Ακολουθήστε μας

Επισιτιστική κρίση

Η κλιματική αλλαγή απειλεί την επισιτιστική ασφάλεια της Κίνας

Δημοσιεύτηκε

στις

Των Yu Sheng* και Siying Jia**, Πανεπιστήμιο του Πεκίνου

Τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, η Κίνα έχει σημειώσει σημαντικά επιτεύγματα στη διατήρηση της επισιτιστικής ασφάλειας μέσω θεσμικών μεταρρυθμίσεων, τεχνολογικής προόδου και αυξημένων επενδύσεων σε δημόσιες γεωργικές υποδομές. Μεταξύ 1978 και 2022, η συνολική ποσότητα της γεωργικής παραγωγής αυξήθηκε με ρυθμό 4,5 % ετησίως — περισσότερο από τέσσερις φορές την αύξηση του πληθυσμού την ίδια περίοδο. Το 2022, η συνολική παραγωγή σιτηρών της Κίνας έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 686,53 εκατομμυρίων τόνων, ενισχύοντας σημαντικά τον εγχώριο εφοδιασμό της σε τρόφιμα.

Ωστόσο, η Κίνα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας, με τη ζήτηση για προϊόντα υψηλής αξίας και υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη να αυξάνεται μαζί με το κατά κεφαλήν εισόδημα.

Οι περιορισμοί στην παροχή γης και νερού, προβλήματα με μικρές φάρμες, η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή μπορούν να διαταράξουν την παραγωγή και τη διανομή τροφίμων.

Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι οι ακραίες βροχοπτώσεις οδήγησαν σε μείωση κατά 8 % στις αποδόσεις των καλλιεργειών ρυζιού της Κίνας τις τελευταίες δύο δεκαετίες, επιδεινώνοντας τις ανησυχίες για την επισιτιστική ανασφάλεια που προκαλούνται από συχνούς κραδασμούς, όπως παράσιτα, σοβαρές ξηρασίες και αυξανόμενες εκπομπές άνθρακα.

Για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή, η κινεζική κυβέρνηση έχει εφαρμόσει τρία σετ μέτρων. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν τη βελτίωση των συστημάτων άρδευσης και άλλων γεωργικών υποδομών και υποδομών μεταφορών. Αυτό περιλαμβάνει πρωτοβουλίες όπως η διοχέτευση νερού από το νότο προς το βορρά και η κατασκευή γεωργικών εκτάσεων και εγκαταστάσεων εξοικονόμησης νερού υψηλών προδιαγραφών . Η κυβέρνηση έχει επίσης επενδύσει στη γεωργική έρευνα και στην τεχνολογική καινοτομία, προωθώντας την υιοθέτηση ποικιλιών καλλιεργειών ανθεκτικών στο κλίμα. Επιπρόσθετα, έχουν γίνει προσπάθειες για την ενίσχυση του ασφαλιστικού συστήματος της αγροτικής παραγωγής.

Οι παγκόσμιες επιπτώσεις της επισιτιστικής ασφάλειας της Κίνας

Η Κίνα έχει θεσπίσει δημόσιες πολιτικές για να προωθήσει ενεργά τη μετάβαση προς ένα βιώσιμο σύστημα γεωργικής παραγωγής. Το 2015, η Κίνα εισήγαγε τη στρατηγική «απόκρυψης σιτηρών στο έδαφος και απόκρυψης σιτηρών στην τεχνολογία», τονίζοντας τη σημασία της δημιουργίας ικανοτήτων αντί να εστιάζει αποκλειστικά στους στόχους παραγωγής στην παραγωγή σιτηρών. Από την εφαρμογή του «Σχεδίου Δράσης για Μηδενική Ανάπτυξη στη Χρήση Λιπασμάτων» το 2015, η χρήση λιπασμάτων και χημικών στη γεωργία μειώθηκε κατά ένα τρίτο .

Ως μέρος του 14ου Πενταετούς Σχεδίου της, η Κίνα ξεκίνησε μια νέα πρωτοβουλία με στόχο την αύξηση της εγχώριας παραγωγής σιτηρών κατά 50 εκατομμύρια τόνους επιπλέον. Πολλές νέες πολιτικές έχουν εφαρμοστεί σε συνδυασμό με αυτήν την εκστρατεία για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αγροτών στο κλίμα. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν την ενίσχυση των ικανοτήτων πρόληψης και μετριασμού των καταστροφών με την υιοθέτηση τεχνολογιών ΤΠΕ, την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων του γενετικού υλικού, την κατασκευή τραπεζών σπόρων, την εφαρμογή ασφάλισης πλήρους κόστους για παραγωγούς σιτηρών σε κομητείες με έλλειψη τροφίμων και την πρόληψη της χρήσης καλλιεργήσιμης γης για μη γεωργικούς σκοπούς.

