Απόψεις
Σύνοδος της Λέσχης Βαλντάι: Ο κόσμος όπως τον βλέπει ο Βλαντίμιρ Πούτιν
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Βαλντάι
Pepe Escobar October 23, 2021
Μετάφραση: Μιχαήλ Στυλιανού
Η σύνοδος ολομέλειας είναι το παραδοσιακό αποκορύφωμα των ετήσιων συζητήσεων του Valdai Club – μιας από τις κορυφαίες πνευματικές συγκεντρώσεις της Ευρασίας.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι συχνός κεντρικός ομιλητής. Στο Σότσι φέτος το κυρίαρχο θέμα ήταν « Η παγκόσμια αναταραχή στον 21ο αιώνα: το άτομο, οι αξίες και το κράτος».
Ο Πούτιν το αντιμετώπισε κατά μέτωπο, σε μια από τις σημαντικότερες γεωπολιτικές ομιλίες στην πρόσφατη μνήμη, σίγουρα την δυνατότερη στιγμή του στο διεθνές προσκήνιο. Ακολούθησε μια περιεκτική συνεδρία ερωταποκρίσεων (που άρχισε στις τις 4:39:00).
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι διάφοροι Ατλαντιστές, οι νέο-συντηρητικοί και οι επιθετικοί νεοφιλελεύθεροι θα έπαθαν αποπληξία. Αυτό είναι χωρίς σημασία. Για αμερόληπτους παρατηρητές, ειδικά σε ολόκληρο τον Παγκόσμιο Νότο, αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να δοθεί πολύ μεγάλη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο ο Πούτιν μοιράστηκε την κοσμοθεωρία του – συμπεριλαμβανομένων ορισμένων πολύ ειλικρινών στιγμών.
Ακριβώς στην αρχή, επικαλέστηκε τους δύο χαρακτήρες του κινεζικού αλφαβήτου που απεικονίζουν την «κρίση» (ως «μέσα σε κίνδυνο») και ως «η ευκαιρία», συγχωνεύοντας τους με ένα ρωσικό ρητό: «Πολεμήστε τις δυσκολίες με το μυαλό σας. Πολεμήστε τους κινδύνους με την πείρα σας.»
Αυτή η κομψή, λοξή αναφορά στη στρατηγική εταιρική σχέση Ρωσίας-Κίνας οδήγησε σε μια συνοπτική αξιολόγηση της σημερινής γεωπολιτικής σκακιέρας:
Η αναδιάταξη της ισορροπίας δυνάμεων προϋποθέτει ανακατανομή των μεριδίων υπέρ των ανερχόμενων και αναπτυσσόμενων χωρών που μέχρι τώρα ένιωθαν παραμελημένες. Σε σαφέστερη διατύπωση, η δυτική κυριαρχία επί των διεθνών υποθέσεων, η οποία ξεκίνησε πριν από αρκετούς αιώνες και, για σύντομο χρονικό διάστημα, ήταν σχεδόν απόλυτη στα τέλη του 20ου , δίνει τη θέση της σε ένα πολύ πιο πολύμορφο σύστημα.
Αυτό άνοιξε το δρόμο σε έναν άλλο λοξό χαρακτηρισμό του υβριδικού πολέμου ως του νέου τρόπου δράσεως:
Προηγουμένως, ένας πόλεμος που χάθηκε από τη μία πλευρά σήμαινε νίκη για την άλλη πλευρά, η οποία επωμιζόταν την ευθύνη για ό,τι συνέβαινε. Η ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο του Βιετνάμ, για παράδειγμα, δεν έκανε το Βιετνάμ μια «μαύρη τρύπα». Αντίθετα, εκεί προέκυψε ένα επιτυχώς αναπτυσσόμενο κράτος, το οποίο, ομολογουμένως, στηρίχθηκε στην υποστήριξη ενός ισχυρού συμμάχου. Τα πράγματα είναι διαφορετικά τώρα: Ανεξάρτητα από το ποιος παίρνει το πάνω χέρι, ο πόλεμος δεν σταματά, αλλά απλά αλλάζει μορφή. Κατά κανόνα, ο υποθετικός νικητής είναι απρόθυμος ή ανίκανος να εξασφαλίσει ειρηνική μεταπολεμική ανάκαμψη και απλώς επιδεινώνει το χάος και το κενό που θέτει σε κίνδυνο τον κόσμο.
Μαθητής του Μπερντιάεφ
Σε αρκετές περιπτώσεις, ειδικά κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων, ο Πούτιν επιβεβαίωσε ότι είναι μέγιστος θαυμαστής του Νικολάι Μπερντιάεφ. Είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τον Πούτιν χωρίς να κατανοήσουμε τον Μπερντιάεφ (1874-1948), ο οποίος ήταν φιλόσοφος και θεολόγος – ουσιαστικά ένας φιλόσοφος του Χριστιανισμού.
Στη φιλοσοφία ιστορίας του Berdyaev, το νόημα της ζωής προσδιορίζεται με τους όρους του πνεύματος, ενώ η κοσμική νεωτερικότητα δίνει την έμφαση στην οικονομία και τον υλισμό. Δεν είναι περίεργο, ο Πούτιν δεν ήταν ποτέ μαρξιστής.
Για τον Berdyaev, η ιστορία είναι μια μέθοδος απομνημόνευσης του χρόνου, μέσω της οποίας ο άνθρωπος εργάζεται προς το πεπρωμένο του. Είναι η σχέση μεταξύ του θείου και του ανθρώπου που διαμορφώνει την ιστορία. Δίνει τεράστια σημασία στην πνευματική δύναμη της ανθρώπινης ελευθερίας.
Νικολάι Μπερντιάεφ.
Ο Πούτιν έκανε αρκετές αναφορές στην ελευθερία, στην οικογένεια – στην περίπτωσή του, με μέτρια μέσα – και στη σημασία της εκπαίδευσης: Εγκωμίασε με θερμότητα τη μαθητεία του στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Λένινγκραντ. Παράλληλα, κατεδάφισε εντελώς τον νεωτερικό « κοινωνικισμό» (Wokism: Αμερικανικής μόδας κίνημα ανατροπής παραδοσιακών αξιών και «προλήψεων»), και τον τρανσεξουαλισμό και κατακρήμνισε την κουλτούρα του εκμηδενισμού « υπό τη σημαία της προόδου».
