Στο παγκόσμιο υποσυνείδητο, το Facebook φέρεται να είναι ένα υπεύθυνο κοινωνικό δίκτυο που επιτρέπει σε όλους να συνδέονται εμπιστευτικά ενώ λογοκρίνονται μηνύματα που παραβιάζουν τους τοπικούς νόμους. Στην πράξη, είναι αρκετά διαφορετικό. Το Facebook συλλέγει πληροφορίες για εσάς για την NSA, λογοκρίνει τις απόψεις σας και εκδίδει το νόμισμά του. Σε λίγους μήνες, αυτή η εταιρεία έχει γίνει ένας από τους πιο σημαντικούς παίκτες στην παγκόσμια πολιτική.
Απόψεις
Η πολιτική εξουσία του Facebook
Libra: In Zuck we trust (William Joel / The Verge)
ΤΟ FACEBOOK ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ
Ο κύριος πολιτικός παίκτης στο Διαδίκτυο είναι το κοινωνικό δίκτυο Facebook. Την 1η Ιανουαρίου 2021, είχε 2,85 δισεκατομμύρια μηνιαίους ενεργούς χρήστες και 1,88 δισεκατομμύρια καθημερινά ενεργούς χρήστες παγκοσμίως. Το κοινωνικό δίκτυο λογοκρίνει τακτικά μηνύματα που περιλαμβάνουν φωτογραφίες γυμνών ή σεξουαλικών δραστηριοτήτων, παρενοχλήσεις, ρητορική μίσους, πλαστογραφία, ανεπιθύμητη αλληλογραφία, τρομοκρατική προπαγάνδα ή βία μέσω τεχνητή νοημοσύνη ιδιαίτερα προσεγγιστική και άδικη. Κλείνει λογαριασμούς που θεωρεί επικίνδυνους, είτε επειδή έχουν λογοκριθεί αρκετές φορές, είτε επειδή συνδέονται με εχθρούς των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το Facebook είναι μια τεράστια εταιρεία που περιλαμβάνει τα Instagram, Facebook Messenger, WhatsApp, Oculus, Workplace, Portal, Novi. Απασχολεί πάνω από 60.000 άτομα.
ΤΟ FACEBOOK ΩΣ ΤΡΑΠΕΖΑ
Το Facebook εκδίδει τώρα το δικό του νόμισμα σαν να είναι κράτος, το Λίμπρα (Libra). Υποστηρίζεται από ένα καλάθι νομισμάτων που αποτελείται από 50% δολάρια, 14% γιεν, 11% λίρες στέρλινγκ και 7% δολάρια Σιγκαπούρης [1].
Γινόμενο μια τράπεζα της οποίας το νόμισμα γίνεται σταδιακά αποδεκτό από ιστότοπους πωλήσεων στο Διαδίκτυο, το Facebook χτίζει μια παράλληλη οικονομία, τόσο εικονική όσο και παγκόσμια, μεγαλύτερη από την οικονομία πολλών κρατών.
ΤΟ FACEBOOK ΚΑΙ ΟΙ ΧΡΗΣΤΕΣ ΤΟΥ
Το Facebook καλεί τους χρήστες του να εντοπίσουν λογαριασμούς που παραβιάζουν τους κανόνες του. Ανοίγει ένα φάκελο για κάθε πληροφοριοδότη του και τους σημειώνει [2].
Το Facebook, το οποίο ισχυρίζεται ότι αντιμετωπίζει ισότιμα κάθε χρήστη, έχει δημιουργήσει κρυφά μια λίστα 5,8 εκατομμυρίων VIP για τους οποίους οι κανόνες του δεν ισχύουν. Μόνοι εκείνοι μπορούν να πουν τα πάντα και να τα δείχνουν όλα [3].
CAMBRIDGE ANALYTICA ΚΑΙ Η NSA
Τα προσωπικά δεδομένα τουλάχιστον 87 εκατομμυρίων χρηστών στοχοποιήθηκαν και απομακρύνθηκαν από τη βρετανική εταιρεία Cambridge analytica (του δισεκατομμυριούχου Robert Mercer και του Steve Bannon) και τη καναδική θυγατρική της, AggregateIQ [4]. Χρησιμοποιήθηκαν τουλάχιστον:
- για την εκλογή του Ινδού πρωθυπουργού Narendra Modi το 2014 [5],
- για 44 τοπικές εκλογές στις ΗΠΑ το 2014,
- για τον Mauricio Macri στις προεδρικές εκλογές στην Αργεντινή,
- για τον Nigel Farage στο βρετανικό δημοψήφισμα για το Brexit το 2016.
Και ειδικά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας των ΗΠΑ επίσης το 2016, διαδοχικά για
- τον Μπεν Κάρσον,
- τον Τεντ Κρουζ [6],
- και τέλος για τον Ντόναλντ Τραμπ και τον διευθυντή της εκστρατείας του … τον Στιβ Μπάνον.
Σύμφωνα με το The Observer, η Cambridge analytica απασχολούσε πολυάριθμες προσωπικότητες από το βρετανικό στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα και τις υπηρεσίες προπαγάνδας του MI6 [7]. Ίσως αυτά να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου: ο Έντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψε ότι το Facebook έχει ενταχθεί στο άκρως απόρρητο δίκτυο ηλεκτρονικής παρακολούθησης PRISM που επιτρέπει στην Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας (NSA) πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα όλων των πελατών της. Αλλά τίποτα δεν έχει διαρρεύσει για τη χρήση τους από την NSA.
Σύμφωνα με τον Newton Lee, πρώην ερευνητή στο Institute for Defense Analyzes, το δίκτυο PRISM είναι το πρότυπο του σχεδίου Ολική Επίγνωση των Πληροφοριών (Total Information Awareness, TIA) που είχε αναπτύξει ο ναύαρχος John Poindexter υπό τον Donald Rumsfeld στο πλαίσιο του DARPA ( Defense Advanced Research Projects Agency ) [8]
Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΚ ΖΟΥΚΕΡΜΠΕΡΓΚ ΠΡΟΣ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ
Το 2011, το Facebook, κατόπιν αιτήματος του Ισραήλ, λογοκρίνει τους λογαριασμούς που καλούσαν για εξέγερση στα παλαιστινιακά εδάφη
Το 2012, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανέλαβε προσωπική δέσμευση στον νομπελίστα Ειρήνης, Σιμόν Πέρεζ. Επέβλεψε τη δημιουργία και την προώθηση της επίσημης σελίδας του Ισραηλινού προέδρου και δημιούργησε μια βίντεο εκστρατεία με τίτλο «Be my friend for Peace», στην οποία εμφανίζονται μεταξύ άλλων ο Νικολά Σαρκοζί, ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή ακόμα και η Βασίλισσα Ελισάβετ Β ’της Αγγλίας.
Το 2015, το Facebook κήρυξε την Χεζμπολάχ και τη Συριακή Αραβική Δημοκρατία «τρομοκρατικές οργανώσεις». Έκλεισε τους λογαριασμούς πολλών τηλεοπτικών καναλιών, όπως το Al-Mayadeen (τότε η πιο δημοφιλή ειδησεογραφική τηλεόραση στον αραβικό κόσμο), τη Sama και τη Dunia (δύο δημόσιοι τηλεοπτικοί σταθμοί της Συρίας) και την Ikhbariya (ένα ιδιωτικό συριακό κανάλι). Ταυτόχρονα, έθεσε εκπαιδευτές στη διάθεση των τζιχαντιστών που πολεμούσαν την Συριακή Αραβική Δημοκρατία.
Σχετικά με αυτό το θέμα, το Facebook δεν λογοκρίνει όλα τα μηνύματα μίσους ή βίας. Έτσι, ενθαρρύνει τον λογαριασμό των αντιπάλων στη Συρία που συλλέγουν πληροφορίες (όνομα, διεύθυνση, φωτογραφία) για τους Σύρους εθνικιστές για να μπορέσουν να τους δολοφονήσουν.
ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ
Το 2010, η Nature δημοσίευσε μια μελέτη με θέμα «Ένα πείραμα κοινωνικής επιρροής και πολιτικής κινητοποίησης σε 61 εκατομμύρια ανθρώπους» [9]. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας δείχνουν ότι τα πολιτικά μηνύματα στο Facebook κατά τη διάρκεια των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ είχαν τεράστιο αντίκτυπο όχι μόνο στους χρήστες των κοινωνικών δικτύων, αλλά και στους φίλους τους, ακόμη και στους φίλους των φίλων τους.
Το 2014, το Facebook πραγματοποίησε, χωρίς να το γνωρίζουν οι συνδρομητές του, μια μελέτη με θέμα «Η πειραματική επίδειξη ενός φαινομένου συναισθηματικής μετάδοσης μεγάλης κλίμακας μέσω των κοινωνικών δικτύων» [10].