Η Κίνα εξετάζει επίσης τη διαφοροποίηση των πηγών διατροφής της μέσω της αύξησης των εισαγωγών σιτηρών ζωοτροφών και ελαιούχων καλλιεργειών. Το 2022, η Κίνα εισήγαγε 91 εκατομμύρια τόνους σόγιας και 20,6 εκατομμύρια τόνους αραβόσιτου , που αντιστοιχούσαν περίπου στο 14 % της συνολικής κατανάλωσης σιτηρών . Ενώ αυτή η εκστρατεία βοηθά στον μετριασμό των πιθανών ελλείψεων τροφίμων που προκαλούνται από διαταραχές που σχετίζονται με το κλίμα βραχυπρόθεσμα, ενισχύοντας την αυτάρκεια των εγχώριων σιτηρών, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτών των πολιτικών στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής παραμένουν αβέβαιες.

Η Κίνα συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικές πιέσεις για τη διατήρηση της σταθερής παραγωγής σιτηρών, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την πράσινη ανάπτυξη και τη βιώσιμη χρήση των πόρων. Ενώ οι προσπάθειες έχουν ήδη συμβάλει στη διατήρηση των πόρων, στη μείωση των εκπομπών και στην αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας, τα λιπάσματα και τα χημικά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στη γεωργία με ρυθμό πολύ υψηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Κοιτάζοντας το μέλλον, η Κίνα βρίσκεται στο σωστό δρόμο για τη θέσπιση του σχεδίου πολιτικής για τον αγροτικό της τομέα, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους αυξανόμενους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Την επόμενη δεκαετία, οι νέες γεωργικές πρακτικές, όπως η γεωργία ακριβείας και η κάθετη γεωργία, αναμένεται να διαδραματίσουν πιο σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση του μετασχηματισμού της παραγωγής τροφίμων στην Κίνα προς μια βιώσιμη πορεία.

Ωστόσο, το μέλλον της γεωργικής παραγωγής και της επισιτιστικής ασφάλειας δεν εξαρτάται μόνο από τις κυβερνητικές πολιτικές και τις τεχνολογικές εξελίξεις, αλλά και από την ενεργό συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η διεθνής συνεργασία διαδραματίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της στο παγκόσμιο σύστημα τροφίμων.

Η Κίνα εργάζεται ενεργά για να βελτιώσει την ικανότητα προσαρμογής των αγροτών με περαιτέρω μεταρρύθμιση του συστήματος γεωργικής παραγωγής. Γίνονται επίσης συνεργατικές προσπάθειες με άλλες χώρες και περιοχές για την έρευνα, την ανταλλαγή γνώσεων και τις βιώσιμες πρακτικές, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής του συστήματος μείωσης των εκπομπών άνθρακα για την εξασφάλιση σταθερού εφοδιασμού τροφίμων για τον πληθυσμό της Κίνας. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη και εφαρμογή στρατηγικών που σχετίζονται με την επισιτιστική ασφάλεια και την κλιματική αλλαγή έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει.

Ο Yu Sheng* είναι Καθηγητής στη Σχολή Προηγμένων Γεωργικών Επιστημών και Αναπληρωτής Διευθυντής στο Νέο Ινστιτούτο Αγροτικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου του Πεκίνου.

Ο Siying Jia** είναι επιστημονικός συνεργάτης στο School of Advanced Agricultural Sciences του Πανεπιστημίου του Πεκίνου.

ΠΗΓΗ: EastAsiaForum.com

Συνέχεια ανάγνωσης

Επισιτιστική κρίση

Γιατί η Νορβηγία άρχισε να αποθηκεύει σιτηρά;

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Το Όσλο σχεδιάζει να αυξήσει τα αποθέματα σιτηρών του στους 30 χιλιάδες τόνους και θα συνάψει μια σειρά ακόμη συμβάσεων με εταιρείες κατά τη διάρκεια αρκετών ετών για να επιτύχει το απαιτούμενο ποσό μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Η Νορβηγία σχεδιάζει να δημιουργήσει 82,5 χιλιάδες τόνους αποθεμάτων σιτηρών στη χώρα μέχρι το 2030 με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία, την κλιματική κρίση, τις συνέπειες της πανδημίας COVID-19 και άλλες απειλές για την παγκόσμια ασφάλεια. Αυτό ανέφερε το Associated Press (AP).

