Ηαυξανόμενη επιμειξία της πληροφορικής με τη βιολογία προκαλεί έναν παράλληλο στρατιωτικό ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για το ποιος θα χειραγωγήσει πιο αποτελεσματικά τους εγκεφάλους και το γονιδίωμα εχθρών και φίλων. Από τα συμβατικά όπλα, τους βαλλιστικούς πυραύλους, τα πυρηνικά και τους δορυφόρους περάσαμε στα τσιπάκια, τις ενέσεις, τα νευροσήματα και το γονιδιακό ψαλίδισμα.

Είναι τέτοιας κλίμακας οι αναφορές που υπάρχουν για τις φουτουριστικές τεχνολογίες που αναπτύσσονται, όπως, για παράδειγμα, φαίνεται μέσα από τις κατηγορίες των ΗΠΑ κατά της Κίνας που πραγματεύεται το σημερινό άρθρο, που κάνουν μέχρι και τις «θεωρίες συνωμοσίας» γύρω από τον Covid-19 και τη βιοτεχνολογία βιοπολιτικής διαχείρισής του να φαντάζουν ήδη βαρετό σενάριο βιντάζ ταινίας…

Νευρο-αμυντική τεχνολογία & πληροφοριοποίηση του πολέμου

Τρεις εκθέσεις του 2019 του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού της Κίνας, που έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά και που αναλύει ο Bill Gertz στην «Washington Times» (29/12/2021), εξετάζουν την ανάπτυξη οπλισμού για έλεγχο του εγκεφάλου ως μέρος αυτού που οι Κινέζοι αξιωματούχοι αποκαλούν «πληροφοριοποίηση» του πολέμου (“intelligentization” of warfare).

Μία εκ των εκθέσεων, με τίτλο «The Future Concept of Military Supremacy», λέει πως με τις τεχνολογικές εξελίξεις «ο πόλεμος έχει αρχίσει να μετατοπίζεται από την επιδίωξη της καταστροφής των σωμάτων στην παράλυση και τον έλεγχο του εχθρού […] Η επίθεση εστιάζεται στη θέληση του εχθρού για αντίσταση, όχι στην φυσική καταστροφή».

Η επιστήμη του εγκεφάλου χρησιμοποιείται για να επεκτείνει τον πόλεμο στη σφαίρα της ανθρώπινης συνείδησης «προκαλώντας τον εγκέφαλο να γίνει ο κύριος στόχος της επίθεσης και της άμυνας με όπλα νέων ιδεών», αναφέρει η έκθεση και προσθέτει: «Το να κερδίζεις χωρίς μάχη δεν είναι πλέον παρατραβηγμένο», παραπέμποντας στον μεγάλο Στρατηγό Sun Tzu της κινεζικής αρχαιότητας.

Η έκθεση αναφέρει πως η Κίνα συγχωνεύει 4 μεγάλα τεχνολογικά πεδία για στρατιωτικούς σκοπούς: νανοτεχνολογία, βιοτεχνολογία, πληροφορίες και νόηση.

Μια δεύτερη έκθεση αναφέρεται σε «διαδραστική πληροφοριοποίηση» (“interactive intelligentization”), που θα περιλαμβάνει «άμεσο έλεγχο μηχανών με τη χρήση σκέψεων μέσω ώριμης τεχνολογίας διεπαφής εγκεφάλου-μηχανής», με προοπτική ενοποίησης ανθρώπων και μηχανών για επαυξημένες φυσιολογικές και γνωστικές ικανότητες.

Η τρίτη έκθεση αποκαλύπτει πως το China Electronic Technology Group εργάζεται σε πολεμική τεχνολογία «εγκεφαλικής αντιπαράθεσης» (“brain confrontation”). Η έρευνα καταπιάνεται με «τεχνολογίες ελέγχου του εγκεφάλου, όπως η μέτρηση της νευρωνικής δραστηριότητας στον εγκέφαλο και η μετάφραση νευρωνικών σημάτων σε σήματα υπολογιστή και η καθιέρωση μονοκατευθυντικής ή αμφίδρομης μετάδοσης σήματος μεταξύ του εγκεφάλου και εξωτερικού εξοπλισμού».

Διενεργείται επίσης έρευνα για τεχνολογία «νευροάμυνας» (“neuro-defense”), όπως «η αξιοποίηση ηλεκτρομαγνητικών, βιοφυσικών και υλικών τεχνολογιών για την ενίσχυση της άμυνας του ανθρώπινου εγκεφάλου έναντι επιθέσεων ελέγχου του εγκεφάλου».