Το 2018, το Facebook καθιέρωσε μια εταιρική σχέση με το Atlantic Council, μια επιδραστική δεαμενή σκέψης που επιχορηγείται από το ΝΑΤΟ για να «προωθήσει την ηγεσία και τη δέσμευση των ΗΠΑ στον κόσμο, με τους συμμάχους τους». Ο συγκεκριμένος στόχος της εταιρικής σχέσης είναι να διασφαλιστεί «η σωστή χρήση του Facebook σε εκλογές σε όλο τον κόσμο, παρακολουθώντας τη παραπληροφόρηση και τη ξένη παρέμβαση, βοηθώντας στην εκπαίδευση των πολιτών και της κοινωνίας των πολιτών» [11].
Τελικά, το 2020, το Facebook θα εμπλακεί με την αποικιοκρατική πολιτική στην Αφρική με το σχέδιο του για υποβρύχιο καλώδιο που θα περικυκλώνει την ήπειρο, 2Africa. Αυτό το δίκτυο θα συνδέσει τους κύριους λιμένες, αλλά δεν θα διεισδύσει στην ενδοχώρα [12]. Πρόκειται για την εξυπηρέτηση μόνο των ελίτ που συμμετέχουν στη λεηλασία της ηπείρου και στην αποστολή του πλούτου της προς τη Δύση.
Διεθνώς, διευθυντής δημοσίων σχέσεων του Facebook είναι ο Φιλελεύθερος Δημοκράτης Νικ Κλεγκ. Ήταν αναπληρωτής του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον. Στο μεταξύ, στο Facebook France ηγείται ο Λοράν Σόλι, πρώην διευθυντής του προσωπικού του προέδρου Σαρκοζί, και ύστερα Νο2 του ιδιωτικού τηλεοπτικού καναλιού TF1 . Είναι σύζυγος της Caroline Roux, δημοσιογράφου σταρ του δημόσιου τηλεοπτικού καναλιού France2 .
Το Facebook δεν είναι ούτε στην υπηρεσία των Δημοκρατικών ούτε των Ρεπουμπλικάνων. Είναι μια εταιρεία που υπερασπίζεται τα συμφέροντα της «Αμερικανικής Αυτοκρατορίας» χρησιμοποιώντας τόσο τις γνώσεις της για τους χρήστες της όσο και τα συναισθήματα που διαδίδει μεταξύ τους.
Από αυτή την άποψη, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι το 2017, ο Mark Zuckerberg σκέφτηκε να γίνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών χωρίς να χρειάζεται να εκλεγεί. Είχε συγκροτήσει μια ομάδα εκστρατείας πριν τα παρατήσει. Το σχέδιό του ήταν να στηριχτεί στο Δημοκρατικό Κόμμα για να παραπέμψει τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, στη συνέχεια να έρθει πιο κοντά με τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς, έτσι ώστε να του δώσει τη θέση του όταν θα γινόταν αυτόματα πρόεδρος και τέλος να στηριχτεί στους Ρεπουμπλικάνους για να να παραιτηθεί ο Πενς και να γίνει ο ίδιος πρόεδρος. [13].
Πολιτική δράση
Το 2008, ο υποψήφιος Μπαράκ Ομπάμα βασίστηκε στον πρώην εκπρόσωπο του Facebook Chris Hughes, διευθυντή του My.BarackObama.com (MyBO) και σχεδιαστή της διαδικτυακής επιχείρησης του Obama’s Online Operation (OOO), για να προσεγγίσει και να κινητοποιήσει πέντε εκατομμύρια ψηφοφόρους μέσω Facebook [14].
Το 2010, το Facebook λογοκρίνει τα Wikileaks, την ένωση που αποκάλυψε τις πρακτικές του Πενταγώνου και ως εκ τούτου υπονόμευσε την «Αμερικανική Αυτοκρατορία».
Το 2010-11, η πλατφόρμα, επίσημα υποστηριζόμενη από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, εξερράγη κατά τη διάρκεια της «Αραβικής Άνοιξης» στην «Μεγάλη Μέση Ανατολή».
Το 2018, το Facebook απαγόρευσε το διακυβερνητικό τηλεοπτικό κανάλι TeleSur , που συγκέντρωνε τότε την Αργεντινή, τη Βολιβία, την Κούβα, τον Ισημερινό, την Ουρουγουάη και τη Βενεζουέλα.
Το 2020, το Facebook κλείνει λογαριασμούς που συνδέονται με τον γαλλικό στρατό στην Κεντρική Αφρική και το Μάλι. Ο τελευταίος ηγούταν μιας εκστρατείας που δεν ταίριαζε με αυτήν του Πενταγώνου.
Το 2021, το Facebook κλείνει τους λογαριασμούς των προέδρων σε ενέργεια της Ουγκάντας, Γιοβέρι Μουσεβένι και των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ.
TO FACEBOOK ΚΑΙ ΤΑ ΜΜΕ
Μια βρετανική ένωση, το Full Fact, δημιούργησε έναν συνασπισμό μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων του Ηνωμένου Βασιλείου και του Καναδά αφενός και, αφετέρου, των γιγάντων των πληροφοριών (Facebook, αλλά και Twitter, Alphabet και Reuters), προκειμένου να πολεμήσουν κατά της παραπληροφόρησης στο αγγλόφωνο Δίκτυο.
Το Facebook δεν περιορίζεται μόνο στο να καταπολεμήσει τα Fake News. Μόλις δημιούργησε ένα πρόγραμμα, « News Innovation », για την υποστήριξη του γραπτού τύπου. Έχει ήδη αναπτυχθεί στον Καναδά, την Αργεντινή και τη Βραζιλία. Υπέγραψε συμβόλαιο αξίας άνω των 10 εκατομμυρίων δολαρίων εστιάζοντας σε μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν τον Justin Trudeau στον Καναδά ή είναι εχθρικά στους Alberto Fernandez και Cristina Fernández de Kirchner στην Αργεντινή και στον Jair Bolsonaro στη Βραζιλία.
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΠΑΪΝΤΕΝ ΚΑΙ TO FACEBOOK
Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχεί – πριν από τον λαό – για την άνοδο του Facebook, το οποίο βλέπει ως αντίπαλο. Η εταιρεία καθορίζει τα σύνορά της, λειτουργεί αστυνομία και δικαιοσύνη στο δίκτυό της, εκδίδει το δικό της νόμισμα. Βεβαίως αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην υπηρεσία του Πενταγώνου, αλλά δεν διαθέτει στρατό για να μετατραπεί σε κράτος.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση Μπάιντεν εισήγαγε την πληροφοριοδότρια France Haugen στη Wall Street Journal , στη συνέχεια στη Γερουσία. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην επιβλαβής επιρροή του Facebook σε ορισμένα παιδιά. Είναι ένας τρόπος να βάλουν το κοινωνικό δίκτυο στη θέση του χωρίς να θέσουν τα πολιτικά ζητήματα που μόλις απαριθμήσαμε.
Το μόνο άτομο που σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες αμφισβητεί την πολιτική επιρροή των ψηφιακών κολοσσών είναι ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Μόλις υπέβαλε καταγγελία στο Twitter, το οποίο αποσύνδεσε τον λογαριασμό του ενώ ήταν ακόμη εν ενέργεια πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο κ. Τραμπ βασίζεται στις εκμυστηρεύσεις ορισμένων Δημοκρατικών γερουσιαστών που καμάρωναν ότι είχαν ασκήσει πιέσεις στο Twitter. Αυτό αποδεικνύει, σύμφωνα με τον ίδιο, ότι αυτή η λογοκρισία δεν είναι εμπορική απόφαση, αλλά πολιτική, και ότι παραβιάζει την 1η Τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ για τον Ελεύθερο Λόγο. Οι δικηγόροι του καρφώνουν πιο πέρα: Το Twitter δεν λογοκρίνε ποτέ τα βίαια σχόλια. Φιλοξενεί λογαριασμό της κυβέρνησης των Ταλιμπάν του Αφγανιστάν.
.
Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά
.
[1] «Fed’s Brainard: Facebook’s Libra faces ’core set’ of regulatory hurdles», Reuters Staff, Reuters, December 18, 2019.
[2] “Facebook is rating the trustworthiness of its users on a scale from zero to 1”, Elizabeth Dwoskin, The Washington Post, August 21, 2018.
[3] « Facebook Documents Reveal Secret Elite Exempt From Its Rules, Jeff Horwitz», The Wall Street Journal, September 14, 2021.
[4] Mindf*ck: Cambridge Analytica and the Plot to Break America, Christopher Wylie, Randon House (2019). Targeted: The Cambridge Analytica Whistleblower’s Inside Story of How Big Data, Trump, and Facebook Broke Democracy and How It Can Happen Again, Brittany Kaiser, Harper (2019).
[5] « Comment une cellule secrète de Facebook manipule les opinions publiques», par Shelley Kasli, Traduction Jean-Marc Chicot, Great Game India (Inde) , Réseau Voltaire, 28 décembre 2017.