Ο υπουργός Γεωργίας και Τροφίμων Geir Pollestad υπέγραψε αντίστοιχες συμβάσεις αποθήκευσης σιτηρών με τέσσερις εταιρείες.

Θα ισχύουν από το 2024-2025 για 25 χρόνια. Όπως τόνισε ο υπουργός που επικαλείται το πρακτορείο, τέτοια μέτρα χρειάζονται «ώστε σε μια κατάσταση κρίσης που μπορεί να προκύψει, ο πληθυσμός της Νορβηγίας να έχει αποθέματα σιτηρών για τουλάχιστον τρεις μήνες».

Σύμφωνα με το AP, αρχικά, το Όσλο σχεδιάζει να αυξήσει τα αποθέματα σιτηρών του στους 30 χιλιάδες τόνους και θα συνάψει μια σειρά ακόμη συμβάσεων με εταιρείες κατά τη διάρκεια αρκετών ετών για να επιτύχει το απαιτούμενο ποσό μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

The Hellenic Information Team

Συνέχεια ανάγνωσης

Aφρική

Αλγερία: Καλλιέργεια σιταριού στη Σαχάρα

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Η Αλγερία ενθαρρύνει τις επενδύσεις στη γεωργία της Σαχάρας και ενθαρρύνει τις δημόσιες εταιρείες να συμμετέχουν στην καλλιέργεια.

Μία από τις πιο βαθιά ριζωμένες και ταυτόχρονα, πιο ψευδείς αντιλήψεις για την ανθρωπότητα είναι ότι οι έρημοι, όπως η Σαχάρα, είναι ξηρές. Υπάρχει μικρή βροχόπτωση και δεν έχουν επιφανειακά νερά, όπως λίμνες ή ποτάμια. Επομένως, η γεωργία δεν είναι δυνατή στο έδαφός τους.

Η αλήθεια είναι ότι κάτω από την έρημο Σαχάρα υπάρχουν ωκεανοί νερού, τους οποίους ο Καντάφι προσπάθησε ήδη να εκμεταλλευτεί για να προωθήσει τη γεωργία στη Λιβύη. Τώρα η Αλγερία προσπαθεί ξανά να καλύψει τη ζήτηση για σιτάρι και να μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές από το εξωτερικό.

Η Αλγερία ενθαρρύνει τις επενδύσεις στη γεωργία της Σαχάρας και ενθαρρύνει τις δημόσιες εταιρείες να συμμετέχουν στην καλλιέργεια. Στο γεωργικό έργο της Σαχάρας συμμετέχουν ο δημόσιος κατασκευαστικός κολοσσός Cosider, η εταιρεία πετρελαίου Sonatrach και η Global Agrifood (GAF), θυγατρική της δημόσιας εταιρείας χαρτοφυλακίου Madar.

Η GAF εκμεταλλεύεται μια γεωργική παραχώρηση 2.000 εκταρίων στο Gassi Tuil, κοντά στις πετρελαιοπηγές Hassi Messaud, όπου υπάρχουν 20 αρδευτικοί άξονες και 7 γεωτρήσεις, από τις 35 που έχουν προγραμματιστεί. Πρόκειται για γεωτρήσεις βάθους 250 μέτρων που εξάγουν το νερό που είναι απαραίτητο για την άρδευση των καλλιεργειών στη μέση της ερήμου.

Εάν μια χώρα, όπως η Αλγερία, είναι ικανή να σκάψει ένα πηγάδι για την εξαγωγή πετρελαίου, μπορεί να σκάψει ένα άλλο για να εξάγει νερό. Από αέρος, η γεώτρηση ενός νέου αρτεσιανού πηγαδιού στη γεωργική παραχώρηση, δείχνει μια εντυπωσιακή ομοιότητα με τις πετρελαιοπηγές Hassi Messaud.

Στους έξι μήνες της καλλιέργειας του σιταριού, η άρδευση είναι μόνιμη. Για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητο να έρχεται ηλεκτρική ενέργεια στο πηγάδι. Ελλείψει ηλεκτρικών γραμμών, οι γεννήτριες και οι κινητές αντλίες εξασφαλίζουν την τροφοδοσία από τους γιγάντιους υδροφόρους ορίζοντες κάτω από την άμμο της Σαχάρας.

