώνη και σε ένα βαθμό χάρις σε ένα εκούσιο έλλειμμα αναπτυξιακής πολιτικής) στις υπηρεσίες και στις κατασκευές. Είναι πριν από 20-25 χρόνια που η πόλη έχασε τα μισά εργοστάσια της και έμεινε με μια μισο-άδεια Βιομηχανική Περιοχή, άναρχες επαγγελματικές συγκεντρώσεις και εκατοντάδες βιοτεχνικά κτίρια εκπλειστηριαζόμενα σήμερα προς malls, logistic centers, Airbnb, και η παραγωγικότητα έφτασε να είναι 30% έως 60% χαμηλότερη από ό,τι σε οποιαδήποτε περιοχή της Αττικής.
Είναι γεγονός, όχι μίζερη καταγγελία, η απόκλιση μεταξύ Αττικής και υπόλοιπης Ελλάδας που συνεχώς μεγαλώνει εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια και, επιπλέον, διευρύνεται στις φάσεις ανάπτυξης ή ανάκαμψης.
Ως τελικό αποτέλεσμα, σήμερα στην Αττική συγκεντρώνεται το 55% του κινητού και ακίνητου πλούτου της χώρας και οι καταθέσεις εκεί είναι ΕΞΗ φορές αυτές της Θεσσαλονίκης ενώ η (κατά τον ΕΝΦΙΑ) αξία των ακινήτων της, 4 φορές αυτή της Κεντρικής Μακεδονίας.
Καθόλου παράξενα, η ανεργία στην ευρύτερη περιοχή (Κεντρική Μακεδονία) είναι 30% υψηλότερη από ό,τι στην Αττική και μάλιστα η απόκλιση ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ στο μέτρο που υποχωρεί η επίπτωση της οικονομικής κρίσης. Καθόλου παράξενα επίσης, ένας στους 8 Θεσσαλονικείς εργάζεται στον κλάδο της εστίασης και παροχής καταλύματος (ένας στους 11 στην τουριστική Αττική).
Απέναντι σε αυτά τα δεδομένα, η συνήθης προτροπή είναι: big projects. Το πόσο εύκολη, αποδοτική και αποτελεσματική για τη μείωση των ανισοτήτων είναι αυτή η λύση, είναι εξαιρετικά αμφίβολο. Εξάλλου, πάντα θα ακυρώνεται από τον «ανταγωνισμό»: για το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας «δρομολογούνται» έργα 16 φορές μεγαλύτερα από ό,τι γι’ αυτό της Θεσσαλονίκης, για τις υποδομές αερομεταφορών 6 φορές και βέβαια κάθε Αθηναίος έχει ήδη 3 φορές πυκνότερο δίκτυο μετρό από αυτό που ΘΑ έχει κάθε Θεσσαλονικιός (ενώ σε έναν άλλον τομέα, καθόλου αδιάφορο, η Αθήνα έχει 10 φορές τα θέατρα της Θεσσαλονίκης).
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι ο «αθηνοκεντρισμός» εποφθαλμιά τη «νύφη του Θερμαϊκού»; Όχι. Απλά σημαίνουν ότι η διαδρομή μέχρι να βγει η Θεσσαλονίκη από την παρακμή θα είναι μακρά, ότι οι συνθήκες και οι τάσεις είναι εναντίον της και ότι μόνες τους οι δυνάμεις της πόλης δεν επαρκούν. Αν δεν σχεδιαστεί μια βολονταριστική ΕΘΝΙΚΗ στρατηγική για την πόλη, αν δεν ξεκινήσει μια ΣΥΝΟΛΙΚΗ για όλη τη χώρα πολιτική αντιμετώπισης των περιφερειακών ανισοτήτων που ξεπηδούν αναπόφευκτα από τη στηριγμένη στο υπάρχον μοντέλο οικονομική ανάκαμψη, η εξέλιξη θα είναι πολύ περισσότερο δυσμενής. Και, φυσικά, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη.