[6] “Ted Cruz PSYOP”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 9 février 2016.
[7] «The great British Brexit robbery: how our democracy was hijacked», Carole Cadwalladr, The Observer, May 7, 2017.
[8] « L’œil du Pentagone», par Thierry Meyssan, Réseau Voltaire, 18 novembre 2002. Facebook Nation: Total Information Awareness, Newton Lee, Springer (2012).
[9] «A 61-million-person experiment in social influence and political mobilization», Robert M. Bond, Christopher J. Fariss, Jason J. Jones, Adam D. I. Kramer, Cameron Marlow, Jaime E. Settle & James H. Fowler, Nature 489, p. 295–298 (2012). doi:10.1038/nature11421.
[10] “Experimental evidence of massive-scale emotional contagion through social networks”, Adam D. I. Kramer, Jamie E. Guillory & Jeffrey T. Hancock, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNSA), Vol 111, #24, July 17, 2014.
[11] «Announcing New Election Partnership With the Atlantic Council», Katie Harbath, Facebook, May 17, 2018. «U.S. think tank’s tiny lab helps Facebook battle fake social media», Joseph Menn, Reuters, August 7, 2018. «Facebook’s partnership with the Atlantic Council», Kevin Reed, World Socialist Web Site, September 8, 2018
[12] « Facebook encercle l’Afrique», par Manlio Dinucci, Traduction Marie-Ange Patrizio, Il Manifesto (Italie) , Réseau Voltaire, 16 juin 2020.
[13] « Mark Zuckerberg possible futur président des États-Unis », Réseau Voltaire, 3 août 2017.
[14] «The Reason for the Obama Victory: It’s the Internet, Stupid», Betsy Schiffman, Wired, July 11, 2008. «Obama’s Wide Web», Jose Antonio Varga, The Washington Post, August 20, 2008. «How Chris Hughes Helped Launch Facebook and the Barack Obama Campaign», Ellen McGirt, Fast Company, January 4, 2001.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Συνέχεια ανάγνωσης
Αιγαίο
“Συμφωνία – ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ – των Αθηνών”!
Η Τoυρκία κατήγγειλε την Ελλάδα για την πρόθεση της Αθήνας να ανακηρύξει δύο θαλάσσια πάρκα (ανεμογεννητριών)!
Και φτάσαμε στο σημείο η Τουρκία να κατηγορεί την Ελλάδα, ότι προσπαθεί να δημιουργήσει «τετελεσμένα» – η Ελλάδα! – σε θαλάσσιες περιοχές που αποτελούν «ανοιχτές διαφορές» μεταξύ των δύο κρατών…
Να σημειωθεί ότι από τα δύο αυτά πάρκα το ένα βρίσκεται στο… Ιόνιο (όπου δεν υπάρχει, ούτε μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε «ανοιχτή διαφορά» με την Τουρκία), ενώ το άλλο βρίσκεται στο Αιγαίο, και εκτείνεται από δυτικά της Μήλου ως τη Νίσυρο, δηλαδή εντεύθεν της μέσης γραμμής του Αιγαίου!
Κι όλα αυτά, ενώ έχουμε υπογράψει, πριν τέσσερις μήνες υποτίθεται, «Συμφωνία περί Φιλίας» με την Τουρκία, την περιβόητη η «Συμφωνία των Αθηνών»!
Την οποία τώρα μας καταγγέλλουν ότι την «παραβιάζουμε», λέει!
Πώς είναι δυνατόν να “παραβιάζουμε” μια Συμφωνία που ΔΕΝ είναι “δεσμευτική”; Για τίποτα και κανένα από τα δύο μέρη;
* Πρώτον να σημειώσουμε ότι «τετελεσμένα» (fait accompli, στη διπλωματική γλώσσα) ονομάζονται πρωτοβουλίες ενός κράτους που ξεπερνούν τα όρια δικαιοδοσίας της κυριαρχίας του ή των κυριαρχικών του δικαιωμάτων, και επιβάλλονται χωρίς προηγούμενες διαπραγματεύσεις με άλλα «ενδιαφερόμενα» κράτη…
Η δημιουργία αιολικών πάρκων μέσα στην ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη ή μέσα σε θαλάσσιες ζώνες ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων – και μάλιστα σε περιοχές στις οποίες κανένα άλλο κράτος δεν μπορεί να διεκδικήσει κυριαρχικά δικαιώματα – ΔΕΝ είναι πολιτική “επιβολής τετελεσμένων»!
Είναι άσκηση κυριαρχίας ή άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Για την οποία δεν οφείλει να διαβουλευτεί με κανένα άλλο κράτος…
Αντίθετα, «τετελεσμένα» έχουμε όταν η Τουρκία κηρύσσει την «Γαλάζια Πατρίδα» και καταπατά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας σε συμφωνία με την «κυβέρνηση» της Λιβύης (Τουρκολυβικό μνημόνιο) παραβιάζοντας το Δίκαιο της Θάλασσας. Και μάλιστα με τρόπο ώστε τελικά, τη “Συμφωνία” αυτή, ΔΕΝ την αναγνωρίζει κανένα άλλο κράτος!
ΟΥΤΕ καν το Κοινοβούλιο της Λιβύης!
ΟΥΤΕ το Ανώτατο Δικαστήριο της Λιβύης…
Έχουμε λοιπόν, μια χώρα – την Τουρκία – που επιβάλλει η ίδια «τετελεσμένα» σε βάρος μας, να κατηγορεί… εμάς, ότι εμείς προσπαθούμε, λέει, να επιβάλλουμε “τετελεσμένα” σε περιοχές που έτσι κι αλλιώς είναι δικές μας ή δικής μας δικαιοδοσίας…
Και πάντως, περιοχές όπου εκείνοι δεν έχουν κανένα λόγο.
* Αυτά παθαίνουν όσοι υπογράφουν «Συμφωνίες περί Φιλίας» με γείτονες τους που επιβάλλουν τετελεσμένα σε βάρος τους. Τελικά έρχονται οι… «φίλοι» μας και κατηγορούν εμάς ότι εμείς επιβάλλουμε τετελεσμένα σε βάρος τους, πάνω στα δικά μας!
Εκεί που μας χρώσταγαν μας παίρνουν και το βόδι…
Αυτά παθαίνουν όσοι βιάζονται να υπογράψουν «Συμφωνίας περι Φιλίας» χωρίς προηγουμένως να απαιτήσουν την άρση των τετελεσμένων του αντιπάλου.
Ουσιαστικά έρχονται οι Τούρκοι και ασκούν βέτο σε οποιαδήποτε ελληνική απόφαση στις θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας. Παντού!
* Στην αρχή με τη λεγόμενη “Συμφωνία των Αθηνών” “ξεπλύναμε” την Τουρκία – αφού η διεθνής κοινότητα διαπίστωσε ότι διακηρύσσουμε τη «φιλία» μας με χώρα που δημιουργεί τετελεσμένα σε βάρος μας! Άρα διαμηνύσαμε στη διεθνή κοινότητα, να ΜΗ αντιμετωπίζει την Τουρκία ως “αναθεωρητική δύναμη” ή ως “επιθετική χώρα”!
Και τώρα διαπιστώνουμε ότι η ΜΗ δεσμευτική αυτή Συμφωνία μας δένει τα χέρια παντού (κατά της ερμηνεία της Άγκυρας), ακόμα και πάνω στις ζώνες των αδιαμφισβήτητα δικών μας κυριαρχικών δικαιωμάτων!
Αν αυτό δεν είναι ΑΠΟΤΥΧΙΑ εξωτερικής Πολιτικής, τι είναι;
* Υπάρχει και συνέχεια όμως: Η Ελλάδα «απάντησε» εμμέσως ότι το θέμα δεν είναι «διμερές», είναι… “Ευρωπαϊκό”, λέει, αφού με τα Αιολικά θαλάσσια πάρκα (τα οποία θα χρηματοδοτήσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης) η Ελλάδα εφαρμόζει την Ευρωπαϊκή Περιβαλλοντική Πολιτική για την «Πράσινη Μετάβαση».
Η αλλιώς: Τρία πουλάκια κάθονταν και μάσαγαν τομπάκο!
— Πρώτον η υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι ΠΡΩΤΙΣΤΩΣ εθνικό θέμα για κάθε χώρα μέλος της Ένωσης.
Οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΔΕΝ έχουν «υποχρέωση» ΟΥΤΕ «αυτόματη δικαιοδοσία» να υπερασπιστούν την κυριαρχία ή τα κυριαρχικά δικαιώματα ενός κράτους-μέλους, όταν απειλούνται από ένα γειτονικό ΜΗ μέλος της Ένωσης.