Αυτό είναι μόνο ένα από μια σειρά βασικών αποσπασμάτων:
Μας εκπλήσσουν οι διαδικασίες που εξελίσσονται σε χώρες που θεωρούσαν τους εαυτούς τους πρωτοπόρους της προόδου. Οι κοινωνικές και πολιτιστικές αναταραχές που σημειώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Δυτική Ευρώπη δεν αποτελούν, φυσικά, δική μας δουλειά. Δεν παρεμβαίνουμε σ’ αυτά. Κάποιοι στις δυτικές χώρες είναι πεπεισμένοι ότι η επιθετική διαγραφή ολόκληρων σελίδων της δικής τους ιστορίας – η «αντίστροφη διάκριση» της πλειοψηφίας υπέρ των μειονοτήτων ή το αίτημα να εγκαταλειφθεί η συνήθης κατανόηση βασικών πραγμάτων όπως η μητέρα, ο πατέρας, η οικογένεια ή ακόμη και η διαφορά μεταξύ των φύλων – ότι αυτά είναι, κατά τη γνώμη τους, ορόσημα του κινήματος προς την κοινωνική ανανέωση.
Έτσι, ένα μεγάλο μέρος της ομιλίας του διάρκειας 40 λεπτών, καθώς και οι απαντήσεις του, κωδικοποιούν ορισμένους δείκτες αυτού που προηγουμένως όρισε ως «υγιή συντηρητισμό»:
«Τώρα που ο κόσμος βιώνει μια διαρθρωτική κατάρρευση, η αξία του λογικού συντηρητισμού ως βάσης της πολιτικής έχει αυξηθεί πολλαπλάσια, ακριβώς επειδή οι κίνδυνοι και οι απειλές πολλαπλασιάζονται και η πραγματικότητα γύρω μας είναι εύθραυστη.»
Επιστρέφοντας στη γεωπολιτική αρένα, ο Πούτιν ήταν ανένδοτος ότι «είμαστε φίλοι με την Κίνα. Αλλά όχι εναντίον οποιουδήποτε.»
Στο γεωοικονομικό πεδίο, κατανάλωσε χρόνο για άλλη μια φορά για να προβεί σε μια αριστοτεχνική, περιεκτική – ακόμη και παθιασμένη – εξήγηση για το πώς λειτουργεί η αγορά φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με το αυτοκαταστροφικό παιχνίδι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην αγορά spot και γιατί ο αγωγός Nord Stream 2 αλλάζει τα δεδομένα.
Αφγανιστάν
Κατά τη διάρκεια των ερωταποκρίσεων ο μελετητής Zhou Bo από το Πανεπιστήμιο Tsinghua έθιξε μία από τις βασικές, τρέχουσες γεωπολιτικές προκλήσεις. Αναφερόμενος στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης, τόνισε ότι « εάν το Αφγανιστάν έχει πρόβλημα, η SCO έχει πρόβλημα. Πώς μπορεί λοιπόν η SCO, υπό την ηγεσία της Κίνας και της Ρωσίας, να βοηθήσει το Αφγανιστάν;»
Ο Πούτιν τόνισε τέσσερα σημεία στην απάντησή του:
- Η οικονομία της χώρας πρέπει να αναστυλωθεί·
- Οι Ταλιμπάν πρέπει να εξαλείψουν τη διακίνηση ναρκωτικών·
- Η κύρια ευθύνη θα πρέπει να αναληφθεί «από εκείνους που βρίσκονταν εκεί για 20 χρόνια» – επαναλαμβάνοντας την κοινή δήλωση διευρυμένης τρόικας και των Ταλιμπάν στη Μόσχα την Τετάρτη·
- Τα κρατικά κονδύλια του Αφγανιστάν θα πρέπει να αποδεσμευθούν.
Ανέφερε επίσης, έμμεσα, ότι η μεγάλη ρωσική στρατιωτική βάση στο Τατζικιστάν δεν είναι ένα απλό διακοσμητικό στήριγμα.Καταφύγιο εκπαίδευσης στη στρατιωτική βάση της Ρωσίας στο Τατζικιστάν.
Ο Πούτιν επέστρεψε στο θέμα του Αφγανιστάν κατά τη διάρκεια των ερωτήσεων, τονίζοντας για άλλη μια φορά ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν πρέπει να «απαλλαγούν από την ευθύνη».
Ανέφερε ότι οι Ταλιμπάν «προσπαθούν να καταπολεμήσουν τους ακραίους ριζοσπάστες». Σχετικά με την «ανάγκη να ξεκινήσουμε με την εθνική συνιστώσα», περιέγραψε τους Τατζίκους ως το 47% του συνολικού αφγανικού πληθυσμού – ίσως μια υπερεκτίμηση, αλλά το μήνυμα ήταν επιτακτική ανάγκη μιας κυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς.
Πέτυχε επίσης μια ισορροπία: Τόνισε ότι «όσο και αν μοιραζόμαστε μαζί τους [τους Ταλιμπάν] μια άποψη από έξω», η Ρωσία «βρίσκεται σε επαφή με όλες τις πολιτικές δυνάμεις» στο Αφγανιστάν – με την έννοια ότι υπάρχουν επαφές με πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους όπως ο Χαμίντ Καρζάι και ο Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ, καθώς και μέλη της Βόρειας Συμμαχίας, τώρα στην αντιπολίτευση, οι οποίοι είναι αυτοεξόριστοι στο Τατζικιστάν.
Αυτοί οι ενοχλητικοί Ρώσοι.
Τώρα συγκρίνετε όλα τα παραπάνω με το τρέχον τσίρκο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, με ένα νέο “master plan για την αποτροπή της αυξανόμενης ρωσικής απειλής”.
Κανείς δεν έχασε ποτέ χρήματα υποτιμώντας την ικανότητα του ΝΑΤΟ να φτάσει στα βάθη της βλακείας. Η Μόσχα δεν μπαίνει πλέον στον κόπο να μιλήσει σε αυτούς τους κλόουν, όπως επεσήμανε ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρώφ «Η Ρωσία δεν θα προσποιείται πλέον ότι κάποιες αλλαγές στις σχέσεις με το ΝΑΤΟ είναι δυνατές στο εγγύς μέλλον».
