Ακολουθήστε μας

Ιστορία

Γαστρονόμος: Τι μαγείρευαν στις προσφυγικές συνοικίες της Ελλάδας του 1922;

Δημοσιεύτηκε

στις

«Στα ζαχαροπλαστεία του Μεγάλου Μπεζεστενίου μπορεί κανείς να δοκιμάσει παγωτά, γιαούρτια, ρυζόγαλα, μουαλεμπί, κρέμες, λουκούμια, σεκέρ λουκούμια, κανταΐφια, καζάν ντιπί, κουρκουμπίνια, παστελάκια, φοινίκια, δεκάδων ειδών μπακλαβάδες κ.ά. Πίσω από το τζαμί υπάρχουν πολλά κεμπαπτζίδικα με νοστιμότατα αρνίσια σουβλάκια και ντονέρ […] στην οδό Εσί Μαχκεμέ είναι συγκεντρωμένα τα γκιοζλεμετζίδικα […] ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και οι υπαίθριοι πωλητές με τα κεμπάπια, τους χαλβάδες και τα παγωμένα σερμπέτια». (Από την έκδοση «Σμύρνη. Περιηγητικός οδηγός 1922», Γιώργος Πουλημένος, εκδόσεις Μπαλτά).

 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Και ο καφές και το τσάι έπρεπε απαραιτήτως να συνοδεύονται από καλούδια: ένα ή δύο βουτήματα δεν αρκούσαν, απαιτούνταν ένα πλούσιο και χορταστικό μενού από αλμυρά και κυρίως γλυκά.
 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Οι συνταγές που μας έδωσαν είναι από τα παλιά φαμελίτικα τετράδια που κληρονόμησαν από τους γονείς τους

Η Σμύρνη ως μυθικός παράδεισος, ήταν ένας τόπος αφθονίας και ευημερίας, μια επίγεια Εδέμ, όπου το φαγητό κατείχε περίοπτη θέση στην καθημερινότητα των κατοίκων της. Από όλα τα βιβλία που ξεφύλλισα, από όλες τις διηγήσεις των ανθρώπων δεύτερης και τρίτης γενιάς – απόγονοι Σμυρνιών– αυτή την αίσθηση αποκόμισα. Προσπαθώ να διακρίνω τι είναι μύθος και τι όχι, πού υπεισέρχονται η υπερβολή και η νοσταλγία, πού λαθεύει η μνήμη και τα κάνει όλα πιο ωραία, πιο μεγάλα, καλύτερα.

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Πολίτικο τσουρέκι
Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Σμυρναίικα κουλούρια γλυκά

«Αυτά μάθαμε, αυτά μαγειρεύουμε»

«Τα φαγητά, τις συνήθειες, τα έθιμα δεν χρειάστηκε να μας τα διηγηθούν, τα ζήσαμε και τα βιώσαμε, όταν οι γονείς μας ήρθαν εδώ και ύστερα από κάποιες δεκαετίες γεννηθήκαμε και εμείς. Στη Νίκαια όπου εγκαταστάθηκαν ζούσαν κυρίως πρόσφυγες και ανάμεσά τους πολλοί Σμυρνιοί. Για την υπόλοιπη ζωή στη Σμύρνη δεν πολυμιλούσαν, τους πλήγωναν οι αναμνήσεις, αλλά ό,τι είχε σχέση με την κουζίνα το μετέφεραν στα ελληνικά εδάφη ακέραιο», μας λέει ο πρόεδρος της Ένωσης Σμυρναίων, Γιώργος Αρχοντάκης.

 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Τα κεράσματα συνοδεύουν καφέ ή τσάι
 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Η Θέλξη Μουζάκη με τα σεκέρ παρέ που έφτιαξε από συνταγή της μαμάς της

Με τέτοιου είδους ερωτήματα στο μυαλό πήγα στην Ένωση. Κουβέντα και διηγήσεις σε σχέση με την κουζίνα της Σμύρνης θα περιλάμβανε η συνάντηση. Όταν μπήκα όμως στα γραφεία, το τραπέζι ήταν στρωμένο. Ο Γιώργος Αρχοντάκης, η Κυριακή Αρχοντάκη-Μιχοπούλου και η Ντέπυ Γιούλη με υποδέχτηκαν με κουλουράκια, γλυκό κυδώνι, πίτες και λικέρ.  «Το άσπρο του καρπουζιού το περνούσαν από ασβεστόνερο για να σκληρύνει και να γίνει τραγανό και το έκαναν γλυκό του κουταλιού. Οτιδήποτε έφτιαχναν στη Σμύρνη το έφτιαχναν και εδώ μετά: τα ρεβύθια με ρύζι, τα κουλουράκια, τα τσουρέκια, τα φοινίκια τα Χριστούγεννα και τα μαντί στα επίσημα τραπέζια. Στη Σμύρνη τα μαντί τα σέρβιραν την Παρασκευή πριν από τον γάμο, στο σπίτι της νύφης σαν πρώτο πιάτο. Όλα αυτά τα έφτιαχνε η μαμά μου, τα φτιάχνω και εγώ, οι συνταγές πάνε από γενιά σε γενιά, αυτά μάθαμε, αυτά μαγειρεύουμε», συμπληρώνει η κ. Κυριακή Αρχοντάκη-Μιχοπούλου.