Δημιουργημένη από την κυβέρνηση της Αλγερίας το 2017, η παραχώρηση Gassi Tuil μοιάζει με δάσος αγωγών. Μια ομάδα τεχνικών εγκαθιστά νέους άξονες που παρέχονται από τη δημόσια εταιρεία Anabib. Κάθε ένας από αυτούς μπορεί να ποτίσει 30 στρέμματα και απαιτεί την κινητοποίηση ανυψωτικών γερανών για την εγκατάστασή του. Σε κοντινή απόσταση, ένα μηχάνημα σκάβει μια τάφρο από την οποία θα περάσει το ηλεκτρικό καλώδιο που είναι απαραίτητο για τη λειτουργία του αρδευτικού άξονα.

Από την πλευρά της, η Company 3A (Agro-Food Activity), θυγατρική της δημόσιας εταιρείας χαρτοφυλακίου υδρογονανθράκων Sonatrach, σκοπεύει να επεκτείνει τη γη που είναι αφιερωμένη σε στρατηγικές καλλιέργειες στο Gassi Tuil, με προτεραιότητες την καλλιέργεια δημητριακών και χουρμαδιών, καθώς και την καλλιέργεια φρούτων.

Το ότι αυτές οι δημόσιες εταιρείες έχουν ιδρυθεί στην επαρχία Ouargla δεν είναι τυχαίο. Η περιοχή έχει δει έντονες διαμαρτυρίες από άνεργους νέους. Ο διευθυντής της GAF, Lotfi Boughrara, διαβεβαιώνει ότι «το [αγροτικό] μέλλον της Αλγερίας βρίσκεται στην Αλγερινή Σαχάρα». Σύμφωνα με τον Boughrara, αυτή η περιοχή έχει τη δυνατότητα «να επιτύχει επισιτιστική αυτάρκεια και να θρέψει την Ευρώπη».

Θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο, ότι αν αυτά τα σχέδια ευδοκιμήσουν, η Αλγερία αναμένεται να αυξήσει τη γεωπολιτική της ισχύ στη περιοχή του Μαγκρέμπ και όχι μόνο.

ΠΗΓΗ: GeoEurope.org

Συνέχεια ανάγνωσης

Aφρική

Από εισαγωγέας ρωσικών σιτηρών η Τουρκία γίνεται εξαγωγέας – Η αγορά γης στην Αφρική και το λαθρεμπόριο

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Το συμβούλιο σιτηρών της Τουρκίας (Toprak Mahsulleri Ofisi ή TMO) πραγματοποιεί σήμερα 1η Φεβρουαρίου, διαγωνισμό για τη συγκέντρωση προσφορών για την εξαγωγή 150.000 τόνων σκληρού  σίτου ή σίτου για ζυμαρικά.

Η Τουρκία, πρώην εισαγωγέας σιταριού, καθίσταται επίσης εξαγωγέας φυσικού αερίου και πετρελαίου, αν και μπορεί να υπερηφανεύεται για πολύ λίγους δικούς της τέτοιους υδρογονάνθρακες.

Τον Ιούνιο του 2022, η κυβέρνηση της Τουρκίας  επέτρεψε  στην TMO να αγοράζει σιτηρά απευθείας και όχι με δημόσιους διαγωνισμούς.

Κυκλοφορεί ευρέως το ερώτημα “Ποιος θα είναι ο επόμενος Ρεζά Ζαράμπ;”, ο βασικός παράγοντας στο σχέδιο αποφυγής των αμερικανικών κυρώσεων στο Ιράν που έφερε εις πέρας ο Τουρκοϊρανός έμπορος χρυσού μαζί με την τουρκική Halkbank. Παρά τα όσα έκανε, ο εν λόγω άνθρωπος έχει φάρμα και εκπαιδεύει άλογα στις ΗΠΑ, ενώ ο συνεργός του παρά το ότι φυλακίστηκε για κάποιους μήνες στις ΗΠΑ, αυτή τη στιγμή εργάζεται επιτυχώς ξανά στην Τουρκία.

Ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2022, οι πολιτικοί της Δύσης ανακοίνωσαν μπαράζ κυρώσεων και τα μέσα ενημέρωσης προκάλεσαν μεγάλη φασαρία. Μια τέτοια φασαρία είναι χρήσιμη διότι δρα ως πραγματική “αποτρεπτική δύναμη” που τρομάζει τους πιθανούς παραβάτες αυτών των κυρώσεων. Οι ακαδημαϊκοί δεν θα χρειαστεί να ξοδέψουν πολύ καιρό σε αυτό.

Το να εμποδίζουμε τον ηγέτη της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να παραβιάζει κατά το σύνηθες τις κυρώσεις της Δύσης, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιεί Τούρκους στρατιώτες σε κάθε σύγκρουση από τη Λιβύη μέχρι το Αφγανιστάν (μια πρακτική που είναι ακόμα πιο εύκολη από την ανάπτυξη φθηνών εργαλείων μέσων ενημέρωσης) είναι “κόκκινη γραμμή”.

Το κοινό των ΜΜΕ, φυσικά, μπορεί να μην “δει” αυτό το σημαντικό σημείο, καθώς τους σερβίρεται συνεχώς ένα “μενού” που αποτελείται από “ανησυχίες” και “εντάσεις” σχετικά με τις κυρώσεις στην κάλυψη των διεθνών σχέσεων. Μέρος αυτού του παραπλανητικού σόου είναι τακτικές ιστορίες για το πώς οι αξιωματούχοι του Ερντογάν υποτίθεται ότι ανταποκρίνονται  στις πιέσεις από αξιωματούχους των ΗΠΑ μειώνοντας τις εμπορικές ροές προς τη Ρωσία που παρακάμπτουν τις κυρώσεις.

Τον Οκτώβριο του 2023, η SaskToday  ανέφερε  πώς η διεθνής αγορά σκληρού σιταριού είχε πάρει μια “άγρια” τροπή καθώς η Τουρκία είχε αναδειχθεί από το πουθενά ως σημαντική δύναμη στις εξαγωγές αυτής της ποικιλίας σιταριού.

Επίσης, τον Οκτώβριο, η παραγωγή ηλιόσπορων της Τουρκίας προβλεπόταν να συρρικνωθεί κατά 20% την εμπορική περίοδο 2023-2024 λόγω μιας επίμονης ξηρασίας που έπληξε τη σημαντικότερη περιοχή παραγωγής τέτοιων σπόρων της χώρας.

Και μια άλλη εξέλιξη: η παραγωγή σιταριού της Τουρκίας αναμένεται να αυξηθεί ενώ οι εισαγωγές της αναμένεται να μειωθούν τη σεζόν 2023/24.

Στις τελευταίες του  εκθέσεις δημητριακών  και γεωργικής  παραγωγής  που δημοσιεύθηκαν στις 12 Ιανουαρίου, το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ υπολόγισε ότι η παραγωγή σιταριού της Τουρκίας θα αυξηθεί σε 19,5 εκατ. τόνους την περίοδο εμπορίας 2023/24 από 17,25 εκατ. τόνους πριν από ένα χρόνο. Το USDA είδε επίσης τις εισαγωγές σιταριού της Τουρκίας σε 10 εκατ. τόνους, από 13 εκατ. τόνους πριν από ένα χρόνο.

Από εισαγωγέας ρωσικών σιτηρών η Τουρκία γίνεται εξαγωγέας - Η αγορά γης στην Αφρική και το λαθρεμπόριο
Το ισοζύγιο σιτηρών της Τουρκίας με τα ποσά σε εκατομμύρια τόνους. (Η περίοδος συγκομιδής υπολογίζεται από τα μέσα με τέλη Μαΐου στην πεδιάδα της Κιλικίας και τη νότια Μικρά Ασία, ως μέσα Ιουλίου)

Την περίοδο Ιουνίου 2022 έως Ιουνίου 2023, η Τουρκία παρέμεινε ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού σιταριού, με εισαγωγές να αυξάνονται σε 9,2 εκατ. τόνους από 6,8 εκατ. τόνους πριν από ένα χρόνο.

σιτάρι
Οι κορυφαίοι εισαγωγείς σιταριού από τη Ρωσία τη σεζόν 2022/23

Επίσης τη σεζόν 2022/23, η Τουρκία παρέμεινε ο κορυφαίος εισαγωγέας ρωσικών σιτηρών. Οι εισαγωγές αυξήθηκαν σε 12,6 εκατ. τόνους από 9,4 εκατ. τόνους.