Η Μόσχα από εδώ και πέρα μιλάει μόνο στα αφεντικά – στην Ουάσιγκτον. Σε τελική ανάλυση, η ευθεία γραμμή μεταξύ του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου, Στρατηγού Γκερασίμωφ, και του Ανώτατου Συμμαχικού Διοικητή του ΝΑΤΟ, Στρατηγού Τοντ Γουόλτερς, παραμένει ενεργή. Ταχυδρόμοι όπως ο Στόλτεμπεργκ και η τεράστια γραφειοκρατία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες θεωρούνται περιττοί.
Αυτό συμβαίνει, σύμφωνα με την εκτίμηση του Λαβρώφ, αμέσως μετά από όταν «όλοι οι φίλοι μας στην Κεντρική Ασία μας λένε ότι είναι ενάντιοι σε προσεγγίσεις είτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες είτε από οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος του ΝΑΤΟ» που προτείνουν την τοποθέτηση οποιουδήποτε αυτοκρατορικού «αντιτρομοκρατικού» μηχανισμού σε οποιοδήποτε από τα κράτη «σταν» της Κεντρικής Ασίας.
Ωστόσο το Πεντάγωνο συνεχίζει να προκαλεί τη Μόσχα. Ο λομπίστας της πολεμικής βιομηχανίας- κολοσσού “Raytheon” και υπουργός Αμύνης Λόϋντ Ώστιν, ο οποίος επέβλεψε την Αμερικανική Μεγάλη Απόδραση από το Αφγανιστάν, τώρα λέει ότι η Ουκρανία πρέπει de facto να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Αυτό θα πρέπει να είναι το τελευταίο παλούκι για να παλουκώσει το ζόμπι «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ» (κόπυ-ράϊτ Εμμανουέλ Μακρόν), καθώς συναντά τη μοίρα του παραληρώντας για ταυτόχρονες ρωσικές επιθέσεις στη Βαλτική και τη Μαύρη Θάλασσα με πυρηνικά όπλα.
Αιγαίο
“Συμφωνία – ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ – των Αθηνών”!
Ως γνωστόν, με ευχές και με “αρχές”… δεν βάφονται αυγά!
Απόψεις
Παρακμή της Θεσσαλονίκης και Αθηνοκεντρισμός! Η αλήθεια με αριθμούς
του Γιώργου Μιχαηλίδη*
Aπό τη μία πλευρά: η χώρα της χρονιάς, η πρωταθλήτρια της Ευρώπης, το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη. Από την άλλη: η Θεσσαλονίκη της παρακμής, η φραπεδούπολη, η φωλιά της αντιδραστικής συντήρησης και η επιτομή της μιζέριας. Παράλληλα, η μόνιμη συμβουλή: όχι εύκολες καταγγελίες, να αναλάβετε πρωτοβουλίες. Τί ισχύει τελικά και γιατί; φταίει η κρίση για την παρακμή της Θεσσαλονίκης; φταίει η Αθήνα; φταίει η ανεπάρκεια των Θεσσαλονικέων; Αν προχωρήσουν δέκα big projects θα αλλάξει η εικόνα της και η δυναμική της πόλης; Γιατί δεν έγινε Μιλάνο, Βαρκελώνη ή έστω Σμύρνη;
Η σίγουρη απάντηση είναι ότι, πέρα από τις αδυναμίες του τοπικού πολιτικού, οικονομικού και πολιτιστικού συστήματος (που και αυτές έχουν κάθε άλλο παρά απλή εξήγηση), έχει διαμορφωθεί τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια ένα συγκεκριμένο οικονομικό υπόστρωμα που σταθερά ορίζει την πόλη ως ένα παρακμάζον, δευτερεύον, σχεδόν μόνο καταναλωτικό αστικό κέντρο. Και πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε συζήτηση για το τί μέλλει γενέσθαι, καλόν είναι να εντοπιστούν, να παρουσιαστούν και ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, τα σημερινά οικονομικά μεγέθη της Θεσσαλονίκης. Και να συγκριθούν και με αυτά της Αττικής, γιατί ο ανταγωνισμός λειτουργεί μεταξύ πόλεων, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και μάλιστα από πολλούς προβάλλεται ως κινητήρας της αστικής ανάπτυξης. Αλλά και γιατί επί δεκαετίες η ανάπτυξη της χώρας είναι εκ των πραγμάτων αθηνοκεντρική.
Καταρχάς, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Θεσσαλονίκη όχι μόνο είναι πλέον στο 60% της Αττικής αλλά και μειώνεται συνεχώς. Ακόμη χειρότερα, είναι ακριβώς στις περιόδους ανάπτυξης όπου η μεν Αττική κερδίζει η δε Θεσσαλονίκη χάνει. Τελικό αποτέλεσμα; σήμερα ο νομός Θεσσαλονίκης δεν είναι ο κάποτε δεύτερος αλλά πλέον ο ΕΝΑΤΟΣ στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη χώρα.
Σήμερα επίσης (και αυτό είναι καθοριστικό για τη λήψη αποφάσεων είτε των οικονομικών δυνάμεων του τόπου είτε των ελληνικών κυβερνήσεων) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν τζίρο ΟΚΤΩ φορές μεγαλύτερο από αυτές της Θεσσαλονίκης. Δηλαδή, η «οικονομική δύναμη» της Αττικής είναι οκταπλάσια της Θεσσαλονίκης (είναι εξάλλου και το 68% όλης της χώρας). Ακόμα και στη μεταποίηση (όπου άλλοτε η Θεσσαλονίκη ήταν το συγκριτικά ισχυρότερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν πλέον τζίρο ΕΝΝΙΑ φορές μεγαλύτερο από τις επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης.