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Το γλυκό του κουταλιού σταφύλι το σέρβιραν στο ειδικό στρογγυλό σκεύος με κρεμασμένο το κουταλάκι γύρω γύρω. Έκαναν πολλά γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες, ποτά, στη Σμύρνη. Κυδώνι, βύσσινο φυσικά, αλλά και σταφύλι. Λικέρ, σερμπέτια, κομπόστες και γλυκά του κουταλιού υπήρχαν πάντα στα σπίτια για τους μουσαφίρηδες.
Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Τσουρέκι, καρυδόπιτα, πάστα φλόρα σε ατομικό μέγεθος: το τραπέζι που έστρωσαν οι Σμυρνιές ήταν πλουσιοπάροχο

Επίγειος παράδεισος

Ήταν όντως τόπος αφθονίας η Σμύρνη. Καραβάνια χιλιομέτρων έφταναν στην πόλη με προϊόντα από τα ενδότερα της χώρας, για να προωθηθούν στις αγορές της Ευρώπης, καθώς το λιμάνι της Σμύρνης ήταν το μεγαλύτερο της ανατολικής Μεσογείου. Τα σύκα και οι σταφίδες ήταν πρώτα στις εξαγωγές, αλλά έφευγαν από εκεί προς τη Δύση και πολλά άλλα γεωργικά προϊόντα. Τα σπίτια των προαστίων είχαν τους δικούς τους μπαξέδες και κήπους, τα μπεζεστένια, τα τσαρσιά και τα παζάρια πλημμύριζαν με τρόφιμα.

 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Η Θέμις Παπαδοπούλου, έφορος των μουσείων της Εστίας
 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Ο Ιωάννης Κ. Παπαδάτος, πρόεδρος της Εστίας Νέας Σμύρνης

Το εμπόριο προσέλκυσε πολλές εθνικότητες στην πόλη, με αποτέλεσμα η κουζίνα να δεχτεί πολλές επιρροές. Τα σκορδομακάρονα που μαγείρευαν κατά τη διάρκεια της νηστείας είναι παρόμοια με συνταγή των Ιταλών. Η Κάλυμνος, η Σάμος και η Χίος ήταν από τα πρώτα μέρη όπου κατέφυγαν οι Μικρασιάτες μετά τους διωγμούς κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και τότε τα Δωδεκάνησα ήταν υπό ιταλική κατοχή. Τα δάνεια και τα αντιδάνεια με όλες τις γειτονικές κουζίνες είναι πάμπολλα. Επίσης, υπάρχουν πολλές διαφορές με την πολίτικη κουζίνα, αλλά και πολλές ομοιότητες. Στη Σμύρνη, η κουζίνα είναι πιο ελαφριά, πιο εξωστρεφής, έχει ευρωπαϊκές επιρροές, αντικατοπτρίζοντας έτσι ακριβώς τον χαρακτήρα της πόλης.

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Η Θέμις Παπαδοπούλου, έφορος των μουσείων της Εστίας, δείχνει παλιά τετράδια συνταγών στη δημοσιογράφο του «Γ» Λίνα Καπετάνιου. Στη μέση, η Δήμητρα Βλάχου, υπεύθυνη επικοινωνίας της Εστίας.
Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Τα σεκέρ παρέ όπως τα σέρβιραν οι γυναίκες στο ολοστόλιστο τραπέζι του καφέ

Όταν η ζάχαρη γραφόταν ζάχαρι

Η μεγαλοπρεπής αίθουσα στην Εστία Νέας Σμύρνης είναι μόνο μία από τις πολλές όπου φιλοξενούνται εντυπωσιακές συλλογές αντικειμένων φερμένων από τη Μικρά Ασία. Η Θέμις Παπαδοπούλου, η ακούραστη έφορος των μουσείων της Εστίας, αναζητά συνεχώς νέα εκθέματα για τις συλλογές: ένα σερβίτσιο καφέ με χαραγμένα αρχικά, ένα μαγκάλι που χρησιμοποιούνταν για θέρμανση, πιατάκια ιζνίκ, το ειδικό σκεύος όπου σέρβιραν το γλυκό του κουταλιού. «Τίποτα δεν είναι αγορασμένο, προέρχονται όλα από σπίτια Μικρασιατών και δωρεές».