σιτηρα
Οι κορυφαίοι εισαγωγείς σιτηρών από τη Ρωσία τη σεζόν 2022/23

Κατά το πρώτο μισό της σεζόν 2023/24, η Τουρκία παρέμεινε ο κορυφαίος εισαγωγέας ρωσικών σιτηρών, αν και οι εισαγωγές της μειώθηκαν σε 4,3 εκατ. τόνους από 4,9 εκατ. τόνους.

σιτηρα
Οι κορυφαίοι εισαγωγείς σιταριού από τη Ρωσία για το πρώτο μισό της σεζόν 2023/24

Η Τουρκία δεσμεύει γη

Η Τουρκία μισθώνει γεωργικές εκτάσεις σε πολλές περιοχές της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής για να τις καλλιεργήσει με απώτερο στόχο να ενισχύσει τη γεωργική παραγωγή εν μέσω αυξανόμενων παγκόσμιων ανησυχιών για την επισιτιστική ασφάλεια, είχε αποκαλύψει πριν από ενάμιση χρόνο η Hürriyet.

Η κίνηση της Τουρκίας να μισθώσει γη και να κάνει αγροτική παραγωγή στην Αφρική με τη βοήθεια του κράτους χρονολογείται από το 2013, όταν το ΑΚΡ ανέλαβε την εξουσία. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του έκπτωτου δικτάτορα Αλ Μπασίρ, ο οποίος είχε πολύ στενές σχέσεις με τον Ερντογάν όσο ήταν στην εξουσία, 500.000 εκτάρια γης μισθώθηκαν για 99 χρόνια από τον ποταμό Λευκό Νείλο στο Σουδάν. Επιπλέον, μια στρατιωτική βάση ιδρύθηκε σε μια περιοχή που παραχωρήθηκε στην Τουρκία για 99 χρόνια στο νησί Σουακίν. Το 2013, τα αφεντικά του Ομίλου Εταιρειών ELSE, Σεϊφετίν Κοτσάκ, Ιμάμ Αλτινμπάς και Κασίμ Κιουλέκ Οζ ξεκίνησαν την παραγωγή βαμβακιού σε μια έκταση 50.000 εκταρίων που μισθώθηκε για 25 χρόνια στην κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας. Προσέλαβαν εργάτες, κυρίως ντόπιους, με 30 έως 50 δολάρια το μήνα. Χάρη σε αυτά τα αφεντικά από μακριά οι ντόπιοι απέκτησαν κανονικούς μισθούς!

Φυσικά, η τουρκική παρουσία στην Αφρική δεν περιορίζεται στον αγροτικό τομέα. Ιδιαίτερα οι τομείς των κατασκευών, της ενέργειας, της εκπαίδευσης, της υγείας και του πολιτισμού είναι δημοφιλείς επενδυτικοί τομείς. Ειδικά οι κατασκευές συγκοινωνιών και υποδομών βρίσκονται στα χέρια Τούρκων επιχειρηματιών. Παρέχεται και ενθαρρύνεται χρηματοδότηση με εγγύηση του Δημοσίου σε εταιρείες που επενδύουν στην περιοχή. Λέγεται ότι η Εμινέ ταξίδεψε, είδε, ενέκρινε και δεν υπάρχει χώρος για δισταγμό. 

Υπάρχει όμως σχέδιο

Το 2014 υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ του Σουδάν και της Τουρκίας για την αύξηση της αγροτικής παραγωγής. Η συμφωνία τέθηκε σε εφαρμογή το 2015. Αποφασίστηκε να δημιουργηθεί μια “πιλοτική φάρμα” σε 12.500 εκτάρια γης στο Σουδάν. Για το σκοπό αυτό ιδρύθηκε η “Turkish Sudan International Agriculture and Livestock Inc.”, το 80% της οποίας ανήκει στην TİGEM και το 20% στο Σουδάν. Τα πράγματα πήγαιναν σύμφωνα με το σχέδιο. 

Ωστόσο, έχοντας διανύσει μικρή απόσταση στην υλοποίηση της συμφωνίας, αποδείχθηκε ότι οι εκτάσεις που θα καλλιεργούνταν ήταν υπό τον έλεγχο των τοπικών αρχών ή των φυλών και όχι της κεντρικής κυβέρνησης. Υπήρχαν χωριά στα εδάφη στα οποία έγινε η συμφωνία, και αυτά τα χωριά δεν γνώριζαν για τη συμφωνία. Ένα μέρος της γης δεν ήταν κατάλληλο για γεωργία. Υπήρχαν επίσης προβλήματα ασφαλείας, φυλές και ένοπλες συμμορίες απαιτούσαν φόρο τιμής με το όνομα “ζακάτ” [ισλαμικός ηθικώς υποχρεωτικός φόρος τιμής] από τις επιχειρήσεις που θα έμπαιναν στην περιοχή. Το χειρότερο ήταν ότι αν δεν δινόταν το ζακάτ, οι ντόπιοι θα προσπαθούσαν να το πάρουν με το ζόρι. Τέσσερα εκατομμύρια εκτάρια γεωργικής γης παρέμειναν έτσι σε αδράνεια. 