Είναι ακριβώς η όξυνση της αποβιομηχάνιση της χώρας το 1990-2000 (με πολλές ενδο- και εξωγενείς αιτίες) που επέδρασε καταλυτικά στην περιθωριοποίηση της Θεσσαλονίκης μέσα σε μια εθνική οικονομία προσανατολισμένη (σε ένα βαθμό αναπόφευκτα λόγω ένταξης στην Ευρωζώνη και σε ένα βαθμό χάρις σε ένα εκούσιο έλλειμμα αναπτυξιακής πολιτικής) στις υπηρεσίες και στις κατασκευές. Είναι πριν από 20-25 χρόνια που η πόλη έχασε τα μισά εργοστάσια της και έμεινε με μια μισο-άδεια Βιομηχανική Περιοχή, άναρχες επαγγελματικές συγκεντρώσεις και εκατοντάδες βιοτεχνικά κτίρια εκπλειστηριαζόμενα σήμερα προς malls, logistic centers, Airbnb, και η παραγωγικότητα έφτασε να είναι 30% έως 60% χαμηλότερη από ό,τι σε οποιαδήποτε περιοχή της Αττικής.
Είναι γεγονός, όχι μίζερη καταγγελία, η απόκλιση μεταξύ Αττικής και υπόλοιπης Ελλάδας που συνεχώς μεγαλώνει εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια και, επιπλέον, διευρύνεται στις φάσεις ανάπτυξης ή ανάκαμψης.
Ως τελικό αποτέλεσμα, σήμερα στην Αττική συγκεντρώνεται το 55% του κινητού και ακίνητου πλούτου της χώρας και οι καταθέσεις εκεί είναι ΕΞΗ φορές αυτές της Θεσσαλονίκης ενώ η (κατά τον ΕΝΦΙΑ) αξία των ακινήτων της, 4 φορές αυτή της Κεντρικής Μακεδονίας.
Καθόλου παράξενα, η ανεργία στην ευρύτερη περιοχή (Κεντρική Μακεδονία) είναι 30% υψηλότερη από ό,τι στην Αττική και μάλιστα η απόκλιση ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ στο μέτρο που υποχωρεί η επίπτωση της οικονομικής κρίσης. Καθόλου παράξενα επίσης, ένας στους 8 Θεσσαλονικείς εργάζεται στον κλάδο της εστίασης και παροχής καταλύματος (ένας στους 11 στην τουριστική Αττική).
Απέναντι σε αυτά τα δεδομένα, η συνήθης προτροπή είναι: big projects. Το πόσο εύκολη, αποδοτική και αποτελεσματική για τη μείωση των ανισοτήτων είναι αυτή η λύση, είναι εξαιρετικά αμφίβολο. Εξάλλου, πάντα θα ακυρώνεται από τον «ανταγωνισμό»: για το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας «δρομολογούνται» έργα 16 φορές μεγαλύτερα από ό,τι γι’ αυτό της Θεσσαλονίκης, για τις υποδομές αερομεταφορών 6 φορές και βέβαια κάθε Αθηναίος έχει ήδη 3 φορές πυκνότερο δίκτυο μετρό από αυτό που ΘΑ έχει κάθε Θεσσαλονικιός (ενώ σε έναν άλλον τομέα, καθόλου αδιάφορο, η Αθήνα έχει 10 φορές τα θέατρα της Θεσσαλονίκης).
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι ο «αθηνοκεντρισμός» εποφθαλμιά τη «νύφη του Θερμαϊκού»; Όχι. Απλά σημαίνουν ότι η διαδρομή μέχρι να βγει η Θεσσαλονίκη από την παρακμή θα είναι μακρά, ότι οι συνθήκες και οι τάσεις είναι εναντίον της και ότι μόνες τους οι δυνάμεις της πόλης δεν επαρκούν. Αν δεν σχεδιαστεί μια βολονταριστική ΕΘΝΙΚΗ στρατηγική για την πόλη, αν δεν ξεκινήσει μια ΣΥΝΟΛΙΚΗ για όλη τη χώρα πολιτική αντιμετώπισης των περιφερειακών ανισοτήτων που ξεπηδούν αναπόφευκτα από τη στηριγμένη στο υπάρχον μοντέλο οικονομική ανάκαμψη, η εξέλιξη θα είναι πολύ περισσότερο δυσμενής. Και, φυσικά, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη.
Και τί μας νοιάζει; Θα μας νοιάζει όταν θα μετρούμε τη «γεωγραφία της δυσαρέσκειας», κοινωνικής, ιδεολογικής, πολιτισμικής, πολιτικής, ή όταν θα ψάχνουμε να ερμηνεύσουμε εκλογικά αποτελέσματα με ανασκαφές στην εποχή του Σαμπρή πασά ή του Μαξ Μέρτεν ή του Γκοτζαμάνη …
*Ο Γιώργος Μιχαηλίδης είναι Σύμβουλος Ανάπτυξης. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Πολεοδομία-Χωροταξία στο Universite de Paris IV – Sorbonne. Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Κοινωνιολογία στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS). Οικονομικά στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS).
Απόψεις
Προς μία νέα γεωπολιτική κοσμογονία
Ο πλανήτης βιώνει κοσμογονικές αλλαγές εν μέσω δυο ενεργών μετώπων τα οποία προς ώρας δεν παρουσιάζουν καμία συγκρουσιακή ύφεση και ουδείς βρίσκεται σε θέση να γνωρίζει με βεβαιότητα την έκβασή τους. Η μόνη εξασφαλισμένη διαπίστωση είναι ο δομικός μετασχηματισμός της γεωπολιτικής σκακιέρας και η επανακατανομή ισχύος στο διεθνές σύστημα.
Οι ιστορικές δείκτες μας υπενθυμίζουν επανειλημμένα πως τα πιόνια δε μένουν ποτέ στατικά και καμία μορφή παγκόσμιου status quo δε διέπεται από αθανασία ιδίως όταν έχει οικοδομηθεί πάνω σε ηγεμονικά θεμέλια και οι μπετόβεργές του είναι χρωματισμένες με το αίμα χιλιάδων αθώων αμάχων στη μισή υδρόγειο. Η νίκη του φιλελευθερισμού μετά την κατάρρευση της τελευταίας σύγχρονης αυτοκρατορίας, ερυθρής απόχρωσης, όπως φάνηκε εκ των υστέρων ήταν φευγαλέα και ιδίως οι παγκόσμιες εξελίξεις της τελευταίας διετίας πιθανολογείται από μία πληθώρα επιστημονικών αναλύσεων πως σύντομα θα δοθεί η χαριστική βολή στη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων με κεντρικό θεμελιωτή τις ΗΠΑ ή υπό μία πιο πραγματολογική προσέγγιση, τουλάχιστον την αισθητή μείωση της παγκόσμιας στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής επιρροής της Αμερικής επί των 2/3 της οικουμένης.