 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Η εντυπωσιακή είσοδος της Εστίας, στο κέντρο της Νέας Σμύρνης
 

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί
Σμυρναίικα κουλουράκια άγλυκα

Η Θέμις, η Θέλξη, η Νατάσα, η Δωρίτα και η Ρίτα έχουν τα πάντα καταγεγραμμένα. Έχουν αναγνωρίσει από καιρό πόσο πολύτιμο είναι το αρχείο των προγόνων τους, αλλά δεν το νιώθουν ως βαρύ φορτίο στους ώμους τους, ίσα ίσα θέλουν να το μοιραστούν με άλλους και να το καμαρώσουν. Μου δείχνουν φωτογραφίες, παλιά τετράδια με συνταγές, μου εξηγούν την αλισίβα και το βούτυρο. «Θα σου δώσουμε τις φυλαγμένες συνταγές μας, αλλά δεν θα γίνουν ίδιες, το βούτυρο που είχαν τότε δεν συγκρίνεται με αυτά της αγοράς. Όπως και η ευωδιά των μυρωδικών την άνοιξη». Κάποια αντιδρά: «Γιατί, τι έχουν τα μυρώνια που αγοράζουμε σήμερα;».

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί

Λαχανιάζουν, θέλουν να μου τα πουν όλα μαζί, για τα σουτζουκάκια και τον μπακλαβά, για τα τουρσιά και τα τραπέζια στα σμυρναίικα σπίτια με ανοιχτές τις πόρτες. Φιλόξενες και γενναιόδωρες, μου προσφέρουν να δοκιμάσω όλα τα καλά που έχουν φέρει. «Τα πιο επίσημα φαγητά ήταν το χουνκιάρ μπεγεντί και το ατζέμ πιλάφι, αυτά έκαναν στα τραπέζια. Έφτιαχναν οπωσδήποτε και γκιούλμπασι, σουτζουκάκια με πράσινες ελιές και είχαν πολλά διατηρητέα: το λάχανο το έκαναν τουρσί, τις μελιτζάνες και τις πιπεριές τις κρεμούσαν στα αμπάρια για να τις αποξηράνουν, όπως και τα αμπελόφυλλα για ντολμαδάκια». Η καθεμιά τους έχει ντουλάπες ολόκληρες με φυλαγμένες συνταγές. Μου δείχνουν τα παλιά τετράδια των μαμάδων τους, όπου η ζάχαρη γράφεται ζάχαρι και οι ποσότητες είναι σε οκάδες.

Καθεμία από τις συνταγές που ακολουθούν κρύβει και μια ιστορία. Είναι συνταγές-οικογενειακά κειμήλια, αλλά ταυτόχρονα και ιστορικά κειμήλια. Μεταφέρουν γνώση από τα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας στις προσφυγικές συνοικίες της Ελλάδας του 1922 και από εκεί επιβιώνουν στο σήμερα και μαγειρεύονται σε κουζίνες στη Νέα Σμύρνη, στη Νίκαια, στη Νέα Ιωνία. Και σε όλη την Ελλάδα.

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί

Βιβλία για την κουζίνα και τη ζωή στη Σμύρνη

Μικρασιάτικη κουζίνα, Σούλα Μπόζη, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, σελ. 406

Γεύσεις από τη Μικρά Ασία, Έλικα Παυλίδου, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ. 265

Χριστούγεννα στις αλησμόνητες πατρίδες, Έφη Γρηγοριάδου, εκδόσεις Ιδεογραφίες, σελ. 191

Εδεσματολόγιον Σμύρνης, Έφη Γρηγοριάδου, εκδόσεις Κοχλίας, σελ. 274 Σμύρνη.

Περιηγητικός οδηγός 1922, Γιώργος Πουλημένος, εκδόσεις Μπαλτά, σελ. 160

Πέντε γυναίκες από τη Σμύρνη θυμούνται τι έτρωγαν εκεί

Οι συνταγές ως πολιτισμός

Περίπου 400 αστοί πρόσφυγες από τη Σμύρνη ζούσαν το 1930 στη Νέα Σμύρνη. Δική τους πρωτοβουλία ήταν η ίδρυση λέσχης, η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Εστία Νέας Σμύρνης και οι σκοποί της ήταν η συλλογή, η μελέτη και η διάσωση του πλούτου της Μικράς Ασίας. Στο μεγαλοπρεπές μέγαρο στεγάζονται μουσεία και συλλογές, βιβλιοθήκη, μαθήματα, συναντήσεις και δεκάδες εκδηλώσεις κάθε μήνα. Ο Πρόεδρος της Εστίας, κ. Ιωάννης Κ. Παπαδάτος μας λέει: «Μεγάλωσα ακούγοντας ιστορίες για τις αλησμόνητες πατρίδες, Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Τραπεζούντα. Η επιθυμία για ένα ταξίδι επιστροφής σε εκείνα τα μέρη είναι καθημερινή. Η επιστροφή αυτή μπορεί να γίνει παροδικά μέσα από τη μαγειρική και τις μικρασιατικές συνταγές. Η διατροφή και οι συνταγές στη Μικρά Ασία ήταν αίσθημα, ήταν παράδοση… Με μία λέξη πολιτισμός. Ως πρόεδρος της Εστίας Νέας Σμύρνης, έχω μάθει με βεβαιότητα ότι οι αυθεντικές μνήμες είναι οι μόνες που διατηρούν άσβεστη τη φλόγα της αγαπημένης μας Ιωνίας».