Και τί μας νοιάζει; Θα μας νοιάζει όταν θα μετρούμε τη «γεωγραφία της δυσαρέσκειας», κοινωνικής, ιδεολογικής, πολιτισμικής, πολιτικής, ή όταν θα ψάχνουμε να ερμηνεύσουμε εκλογικά αποτελέσματα με ανασκαφές στην εποχή του Σαμπρή πασά ή του Μαξ Μέρτεν ή του Γκοτζαμάνη …
*Ο Γιώργος Μιχαηλίδης είναι Σύμβουλος Ανάπτυξης. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Πολεοδομία-Χωροταξία στο Universite de Paris IV – Sorbonne. Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Κοινωνιολογία στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS). Οικονομικά στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS).
Απόψεις
Προς μία νέα γεωπολιτική κοσμογονία
Ο πλανήτης βιώνει κοσμογονικές αλλαγές εν μέσω δυο ενεργών μετώπων τα οποία προς ώρας δεν παρουσιάζουν καμία συγκρουσιακή ύφεση και ουδείς βρίσκεται σε θέση να γνωρίζει με βεβαιότητα την έκβασή τους. Η μόνη εξασφαλισμένη διαπίστωση είναι ο δομικός μετασχηματισμός της γεωπολιτικής σκακιέρας και η επανακατανομή ισχύος στο διεθνές σύστημα.
Οι ιστορικές δείκτες μας υπενθυμίζουν επανειλημμένα πως τα πιόνια δε μένουν ποτέ στατικά και καμία μορφή παγκόσμιου status quo δε διέπεται από αθανασία ιδίως όταν έχει οικοδομηθεί πάνω σε ηγεμονικά θεμέλια και οι μπετόβεργές του είναι χρωματισμένες με το αίμα χιλιάδων αθώων αμάχων στη μισή υδρόγειο. Η νίκη του φιλελευθερισμού μετά την κατάρρευση της τελευταίας σύγχρονης αυτοκρατορίας, ερυθρής απόχρωσης, όπως φάνηκε εκ των υστέρων ήταν φευγαλέα και ιδίως οι παγκόσμιες εξελίξεις της τελευταίας διετίας πιθανολογείται από μία πληθώρα επιστημονικών αναλύσεων πως σύντομα θα δοθεί η χαριστική βολή στη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων με κεντρικό θεμελιωτή τις ΗΠΑ ή υπό μία πιο πραγματολογική προσέγγιση, τουλάχιστον την αισθητή μείωση της παγκόσμιας στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής επιρροής της Αμερικής επί των 2/3 της οικουμένης.
Το αφήγημα της PAX AMERICANA έχει αρχίσει να αιμορραγεί και να ξεφτίζει λόγω της αποκάλυψης του υποκριτικού κελύφους που την προφύλασσε από κάθε κριτική την οποία μάλιστα βάφτιζε τρομοκρατική ή αναθεωρητική. Οι υποσχέσεις του αμερικανοτραφούς φιλελευθερισμού για ειρήνη, ευμάρεια και δημοκρατία στο σύνολο του πλανήτη διαψεύσθηκαν οικτρά και εξέπνευσαν κάτω από τα ερείπια που άφησαν πίσω τους οι αστεροστόλιστες βόμβες της χώρας της ελευθερίας και της ευαισθησίας για τα περιώνυμα ανθρώπινα δικαιώματα. Με την αποδυνάμωση της δυτικόκτιστης τάξης πραγμάτων διαλύεται και ο αφρός της ουτοπίας που καλλιεργούσε επί μία τριακονταετία για έναν κόσμο δήθεν ισότητας, δημοκρατικής μεταρρύθμισης και αμοιβαίου σεβασμού. Η μετατόπιση όλων των ειδών ισχύος προς ανατολάς και η ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των παγκόσμιων παικτών καλούν πολλούς πρώην ανένδοτους και ελαφρόμυαλους ουτοπιστές να πατήσουν ξανά στη γη, διαψεύδοντας τους πανηγυρικά. Η τραγικότερη φιγούρα της νεότερης φιλελεύθερης σχολής, ο Francis Fukuyama ο οποίος στο έργο του ‘’το τέλος της ιστορίας’’ προβαίνει σε μία επιπόλαιη εκτίμηση για την οριστική επικράτηση του φιλελευθερισμού τη μη επαλήθευση του οποίου παρακολουθούμε να διαδραματίζεται ζωντανά επί του παρόντος.