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης ρώτησαν την κυβέρνηση: “Τι θα γίνει τώρα;” Το 2020, ο Ερντογάν επιτέθηκε στους επικριτές χαρακτηρίζοντάς τους αδαείς. Ο σκοπός της ενοικίασης γης ήταν να προετοιμαστεί για τις απαιτήσεις ενός αιώνα αργότερα. “Όσοι δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί η χώρα μας νοικιάζει γη στο Σουδάν και τον Νίγηρα. Αυτή η ανήθικη νοοτροπία φαίνεται σε κάθε θέμα”.   

Υπήρχε πρόβλημα στο Σουδάν, αλλά υπήρχε άφθονη γη στο αφρικανικό κράτος. Οι συχνές επισκέψεις του Ερντογάν και της ομάδας του στην Αφρική, τα εμπορικά φόρουμ, συναντήσεις και δεκάδες πτήσεις της Turkish Airlines ήταν όλα για τον ίδιο σκοπό. 

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι οι κορυφαίες χώρες που αγοράζουν την περισσότερη γη από την Αφρική. Τα ΗΑΕ, το Κατάρ, η Ρωσία, η Ιαπωνία, το Ισραήλ και η Τουρκία βρίσκονται στο τέλος της λίστας. Το εργατικό δυναμικό είναι φθηνότερο από ότι το νερό στην ήπειρο. Υπάρχει ένα σύστημα παρόμοιο με το σύστημα τω αγάδων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, το οποίο ομολογουμένως, κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Επιπλέον, υπάρχουν επίσης πολλά ορυκτά και πετρέλαιο. Χώρες όπως το Κονγκό και το Σουδάν, που τείνουν να πωλούν και να ενοικιάζουν γη, προκαλούν το ενδιαφέρον στην ήπειρο. Αυτές οι χώρες είτε πουλούν τα εδάφη τους είτε τα μισθώνουν για περίοδο εκατό ετών. Τόσο πολύ που το Κονγκό μίσθωσε 8,1 εκατομμύρια εκτάρια γεωργικής γης, που αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο της έκτασής του. Κατά μία έννοια, έχει μεταβιβάσει την κυριαρχία των εδαφών του στα κράτη-ενοικιαστές κομμάτι-κομμάτι. Οι ενοικιαστές βρίσκονται τώρα στον πυρήνα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής της Αφρικής. 

“Αποστολή Αφρική” για την Άγκυρα

Ο προσανατολισμός της Τουρκίας προς τις αφρικανικές χώρες ξεκίνησε με το “Σχέδιο Δράσης Ανοίγματος στην Αφρική” που εκπονήθηκε το 1998. Όμως αυτό το σχέδιο, που παρέμεινε ιδέα, μετατράπηκε σε μακροπρόθεσμη δράση με την κυβέρνηση του AKP. Τουρκικές εταιρείες και η TİGEM νοικιάζουν γη για γεωργικούς σκοπούς σε αφρικανικές χώρες από το 2013. Αυτές οι χώρες περιλαμβάνουν το Σουδάν, τη Ζάμπια, την Αιθιοπία, τον Νίγηρα και τη Νιγηρία. Ωστόσο, το έργο δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί λόγω του πραξικοπήματος και της αλλαγής διαχείρισης στο Σουδάν. Στη συνέχεια, η Τουρκία μίσθωσε γη στον Νίγηρα. Εδώ θα παράγονται κτηνοτροφικές καλλιέργειες. Η πρόοδος είναι προφανής, αν και με πολύ αργά, βαριά βήματα. Τα στοιχεία της TÜİK δείχνουν ότι το εμπόριο της Τουρκίας με την αφρικανική ήπειρο αυξήθηκε από 4,3 δισ. δολάρια το 2002 σε περίπου 22 δισ. δολάρια το 2020.