ΠΗΓΗ: Γαστρονόμος – Καθημερινή

Συνέχεια ανάγνωσης

Ιστορία

Σαν σήμερα η Δίκη της Νυρεμβέργης: 6 ξεχασμένα γεγονότα – Μια Σοβιετική στην αγκαλιά του Γκέρινγκ – Ο στρατάρχης της Βέρμαχτ που έκαψε τους Ναζί

Δημοσιεύτηκε

στις

copyright Ap Photos

Είναι η σπουδαιότερη δίκη του 20ου αιώνα: η Δίκη της Νυρεμβέργης. Έξι ξεχασμένα γεγονότα που χαϊδεύουν τη σκόνη του χρόνου από το… σαλόνι της Ιστορίας.

Ήταν Τρίτη, μια μέρα σαν σήμερα, 1η Οκτωβρίου του 1946, όταν οι δικαστές ανακοινώνουν την ετυμηγορία τους· οι κατηγορούμενοι θα ακούσουν ανέκφραστοί τις ποινές που τους επιβάλλονται για τα απεχθή εγκλήματά τους.

Για να εκδώσει το δικαστήριο την απόφαση άκουσε 240 μάρτυρες, έλαβε υπόψη του 300.000 ένορκες καταθέσεις, διάβασε τα 2.360 αποδεικτικά έγγραφα που προσκόμισε η κατηγορούσα αρχή και τα 2.700 της υπεράσπισης, οι στενογράφοι γέμισαν 16.000 σελίδες με 4 εκατομμύρια λέξεις. Η Δίκη της Νυρεμβέργης κράτησε 218 και ήταν η πιο μεγάλη δική της Ιστορίας!

Ακόμα και σήμερα, 78 χρόνια μετά, κάποια γεγονότα που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της Δίκης ακούγονται με έκπληξη· ας διαβάσουμε 6 από αυτά.1. Η έδρα του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου ήταν στο Βερολίνο, όχι στη Νυρεμβέργη: Η σοβιετική ηγεσία επέμενε να διεξαχθεί η δίκη στο Βερολίνο όπου οι νικήτριες δυνάμεις είχαν ιδρύσει το Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου- την ανώτατη διοικητική αρχή των νικητών στο έδαφος της ηττημένης Γερμανίας.
Όμως οι Δυτικοί Σύμμαχοι επέμεναν για τη Νυρεμβέργη που βρισκόταν στην αμερικανική ζώνη κατοχής. Το Μέγαρο της Δικαιοσύνης ήταν άθικτο και συνδεόταν μέσω υπόγειας διάβασης με μια φυλακή, κάτι που δεν είχε το Βερολίνο. Ο χώρος θεωρήθηκε επίσης συμβολικός: στη Νυρεμβέργη είχαν πραγματοποιηθεί όλα τα συνέδρια του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος από το 1927. Στο τέλος επιλέχθηκε το Βερολίνο ως έδρα του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου και στις αρχές Οκτωβρίου του 1945 πραγματοποιήθηκαν εκεί- στο κτίριο του Συμμαχικού Συμβουλίου Ελέγχου- αρκετές συναντήσεις με οργανωτικά θέματα. Η πρώτη συνεδρίαση του δικαστηρίου πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο της Δικαιοσύνης στη Νυρεμβέργη στις 20 Νοεμβρίου 1945.

Κάποιοι γλύτωσαν την αγχόνη! /copyright Ap Photos
Κάποιοι γλύτωσαν την αγχόνη! /copyright Ap Photos

2. Επτά κατηγορούμενοι απέφυγαν την τιμωρία: Απαγγέλθηκαν κατηγορίες εναντίον 24 από τους πιο διαβόητους εγκληματίες των Ναζί. Από αυτούς 12 κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν σε θάνατο, όμως δύο κατάφεραν να αποφύγουν την εκτέλεση.
Ο Χέρμαν Γκέρινγκ, ο ανώτατος ηγέτης των SA, στρατηγός των στρατευμάτων των SS, υπουργός Αεροπορίας του Ράιχ και διάδοχος του Χίτλερ, καταδικάστηκε σε θάνατο. Πριν από την εκτέλεσή του, όμως, αυτοκτόνησε καταπίνοντας υδροκυάνιο.

Ο Μάρτιν Μπόρμαν, επικεφαλής της Καγκελαρίας του Ναζιστικού Κόμματος και ο προσωπικός γραμματέας του Φίρερ, καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο αφού δεν βρέθηκε για να δικαστεί. Ο Μπόρμαν φέρεται να σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια σοβιετικού βομβαρδισμού του Βερολίνου. Ωστόσο, το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ. Το 1972 ανακαλύφθηκαν λείψανα που φέρεται ότι ανήκουν στον Μάρτιν Μπόρμαν και το 1998 ένα τεστ DNA το απέδειξε.