Οι φιλελεύθερες διόπτρες στέκονται ανίκανες να αντιμετωπίσουν τη μυωπία με την οποία ο μέσος άνθρωπος ατενίζει τα διεθνή συμβάντα και ενίοτε κρίνει βάσει της δικής του ψυχικής αγνότητας και ηθικής. Προσθετικά ο λιμπεραλιστής διεθνολόγος αδυνατεί ή εθελοτυφλεί εμπρός στην επιθυμία των ‘’μη εχόντων’’ να διατρανώσουν το ανάστημά τους απέναντι στους ‘’έχοντες ‘’ της διεθνούς σκηνής, διεκδικώντας το μερίδιο επιρροής που τους αναλογεί. Δίνοντας τη δέουσα προσοχή στην τακτική συσσώρευσης ισχύος, από πλευράς του κινεζικού δράκου και της ρωσικής αρκούδας, που συνιστά έναν εκ των βασικών πυλώνων της λειτουργίας του άναρχου διεθνούς στον οποίο επικεντρώνεται η επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων. Η μόχλευση λοιπόν της ισχύος στην απόπειρα εξισορρόπησης μεταξύ των σύγχρονων Μεγάλων Δυνάμεων δικαιώνει τον Θουκυδίδη, τον Machiavelli,τον Hobbes, τον Morgenthau και πολλούς ακόμα ρεαλιστές μελετητές του φαινομένου των Διεθνών Σχέσεων βγάζοντας από την κατάψυξη την παρεξηγημένη όσο καμία άλλη, θεωρία του ρεαλισμού.
Η αμφισβήτηση της πλανητικής μονοπολικότητας των ΗΠΑ είναι γεγονός και μπορεί να επιβεβαιωθεί από την πρωτοβουλία της σύστασης νέων διεθνών οργανισμών στελεχωμένων από εξωδυτικές δυνάμεις με δημοφιλέστερο όλων τoν συνασπισμό των BRICS ο οποίος αποτελεί την πιο τρανή έκφραση αμφισβήτησης της κυριαρχίας του Βορρά.
Φιλοδοξούν να δώσουν ένα βροντερό παρόν στο διεθνές γεωστρατηγικό και οικονομικό παίγνιο παραθέτοντας τους δικούς τους όρους απέναντι στον παραπαίοντα παγκόσμιο ηγεμόνα. Η μετάβαση στην πολυπολικότητα αποκτά αυξανόμενες υποστηρικτικές ενδείξεις όσο κυλά ο χρόνος.