Αν, όμως, η χώρα-μέλος που θίγεται διαμαρτυρηθεί και αντιδράσει στα «τετελεσμένα» του «καταπατητή», τότε η Ενωμένη Ευρώπη έχει την υποχρέωση να συμπαρασταθεί στο κράτος-μέλος. Και η «συμπαράσταση» αυτή δεν είναι «αυτόματη», είναι συνήθως κατόπιν πολλών «διαβουλεύσεων» μεταξύ των υπολοίπων κρατών-μελών, και πάντως πουθενά δεν προβλέπεται έμπρακτη ή, πολύ περισσότερο, στρατιωτική συμπαράσταση.
Όπως στην περίπτωση του Τουρκολυβικού μνημονίου – που θίγει ανοιχτά την Ελλάδα – η Ευρωπαϊκή Ένωση δήλωσε τελικά ότι ΔΕΝ το θεωρεί «νόμιμο» (γιατί δεν είναι), αλλά πέραν αυτού ΔΕΝ έκανε τίποτα για να το ακυρώσει.
Και στους δύο κύκλους διεθνών διαπραγματεύσεων για το Λιβυκό, η Τουρκία κλήθηκε να συμμετάσχει, ενώ την Ελλάδα, που ευθέως θίγεται από το Τουρκολυβικό Μνημόνιο οι ευρωπαίοι εταίροι ΔΕΝ την προσκάλεσαν καν…
Συνεπώς, όταν θίγονται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, το πρόβλημα είναι πρωτίστως ΔΙΚΟ μας! Κι αν αντιδράσουμε σοβαρά, ίσως μπορούμε να περιμένουμε κάποιου είδους «συμπεράσταση» από τους εταίρους μας. Αλλά, αν δεν αντιδράσουμε και απλώς “μεταθέσουμε την ευθύνη” στους εταίρους μας, αυτοί ΔΕΝ πρόκεται να αντιδράσουν!
Όπως φαίνεται, έχουμε βρει ένα τρόπο, ευσχήμως, να απεμπολήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
— Όσον αφορά την «Πράσινη Μετάβαση», οι Τούρκοι δεν λένε να ΜΗ γίνουν αιολικά πάρκα. Απλώς επιμένουν ότι θα πρέπει η Ελλάδα να διαπραγματευθεί προηγουμένως μαζί τους το ποιός θα έχει την εκμετάλλευσή τους, ακόμα κι αν ανήκουν σε περιοχές (δυτικά της Μήλου – στη Φαλκονέρα – δηλαδή απέναντι από τις ακτές της Πελοποννήσου) όπου ουδείς αμφισβήτησε ποτέ την Ελληνική δικαιοδοσία.
Και δημιουργούν προηγούμενο, για να τους “χρωστάμε”!
Δηλαδή για να μας πούν αύριο, ότι εντάξει, δεχθήκαμε να ασκήσετε τα δικά σας κυριαρχικά δικαιώματα… έξω από τις ακτές της Πελοποννήσου, τώρα κι εσείς πρέπει να δεχθείτε ότι κι εμείς θα ασκήσουμε κυριαχικά δικαιώματα (που το Διεθνές Δίκαιο ΔΕΝ τους τα αναγνωρίζει) γύρω από τα Ελληνικά νησιά στο Ανατολικό Αιγαίο, ή ανατολικά της Κρήτης ή νοτίως του Καστελλόριζου. Όπου όλοι οι διεθνείς Χάρτες οι οποίοι αποτυπώνουν το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπουν ότι ισχύει η Ελληνική Δικαιοδοσία.
Μ’ άλλα λόγια, μας λένε να μοιράσουν μαζί μας… τα δικά μας! Να μας αφήσουν κάποιο μέρος των δικών μας, κι ύστερα εμείς να δεχθούμε να καταπατήσουν όλα τα υπόλοιπα – επίσης ΔΙΚΑ μας!
Εκεί οδηγεί, μεταξύ πολλών άλλων, και η «Συμφωνία των Αθηνών», που μόλις προ τετραμήνου υπογράψαμε!
Αυτό ΔΕΝ ονομάζεται «Πολιτική αρχών». Αυτό ονομάζεται ΜΗ Πολιτική!
Ή ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ από την (Εξωτερική) Πολιτική…
Η Πολιτική δεν αφορά ποιες «αρχές» θα διακηρύσσουμε διεθνώς. Αλλά πώς προασπιζόμαστε τα εθνικά μας συμφέροντα.
Αν υποστηρίζουμε τις σωστές «αρχές», αλλά όταν απειλούμαστε μεταθέτουμε την ευθύνη σε άλλους, τότε απλώς ΔΕΝ έχουμε Πολιτική…
Ως γνωστόν, με ευχές και με “αρχές”… δεν βάφονται αυγά!
* Κάποιοι δικοί μας μιλούν για “αποκλιμάκωση” ως μόνιμη επιδίωξη της Εξωτερικής μας Πολιτικής.
Η “αποκλιμάκωση” είναι ένας στιγμιαίος χειρισμός, σε μια κρίσιμη στιγμή. ΔΕΝ είναι “Πολιτική”.
Αν διακηρύσσεις ότι επιδιώκεις μονίμως την “αποκλιμάκωση”, ουσιαστικά παρακινείς τους απέναντι να κλιμακώνουν συνεχώς εναντίον σου, ώστε εσύ να “αποκλιμακώνεις” υποχωρώντας – κι έτσι να κερδίζουν σε βάρος σου χωρίς να ρίχνουν σφαίρα και χωρίς να διακινδυνεύουν το παραμικρό! Με διαρκείς εκφοβισμούς σε βάρος σου, χωρίς ρίσκο (by fright, not by fight).
* Οι δικοί μας μιλάνε ακόμα για “εξομάλυνση” των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ως μόνιμη πολιτική επιδίωξη.
Μπορεί να υπάρχει “εξομάλυνση” με μια Τουρκία που διεκδικεί όλο και περισσότερο και συνεχώς κλιμακώνει τις έμπρακτες προκλήσεις της και τα τετελεσμένα της σε βάρος μας;
Το ζητούμενο της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής είναι ΠΩΣ θα εξουδετερώσουμε την τουρκική προκλητικότητα και τον τουρκικό αναθεωρητισμό, όχι πώς θα… “εξομαλύνουμε” τις σχέσεις μας με τον τουρκικό “αναθεωρητισμό”.
* Και το πιο γελοίο απ’ όλα είναι όταν προσπαθούμε εμείς, εδώ, στην Ελλάδα, να “δικαιολογήσουμε” τις τωρινές τουρκικές προκλήσεις, αποδίδοντάς τις στους εσωτερικούς πολιτικούς ανταγωνισμούς μέσα στην Τουρκία.
Δηλαδή, λένε κάποιοι δικοί μας, μη δίνετε σημασία και μη “τσιμπάτε”, δεν τα εννοούν αυτά οι Τούρκοι. Τα λένε μόνο για εσωτερική κατανάλωση…
— Πριν τις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, μας έλεγαν ότι οι ΝΟΤΑΜ που έβγαιναν για την αποστρατιωτκοποίηση των νησιών μας ήταν προεκλογικό πυροτέχνημα γιατί ανέβαινε η υποψηφιότητα Ιμάμογλου…
— Μετά τις εκλογές, μας λένε πως οι ενστάσεις της Τουρκίας για τα αιολικά πάρκα έξω από τη Μήλο, οφείλονται στο ότι έχασε ο Ερντογάν τις αυτοδιοικητικές εκλογές (τις οποίες είχε χάσει και πριν τέσσερα χρόνια, επίσης)…
Γενικώς αν τους πιστέψουμε, τίποτα απ’ όλα αυτά δεν τα “εννοεί” η Τουρκία. Όλα τα κάνει για “εσωτερικούς λόγους”, λέει…
Εκείνο που τους διαφεύγει είναι ότι και το βασικό κόμμα της Αντιπολίτευσης στην Τουρκία, το Ρεπουμπλικανικό, είναι εξ ίσου προκλητικό και επιθετικό έναντι της Ελλάδας. Όπως και το άλλο κόμμα της Αντιπολίτευσης, το λεγόμενο “Καλό Κόμμα”…
Συνεπώς η επιθετικότητα κατά της Ελλάδας είναι ΚΟΙΝΟ σημείο σύγκλισης ανάμεσα στην κυβέρνηση Ερντογάν και στην Αντιπολίτευσή του.
Κι εμείς εδώ καθησυχάζουμε εαυτούς και αλλήλους, ότι όλες αυτές οι δηλώσεις γίνονται “για εσωτερικούς λόγους”, λέει, και να μην τις παίρνουμε στα σοβαρά…
Οι επιθετικές δηλώσεις κατά της Ελλάδας, απ’ ΟΛΟΚΛΗΡΗ την πολιτική ηγεσία της χώρας, διαμορφώνουν τις προσδοκίες του Τουρκικού λαού και την μακροχρόνια Πολιτική της χώρας απέναντί μας.
Αντίθετα η υποβάθμιση και η αγνόησή τους, εκ μέρους της δικής μας ηγεσίας, απλώς δείχνει ότι εμείς ΔΕΝ έχουμε καμία απολύτως πολιτική απέναντι στην Τουρκία.