Ο Ρόμπερτ Λέι, πρόεδρος του Γερμανικού Εργατικού Μετώπου, απαγχονίστηκε στο κελί του πριν από την έναρξη της δίκης στις 25 Οκτωβρίου 1945, λίγες μέρες μετά την παραλαβή του κλητηρίου θεσπίσματος.
Ο Γκούσταβ Κρουπ φον Μπόλεν, επικεφαλής του βιομηχανικού ομίλου «Krupp» που χρηματοδότησε και κατασκεύασε την πολεμική μηχανή των Ναζί, επικαλέστηκε ανίατη ασθένεια. Κατά τη διάρκεια μιας προκαταρκτικής ακροαματικής διαδικασίας στις 15 Νοεμβρίου 1945, πριν καν ξεκινήσει η δίκη, οι κατηγορίες εναντίον του πολυεκατομμυριούχου επιχειρηματία αποσύρθηκαν!
Τρεις άλλοι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν – ο αντικαγκελάριος Φραντς φον Πάπεν, ο Χανς Φρίτσε, επικεφαλής του Τμήματος Ραδιοφώνου του Υπουργείου Δημόσιας Διαφώτισης και Προπαγάνδας του Ράιχ και ο Ζάλμαρ Σαχτ υπουργός Οικονομικών του Ράιχ.

Τους ενοχλούσε το... φως. /copyright Ap Photos
Τους ενοχλούσε το… φως. /copyright Ap Photos

3. Κατηγορούμενοι κάθονταν στα εδώλια φορώντας γυαλιά ηλίου: Φωτογραφίες και βίντεο αρχείου από το δικαστήριο δείχνουν πολλούς συμμετέχοντες να φορούν γυαλιά ηλίου. Ο λόγος ήταν ότι ο φωτισμός στην αίθουσα του δικαστηρίου ήταν έντονος. Έτσι περιέγραψε τον φωτισμό ο Μπόρις Πολεβόι, ειδικός ανταποκριτής της εφημερίδας Pravda στο δικαστήριο, στο βιβλίο του «The Final Reckoning: Nuremberg Diaries»: «Ένα, κάπως απρόσωπο και καταπιεστικό φως, στο οποίο τα πάντα γύρω αποκτούσαν μια πρασινωπή, θανατηφόρα απόχρωση». Οι κουρτίνες σε όλα τα παράθυρα ήταν τραβηγμένες. Σύμφωνα με τον Πολεβόι, ο διοικητής της φυλακής των ΗΠΑ, συνταγματάρχης Μπάρτον Άντρους, είπε κάποτε στους δημοσιογράφους: «Θα φροντίσω να μην δει ποτέ ξανά κανένας από αυτούς τον ήλιο»! Το φως εκείνο στην αίθουσα του δικαστηρίου, προκάλεσε πόνους στα μάτια σε πολλούς, έτσι οι παρευρισκόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των κατηγορουμένων, φορούσαν μερικές φορές σκούρα γυαλιά.

Ο Ρόμαν Ρουντένκο δεν σκότωσε τον Γκέρινγκ...
Ο Ρόμαν Ρουντένκο δεν σκότωσε τον Γκέρινγκ…

4. Ο αμερικανικός Τύπος έγραψε ότι ο σοβιετικός εισαγγελέας πυροβόλησε τον Γκέρινγκ: Στις 10 Απριλίου 1946, η εφημερίδα του αμερικανικού στρατού Stars and Stripes δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ που έγραφε ότι ο σοβιετικός εισαγγελέας Ρόμαν Ρουντένκο είχε εξοργιστεί τόσο πολύ από τη συμπεριφορά του Γκέρινγκ σε μια από τις συνεδριάσεις που τράβηξε το υπηρεσιακό του περίστροφο και πυροβόλησε τον πρώην Reichsmarschall. Ωστόσο, η εφημερίδα δημοσίευσε στη συνέχεια μια διάψευση: «Η αναφορά ότι ο σοβιετικός γενικός εισαγγελέας στη δίκη πυροβόλησε τον Γκέρινγκ σε μια κρίση οργής αποδείχθηκε ότι δεν ισχύει. Σύμφωνα με έναν ανταποκριτή από τη Νυρεμβέργη, ο Γκέρινγκ είναι ζωντανός και πρόθυμος να απαντήσει στις ερωτήσεις του εισαγγελέα»! Η παρανόηση ότι ο Γκέρινγκ είχε πυροβοληθεί προήλθε από λανθασμένη ερμηνεία μιας φράσης που χρησιμοποίησε ο σοβιετικός ανταποκριτής, ο οποίος είχε αναφέρει ότι ο στρατηγός Ρουντένκο είχε «πυροβολήσει ηθικά» τον Γκέρινγκ.

Η Τατιάνα Στουπνίκοβα.
Η Τατιάνα Στουπνίκοβα.