Αρχικά ας παρουσιάσουμε την ιστορία του αναφερόμενου συνασπισμού. Ουσιαστικά επρόκειτο για έναν πολιτικό σύνδεσμο με διεθνή χαρακτήρα και το ακρωνύμιό του στηρίζεται στα αρχικά της ονομασίας των κρατών που τον συναποτελούν. Ιδρυτές του αποτελούν η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και, η Βραζιλία με τη νότια Αφρική να προσχωρεί λίγο αργότερα στον οργανισμό. Εισηγητές της πρωτοβουλίας υπήρξαν οι τέσσερεις πρώτες χώρες οι οικονομίες των οποίων στις αρχές του αιώνα μας σημείωσαν πρωτοφανείς ρυθμούς ανάπτυξης και έλαβαν τον τίτλο των ‘’αναπτυσσόμενων οικονομιών’’. Συμβάλλουσες παράμετροι σε αυτή την αναπτυξιακή εκρηκτικότητα συνιστούν οι ογκώδεις πληθυσμιακοί αριθμοί των χωρών αυτών καθώς και οι αχανείς τους εκτάσεις. Η επίσημη συγκρότηση του οικονομικού αυτού συνασπισμού πραγματώθηκε τον Ιούνιο του 2009 στο Αικατερίνεμπουργκ της Ρωσίας. Στην κοινή τους δήλωση οι ηγέτες του παγκόσμιου νότου αιτούνταν τη δημιουργία ενός δίκαιου διεθνούς συστήματος που θα εδράζεται στην πολυπολικότητα.
Επιπλέον διαρκούσης της Συνόδου Κορυφής, οι συμμετέχοντες γνωστοποίησαν την πρόθεσή τους για την κοπή ενός νέου παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος το οποίο θα ήταν σταθερό, θα είχε αντίκρισμα και θα βρισκόταν σε θέση να συναγωνιστεί το δολάριο. Παρ’ όλα αυτά, αρχή του οργανισμού αποτελεί η οικονομική ανεξαρτησία εκάστου μέλους και η ελευθερία να συναλλάσσεται χρησιμοποιώντας το εθνικό του νόμισμα. Προσθετικά παρατηρήσαμε τους BRICS να προβαίνουν στην ίδρυση του δικού τους τραπεζικού ιδρύματος γνωστό και ως Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS. H ίδρυσή της έγινε το 2014 και επί της ουσίας σκοπός της είναι να αποτελέσει το ‘’αντίπαλον δέος’’ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Εδρεύει στη Σανγκάη για το λόγο του ότι η Κίνα κατέχει τον υψηλότερο αριθμό συναλλαγματικών αποθεμάτων από τους συμμετέχοντες στον οργανισμό.
Η αύξηση της επιρροής του εν λόγω αντιδυτικού οργανισμού είναι δεδομένο πως θα οδηγήσει στη μεταβολή των συσχετισμών στην παγκόσμια οικονομία αλλά και στον τομέα της ενέργειας. Αξιοσημείωτο είναι πως οι BRICS σύντομα θα καλύπτουν το 40% της διεθνούς οικονομίας και η θέση τους αναμένεται να γνωρίσει ακόμα μεγαλύτερη επίρρωση σε βάθος χρόνου με την ένταξη νέων μελών στους κόλπους τους τα οποία μάλιστα συνιστούν βασικούς κατόχους πετρελαϊκών αποθεμάτων και εξαγωγείς αυτού. Τα κράτη αυτά αποτελούν το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά και τη Σαουδική Αραβία, σημειωτέον τον μακράν στενότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η συμμετοχική διόγκωσή τους θα τους χαρίσει με μαθηματική ακρίβεια ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην παγκόσμια πετρελαϊκή ποσότητα και κατά συνέπεια θα τους βοηθήσει να αντιπαλέψουν από θέση ισχύος πλέον τον άλλο ισχυρό οργανισμό συνεργασίας, τη G7. Βάσει ποσοτικών ερευνών η ομάδα του νότου θα διαχειρίζεται το 65,4% των αποθεμάτων αργού πετρελαίου ενώ η G7 μόνο το 3,9% αυτού.
Επιπρόσθετα η διείσδυση του σχετικά νεαρού αυτού οικονομικού οργανισμού στη μαύρη ήπειρο καθώς και ο προσεταιρισμός των χωρών του κόλπου σηματοδοτεί αφενός την αισθητή ύφεση της οικονομικής αλλά και πολιτικής επιρροής της Δύσης στις περιοχές αυτές ιδίως με την υπογραφή αμοιβαίας στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας (ηγέτιδας δύναμης της συνεννόησης) και του Νίγηρα καθώς και τη συνακόλουθη επενδυτική πολιτική της Κίνας στην Αφρική και αφετέρου πως το συνεργατικό πλαίσιο των ΒRICS δε βλέπει μαύρα πρόβατα σε αντίθεση με τη δυτική-αντιρεαλιστική φιλοσοφία εξεύρεσης ‘’δημοκρατικών’’ εταίρων.