Τώρα μάλιστα συρόμαστε και στην αιχμαλωσία.
Διότι όταν εν ονόματι μιας ΜΗ δεσμευτικής “Συμφωνίας περί Φιλίας”, η Τουρκία διατυπώνει ενστάσεις για αιολικά πάρκα έξω από τις ακτές της Πελοποννήσου, αυτό σημαίνει ότι έχουμε σιωπηλώς αποδεχθεί να ΜΗΝ κάνουμε απολύτως τίποτα, οπουδήποτε, αν δεν τους ρωτήσουμε. Αν δεν πάρουμε την άδειά τους.
Για να εκμεταλλευτούμε τα δικά μας πρέπει να τους παραχωρήσουμε κάποια άλλα – επίσης δικά μας – κάπου αλλού.
Αυτό δεν είναι Συμφωνία περί Φιλίας. Είναι εύσχημη Συνθηκολόγηση.
Αυτό δεν είναι “Συμφωνία των Αθηνών”.
Είναι μάλλον, Συμφωνία ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ των Αθηνών…
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Απόψεις
Παρακμή της Θεσσαλονίκης και Αθηνοκεντρισμός! Η αλήθεια με αριθμούς
του Γιώργου Μιχαηλίδη*
Aπό τη μία πλευρά: η χώρα της χρονιάς, η πρωταθλήτρια της Ευρώπης, το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη. Από την άλλη: η Θεσσαλονίκη της παρακμής, η φραπεδούπολη, η φωλιά της αντιδραστικής συντήρησης και η επιτομή της μιζέριας. Παράλληλα, η μόνιμη συμβουλή: όχι εύκολες καταγγελίες, να αναλάβετε πρωτοβουλίες. Τί ισχύει τελικά και γιατί; φταίει η κρίση για την παρακμή της Θεσσαλονίκης; φταίει η Αθήνα; φταίει η ανεπάρκεια των Θεσσαλονικέων; Αν προχωρήσουν δέκα big projects θα αλλάξει η εικόνα της και η δυναμική της πόλης; Γιατί δεν έγινε Μιλάνο, Βαρκελώνη ή έστω Σμύρνη;
Η σίγουρη απάντηση είναι ότι, πέρα από τις αδυναμίες του τοπικού πολιτικού, οικονομικού και πολιτιστικού συστήματος (που και αυτές έχουν κάθε άλλο παρά απλή εξήγηση), έχει διαμορφωθεί τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια ένα συγκεκριμένο οικονομικό υπόστρωμα που σταθερά ορίζει την πόλη ως ένα παρακμάζον, δευτερεύον, σχεδόν μόνο καταναλωτικό αστικό κέντρο. Και πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε συζήτηση για το τί μέλλει γενέσθαι, καλόν είναι να εντοπιστούν, να παρουσιαστούν και ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, τα σημερινά οικονομικά μεγέθη της Θεσσαλονίκης. Και να συγκριθούν και με αυτά της Αττικής, γιατί ο ανταγωνισμός λειτουργεί μεταξύ πόλεων, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και μάλιστα από πολλούς προβάλλεται ως κινητήρας της αστικής ανάπτυξης. Αλλά και γιατί επί δεκαετίες η ανάπτυξη της χώρας είναι εκ των πραγμάτων αθηνοκεντρική.
Καταρχάς, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Θεσσαλονίκη όχι μόνο είναι πλέον στο 60% της Αττικής αλλά και μειώνεται συνεχώς. Ακόμη χειρότερα, είναι ακριβώς στις περιόδους ανάπτυξης όπου η μεν Αττική κερδίζει η δε Θεσσαλονίκη χάνει. Τελικό αποτέλεσμα; σήμερα ο νομός Θεσσαλονίκης δεν είναι ο κάποτε δεύτερος αλλά πλέον ο ΕΝΑΤΟΣ στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη χώρα.
Σήμερα επίσης (και αυτό είναι καθοριστικό για τη λήψη αποφάσεων είτε των οικονομικών δυνάμεων του τόπου είτε των ελληνικών κυβερνήσεων) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν τζίρο ΟΚΤΩ φορές μεγαλύτερο από αυτές της Θεσσαλονίκης. Δηλαδή, η «οικονομική δύναμη» της Αττικής είναι οκταπλάσια της Θεσσαλονίκης (είναι εξάλλου και το 68% όλης της χώρας). Ακόμα και στη μεταποίηση (όπου άλλοτε η Θεσσαλονίκη ήταν το συγκριτικά ισχυρότερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν πλέον τζίρο ΕΝΝΙΑ φορές μεγαλύτερο από τις επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης.
Είναι ακριβώς η όξυνση της αποβιομηχάνιση της χώρας το 1990-2000 (με πολλές ενδο- και εξωγενείς αιτίες) που επέδρασε καταλυτικά στην περιθωριοποίηση της Θεσσαλονίκης μέσα σε μια εθνική οικονομία προσανατολισμένη (σε ένα βαθμό αναπόφευκτα λόγω ένταξης στην Ευρωζώνη και σε ένα βαθμό χάρις σε ένα εκούσιο έλλειμμα αναπτυξιακής πολιτικής) στις υπηρεσίες και στις κατασκευές. Είναι πριν από 20-25 χρόνια που η πόλη έχασε τα μισά εργοστάσια της και έμεινε με μια μισο-άδεια Βιομηχανική Περιοχή, άναρχες επαγγελματικές συγκεντρώσεις και εκατοντάδες βιοτεχνικά κτίρια εκπλειστηριαζόμενα σήμερα προς malls, logistic centers, Airbnb, και η παραγωγικότητα έφτασε να είναι 30% έως 60% χαμηλότερη από ό,τι σε οποιαδήποτε περιοχή της Αττικής.
Είναι γεγονός, όχι μίζερη καταγγελία, η απόκλιση μεταξύ Αττικής και υπόλοιπης Ελλάδας που συνεχώς μεγαλώνει εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια και, επιπλέον, διευρύνεται στις φάσεις ανάπτυξης ή ανάκαμψης.
Ως τελικό αποτέλεσμα, σήμερα στην Αττική συγκεντρώνεται το 55% του κινητού και ακίνητου πλούτου της χώρας και οι καταθέσεις εκεί είναι ΕΞΗ φορές αυτές της Θεσσαλονίκης ενώ η (κατά τον ΕΝΦΙΑ) αξία των ακινήτων της, 4 φορές αυτή της Κεντρικής Μακεδονίας.
Καθόλου παράξενα, η ανεργία στην ευρύτερη περιοχή (Κεντρική Μακεδονία) είναι 30% υψηλότερη από ό,τι στην Αττική και μάλιστα η απόκλιση ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ στο μέτρο που υποχωρεί η επίπτωση της οικονομικής κρίσης. Καθόλου παράξενα επίσης, ένας στους 8 Θεσσαλονικείς εργάζεται στον κλάδο της εστίασης και παροχής καταλύματος (ένας στους 11 στην τουριστική Αττική).
Απέναντι σε αυτά τα δεδομένα, η συνήθης προτροπή είναι: big projects. Το πόσο εύκολη, αποδοτική και αποτελεσματική για τη μείωση των ανισοτήτων είναι αυτή η λύση, είναι εξαιρετικά αμφίβολο. Εξάλλου, πάντα θα ακυρώνεται από τον «ανταγωνισμό»: για το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας «δρομολογούνται» έργα 16 φορές μεγαλύτερα από ό,τι γι’ αυτό της Θεσσαλονίκης, για τις υποδομές αερομεταφορών 6 φορές και βέβαια κάθε Αθηναίος έχει ήδη 3 φορές πυκνότερο δίκτυο μετρό από αυτό που ΘΑ έχει κάθε Θεσσαλονικιός (ενώ σε έναν άλλον τομέα, καθόλου αδιάφορο, η Αθήνα έχει 10 φορές τα θέατρα της Θεσσαλονίκης).
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι ο «αθηνοκεντρισμός» εποφθαλμιά τη «νύφη του Θερμαϊκού»; Όχι. Απλά σημαίνουν ότι η διαδρομή μέχρι να βγει η Θεσσαλονίκη από την παρακμή θα είναι μακρά, ότι οι συνθήκες και οι τάσεις είναι εναντίον της και ότι μόνες τους οι δυνάμεις της πόλης δεν επαρκούν. Αν δεν σχεδιαστεί μια βολονταριστική ΕΘΝΙΚΗ στρατηγική για την πόλη, αν δεν ξεκινήσει μια ΣΥΝΟΛΙΚΗ για όλη τη χώρα πολιτική αντιμετώπισης των περιφερειακών ανισοτήτων που ξεπηδούν αναπόφευκτα από τη στηριγμένη στο υπάρχον μοντέλο οικονομική ανάκαμψη, η εξέλιξη θα είναι πολύ περισσότερο δυσμενής. Και, φυσικά, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη.