5. Μια σοβιετική διερμηνέας ήταν η «τελευταία γυναίκα που έπεσε στην αγκαλιά του Γκέρινγκ»: Μια μέρα κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, η 24χρονη διερμηνέας Τατιάνα Στουπνίκοβα πήγαινε βιαστικά στη θέση της στην αίθουσα του δικαστηρίου. Ενώ έτρεχε στον διάδρομο, κατά λάθος γλίστρησε και κόντεψε να πέσει.
«Όταν ανέκτησα την ψυχραιμία μου και κοίταξα τον διασώστη μου, ήρθα αντιμέτωπος με το χαμογελαστό πρόσωπο του Χέρμαν Γκέρινγκ ακριβώς μπροστά μου. Κατάφερε να μου ψιθυρίσει στο αυτί: “Vorsicht, mein Kind!” («Να προσέχεις, παιδί μου!»), αφηγείται η Στούπνικοβα στα απομνημονεύματά της. Όταν η Τατιάνα μπήκε στην αίθουσα του δικαστηρίου, ένας γάλλος ανταποκριτής ήρθε κοντά της και της είπε στα γερμανικά: «Ήσουν η τελευταία γυναίκα που κράτησε στην αγκαλιά του ο Γκέρινγκ»!

Ο Πάουλους καταθέτει στη  δίκη της Νυρεμβέργης.
Ο Πάουλους καταθέτει στη δίκη της Νυρεμβέργης.

6. Στρατάρχης της Βέρμαχτ κατέθεσε ως μάρτυς της Σοβιετικής Ένωσης: Το φθινόπωρο του 1946 οι δικαστικές διαδικασίες είχαν βαλτώσει. Άρχισαν να ακούγονται ισχυρισμοί από την υπεράσπιση και τους ίδιους τους κατηγορούμενους ότι η επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας στην ΕΣΣΔ ήταν προληπτικό μέτρο. Η σοβιετική αντιπροσωπεία έπρεπε να παράσχει ισχυρά επιχειρήματα ότι η επίθεση από το Γ’ Ράιχ είχε σχεδιαστεί πολύ καιρό πριν.
Ο άνθρωπος που έδωσε την κατάθεση που χρειάζονταν οι Σοβιετικοί ήταν ο στρατάρχης Φρίντριχ Πάουλους, ο οποίος είχε παραδωθεί στο Στάλινγκραντ στις 31 Ιανουαρίου του 1943. Η σοβιετική ηγεσία έφερε με κάθε μυστικότητα τον Πάουλους στο Μέγαρο της Δικαιοσύνης για να καταθέσει. Κατά τη διάρκεια της κατάθεσής του, ο Γερμανός πρώην στρατάρχης δήλωσε: «Όλες οι προετοιμασίες για την επίθεση στην Σοβιετική Ένωση που έλαβε χώρα στις 22 Ιουνίου είχαν στην πραγματικότητα σχεδιαστεί από το φθινόπωρο του 1940»!

Το απόφθεγμα που έμεινε από τη Δίκη της Νυρεμβέργης ήταν η φράση του δικαστή Robert H. Jackson: «The Grave Responsibility of Justice» (Η βαριά ευθύνη της δικαιοσύνης) και δικαιοσύνη είχε αποδοθεί. Όσο για την τιμωρία; Ο Ευριπίδης το είχε ξεκαθαρίσει χρόνια πολλά πριν: «Σχέτλια μεν έπαθες, ανόσια δ’ ειργάσω.» (Έπαθες φρικτά, αλλά έκανες απαίσια)…

Πηγή: Έθνος

Συνέχεια ανάγνωσης

Video

1η Οκτωβρίου 1960: Ημέρα Ανεξαρτησίας της Κύπρου

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Η 1η Οκτωβρίου 1960 έχει καθιερωθεί και γιορτάζεται στην Κύπρο ως η ημέρα ανακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Κύπρου. Η Κύπρος ανακηρύσσεται ανεξάρτητο, κυρίαρχο κράτος τον Αύγουστο του 1960 με βάση τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου του 1959 και ύστερα από τον απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959) ενάντια στη βρετανική αποικιοκρατία. Στις 16  Αυγούστου 1960, η Μεγάλη Βρετανία εγκαταλείπει την κυριαρχία της στο νησί, και εγκαθιδρύεται επισήμως η Κυπριακή Δημοκρατία. Το Αρχείο της ΕΡΤ  με αφορμή την εθνική επέτειο της ανεξαρτησίας της Κύπρου προτείνει το ντοκιμαντέρ παραγωγής 1995:

ΚΥΠΡΟΣ Η ΦΕΝΑΚΗ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ

(video)