Το αφήγημα της PAX AMERICANA έχει αρχίσει να αιμορραγεί και να ξεφτίζει λόγω της αποκάλυψης του υποκριτικού κελύφους που την προφύλασσε από κάθε κριτική την οποία μάλιστα βάφτιζε τρομοκρατική ή αναθεωρητική. Οι υποσχέσεις του αμερικανοτραφούς φιλελευθερισμού για ειρήνη, ευμάρεια και δημοκρατία στο σύνολο του πλανήτη διαψεύσθηκαν οικτρά και εξέπνευσαν κάτω από τα ερείπια που άφησαν πίσω τους οι αστεροστόλιστες βόμβες της χώρας της ελευθερίας και της ευαισθησίας για τα περιώνυμα ανθρώπινα δικαιώματα. Με την αποδυνάμωση της δυτικόκτιστης τάξης πραγμάτων διαλύεται και ο αφρός της ουτοπίας που καλλιεργούσε επί μία τριακονταετία για έναν κόσμο δήθεν ισότητας, δημοκρατικής μεταρρύθμισης και αμοιβαίου σεβασμού. Η μετατόπιση όλων των ειδών ισχύος προς ανατολάς και η ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των παγκόσμιων παικτών καλούν πολλούς πρώην ανένδοτους και ελαφρόμυαλους ουτοπιστές να πατήσουν ξανά στη γη, διαψεύδοντας τους πανηγυρικά. Η τραγικότερη φιγούρα της νεότερης φιλελεύθερης σχολής, ο Francis Fukuyama ο οποίος στο έργο του ‘’το τέλος της ιστορίας’’ προβαίνει σε μία επιπόλαιη εκτίμηση για την οριστική επικράτηση του φιλελευθερισμού τη μη επαλήθευση του οποίου παρακολουθούμε να διαδραματίζεται ζωντανά επί του παρόντος.
Οι φιλελεύθερες διόπτρες στέκονται ανίκανες να αντιμετωπίσουν τη μυωπία με την οποία ο μέσος άνθρωπος ατενίζει τα διεθνή συμβάντα και ενίοτε κρίνει βάσει της δικής του ψυχικής αγνότητας και ηθικής. Προσθετικά ο λιμπεραλιστής διεθνολόγος αδυνατεί ή εθελοτυφλεί εμπρός στην επιθυμία των ‘’μη εχόντων’’ να διατρανώσουν το ανάστημά τους απέναντι στους ‘’έχοντες ‘’ της διεθνούς σκηνής, διεκδικώντας το μερίδιο επιρροής που τους αναλογεί. Δίνοντας τη δέουσα προσοχή στην τακτική συσσώρευσης ισχύος, από πλευράς του κινεζικού δράκου και της ρωσικής αρκούδας, που συνιστά έναν εκ των βασικών πυλώνων της λειτουργίας του άναρχου διεθνούς στον οποίο επικεντρώνεται η επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων. Η μόχλευση λοιπόν της ισχύος στην απόπειρα εξισορρόπησης μεταξύ των σύγχρονων Μεγάλων Δυνάμεων δικαιώνει τον Θουκυδίδη, τον Machiavelli,τον Hobbes, τον Morgenthau και πολλούς ακόμα ρεαλιστές μελετητές του φαινομένου των Διεθνών Σχέσεων βγάζοντας από την κατάψυξη την παρεξηγημένη όσο καμία άλλη, θεωρία του ρεαλισμού.
Η αμφισβήτηση της πλανητικής μονοπολικότητας των ΗΠΑ είναι γεγονός και μπορεί να επιβεβαιωθεί από την πρωτοβουλία της σύστασης νέων διεθνών οργανισμών στελεχωμένων από εξωδυτικές δυνάμεις με δημοφιλέστερο όλων τoν συνασπισμό των BRICS ο οποίος αποτελεί την πιο τρανή έκφραση αμφισβήτησης της κυριαρχίας του Βορρά.
Φιλοδοξούν να δώσουν ένα βροντερό παρόν στο διεθνές γεωστρατηγικό και οικονομικό παίγνιο παραθέτοντας τους δικούς τους όρους απέναντι στον παραπαίοντα παγκόσμιο ηγεμόνα. Η μετάβαση στην πολυπολικότητα αποκτά αυξανόμενες υποστηρικτικές ενδείξεις όσο κυλά ο χρόνος.
Αρχικά ας παρουσιάσουμε την ιστορία του αναφερόμενου συνασπισμού. Ουσιαστικά επρόκειτο για έναν πολιτικό σύνδεσμο με διεθνή χαρακτήρα και το ακρωνύμιό του στηρίζεται στα αρχικά της ονομασίας των κρατών που τον συναποτελούν. Ιδρυτές του αποτελούν η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και, η Βραζιλία με τη νότια Αφρική να προσχωρεί λίγο αργότερα στον οργανισμό. Εισηγητές της πρωτοβουλίας υπήρξαν οι τέσσερεις πρώτες χώρες οι οικονομίες των οποίων στις αρχές του αιώνα μας σημείωσαν πρωτοφανείς ρυθμούς ανάπτυξης και έλαβαν τον τίτλο των ‘’αναπτυσσόμενων οικονομιών’’. Συμβάλλουσες παράμετροι σε αυτή την αναπτυξιακή εκρηκτικότητα συνιστούν οι ογκώδεις πληθυσμιακοί αριθμοί των χωρών αυτών καθώς και οι αχανείς τους εκτάσεις. Η επίσημη συγκρότηση του οικονομικού αυτού συνασπισμού πραγματώθηκε τον Ιούνιο του 2009 στο Αικατερίνεμπουργκ της Ρωσίας. Στην κοινή τους δήλωση οι ηγέτες του παγκόσμιου νότου αιτούνταν τη δημιουργία ενός δίκαιου διεθνούς συστήματος που θα εδράζεται στην πολυπολικότητα.