Και τί μας νοιάζει; Θα μας νοιάζει όταν θα μετρούμε τη «γεωγραφία της δυσαρέσκειας», κοινωνικής, ιδεολογικής, πολιτισμικής, πολιτικής, ή όταν θα ψάχνουμε να ερμηνεύσουμε εκλογικά αποτελέσματα με ανασκαφές στην εποχή του Σαμπρή πασά ή του Μαξ Μέρτεν ή του Γκοτζαμάνη …
*Ο Γιώργος Μιχαηλίδης είναι Σύμβουλος Ανάπτυξης. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Πολεοδομία-Χωροταξία στο Universite de Paris IV – Sorbonne. Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Κοινωνιολογία στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS). Οικονομικά στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS).
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Απόψεις
Προς μία νέα γεωπολιτική κοσμογονία
Ο πλανήτης βιώνει κοσμογονικές αλλαγές εν μέσω δυο ενεργών μετώπων τα οποία προς ώρας δεν παρουσιάζουν καμία συγκρουσιακή ύφεση και ουδείς βρίσκεται σε θέση να γνωρίζει με βεβαιότητα την έκβασή τους. Η μόνη εξασφαλισμένη διαπίστωση είναι ο δομικός μετασχηματισμός της γεωπολιτικής σκακιέρας και η επανακατανομή ισχύος στο διεθνές σύστημα.
Οι ιστορικές δείκτες μας υπενθυμίζουν επανειλημμένα πως τα πιόνια δε μένουν ποτέ στατικά και καμία μορφή παγκόσμιου status quo δε διέπεται από αθανασία ιδίως όταν έχει οικοδομηθεί πάνω σε ηγεμονικά θεμέλια και οι μπετόβεργές του είναι χρωματισμένες με το αίμα χιλιάδων αθώων αμάχων στη μισή υδρόγειο. Η νίκη του φιλελευθερισμού μετά την κατάρρευση της τελευταίας σύγχρονης αυτοκρατορίας, ερυθρής απόχρωσης, όπως φάνηκε εκ των υστέρων ήταν φευγαλέα και ιδίως οι παγκόσμιες εξελίξεις της τελευταίας διετίας πιθανολογείται από μία πληθώρα επιστημονικών αναλύσεων πως σύντομα θα δοθεί η χαριστική βολή στη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων με κεντρικό θεμελιωτή τις ΗΠΑ ή υπό μία πιο πραγματολογική προσέγγιση, τουλάχιστον την αισθητή μείωση της παγκόσμιας στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής επιρροής της Αμερικής επί των 2/3 της οικουμένης.
Το αφήγημα της PAX AMERICANA έχει αρχίσει να αιμορραγεί και να ξεφτίζει λόγω της αποκάλυψης του υποκριτικού κελύφους που την προφύλασσε από κάθε κριτική την οποία μάλιστα βάφτιζε τρομοκρατική ή αναθεωρητική. Οι υποσχέσεις του αμερικανοτραφούς φιλελευθερισμού για ειρήνη, ευμάρεια και δημοκρατία στο σύνολο του πλανήτη διαψεύσθηκαν οικτρά και εξέπνευσαν κάτω από τα ερείπια που άφησαν πίσω τους οι αστεροστόλιστες βόμβες της χώρας της ελευθερίας και της ευαισθησίας για τα περιώνυμα ανθρώπινα δικαιώματα. Με την αποδυνάμωση της δυτικόκτιστης τάξης πραγμάτων διαλύεται και ο αφρός της ουτοπίας που καλλιεργούσε επί μία τριακονταετία για έναν κόσμο δήθεν ισότητας, δημοκρατικής μεταρρύθμισης και αμοιβαίου σεβασμού. Η μετατόπιση όλων των ειδών ισχύος προς ανατολάς και η ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των παγκόσμιων παικτών καλούν πολλούς πρώην ανένδοτους και ελαφρόμυαλους ουτοπιστές να πατήσουν ξανά στη γη, διαψεύδοντας τους πανηγυρικά. Η τραγικότερη φιγούρα της νεότερης φιλελεύθερης σχολής, ο Francis Fukuyama ο οποίος στο έργο του ‘’το τέλος της ιστορίας’’ προβαίνει σε μία επιπόλαιη εκτίμηση για την οριστική επικράτηση του φιλελευθερισμού τη μη επαλήθευση του οποίου παρακολουθούμε να διαδραματίζεται ζωντανά επί του παρόντος.
Οι φιλελεύθερες διόπτρες στέκονται ανίκανες να αντιμετωπίσουν τη μυωπία με την οποία ο μέσος άνθρωπος ατενίζει τα διεθνή συμβάντα και ενίοτε κρίνει βάσει της δικής του ψυχικής αγνότητας και ηθικής. Προσθετικά ο λιμπεραλιστής διεθνολόγος αδυνατεί ή εθελοτυφλεί εμπρός στην επιθυμία των ‘’μη εχόντων’’ να διατρανώσουν το ανάστημά τους απέναντι στους ‘’έχοντες ‘’ της διεθνούς σκηνής, διεκδικώντας το μερίδιο επιρροής που τους αναλογεί. Δίνοντας τη δέουσα προσοχή στην τακτική συσσώρευσης ισχύος, από πλευράς του κινεζικού δράκου και της ρωσικής αρκούδας, που συνιστά έναν εκ των βασικών πυλώνων της λειτουργίας του άναρχου διεθνούς στον οποίο επικεντρώνεται η επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων. Η μόχλευση λοιπόν της ισχύος στην απόπειρα εξισορρόπησης μεταξύ των σύγχρονων Μεγάλων Δυνάμεων δικαιώνει τον Θουκυδίδη, τον Machiavelli,τον Hobbes, τον Morgenthau και πολλούς ακόμα ρεαλιστές μελετητές του φαινομένου των Διεθνών Σχέσεων βγάζοντας από την κατάψυξη την παρεξηγημένη όσο καμία άλλη, θεωρία του ρεαλισμού.
Η αμφισβήτηση της πλανητικής μονοπολικότητας των ΗΠΑ είναι γεγονός και μπορεί να επιβεβαιωθεί από την πρωτοβουλία της σύστασης νέων διεθνών οργανισμών στελεχωμένων από εξωδυτικές δυνάμεις με δημοφιλέστερο όλων τoν συνασπισμό των BRICS ο οποίος αποτελεί την πιο τρανή έκφραση αμφισβήτησης της κυριαρχίας του Βορρά.
Φιλοδοξούν να δώσουν ένα βροντερό παρόν στο διεθνές γεωστρατηγικό και οικονομικό παίγνιο παραθέτοντας τους δικούς τους όρους απέναντι στον παραπαίοντα παγκόσμιο ηγεμόνα. Η μετάβαση στην πολυπολικότητα αποκτά αυξανόμενες υποστηρικτικές ενδείξεις όσο κυλά ο χρόνος.
Αρχικά ας παρουσιάσουμε την ιστορία του αναφερόμενου συνασπισμού. Ουσιαστικά επρόκειτο για έναν πολιτικό σύνδεσμο με διεθνή χαρακτήρα και το ακρωνύμιό του στηρίζεται στα αρχικά της ονομασίας των κρατών που τον συναποτελούν. Ιδρυτές του αποτελούν η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και, η Βραζιλία με τη νότια Αφρική να προσχωρεί λίγο αργότερα στον οργανισμό. Εισηγητές της πρωτοβουλίας υπήρξαν οι τέσσερεις πρώτες χώρες οι οικονομίες των οποίων στις αρχές του αιώνα μας σημείωσαν πρωτοφανείς ρυθμούς ανάπτυξης και έλαβαν τον τίτλο των ‘’αναπτυσσόμενων οικονομιών’’. Συμβάλλουσες παράμετροι σε αυτή την αναπτυξιακή εκρηκτικότητα συνιστούν οι ογκώδεις πληθυσμιακοί αριθμοί των χωρών αυτών καθώς και οι αχανείς τους εκτάσεις. Η επίσημη συγκρότηση του οικονομικού αυτού συνασπισμού πραγματώθηκε τον Ιούνιο του 2009 στο Αικατερίνεμπουργκ της Ρωσίας. Στην κοινή τους δήλωση οι ηγέτες του παγκόσμιου νότου αιτούνταν τη δημιουργία ενός δίκαιου διεθνούς συστήματος που θα εδράζεται στην πολυπολικότητα.