Στην εθνική επέτειο της Κύπρου, που τιμάται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου, είναι αφιερωμένη η εκπομπή που ετοίμασαν ο Κώστας Χριστοφιλόπουλος και ο Δημήτρης Πανταζόπουλος. Στην προσπάθεια να αποδοθεί η σειρά των ιστορικών γεγονότων όπως αυτά οδήγησαν από τη βρετανική κυριαρχία στην ανεξαρτησία και από την περιπετειώδη συμβίωση των κυβερνήσεων της Αθήνας με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στο πραξικόπημα του Αττίλα, τις απόψεις τους καταθέτουν: ο στενός συνεργάτης του Μακαρίου Νίκος Κρανιδιώτης, οι πανεπιστημιακοί Νεοκλής Σαρρής και Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης, ο πρέσβης ε.τ. Θέμος Στοφορόπουλος, ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης, ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Μιχαήλ Δεκλερής και ο Ευρωβουλευτής Γιάννος Κρανιδιώτης. Σχολιάζονται και αναλύονται το διπλωματικό παρασκήνιο και οι διεργασίες που οδήγησαν στις συμφωνίες Ζυρίχης- Λονδίνου και το σύνταγμα που προέβλεπαν, οι συνθήκες και η εκτέλεση του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου από την χούντα των συνταγματαρχών και ο σχεδιασμός και η εκτέλεση της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο σε δύο φάσεις με την ονομασία Αττίλας Ι και Αττίλας ΙΙ. Η εκπομπή πλαισιώνεται από πλούσιο οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό το οποίο καλύπτει το σύνολο των γεγονότων στα οποία αναφέρεται η αφήγηση.

ΠΗΓΗ: ΕΡΤ

Συνέχεια ανάγνωσης

Video

Μανώλης Κοττάκης: Αυτά περιμένατε να ακούσετε από Έλληνα πρωθυπουργό;

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Μανώλης Κοττάκης: Το τι σημαίνει γενναιότητα και σοφία μπορεί να το εξηγήσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Το δίκαιο της θάλασσας είναι μέρος του διεθνούς δικαίου. Αυτό που έχει να παρατηρήσει κανείς, είναι, ότι είναι η πρώτη φορά που Έλληνας πρωθυπουργός ανέβηκε σε βήμα και είπε, ότι το παγκόσμιο συμφέρον προηγείται του εθνικού. Ίσως να θέλει να λάβει θέση γενικού γραμματέα του ΟΗΕ. Αν το παγκόσμιο συμφέρον υπερέχει του εθνικού, γιατί δεν κάθονται οι ηγέτες της Ευρώπης σε ένα τραπέζι, για να σταματήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, αφού το πιστεύει τόσο πολύ; Επειδή δεν είπε τίποτα για την Κύπρο με αποτέλεσμα να πάει σε συνάντηση με Ερντογάν και να χαμογελά και να κάνει αστειάκια για τη γραβάτα του Φιντάν. Για τα ελληνοτουρκικά δεν είπε τίποτα, προφανώς γιατί δεν ήθελε να αποκαλύψει τι συζητάει. Βγήκε σε δεύτερη ομιλία και μίλησε για την Κύπρο, κάνοντας στην ουσία κριτική στον εαυτό του.

Αυτό που πρέπει να κάνει κάθε Έλληνας ηγέτης, όταν αναφέρεται για την Ουκρανία, είναι να τη συνδέει άμεσα με το Κυπριακό και να διαμαρτύρεται, ότι δεν υπάρχει η ίδια ευαισθησία για τη μεγαλόνησο. Εμείς έχουμε Κύπρο. Αν δεν συνδέουμε τα δύο προβλήματα, τότε τί νόημα έχει; Για να είναι στρατηγικό σταυροδρόμι η Αλεξανδρούπολη; Η Αλεξανδρούπολη ενισχύει τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ, όχι της Ελλάδας. Ο πρωθυπουργός έχει δηλώσει πως θεωρεί την Ελλάδα δεδομένο σύμμαχο του ΝΑΤΟ.

Το άρθρο στην ΕΣΤΙΑ

Οὔτε λέξη γιά τό Αἰγαῖο καί τήν μαύρη ἐπέτειο τοῦ Ἀττίλα στήν δεκαπεντάλεπτη παρέμβαση-ἔκθεση ἰδεῶν τοῦ «παγκοσμίου πολίτη» Κυριάκου Μητσοτάκη ἀπό τό βῆμα τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν! – Ἀντιθέτως ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος ἀνέπτυξε ὅλη τήν ἀτζέντα τῶν διεκδικήσεών του στήν ἀνατολική Μεσόγειο ζητῶντας ὁριοθέτηση μέ κριτήριο «τήν ἀσφάλεια τῆς ναυσιπλοΐας καί τοῦ ἐμπορίου»

Aκούγοντας κάποιος τόν κ. Μητσοτάκη, τήν περασμένη Κυριακή, νά ὁμιλεῖ στήν Γενική Συνέλευση τοῦ ΟΗΕ, ἐνόμιζε ὅτι ἀκούει κάποιον ἀξιωματοῦχο τοῦ διεθνοῦς ὀργανισμοῦ. Ὄχι τόν ἡγέτη μιᾶς χώρας ἡ ὁποία εὑρίσκεται στό ἐπίκεντρο μιᾶς τεταραγμένης περιοχῆς πού μαστίζεται ἀπό κρίσεις καί πολέμους, ἐνῶ ἀντιμετωπίζει καθημερινή ἀμφισβήτηση τῆς ἐθνικῆς της κυριαρχίας καί τῶν κυριαρχικῶν της δικαιωμάτων. Ἀντιθέτως, χθές, ὁ Ταγίπ Ἐρντογάν ἔθεσε πρό τοῦ διεθνοῦς ἀκροατηρίου ὅλα τά ζητήματα πού ἀπασχολοῦν τήν Τουρκία. Ἀπό τό Κυπριακό μέχρι τίς φιλοδοξίες του γιά ἐπέκταση σέ ὁλόκληρη τήν ἀνατολική Μεσόγειο.