Μια τέτοια τεχνολογία περιλαμβάνει φορητό εξοπλισμό που διεγείρει ή χειραγωγεί τις ηλεκτρικές δραστηριότητες του εγκεφάλου. Άλλη τεχνολογία είναι η χρήση μικροτσίπ εμφυτευμένων στον εγκέφαλο ή άλλων διεπαφών υπολογιστή που ενισχύουν τις εγκεφαλικές λειτουργίες.

«Βιολογική Υπεροχή» & γονιδιακή επεξεργασία CRISPR

Έκθεση της Kelley M. Sayler της υπηρεσίας ερευνών του αμερικανικού Κογκρέσου (Congressional Research Service), με τίτλο «Emerging Military Technologies: Background and Issues for Congress» (10/11/2021, R46458), αναφέρει ότι «η Κίνα επιδιώκει επιθετικά βιοτεχνολογίες για γενετικές δοκιμές (genetic testing) και ιατρική ακριβείας (precision medicine). Το 2016, Κινέζοι επιστήμονες ήταν οι πρώτοι που έκαναν χρήση του εργαλείου γονιδιακής επεξεργασίας CRISPR σε ανθρώπους και το 2018 ένας Κινέζος επιστήμονας παρήγαγε -ίσως με την έγκριση της κινεζικής κυβέρνησης- τα πρώτα “γενετικά-επεξεργασμένα” μωρά».

Η ίδια έκθεση αναφέρει ότι η Κίνα διατηρεί τη μεγαλύτερη εθνική τράπεζα γενετικών δεδομένων, που περιλαμβάνει αμερικανικά γενετικά δεδομένα. «Τέτοιες πληροφορίες μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη εξατομικευμένων σχεδίων θεραπείας ασθενειών ή, δυνητικά, βιολογικά όπλα ακριβείας (precision bioweapons)», γράφει.

Μερικές ενδείξεις από ανοικτές πηγές, σύμφωνα με την έκθεση, αναφέρουν πως η πολιτική «στρατιωτικο-πολιτικής σύντηξης» της Κίνας μπορεί να δώσει στον κινεζικό στρατό το πλεονέκτημα να επηρεάσει τις εξελίξεις στη γενικότερη ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας.

Η Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή της Κίνας «έχει χρηματοδοτήσει προγράμματα για τη στρατιωτική επιστήμη του εγκεφάλου (military brain science), προηγμένα βιομιμητικά συστήματα (advanced biomimetic systems), βιολογικά και βιομιμητικά υλικά (biological and biomimetic materials), ενίσχυση της ανθρώπινης απόδοσης και βιοτεχνολογία “νέας αντίληψης” (“new concept” biotechnology)». Αυτά καταγράφονται σε αναφορά των Elsa Kania και Wilson Vorndick της αμερικανικής αμυντικής ιστοσελίδας «Defense One» (14/08/2019) γύρω από την οπλοποίηση της βιοτεχνολογίας. Οι συντάκτες αναφέρουν ότι τα ιατρικά ιδρύματα του ΛΑΣ έχουν πραγματοποιήσει εκτεταμένη έρευνα γύρω από την τεχνολογία CRISPR για επεξεργασία γονιδίων (gene editing).

Οι συγγραφείς επικαλούνται κείμενα στρατηγικής και έρευνας του ΛΑΣ που αναφέρουν πως οι εξελίξεις στη βιολογία συμβάλλουν στην αλλαγή του χαρακτήρα του πολέμου, όπως για παράδειγμα το βιβλίο του Καθηγητή Guo Jiwei του Τρίτου Πανεπιστημίου Στρατιωτικής Ιατρικής «War for Biological Dominance» (2010). Από το 2015, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Στρατιωτικών Ιατρικών Επιστημών, Υποστράτηγος He Fuchu, ανέφερε πως η βιοτεχνολογία θα μπει στην κορυφή του στρατηγικού σχεδιασμού και θα περιλαμβάνει από βιοϋλικά (biomaterials) μέχρι όπλα «εγκεφαλικού ελέγχου» (“brain control” weapons). Η βιολογία συγκαταλέγεται μεταξύ των επτά «νέων πεδίων του πολέμου» σε βιβλίο του Στρατηγού ε.α. Zhang Shibo που εκδόθηκε το 2017. Τόσο το βιβλίο αυτό, όσο και εγχειρίδιο του Πανεπιστημίου Εθνικής Άμυνας του ΛΑΣ του ίδιου χρόνου, αναφέρονται σε «συγκεκριμενοποιημένες εθνο-γενετικές επιθέσεις».