Επιπλέον διαρκούσης της Συνόδου Κορυφής, οι συμμετέχοντες γνωστοποίησαν την πρόθεσή τους για την κοπή ενός νέου παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος το οποίο θα ήταν σταθερό, θα είχε αντίκρισμα και θα βρισκόταν σε θέση να συναγωνιστεί το δολάριο. Παρ’ όλα αυτά, αρχή του οργανισμού αποτελεί η οικονομική ανεξαρτησία εκάστου μέλους και η ελευθερία να συναλλάσσεται χρησιμοποιώντας το εθνικό του νόμισμα. Προσθετικά παρατηρήσαμε τους BRICS να προβαίνουν στην ίδρυση του δικού τους τραπεζικού ιδρύματος γνωστό και ως Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS. H ίδρυσή της έγινε το 2014 και επί της ουσίας σκοπός της είναι να αποτελέσει το ‘’αντίπαλον δέος’’ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Εδρεύει στη Σανγκάη για το λόγο του ότι η Κίνα κατέχει τον υψηλότερο αριθμό συναλλαγματικών αποθεμάτων από τους συμμετέχοντες στον οργανισμό.
Η αύξηση της επιρροής του εν λόγω αντιδυτικού οργανισμού είναι δεδομένο πως θα οδηγήσει στη μεταβολή των συσχετισμών στην παγκόσμια οικονομία αλλά και στον τομέα της ενέργειας. Αξιοσημείωτο είναι πως οι BRICS σύντομα θα καλύπτουν το 40% της διεθνούς οικονομίας και η θέση τους αναμένεται να γνωρίσει ακόμα μεγαλύτερη επίρρωση σε βάθος χρόνου με την ένταξη νέων μελών στους κόλπους τους τα οποία μάλιστα συνιστούν βασικούς κατόχους πετρελαϊκών αποθεμάτων και εξαγωγείς αυτού. Τα κράτη αυτά αποτελούν το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά και τη Σαουδική Αραβία, σημειωτέον τον μακράν στενότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η συμμετοχική διόγκωσή τους θα τους χαρίσει με μαθηματική ακρίβεια ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην παγκόσμια πετρελαϊκή ποσότητα και κατά συνέπεια θα τους βοηθήσει να αντιπαλέψουν από θέση ισχύος πλέον τον άλλο ισχυρό οργανισμό συνεργασίας, τη G7. Βάσει ποσοτικών ερευνών η ομάδα του νότου θα διαχειρίζεται το 65,4% των αποθεμάτων αργού πετρελαίου ενώ η G7 μόνο το 3,9% αυτού.
Επιπρόσθετα η διείσδυση του σχετικά νεαρού αυτού οικονομικού οργανισμού στη μαύρη ήπειρο καθώς και ο προσεταιρισμός των χωρών του κόλπου σηματοδοτεί αφενός την αισθητή ύφεση της οικονομικής αλλά και πολιτικής επιρροής της Δύσης στις περιοχές αυτές ιδίως με την υπογραφή αμοιβαίας στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας (ηγέτιδας δύναμης της συνεννόησης) και του Νίγηρα καθώς και τη συνακόλουθη επενδυτική πολιτική της Κίνας στην Αφρική και αφετέρου πως το συνεργατικό πλαίσιο των ΒRICS δε βλέπει μαύρα πρόβατα σε αντίθεση με τη δυτική-αντιρεαλιστική φιλοσοφία εξεύρεσης ‘’δημοκρατικών’’ εταίρων.
Κατά συνέπεια παρατηρούμε την ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων των διευθυντικών στελεχών της συμμαχίας (Ρωσία, Κίνα) χώρες τις οποίες η Συλλογική Δύση θεωρεί παρίες όπως την Περσία και τη Βόρεια Κορέα. Η εξελισσόμενη σύγκρουση στη Γάζα δίνει μία ευκαιρία στις δυτικές δυνάμεις και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ να προσπαθήσουν να επανακτήσουν ξανά το λόγο τους στην ευρύτερη περιοχή όμως η προαναφερθείσα στροφή αρκετών κρατών του κόλπου πλέον προς την αγκαλιά των BRICS καταδεικνύει πως μακροπρόθεσμα ο αμερικανικός παράγοντας θα εξοστρακιστεί ισοβίως από το συγκεκριμένο, στρατηγικής σημασίας, γεωγραφικό διαμέρισμα.
Ειδικότερα η Κίνα φαίνεται να κατέχει τη θέση του μεγάλου κερδισμένου καθώς πρωτοστάτησε στη επαναπροσέγγιση δύο ορκισμένων εχθρών ήτοι της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, οι οποίες άρχισαν να ατενίζουν με φιλική ματιά τις εμπορικές φιλοδοξίες της χώρας του δράκου για τη διάνοιξη μίας νέας οδού του μεταξιού και την επακόλουθη αύξηση της επιρροής της ως αντιστάθμισμα στην κυριαρχική πολιτική του Λευκού Οίκου.
Ωστόσο παρ’ όλες τις ως τώρα θετικές επιδόσεις της πρωτοβουλιακής οντότητας των BRICS βαρυσήμαντες είναι και οι ισορροπίες που εκδηλώνονται στα σπλάχνα του οργανισμού όπως η παραδοσιακή εδαφική αντιπαράθεση μεταξύ Ινδίας και Κίνας, τέτοιου τύπου εσωτερικές διαταραχές αποτελούν σημαντική αιτία κωλυσιεργίας για την ίδρυση κοινού νομίσματος. Αυτοί όμως οι ανασταλτικοί παράγοντες στην πραγματικότητα επηρεάζουν ελάχιστα το επιτυχές μέλλον που θα σημειώσει η χαλαρή αυτή μορφή συνεργασίας και αυτό χάρις στην απουσία εξαναγκασμών οποιουδήποτε μέλους προς κάποιο συγκεκριμένο τρόπο δράσης αλλά και ισότιμη σχέση ανάμεσα τους και ανυπαρξία ιεραρχικών δομών σε αντιδιαστολή με τις δυτικογενείς συμμαχίες. Επιπρόσθετα η αφόρητη πίεση που βιώνουν οι Αμερικανοί εξαιτίας των διλημμάτων στρατιωτικής φύσης που αφορούν στην ταυτόχρονη χορήγηση αρωγών σε Ουκρανία και Ισραήλ επιτρέπει στους Κινέζους να αποκτήσουν πιο θεμελιώδες βήμα στον Κόλπο και να μετατρέψουν την περιοχή σε μία ζώνη αντιπαράθεσης μεταξύ ηπειρωτικών-ευρασιατικών και ναυτικών δυνάμεων διότι καθόλου άγνωστη δεν είναι και η διείσδυση του στενού πλέον συνεργάτη της Κίνας που δεν αποτελεί άλλον από τη ρωσική αρκούδα.
Το Σινικό έθνος επενδύει σε ποικίλους τομείς από το εμπόριο και τη αμυντική βιομηχανία έως τον πολιτισμό και τη διπλωματία. Η διαφαινόμενη μετάβαση από τη γερασμένη PAX AMERICANA σε μία PAX SINICA θα αποτελούσε μία ουσιαστική γεωπολιτική τομή καθώς θα αναδιαμόρφωνε τους εμπορικούς συσχετισμούς αλλά και το βαθμό ελεύθερης λήψης πρωτοβουλιών από τα μικρότερα ή μεσαία σε ισχύ, κράτη. Ο κάπως αυθαίρετος όρος της ‘’Κινεζικής Τάξης Πραγμάτων ‘’ επιστρατεύεται για να περιγράψει την κίνηση ματ που δέχεται η δυτική θαλασσοκρατία από τον ευρασιατικό ηπειρωτισμό και την οικοδόμηση ενός νέου και διαφορετικού κόσμου εδραζόμενου στην πολυπολικότητα όπου δε θα απαιτείται το άκουσμα της ανάσας του ατλαντιστή ώστε να αναπνεύσουν και οι λοιποί κρατικοί δρώντες τη υδρογείου της.
Γνωστό είναι επίσης πως ένας εκ των υψηλότερων στόχων των BRICS ίσως και ο υψηλότερος είναι η σταδιακή αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας και η αξιακή υποτίμηση του δολαρίου ως κεντρικού μέσου συναλλαγών. Σε γενικές γραμμές σημειώνεται μία ολοένα και εντεινόμενη απεξάρτηση ορισμένων κρατών από το δολάριο όσον αφορά τις συναλλαγματικές τους ανάγκες με τους ιδρυτές των BRICS φυσικά να ηγούνται σε αυτό τον αποχαιρετισμό του αμερικανικού νομίσματος θερμαίνοντας ταυτοχρόνως τις πιστωτικές μηχανές για την παραγωγή ενός αντινομίσματος το οποίο μπορεί ακόμα να φαίνεται αρκετά μακρινό αλλά και μόνο η εγκατάλειψη του δολαρίου θα αποτελέσει ένα ανεπανόρθωτο λάβωμα στο κορμί της δυτικής ηγεμονίας διότι θα επιφέρει υπερπληθωρισμό στο εσωτερικό της αμερικανικής επικράτειας.