Κατά συνέπεια παρατηρούμε την ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων των διευθυντικών στελεχών της συμμαχίας (Ρωσία, Κίνα) χώρες τις οποίες η Συλλογική Δύση θεωρεί παρίες όπως την Περσία και τη Βόρεια Κορέα. Η εξελισσόμενη σύγκρουση στη Γάζα δίνει μία ευκαιρία στις δυτικές δυνάμεις και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ να προσπαθήσουν να επανακτήσουν ξανά το λόγο τους στην ευρύτερη περιοχή όμως η προαναφερθείσα στροφή αρκετών κρατών του κόλπου πλέον προς την αγκαλιά των BRICS καταδεικνύει πως μακροπρόθεσμα ο αμερικανικός παράγοντας θα εξοστρακιστεί ισοβίως από το συγκεκριμένο, στρατηγικής σημασίας, γεωγραφικό διαμέρισμα.
Ειδικότερα η Κίνα φαίνεται να κατέχει τη θέση του μεγάλου κερδισμένου καθώς πρωτοστάτησε στη επαναπροσέγγιση δύο ορκισμένων εχθρών ήτοι της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, οι οποίες άρχισαν να ατενίζουν με φιλική ματιά τις εμπορικές φιλοδοξίες της χώρας του δράκου για τη διάνοιξη μίας νέας οδού του μεταξιού και την επακόλουθη αύξηση της επιρροής της ως αντιστάθμισμα στην κυριαρχική πολιτική του Λευκού Οίκου.
Ωστόσο παρ’ όλες τις ως τώρα θετικές επιδόσεις της πρωτοβουλιακής οντότητας των BRICS βαρυσήμαντες είναι και οι ισορροπίες που εκδηλώνονται στα σπλάχνα του οργανισμού όπως η παραδοσιακή εδαφική αντιπαράθεση μεταξύ Ινδίας και Κίνας, τέτοιου τύπου εσωτερικές διαταραχές αποτελούν σημαντική αιτία κωλυσιεργίας για την ίδρυση κοινού νομίσματος. Αυτοί όμως οι ανασταλτικοί παράγοντες στην πραγματικότητα επηρεάζουν ελάχιστα το επιτυχές μέλλον που θα σημειώσει η χαλαρή αυτή μορφή συνεργασίας και αυτό χάρις στην απουσία εξαναγκασμών οποιουδήποτε μέλους προς κάποιο συγκεκριμένο τρόπο δράσης αλλά και ισότιμη σχέση ανάμεσα τους και ανυπαρξία ιεραρχικών δομών σε αντιδιαστολή με τις δυτικογενείς συμμαχίες. Επιπρόσθετα η αφόρητη πίεση που βιώνουν οι Αμερικανοί εξαιτίας των διλημμάτων στρατιωτικής φύσης που αφορούν στην ταυτόχρονη χορήγηση αρωγών σε Ουκρανία και Ισραήλ επιτρέπει στους Κινέζους να αποκτήσουν πιο θεμελιώδες βήμα στον Κόλπο και να μετατρέψουν την περιοχή σε μία ζώνη αντιπαράθεσης μεταξύ ηπειρωτικών-ευρασιατικών και ναυτικών δυνάμεων διότι καθόλου άγνωστη δεν είναι και η διείσδυση του στενού πλέον συνεργάτη της Κίνας που δεν αποτελεί άλλον από τη ρωσική αρκούδα.