Επιπλέον διαρκούσης της Συνόδου Κορυφής, οι συμμετέχοντες γνωστοποίησαν την πρόθεσή τους για την κοπή ενός νέου παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος το οποίο θα ήταν σταθερό, θα είχε αντίκρισμα και θα βρισκόταν σε θέση να συναγωνιστεί το δολάριο. Παρ’ όλα αυτά, αρχή του οργανισμού αποτελεί η οικονομική ανεξαρτησία εκάστου μέλους και η ελευθερία να συναλλάσσεται χρησιμοποιώντας το εθνικό του νόμισμα. Προσθετικά παρατηρήσαμε τους BRICS να προβαίνουν στην ίδρυση του δικού τους τραπεζικού ιδρύματος γνωστό και ως Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS. H ίδρυσή της έγινε το 2014 και επί της ουσίας σκοπός της είναι να αποτελέσει το ‘’αντίπαλον δέος’’ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Εδρεύει στη Σανγκάη για το λόγο του ότι η Κίνα κατέχει τον υψηλότερο αριθμό συναλλαγματικών αποθεμάτων από τους συμμετέχοντες στον οργανισμό.
Η αύξηση της επιρροής του εν λόγω αντιδυτικού οργανισμού είναι δεδομένο πως θα οδηγήσει στη μεταβολή των συσχετισμών στην παγκόσμια οικονομία αλλά και στον τομέα της ενέργειας. Αξιοσημείωτο είναι πως οι BRICS σύντομα θα καλύπτουν το 40% της διεθνούς οικονομίας και η θέση τους αναμένεται να γνωρίσει ακόμα μεγαλύτερη επίρρωση σε βάθος χρόνου με την ένταξη νέων μελών στους κόλπους τους τα οποία μάλιστα συνιστούν βασικούς κατόχους πετρελαϊκών αποθεμάτων και εξαγωγείς αυτού. Τα κράτη αυτά αποτελούν το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά και τη Σαουδική Αραβία, σημειωτέον τον μακράν στενότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η συμμετοχική διόγκωσή τους θα τους χαρίσει με μαθηματική ακρίβεια ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην παγκόσμια πετρελαϊκή ποσότητα και κατά συνέπεια θα τους βοηθήσει να αντιπαλέψουν από θέση ισχύος πλέον τον άλλο ισχυρό οργανισμό συνεργασίας, τη G7. Βάσει ποσοτικών ερευνών η ομάδα του νότου θα διαχειρίζεται το 65,4% των αποθεμάτων αργού πετρελαίου ενώ η G7 μόνο το 3,9% αυτού.
Επιπρόσθετα η διείσδυση του σχετικά νεαρού αυτού οικονομικού οργανισμού στη μαύρη ήπειρο καθώς και ο προσεταιρισμός των χωρών του κόλπου σηματοδοτεί αφενός την αισθητή ύφεση της οικονομικής αλλά και πολιτικής επιρροής της Δύσης στις περιοχές αυτές ιδίως με την υπογραφή αμοιβαίας στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας (ηγέτιδας δύναμης της συνεννόησης) και του Νίγηρα καθώς και τη συνακόλουθη επενδυτική πολιτική της Κίνας στην Αφρική και αφετέρου πως το συνεργατικό πλαίσιο των ΒRICS δε βλέπει μαύρα πρόβατα σε αντίθεση με τη δυτική-αντιρεαλιστική φιλοσοφία εξεύρεσης ‘’δημοκρατικών’’ εταίρων.
Κατά συνέπεια παρατηρούμε την ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων των διευθυντικών στελεχών της συμμαχίας (Ρωσία, Κίνα) χώρες τις οποίες η Συλλογική Δύση θεωρεί παρίες όπως την Περσία και τη Βόρεια Κορέα. Η εξελισσόμενη σύγκρουση στη Γάζα δίνει μία ευκαιρία στις δυτικές δυνάμεις και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ να προσπαθήσουν να επανακτήσουν ξανά το λόγο τους στην ευρύτερη περιοχή όμως η προαναφερθείσα στροφή αρκετών κρατών του κόλπου πλέον προς την αγκαλιά των BRICS καταδεικνύει πως μακροπρόθεσμα ο αμερικανικός παράγοντας θα εξοστρακιστεί ισοβίως από το συγκεκριμένο, στρατηγικής σημασίας, γεωγραφικό διαμέρισμα.
Ειδικότερα η Κίνα φαίνεται να κατέχει τη θέση του μεγάλου κερδισμένου καθώς πρωτοστάτησε στη επαναπροσέγγιση δύο ορκισμένων εχθρών ήτοι της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, οι οποίες άρχισαν να ατενίζουν με φιλική ματιά τις εμπορικές φιλοδοξίες της χώρας του δράκου για τη διάνοιξη μίας νέας οδού του μεταξιού και την επακόλουθη αύξηση της επιρροής της ως αντιστάθμισμα στην κυριαρχική πολιτική του Λευκού Οίκου.
Ωστόσο παρ’ όλες τις ως τώρα θετικές επιδόσεις της πρωτοβουλιακής οντότητας των BRICS βαρυσήμαντες είναι και οι ισορροπίες που εκδηλώνονται στα σπλάχνα του οργανισμού όπως η παραδοσιακή εδαφική αντιπαράθεση μεταξύ Ινδίας και Κίνας, τέτοιου τύπου εσωτερικές διαταραχές αποτελούν σημαντική αιτία κωλυσιεργίας για την ίδρυση κοινού νομίσματος. Αυτοί όμως οι ανασταλτικοί παράγοντες στην πραγματικότητα επηρεάζουν ελάχιστα το επιτυχές μέλλον που θα σημειώσει η χαλαρή αυτή μορφή συνεργασίας και αυτό χάρις στην απουσία εξαναγκασμών οποιουδήποτε μέλους προς κάποιο συγκεκριμένο τρόπο δράσης αλλά και ισότιμη σχέση ανάμεσα τους και ανυπαρξία ιεραρχικών δομών σε αντιδιαστολή με τις δυτικογενείς συμμαχίες. Επιπρόσθετα η αφόρητη πίεση που βιώνουν οι Αμερικανοί εξαιτίας των διλημμάτων στρατιωτικής φύσης που αφορούν στην ταυτόχρονη χορήγηση αρωγών σε Ουκρανία και Ισραήλ επιτρέπει στους Κινέζους να αποκτήσουν πιο θεμελιώδες βήμα στον Κόλπο και να μετατρέψουν την περιοχή σε μία ζώνη αντιπαράθεσης μεταξύ ηπειρωτικών-ευρασιατικών και ναυτικών δυνάμεων διότι καθόλου άγνωστη δεν είναι και η διείσδυση του στενού πλέον συνεργάτη της Κίνας που δεν αποτελεί άλλον από τη ρωσική αρκούδα.