Ταυτόχρονα οι μετοχές των κεντρικών τραπεζών της Κίνας παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με ισχνή τεχνολογικό αποτύπωμα και αποκλεισμένες σε μεγάλο βαθμό από τις δυτικές αγορές θα ωθηθούν να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές βοήθειας και ανταλλαγής τεχνολογικών προϊόντων με αποτέλεσμα να πλησιάσουν περισσότερο την Κίνα και τη Ρωσία και πιθανώς να εκφράσουν επιθυμία για ένταξη στον οργανισμό. Η εξέλιξη αυτή θα είναι καταλυτική για τη γιγάντωση της χρηματοοικονομικής και γεωπολιτικής επιρροής του Παγκόσμιου Νότου.
Μία ακόμα ένδειξη του ότι η πλάστιγγα γέρνει προς τη πλευρά των νέων διεκδικητών, αποτελούν τα χασματικά νούμερα αντιπροσώπευσης ,μεταξύ των BRICS και της G7, του παγκόσμιου ΑΕΠ και του πληθυσμού αντίστοιχα με τους πρώτους να εκπροσωπούν το 37% του διεθνούς ΑΕΠ και το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ οι δεύτεροι μόνο το 30%. To γενικότερο έρεισμα που έχει η συμφωνία των BRICS διεθνώς με ιδιαίτερη εστίαση στα άπορα κράτη αποτελεί την ουσιαστικότερη απειλή για την ηγεμονία της Δύσης. Μέσω της αλληλεπίδρασής τους με τους νέους εκφραστές της ισχύος τα φτωχότερα έθνη βρίσκουν για πρώτη φορά ευκαιρία και δυνατότητα να προωθήσουν τα συμφέροντά τους και να κοινωνικοποιηθούν με ισότιμους όρους. Πρέπει να θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο πως ο διεθνής αποκλεισμός τους, που επήλθε μέσω των αντιδυτικών πολιτικών του παρελθόντος θα μοχλευθεί από τον συνασπισμό της εναλλακτικής οδού.
Στον αντίποδα η Δύση στερείται ενός αντίστοιχου εργαλείου προς χρήση ένεκα της αληθούς ενοχής της και αναξιοπιστίας που έχει προκαλέσει στα μάτια των εξωδυτικών πληθυσμών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η εμφανώς αποτυχημένη πολιτική των κυρώσεων που εφαρμόζει η Δύση, οπλοποιώντας το δολάριο, εναντίον της Ρωσίας, της Βενεζουέλας και του Ιράν θα πληγεί σοβαρά εάν τελικά προκύψει αντινόμισμα από τους BRICS. H διαπίστωση αυτή μπορεί εύκολα να σπρώξει τα μέλη του οργανισμού να παραμερίσουν τις μικρής κλίμακας έριδες ή διαφωνίες τους και να συσπειρωθούν ακόμα πιο έντονα ώστε να δρομολογήσουν την αποκαθήλωση του δολαρίου από το παγκόσμιο στερέωμα εκμεταλλευόμενοι την δυσαρέσκεια των αναπτυσσόμενων κρατών που έχει προκύψει από τη συνεχή πολεμοκάπηλη πολιτική των αμερικανικών κυβερνήσεων στο υπόλοιπο ημισφαίριο αλλά και από την εμμονή τους για μονομερή αξιοποίηση των παγκόσμιων αποθεμάτων πλούτου. Το αντινόμισμα όποτε και αν αυτό κατορθώσει να έχει ομαλή γέννα είναι βέβαιο ότι θα αγκαλιαστεί από το σύνολο των συμμετεχόντων στα εγχειρήματα των BRICS διότι θα υπάρχει το πρόσφορο έδαφος για κάτι τέτοιο.
Το νέο έτος θα μπορούσαμε να παραδεχτούμε πως έφερε πραγματική ευτυχία στον οργανισμό αφού από τις πρώτες κιόλας ημέρες υποδέχεται στον πυρήνα του πέντε νέα μέλη (Αίγυπτο, Αιθιοπία Ιράν, Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ). Η εξέλιξη αυτή ανασχηματίζει πλέον το παγκόσμιο τοπίο καθώς ενισχύει την πολυπολικότητα και αυτονομεί όλο και περισσότερα έθνη από τα κελεύσματα της Ουάσιγκτον της οποίας η κυριαρχία αμφισβητείται με μεγαλύτερη τόλμη. Το μόνο παραπάτημα και ατυχία για τους BRICS το 2024 είναι η απότομη αλλαγή πλεύσης της Αργεντινής λόγω της εκλογής του αμερικανόφιλου Χαβιέρ Μιλέι και την απόφαση του για ολοκληρωτική δολαριοποίηση της οικονομίας της χώρας του! Ωστόσο η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν πολυσχιδή ανταγωνιστή άνευ προηγουμένου καθώς αυτός αμφισβητεί ευθέως την οικονομική, πολιτική και ορισμένα από τα κεντρικά στελέχη του, την στρατιωτική κυριαρχία της.
Συνδυαστικά με τους δύο πολέμους αντιπροσώπων που μαίνονται αυτή τη στιγμή σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Ευρώπη τους οποίους οι δυτικές ελίτ φαίνεται πως χάνουν ή τουλάχιστον δέχονται επαχθή πίεση κυρίως στον εμπορικό της τομέα ο οποίος αιμορραγεί ακατάπαυστα εδώ και περίπου ενάμισι χρόνο, τα μοτίβα του γεωπολιτικού ψηφιδωτού αλλάζουν και η ανθρωπότητα μπαίνει ξανά σε μία νέα τροχιά η οποία όπως όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν θα επισφραγίσει τη μεταψυχροπολεμική εποχή και θα προλειάνει το έδαφος για την ανατολή μίας νέας τάξης που θα χαράξει νέες γραμμές στους χάρτες, αυτή του πολυκεντρισμού, ο οποίος θα αντικαταστήσει το μονοπολικό αμερικανικό παγκοσμισμό. Ένα τέτοιου τύπου διεθνές σύστημα θα παράσχει μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη σταθερότητα στον πλανήτη διότι κανένας πόλος δε θα βρίσκεται θέση να αποκτήσει υπέρμετρη ισχύ ώστε να συμπιέσει τους έτερους δρώντες.
Εν κατακλείδι ο πολυπολισμός καθιστά πιο δεδομένη την ειρηνική συνύπαρξη εφόσον δε θα υπάρχουν ‘’μη έχοντες ‘’ ούτε περιφρονημένοι στη διεθνή ζωή ώστε να αναγκάζονται να επιζητούν διαρκώς περισσότερο μερίδιο. Ο πιο ισχυρός δείκτης των επικείμενων εξελίξεων είναι ο χρόνος, στηριζόμενοι στον οποίο θα γίνουμε θεατές της στάσης που θα τηρήσει η εγκλωβισμένη Δύση. Θα υπακούσει άραγε τη φωνή της σύνεσης όπως ανέφερε και ο σοφός Θουκυδίδης ή θα μιλήσει η αλαζονεία και θα συνεχιστεί η έμπρακτη εφαρμογή της βουλιμίας εμπρός μάλιστα σε μία σχεδόν βέβαιη ήττα των δυτικών δυνάμεων σε ένα δυνητικό θέατρο συγκρούσεων; Τούτο το συμπέρασμα εκπορεύεται από την αδυναμία των δυτικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τους αντιπροσώπους του ευρασιατικού στρατοπέδου που έχουν ήδη ζεστάνει τις κάνες των όπλων τους. Η ιστορία μαρτυρεί πως ουδεμία ηγεμονία δύναται να μακροημερεύσει και τώρα βιώνουμε απλώς το πλήρωμα του χρόνου.
Δημήτρης Παπαδογιάννης, Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ
Πηγές:
BANKING NEWS
ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
HUFFPOST
NEWS BREAK
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
-
Εξωτερική Πολιτική1 ημέρα πρινΣτο επίκεντρο η ελληνοαμερικανική συνεργασία σε συνάντηση του Μητσοτάκη με Αμερικανούς γερουσιαστές στα Χανιά
-
Ιράν1 ημέρα πρινKίνηση υψηλού ρίσκου του Ισραήλ! Δεν αποκλείει χτύπημα στα πυρηνικά του Ιράν ο Νετανιάχου – Πότε θα χτυπήσει;
-
Αναλύσεις - Γνώμες1 ημέρα πρινQuo vadis κύριε Γεραπετρίτη;
-
Γενικά θέματα1 ημέρα πρινΜία νέα αρχή για το «Γεωπολιτικό»
-
Αστυνομία1 ημέρα πρινΑποκάλυψη! Ειδικό λογικό ισραηλινής κατασκευής για μαζική αναγνώριση προσώπων αποκτά η ΕΛ.ΑΣ
-
Πολιτισμός1 ημέρα πρινΒαθιά σιωπή! Θλίψη και πένθος – Έφυγε ο σπουδαίος Μίμης Πλέσσας λίγο πριν κλείσει τα 100
-
Video11 ώρες πρινLive: Σε νέα φάση ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή! Δύσκολες στιγμές για την ανθρωπότητα
-
Video13 ώρες πρινΝετανιάχου σε Μακρόν: Ντροπή σου