Το Σινικό έθνος επενδύει σε ποικίλους τομείς από το εμπόριο και τη αμυντική βιομηχανία έως τον πολιτισμό και τη διπλωματία. Η διαφαινόμενη μετάβαση από τη γερασμένη PAX AMERICANA σε μία PAX SINICA θα αποτελούσε μία ουσιαστική γεωπολιτική τομή καθώς θα αναδιαμόρφωνε τους εμπορικούς συσχετισμούς αλλά και το βαθμό ελεύθερης λήψης πρωτοβουλιών από τα μικρότερα ή μεσαία σε ισχύ, κράτη. Ο κάπως αυθαίρετος όρος της ‘’Κινεζικής Τάξης Πραγμάτων ‘’ επιστρατεύεται για να περιγράψει την κίνηση ματ που δέχεται η δυτική θαλασσοκρατία από τον ευρασιατικό ηπειρωτισμό και την οικοδόμηση ενός νέου και διαφορετικού κόσμου εδραζόμενου στην πολυπολικότητα όπου δε θα απαιτείται το άκουσμα της ανάσας του ατλαντιστή ώστε να αναπνεύσουν και οι λοιποί κρατικοί δρώντες τη υδρογείου της.
Γνωστό είναι επίσης πως ένας εκ των υψηλότερων στόχων των BRICS ίσως και ο υψηλότερος είναι η σταδιακή αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας και η αξιακή υποτίμηση του δολαρίου ως κεντρικού μέσου συναλλαγών. Σε γενικές γραμμές σημειώνεται μία ολοένα και εντεινόμενη απεξάρτηση ορισμένων κρατών από το δολάριο όσον αφορά τις συναλλαγματικές τους ανάγκες με τους ιδρυτές των BRICS φυσικά να ηγούνται σε αυτό τον αποχαιρετισμό του αμερικανικού νομίσματος θερμαίνοντας ταυτοχρόνως τις πιστωτικές μηχανές για την παραγωγή ενός αντινομίσματος το οποίο μπορεί ακόμα να φαίνεται αρκετά μακρινό αλλά και μόνο η εγκατάλειψη του δολαρίου θα αποτελέσει ένα ανεπανόρθωτο λάβωμα στο κορμί της δυτικής ηγεμονίας διότι θα επιφέρει υπερπληθωρισμό στο εσωτερικό της αμερικανικής επικράτειας.
Ταυτόχρονα οι μετοχές των κεντρικών τραπεζών της Κίνας παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με ισχνή τεχνολογικό αποτύπωμα και αποκλεισμένες σε μεγάλο βαθμό από τις δυτικές αγορές θα ωθηθούν να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές βοήθειας και ανταλλαγής τεχνολογικών προϊόντων με αποτέλεσμα να πλησιάσουν περισσότερο την Κίνα και τη Ρωσία και πιθανώς να εκφράσουν επιθυμία για ένταξη στον οργανισμό. Η εξέλιξη αυτή θα είναι καταλυτική για τη γιγάντωση της χρηματοοικονομικής και γεωπολιτικής επιρροής του Παγκόσμιου Νότου.
Μία ακόμα ένδειξη του ότι η πλάστιγγα γέρνει προς τη πλευρά των νέων διεκδικητών, αποτελούν τα χασματικά νούμερα αντιπροσώπευσης ,μεταξύ των BRICS και της G7, του παγκόσμιου ΑΕΠ και του πληθυσμού αντίστοιχα με τους πρώτους να εκπροσωπούν το 37% του διεθνούς ΑΕΠ και το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ οι δεύτεροι μόνο το 30%. To γενικότερο έρεισμα που έχει η συμφωνία των BRICS διεθνώς με ιδιαίτερη εστίαση στα άπορα κράτη αποτελεί την ουσιαστικότερη απειλή για την ηγεμονία της Δύσης. Μέσω της αλληλεπίδρασής τους με τους νέους εκφραστές της ισχύος τα φτωχότερα έθνη βρίσκουν για πρώτη φορά ευκαιρία και δυνατότητα να προωθήσουν τα συμφέροντά τους και να κοινωνικοποιηθούν με ισότιμους όρους. Πρέπει να θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο πως ο διεθνής αποκλεισμός τους, που επήλθε μέσω των αντιδυτικών πολιτικών του παρελθόντος θα μοχλευθεί από τον συνασπισμό της εναλλακτικής οδού.