Η μελέτη προειδοποιούσε πως η διασταύρωση της βιοτεχνολογίας με την τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence) θα δημιουργήσει τέτοιες συνέργειες, περιλαμβανομένης και της μηχανικής μάθησης για τη χρήση τεχνολογίας CRISPR για θεραπείες ή τεχνητή επαύξηση. Εξέφρασαν ανησυχίες για τη σχέση της εταιρείας Beijing Genomics Inc που διαχειρίζεται το «National Genebank», το αποθετήριο γενετικών πληροφοριών, και τη συνεργασία του με το Εθνικό Πανεπιστήμιο Αμυντικής Τεχνολογίας του ΛΑΣ. Συγκεκριμένα, αναφέρουν πως υπήρξε συνεργασία ερευνητών των δύο μερών σε θέματα βιοπληροφορικής (bioinformatics), «συμπεριλαμβανομένου και του σχεδιασμού εργαλείων για τη χρήση του CRISPR».

ΗΠΑ: Σε «μαύρη λίστα» κινεζικοί οργανισμοί

Στις 16 Δεκεμβρίου 2021 η κυβέρνηση Joe Biden ανακοίνωσε ότι πρόσθεσε στη «μαύρη λίστα» (“blacklist”) εξαγωγών ένα από τα κορυφαία ερευνητικά ινστιτούτα στρατιωτικής ιατρικής της Κίνας. Το μαυροπινάκισμα είναι η αμερικανική αντίδραση στις ανησυχίες για χρήση από το Πεκίνο νέων και αναδυόμενων τεχνολογιών ελέγχου του εγκεφάλου (brain-control weapons) και βιομετρικών (biometrics) με τρόπο που μπορεί να απειλήσουν την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Σε δημοσίευμα των Ellen Nakashima και Aaron Schaffer στην «Washington Post» (16/12/2021) αναφέρεται ότι το Υπουργείο Εμπορίου πρόσθεσε την κινεζική Ακαδημία Στρατιωτικών Ιατρικών Επιστημών, μαζί με 11 ερευνητικά κέντρα που συνδέονται με αυτήν, στην εν λόγω μαύρη λίστα, η οποία απαγορεύει την εξαγωγή αμερικανικής τεχνολογίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από αυτά, εκτός εάν ο εξαγωγέας λάβει κυβερνητική άδεια. Η κινεζική ακαδημία και τα κέντρα της επικεντρώνονται στη χρήση της βιοτεχνολογίας για να ενισχύσουν τον κινεζικό στρατό, δήλωσαν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Το Υπουργείο Εμπορίου πρόσθεσε επίσης πάνω από 12 κινεζικές εταιρείες στην ίδια λίστα, επικαλούμενο τη βοήθεια που προσφέρουν για τον εκσυγχρονισμό του κινεζικού στρατού και στην υποστήριξη των εξοπλιστικών προγραμμάτων και της αμυντικής βιομηχανίας του Ιράν.

Την ίδια μέρα, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ πρόσθεσε οκτώ κινεζικές εταιρείες σε μια άλλη μαύρη λίστα επενδύσεων, λέγοντας ότι οι εταιρείες αυτές υποστηρίζουν τη βιομετρική επιτήρηση και παρακολούθηση εθνοτικών και θρησκευτικών ομάδων στην Κίνα, ιδιαίτερα τους μουσουλμάνους Ουιγούρους στη βορειοδυτική περιοχή της Σιντζιάνγκ.

Οι ενέργειες αυτές αποτελούν μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της κυβέρνησης Biden να περιορίσει την κατάχρηση της τεχνολογίας για σκοπούς παρακολούθησης από άλλες χώρες. Για την περίπτωση της Κίνας, η «Washington Post» αναφέρει πως στόχο έχει την άσκηση κοινωνικού ελέγχου σε μεγάλη κλίμακα.

Η Υπουργός Εμπορίου Gina Raimondo, σε επίσημες δηλώσεις της, είπε: «Η επιστημονική επιδίωξη της βιοτεχνολογίας και της ιατρικής καινοτομίας μπορεί να σώσει ζωές. Δυστυχώς, η Κίνα επιλέγει να χρησιμοποιήσει αυτές τις τεχνολογίες για να επιδιώξει τον έλεγχο του λαού της και την καταστολή μελών εθνικών και θρησκευτικών ομάδων. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε αμερικανικής προέλευσης εμπορεύματα, τεχνολογίες και λογισμικά που υποστηρίζουν την επιστήμη της ιατρικής και την βιοτεχνολογική καινοτομία να εκτρέπονται σε χρήσεις που είναι αντίθετες με την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ».