Το Σινικό έθνος επενδύει σε ποικίλους τομείς από το εμπόριο και τη αμυντική βιομηχανία έως τον πολιτισμό και τη διπλωματία. Η διαφαινόμενη μετάβαση από τη γερασμένη PAX AMERICANA σε μία PAX SINICA θα αποτελούσε μία ουσιαστική γεωπολιτική τομή καθώς θα αναδιαμόρφωνε τους εμπορικούς συσχετισμούς αλλά και το βαθμό ελεύθερης λήψης πρωτοβουλιών από τα μικρότερα ή μεσαία σε ισχύ, κράτη. Ο κάπως αυθαίρετος όρος της ‘’Κινεζικής Τάξης Πραγμάτων ‘’ επιστρατεύεται για να περιγράψει την κίνηση ματ που δέχεται η δυτική θαλασσοκρατία από τον ευρασιατικό ηπειρωτισμό και την οικοδόμηση ενός νέου και διαφορετικού κόσμου εδραζόμενου στην πολυπολικότητα όπου δε θα απαιτείται το άκουσμα της ανάσας του ατλαντιστή ώστε να αναπνεύσουν και οι λοιποί κρατικοί δρώντες τη υδρογείου της.
Γνωστό είναι επίσης πως ένας εκ των υψηλότερων στόχων των BRICS ίσως και ο υψηλότερος είναι η σταδιακή αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας και η αξιακή υποτίμηση του δολαρίου ως κεντρικού μέσου συναλλαγών. Σε γενικές γραμμές σημειώνεται μία ολοένα και εντεινόμενη απεξάρτηση ορισμένων κρατών από το δολάριο όσον αφορά τις συναλλαγματικές τους ανάγκες με τους ιδρυτές των BRICS φυσικά να ηγούνται σε αυτό τον αποχαιρετισμό του αμερικανικού νομίσματος θερμαίνοντας ταυτοχρόνως τις πιστωτικές μηχανές για την παραγωγή ενός αντινομίσματος το οποίο μπορεί ακόμα να φαίνεται αρκετά μακρινό αλλά και μόνο η εγκατάλειψη του δολαρίου θα αποτελέσει ένα ανεπανόρθωτο λάβωμα στο κορμί της δυτικής ηγεμονίας διότι θα επιφέρει υπερπληθωρισμό στο εσωτερικό της αμερικανικής επικράτειας.
Ταυτόχρονα οι μετοχές των κεντρικών τραπεζών της Κίνας παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με ισχνή τεχνολογικό αποτύπωμα και αποκλεισμένες σε μεγάλο βαθμό από τις δυτικές αγορές θα ωθηθούν να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές βοήθειας και ανταλλαγής τεχνολογικών προϊόντων με αποτέλεσμα να πλησιάσουν περισσότερο την Κίνα και τη Ρωσία και πιθανώς να εκφράσουν επιθυμία για ένταξη στον οργανισμό. Η εξέλιξη αυτή θα είναι καταλυτική για τη γιγάντωση της χρηματοοικονομικής και γεωπολιτικής επιρροής του Παγκόσμιου Νότου.
Μία ακόμα ένδειξη του ότι η πλάστιγγα γέρνει προς τη πλευρά των νέων διεκδικητών, αποτελούν τα χασματικά νούμερα αντιπροσώπευσης ,μεταξύ των BRICS και της G7, του παγκόσμιου ΑΕΠ και του πληθυσμού αντίστοιχα με τους πρώτους να εκπροσωπούν το 37% του διεθνούς ΑΕΠ και το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ οι δεύτεροι μόνο το 30%. To γενικότερο έρεισμα που έχει η συμφωνία των BRICS διεθνώς με ιδιαίτερη εστίαση στα άπορα κράτη αποτελεί την ουσιαστικότερη απειλή για την ηγεμονία της Δύσης. Μέσω της αλληλεπίδρασής τους με τους νέους εκφραστές της ισχύος τα φτωχότερα έθνη βρίσκουν για πρώτη φορά ευκαιρία και δυνατότητα να προωθήσουν τα συμφέροντά τους και να κοινωνικοποιηθούν με ισότιμους όρους. Πρέπει να θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο πως ο διεθνής αποκλεισμός τους, που επήλθε μέσω των αντιδυτικών πολιτικών του παρελθόντος θα μοχλευθεί από τον συνασπισμό της εναλλακτικής οδού.
Στον αντίποδα η Δύση στερείται ενός αντίστοιχου εργαλείου προς χρήση ένεκα της αληθούς ενοχής της και αναξιοπιστίας που έχει προκαλέσει στα μάτια των εξωδυτικών πληθυσμών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η εμφανώς αποτυχημένη πολιτική των κυρώσεων που εφαρμόζει η Δύση, οπλοποιώντας το δολάριο, εναντίον της Ρωσίας, της Βενεζουέλας και του Ιράν θα πληγεί σοβαρά εάν τελικά προκύψει αντινόμισμα από τους BRICS. H διαπίστωση αυτή μπορεί εύκολα να σπρώξει τα μέλη του οργανισμού να παραμερίσουν τις μικρής κλίμακας έριδες ή διαφωνίες τους και να συσπειρωθούν ακόμα πιο έντονα ώστε να δρομολογήσουν την αποκαθήλωση του δολαρίου από το παγκόσμιο στερέωμα εκμεταλλευόμενοι την δυσαρέσκεια των αναπτυσσόμενων κρατών που έχει προκύψει από τη συνεχή πολεμοκάπηλη πολιτική των αμερικανικών κυβερνήσεων στο υπόλοιπο ημισφαίριο αλλά και από την εμμονή τους για μονομερή αξιοποίηση των παγκόσμιων αποθεμάτων πλούτου. Το αντινόμισμα όποτε και αν αυτό κατορθώσει να έχει ομαλή γέννα είναι βέβαιο ότι θα αγκαλιαστεί από το σύνολο των συμμετεχόντων στα εγχειρήματα των BRICS διότι θα υπάρχει το πρόσφορο έδαφος για κάτι τέτοιο.