Στον αντίποδα η Δύση στερείται ενός αντίστοιχου εργαλείου προς χρήση ένεκα της αληθούς ενοχής της και αναξιοπιστίας που έχει προκαλέσει στα μάτια των εξωδυτικών πληθυσμών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η εμφανώς αποτυχημένη πολιτική των κυρώσεων που εφαρμόζει η Δύση, οπλοποιώντας το δολάριο, εναντίον της Ρωσίας, της Βενεζουέλας και του Ιράν θα πληγεί σοβαρά εάν τελικά προκύψει αντινόμισμα από τους BRICS. H διαπίστωση αυτή μπορεί εύκολα να σπρώξει τα μέλη του οργανισμού να παραμερίσουν τις μικρής κλίμακας έριδες ή διαφωνίες τους και να συσπειρωθούν ακόμα πιο έντονα ώστε να δρομολογήσουν την αποκαθήλωση του δολαρίου από το παγκόσμιο στερέωμα εκμεταλλευόμενοι την δυσαρέσκεια των αναπτυσσόμενων κρατών που έχει προκύψει από τη συνεχή πολεμοκάπηλη πολιτική των αμερικανικών κυβερνήσεων στο υπόλοιπο ημισφαίριο αλλά και από την εμμονή τους για μονομερή αξιοποίηση των παγκόσμιων αποθεμάτων πλούτου. Το αντινόμισμα όποτε και αν αυτό κατορθώσει να έχει ομαλή γέννα είναι βέβαιο ότι θα αγκαλιαστεί από το σύνολο των συμμετεχόντων στα εγχειρήματα των BRICS διότι θα υπάρχει το πρόσφορο έδαφος για κάτι τέτοιο.
Το νέο έτος θα μπορούσαμε να παραδεχτούμε πως έφερε πραγματική ευτυχία στον οργανισμό αφού από τις πρώτες κιόλας ημέρες υποδέχεται στον πυρήνα του πέντε νέα μέλη (Αίγυπτο, Αιθιοπία Ιράν, Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ). Η εξέλιξη αυτή ανασχηματίζει πλέον το παγκόσμιο τοπίο καθώς ενισχύει την πολυπολικότητα και αυτονομεί όλο και περισσότερα έθνη από τα κελεύσματα της Ουάσιγκτον της οποίας η κυριαρχία αμφισβητείται με μεγαλύτερη τόλμη. Το μόνο παραπάτημα και ατυχία για τους BRICS το 2024 είναι η απότομη αλλαγή πλεύσης της Αργεντινής λόγω της εκλογής του αμερικανόφιλου Χαβιέρ Μιλέι και την απόφαση του για ολοκληρωτική δολαριοποίηση της οικονομίας της χώρας του! Ωστόσο η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν πολυσχιδή ανταγωνιστή άνευ προηγουμένου καθώς αυτός αμφισβητεί ευθέως την οικονομική, πολιτική και ορισμένα από τα κεντρικά στελέχη του, την στρατιωτική κυριαρχία της.