Έλεγχος Ουιγούρων & «κέντρα επανεκπαίδευσης»

Στις 23 Δεκεμβρίου 2021 ο Πρόεδρος Biden επικύρωσε τον νόμο «Uyghur Forced Labor Prevention Act». Το State Department χαρακτήρισε την πολιτική της Κίνας έναντι των Ουιγούρων και άλλων ισλαμικών μειονοτήτων στη Σιντζιάνγκ ως «γενοκτονία» που περιλαμβάνει καταναγκαστική εργασία και στείρωση. Η κοινότητα των υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ, σύμφωνα με ανώνυμο υψηλόβαθμο αξιωματούχο που μίλησε με την «Washington Post», λέει ότι η Κίνα δημιούργησε ένα «σύστημα επιτήρησης υψηλής τεχνολογίας» σε όλη την Σιντζιάνγκ «ως μέρος του μηχανισμού καταπίεσής της».

Στις κινεζικές εταιρείες που μπήκαν στη μαύρη λίστα του Υπουργείου Οικονομικών περιλαμβάνεται και η Sense Times, «η μεγαλύτερη εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης της Κίνας, η οποία, σύμφωνα με την κυβέρνηση, έχει αναπτύξει προγράμματα αναγνώρισης προσώπου που μπορούν να προσδιορίσουν την εθνικότητα ενός στόχου, με έμφαση στον εντοπισμό των Ουιγούρων». Το αμερικανικό Υπουργείο εκτιμά πως περίπου 1 με 1.8 εκατομμύρια τουρκογενείς και άλλοι ισλαμικοί πληθυσμοί, καθώς και μικρότεροι αριθμοί Καζάκων και άλλων εθνοτήτων, βρίσκονται αυθαίρετα υπό κράτηση σε «κέντρα επανεκπαίδευσης».

«Στρατιωτικο-πολιτική σύντηξη»

Ως μέρος αυτού του συστήματος ελέγχου των Ουιγούρων και άλλων, οι κινεζικές Αρχές, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, όχι μόνο χρησιμοποιούν βιομετρική αναγνώριση προσώπου για σκοπούς μαζικής επιτήρησης, αλλά έχουν επίσης συλλέξει δείγματα DNA απ’ όλους τους κατοίκους της Σιντζιάνγκ ηλικίας 12 με 65 ετών.

Ο ίδιος Αμερικανός αξιωματούχος πληροφοριών, που μίλησε στη «Washington Post», πρόσθεσε ότι μέσω της στρατηγικής «στρατιωτικο-πολιτικής σύντηξης» το Πεκίνο επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τις αναδυόμενες βιοτεχνολογίες για να στηρίξει μελλοντικές στρατιωτικές εφαρμογές που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων: α) Χορηγία έρευνας για γονιδιακή επεξεργασία (gene editing)· β) βελτίωση της ανθρώπινης απόδοσης (human performance enhancement)· γ) διεπαφές εγκεφάλου-μηχανής (brain-machine interfaces) και βιολογικά υλικά (biological materials).

Σε άρθρο του στη «Wall Street Journal» (03/12/2020), ο Διευθυντής Εθνικών Πληροφοριών των ΗΠΑ (US Director of National Intelligence), John Ratcliffe, εξέφρασε τις ανησυχίες του για την Κίνα, την κομμουνιστική απειλή, την παγκόσμια δημοκρατία και τη στρατιωτική τεχνολογία. Ο Ratcliffe έγραψε ότι «οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ δείχνουν πως η Κίνα διενήργησε ακόμη και ανθρώπινα πειράματα σε μέλη του ΛΑΣ με την ελπίδα της ανάπτυξης στρατιωτών με βιολογικά βελτιωμένες δυνατότητες». Το κινεζικό ΥΠΕΞ απάντησε στο άρθρο αναφέροντας πως μερικοί Αμερικανοί πολιτικοί «πρέπει να σταματήσουν την παραγωγή και διασπορά πολιτικών ιών και ψεμάτων».