Το νέο έτος θα μπορούσαμε να παραδεχτούμε πως έφερε πραγματική ευτυχία στον οργανισμό αφού από τις πρώτες κιόλας ημέρες υποδέχεται στον πυρήνα του πέντε νέα μέλη (Αίγυπτο, Αιθιοπία Ιράν, Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ). Η εξέλιξη αυτή ανασχηματίζει πλέον το παγκόσμιο τοπίο καθώς ενισχύει την πολυπολικότητα και αυτονομεί όλο και περισσότερα έθνη από τα κελεύσματα της Ουάσιγκτον της οποίας η κυριαρχία αμφισβητείται με μεγαλύτερη τόλμη. Το μόνο παραπάτημα και ατυχία για τους BRICS το 2024 είναι η απότομη αλλαγή πλεύσης της Αργεντινής λόγω της εκλογής του αμερικανόφιλου Χαβιέρ Μιλέι και την απόφαση του για ολοκληρωτική δολαριοποίηση της οικονομίας της χώρας του! Ωστόσο η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν πολυσχιδή ανταγωνιστή άνευ προηγουμένου καθώς αυτός αμφισβητεί ευθέως την οικονομική, πολιτική και ορισμένα από τα κεντρικά στελέχη του, την στρατιωτική κυριαρχία της.
Συνδυαστικά με τους δύο πολέμους αντιπροσώπων που μαίνονται αυτή τη στιγμή σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Ευρώπη τους οποίους οι δυτικές ελίτ φαίνεται πως χάνουν ή τουλάχιστον δέχονται επαχθή πίεση κυρίως στον εμπορικό της τομέα ο οποίος αιμορραγεί ακατάπαυστα εδώ και περίπου ενάμισι χρόνο, τα μοτίβα του γεωπολιτικού ψηφιδωτού αλλάζουν και η ανθρωπότητα μπαίνει ξανά σε μία νέα τροχιά η οποία όπως όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν θα επισφραγίσει τη μεταψυχροπολεμική εποχή και θα προλειάνει το έδαφος για την ανατολή μίας νέας τάξης που θα χαράξει νέες γραμμές στους χάρτες, αυτή του πολυκεντρισμού, ο οποίος θα αντικαταστήσει το μονοπολικό αμερικανικό παγκοσμισμό. Ένα τέτοιου τύπου διεθνές σύστημα θα παράσχει μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη σταθερότητα στον πλανήτη διότι κανένας πόλος δε θα βρίσκεται θέση να αποκτήσει υπέρμετρη ισχύ ώστε να συμπιέσει τους έτερους δρώντες.
Εν κατακλείδι ο πολυπολισμός καθιστά πιο δεδομένη την ειρηνική συνύπαρξη εφόσον δε θα υπάρχουν ‘’μη έχοντες ‘’ ούτε περιφρονημένοι στη διεθνή ζωή ώστε να αναγκάζονται να επιζητούν διαρκώς περισσότερο μερίδιο. Ο πιο ισχυρός δείκτης των επικείμενων εξελίξεων είναι ο χρόνος, στηριζόμενοι στον οποίο θα γίνουμε θεατές της στάσης που θα τηρήσει η εγκλωβισμένη Δύση. Θα υπακούσει άραγε τη φωνή της σύνεσης όπως ανέφερε και ο σοφός Θουκυδίδης ή θα μιλήσει η αλαζονεία και θα συνεχιστεί η έμπρακτη εφαρμογή της βουλιμίας εμπρός μάλιστα σε μία σχεδόν βέβαιη ήττα των δυτικών δυνάμεων σε ένα δυνητικό θέατρο συγκρούσεων; Τούτο το συμπέρασμα εκπορεύεται από την αδυναμία των δυτικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τους αντιπροσώπους του ευρασιατικού στρατοπέδου που έχουν ήδη ζεστάνει τις κάνες των όπλων τους. Η ιστορία μαρτυρεί πως ουδεμία ηγεμονία δύναται να μακροημερεύσει και τώρα βιώνουμε απλώς το πλήρωμα του χρόνου.
Δημήτρης Παπαδογιάννης, Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ
Πηγές:
BANKING NEWS
ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
HUFFPOST
NEWS BREAK
-
Ιράν1 ημέρα πριν
Kίνηση υψηλού ρίσκου του Ισραήλ! Δεν αποκλείει χτύπημα στα πυρηνικά του Ιράν ο Νετανιάχου – Πότε θα χτυπήσει;
-
Εξωτερική Πολιτική1 ημέρα πριν
Στο επίκεντρο η ελληνοαμερικανική συνεργασία σε συνάντηση του Μητσοτάκη με Αμερικανούς γερουσιαστές στα Χανιά
-
Γενικά θέματα1 ημέρα πριν
Μία νέα αρχή για το «Γεωπολιτικό»
-
Αναλύσεις - Γνώμες1 ημέρα πριν
Quo vadis κύριε Γεραπετρίτη;
-
Αστυνομία1 ημέρα πριν
Αποκάλυψη! Ειδικό λογικό ισραηλινής κατασκευής για μαζική αναγνώριση προσώπων αποκτά η ΕΛ.ΑΣ
-
Πολιτισμός1 ημέρα πριν
Βαθιά σιωπή! Θλίψη και πένθος – Έφυγε ο σπουδαίος Μίμης Πλέσσας λίγο πριν κλείσει τα 100
-
Video9 ώρες πριν
Live: Σε νέα φάση ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή! Δύσκολες στιγμές για την ανθρωπότητα
-
Γενικά θέματα24 ώρες πριν
Τούρκος διπλωμάτης: «Η σιωπηλή συμφωνία Ερντογάν – Μητσοτάκη»