Αυτά είναι σημάδια ότι η Τουρκία έχει καταστήσει πλέον εαυτόν παίκτη στην ήπειρο. Όσοι ήρθαν στην ήπειρο από την Τουρκία δεν διαφέρουν από άλλες χώρες, αλλά αν κρίνουμε από το αφήγημα που παρουσιάζουν το AKP και τα μέσα ενημέρωσης που πρόσκεινται ή ελέγχονται από αυτό, οι Τούρκοι δεν ενεργούν με ιμπεριαλιστικό ενθουσιασμό. Σκοπός είναι να βοηθηθεί η ήπειρος! Ο Αχμέτ Νταβούτογλου το εξέφρασε αυτό το 2009 όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών.”Έχουμε μια κληρονομιά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το αποκαλούν ‘νέο-οθωμανισμό’. Ναι, είμαστε Νεο-Οθωμανοί. Πρέπει να νοιαστούμε για τις χώρες της περιοχής μας. Στην πραγματικότητα, ανοιγόμαστε στη Βόρεια Αφρική. Τα μεγάλα κράτη ακολουθούν με έκπληξη. Συγκεκριμένα, η Γαλλία διερευνά το γιατί κάναμε άνοιγμα στη Βόρεια Αφρική. Έδωσα και οδηγίες. Σε όποια αφρικανική χώρα κι αν πάει ο Σαρκοζί, θα δει το κτήριο της τουρκικής πρεσβείας και τη σημαία όπου σηκώνει το κεφάλι. ‘Διατηρήστε κτήρια στα πιο όμορφα μέρη’, ήταν η οδηγία που έδωσα.

Στην πραγματικότητα, η βοήθεια και άλλες αμοιβαίες σχέσεις προχωρούν μέσω των δογμάτων του Οθωμανισμού και του Ισλαμισμού. Δηλαδή του πολιτικού Ισλάμ. Καθώς αυτό συνέβαινε, οι Γκιουλενιστές, ως η μεγαλύτερη παραθρησκευτική οργάνωση της Τουρκίας τότε, έγιναν ο μεγαλύτερος μεσάζων της παρουσίας της Τουρκίας στην Αφρική. Οι Γκιουλενιστές μπήκαν στην περιοχή με κάθε είδους μηχανισμό και εγκαταστάθηκαν με τα σχολεία και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις τους. Μετά την υποτιθέμενη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, όταν ο Ερντογάν αποφάσισε να εκκαθαρίσει τους μηχανισμούς από άτομα μη πιστά σε αυτόν, οι γκιουλενιστές κυνηγήθηκαν σχεδόν από παντού και το κενό που δημιουργήθηκε από αυτούς καλύφθηκε από το Ίδρυμα Maarif, το Ινστιτούτο Yunus Emre και το TİKA. Υποστηρίχθηκε επιπλέον από την Ερυθρά Ημισέληνο, το φιλανθρωπικό ίδρυμα İHH και το πρακτορείο Anadolu. Ο αριθμός των τουρκικών πρεσβειών στην Αφρική ήταν 12 το 2002, ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί σε 42 μέχρι το 2020. Προκειμένου να αναπτυχθεί το εμπορικό δυναμικό της Τουρκίας στην Αφρική, πολλές εταιρείες και εμπορικά ιδρύματα έχουν αλλάξει τη ρότα τους προς Αφρική. Τώρα το Συμβούλιο Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων (DEIK) έχει κοινά επιχειρηματικά συμβούλια με 45 αφρικανικές χώρες. 

Οι τουρκικές εταιρείες που επενδύουν περισσότερο στην Αφρική είναι οι εξής:  

• Summa AS: Σενεγάλη, Κονγκό, Νίγηρας, Ρουάντα
• Limak: Μοζαμβίκη, Ακτή Ελεφαντοστού,  Σενεγάλη
• Yapı Merkezi: Αιθιοπία, Τανζανία 
• Karadeniz Holding: Μοζαμβίκη, Γκάνα 
• Albayrak: Σομαλία

Η “αφρικανική εκστρατεία” της Τουρκίας, σε συνδυασμό με το λαθρεμπόριο ρωσικών σιτηρών αρχίζει και αποδίδει.

Πέτρος Κράνιας

Συνέχεια ανάγνωσης

Ινφογνώμων

Infognomon Logo

Περιηγηθείτε στα κορυφαία βιβλία του βιβλιοπωλείου μας

Προβολή όλων

Δημοφιλή