Όπως αναλύσαμε εκτενώς σε περσινό άρθρο μας («Σημερινή» της Κυριακής, 13/12/2020), πολλές χώρες, μεταξύ αυτών η Γαλλία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ, μελετούν μεθόδους ανάπτυξης «βιονικών» ή «ενισχυμένων υπερστρατιωτών» και πειραματίζονται με «cyberpunk» τεχνολογίες εμφυτευμάτων, χαπιών και «νευρολογικών ενισχύσεων».

Κίνα: «Αβάσιμες ενέργειες»

Η Πρεσβεία της Κίνας στην Ουάσινγκτον απέρριψε τις κατηγορίες και χαρακτήρισε τις ενέργειες και τις κατηγορίες της κυβέρνησης Biden ως «αβάσιμες».

Σε δήλωσή του στην «Washington Post», ο εκπρόσωπος της κινεζικής Πρεσβείας Liu Pengyu ανέφερε: «Η Κίνα αντιτίθεται πάντα στις κινήσεις των ΗΠΑ να υπερεκτείνουν την έννοια της εθνικής ασφάλειας και να ασκήσουν αδικαιολόγητη καταστολή σε κινεζικές εταιρείες και ερευνητικά ιδρύματα. Τα γεγονότα και η αλήθεια στα ζητήματα που σχετίζονται με τη Σιντζιάνγκ είναι πολύ καθαρά. Η ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας από πλευράς Κίνας ήταν πάντοτε για την ευημερία της ανθρωπότητας».

Ο εκπρόσωπος πρόσθεσε πως η χρήση του ελέγχου των εξαγωγών ως εργαλείο κατά των κινεζικών οργανισμών «παραβιάζει σοβαρά τους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου, απειλεί εξαιρετικά την ασφάλεια των παγκόσμιων βιομηχανικών και εφοδιαστικών αλυσίδων, εμποδίζει την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας του ανθρώπου και υπονομεύει σοβαρά την ευημερία και τα συμφέροντα των ανθρώπων σε όλες τις χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Προτρέπουμε τις ΗΠΑ να σταματήσουν αμέσως την εσφαλμένη πρακτική τους. Η Κίνα θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προασπίσει τα νόμιμα δικαιώματα και τα συμφέροντα των κινεζικών επιχειρήσεων και ερευνητικών ιδρυμάτων».

Σκάνδαλο με εμπλοκή του Hunter Biden

Η λίστα του Υπουργείου Οικονομικών περιλαμβάνει εταιρείες στις οποίες απαγορεύεται να επενδύσουν Αμερικανοί πολίτες και οντότητες. Η προσπάθεια ξεκίνησε επί διακυβέρνησης Donald Trump. Η διακυβέρνηση Biden διεύρυνε αυτόν τον κατάλογο το καλοκαίρι, εντάσσοντας μέσα εταιρείες που, όπως ανέφερε, υποστηρίζουν τον κινεζικό στρατό και την κρατική παρακολούθηση.

Μερικές από τις κινεζικές εταιρείες στις οποίες το Υπουργείο Οικονομικών απαγόρευσε αμερικανικές επενδύσεις είναι: Cloudwalk Technology, Dawning Information Industry, Leon Technology, Megvii Technology, Netposa Technologies, SZ DJI Technology, Xiamen Meiya Pico Information και Yitu.

Σε άρθρο του Jerry Dunleavy στη «Washington Examiner» (16/12/2021), ο γιος του Προέδρου των ΗΠΑ, Hunter Binder, φέρεται να ήταν μέτοχος σε μιαν από τις εταιρείες που διευκόλυναν το Πεκίνο στον κατασκοπευτικό έλεγχο των Ουιγούρων. Ο υιός Biden είχε μερίδιο 10% στην κινεζική επενδυτική εταιρεία Bohai Harvest, η οποία είχε επενδύσει σε μια σειρά από άλλες κινεζικές εταιρείες, μεταξύ αυτών και η Megvii Technology. Στη Megvii επιβλήθηκαν κυρώσεις το 2019, καθώς κατηγορήθηκε πως συμμετείχε στην καταστολή και στη βιομετρική επιτήρηση των Ουιγούρων.

Η εμπλοκή του υιού Binder χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τους Ρεπουμπλικάνους για την άσκηση σκληρής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση του πατέρα του, κατηγορώντας τον για συνεργασία με το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα.

* Αστυνομικές Σπουδές, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

(δημοσιεύθηκε στη «Σημερινή της Κυριακής», 16/01/2022, στήλη «Άμυνας & Ασφάλειας Αφηγήματα»)