Συνδυαστικά με τους δύο πολέμους αντιπροσώπων που μαίνονται αυτή τη στιγμή σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Ευρώπη τους οποίους οι δυτικές ελίτ φαίνεται πως χάνουν ή τουλάχιστον δέχονται επαχθή πίεση κυρίως στον εμπορικό της τομέα ο οποίος αιμορραγεί ακατάπαυστα εδώ και περίπου ενάμισι χρόνο, τα μοτίβα του γεωπολιτικού ψηφιδωτού αλλάζουν και η ανθρωπότητα μπαίνει ξανά σε μία νέα τροχιά η οποία όπως όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν θα επισφραγίσει τη μεταψυχροπολεμική εποχή και θα προλειάνει το έδαφος για την ανατολή μίας νέας τάξης που θα χαράξει νέες γραμμές στους χάρτες, αυτή του πολυκεντρισμού, ο οποίος θα αντικαταστήσει το μονοπολικό αμερικανικό παγκοσμισμό. Ένα τέτοιου τύπου διεθνές σύστημα θα παράσχει μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη σταθερότητα στον πλανήτη διότι κανένας πόλος δε θα βρίσκεται θέση να αποκτήσει υπέρμετρη ισχύ ώστε να συμπιέσει τους έτερους δρώντες.
Εν κατακλείδι ο πολυπολισμός καθιστά πιο δεδομένη την ειρηνική συνύπαρξη εφόσον δε θα υπάρχουν ‘’μη έχοντες ‘’ ούτε περιφρονημένοι στη διεθνή ζωή ώστε να αναγκάζονται να επιζητούν διαρκώς περισσότερο μερίδιο. Ο πιο ισχυρός δείκτης των επικείμενων εξελίξεων είναι ο χρόνος, στηριζόμενοι στον οποίο θα γίνουμε θεατές της στάσης που θα τηρήσει η εγκλωβισμένη Δύση. Θα υπακούσει άραγε τη φωνή της σύνεσης όπως ανέφερε και ο σοφός Θουκυδίδης ή θα μιλήσει η αλαζονεία και θα συνεχιστεί η έμπρακτη εφαρμογή της βουλιμίας εμπρός μάλιστα σε μία σχεδόν βέβαιη ήττα των δυτικών δυνάμεων σε ένα δυνητικό θέατρο συγκρούσεων; Τούτο το συμπέρασμα εκπορεύεται από την αδυναμία των δυτικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τους αντιπροσώπους του ευρασιατικού στρατοπέδου που έχουν ήδη ζεστάνει τις κάνες των όπλων τους. Η ιστορία μαρτυρεί πως ουδεμία ηγεμονία δύναται να μακροημερεύσει και τώρα βιώνουμε απλώς το πλήρωμα του χρόνου.
Δημήτρης Παπαδογιάννης, Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ
Πηγές:
BANKING NEWS
ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
HUFFPOST
NEWS BREAK
-
Εξωτερική Πολιτική2 ημέρες πριν
Στο επίκεντρο η ελληνοαμερικανική συνεργασία σε συνάντηση του Μητσοτάκη με Αμερικανούς γερουσιαστές στα Χανιά
-
Ιράν2 ημέρες πριν
Kίνηση υψηλού ρίσκου του Ισραήλ! Δεν αποκλείει χτύπημα στα πυρηνικά του Ιράν ο Νετανιάχου – Πότε θα χτυπήσει;
-
Αναλύσεις - Γνώμες1 ημέρα πριν
Quo vadis κύριε Γεραπετρίτη;
-
Γενικά θέματα2 ημέρες πριν
Μία νέα αρχή για το «Γεωπολιτικό»
-
Αστυνομία1 ημέρα πριν
Αποκάλυψη! Ειδικό λογικό ισραηλινής κατασκευής για μαζική αναγνώριση προσώπων αποκτά η ΕΛ.ΑΣ
-
Video7 ώρες πριν
Live: Άλλη μια νύχτα τρόμου στη Βηρυτό! Εν αναμονή ισραηλινής επίθεσης το Ιράν
-
Πολιτισμός2 ημέρες πριν
Βαθιά σιωπή! Θλίψη και πένθος – Έφυγε ο σπουδαίος Μίμης Πλέσσας λίγο πριν κλείσει τα 100
-
Video21 ώρες πριν
Νετανιάχου σε Μακρόν: Ντροπή σου