Ὁ κ. Μητσοτάκης ἀναφέρθηκε σέ θέματα τά ὁποία οὐδεμία σχέση ἔχουν μέ τά ἐθνικά μας συμφέροντα. Ἄλλωστε εὐθέως τά ἔθεσε σέ δεύτερη μοῖρα, ἀναφέροντας ἐπί λέξει ὅτι «τό παγκόσμιο συμφέρον διαπερνᾶ τό μεμονωμένο συμφέρον τῶν κρατῶν». Ἴσως νά ἦταν αὐτή μιά καλή ὁμιλία, ἄν ὁ κ. Μητσοτάκης εἶχε ἱκανοποιήσει τήν φιλοδοξία νά καταλάβει κάποια θέση σέ ἕναν διεθνῆ ὀργανισμό, δέν ἦταν ὅμως αὐτό πού περίμενε κανείς νά ἀκούσει ἀπό τόν Πρωθυπουργό τῆς Ἑλλάδος. Θυμίζουμε λοιπόν ὅτι ἀναφέρθηκε στά ζητήματα τοῦ περιβάλλοντος λέγοντας μεταξύ ἄλλων:

«Τό ἔργο δέν εἶναι εὔκολο, ἐνῶ καί τό διακύβευμα εἶναι πολύ μεγάλο. Σήμερα», συνέχισε, «φτάσαμε στήν ἑπομένη μεγάλη κρίση. Τό Σύμφωνο, γιά τήν ὁποῖο γίνεται αὐτή ἡ Σύνοδος, ἀντιπροσωπεύει τήν παγκόσμια συναίνεση γιά τό ζήτημα», εἶπε ὁ Πρωθυπουργός καί ἐπισήμανε ὅτι χρειάζεται δράση σέ ἐθνικό καί συλλογικό ἐπίπεδο καθώς «τό παγκόσμιο συμφέρον διαπερνᾶ τό μεμονωμένο συμφέρον τῶν κρατῶν», ἐνῶ ὁμίλησε γιά «ἀποκατάσταση τῆς ἐμπιστοσύνης στήν παγκόσμια διακυβέρνηση»!

Οὔτε λέξη γιά τήν Ἑλλάδα. Οὔτε λέξη γιά τήν Κύπρο. Οὔτε λέξη γιά τό Αἰγαῖο. Ἀπεναντίας ὁ Ταγίπ Ἐρντογάν ἀνέπτυξε ὅλη του τήν ἀτζέντα. Ἔθεσε προκλητικά ὅλα τά ζητήματα πού ἀπασχολοῦν τήν Τουρκία ἀρχίζοντας ἀπό τήν ἀπαίτηση γιά ἀναγνώριση τοῦ ψευδοκράτους γιά νά φθάσει μέχρι τήν ὁριοθέτηση θαλασσίων ζωνῶν, ὅπου ἔθεσε ζητήματα ξένα πρός τίς προβλέψεις τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου, ὅπως αὐτά τῆς ἀσφαλείας τῆς ναυσιπλοΐας καί τοῦ ἐμπορίου.

Ἄρχισε μέ τήν Κύπρο λέγοντας τά ἑξῆς ἀσύστολα ψέματα, ἐπί τῶν ὁποίων δέν ὑπῆρξε ἀντίκρουσις: «Ἔχουν περάσει 50 χρόνια ἀπό τήν “εἰρηνευτική ἐπιχείρηση” τῆς Κύπρου καί 61 χρόνια ἀπό τότε πού προέκυψε τό Κυπριακό ζήτημα. Ἀπό ἐκείνη τήν ἡμέρα μέχρι σήμερα, στό νησί ἐπικρατεῖ εἰρήνη καί γαλήνη. Πλέον τό μοντέλο τῆς ὁμοσπονδίας ἔχει χάσει τελείως τήν ἰσχύ του. Στό νησί ὑπάρχουν δύο ξεχωριστά κράτη καί δύο ξεχωριστοί λαοί. Πρέπει νά καταγραφεῖ ἐκ νέου ἡ κυριαρχική ἰσότητα καί τό ἰσότιμο διεθνές καθεστώς τῶν Τουρκοκυπρίων, πού ἀποτελοῦν τά κεκτημένα δικαιώματά τους, καί νά τερματιστεῖ ἡ ἀπομόνωση. Σήμερα, καλῶ καί πάλι τή διεθνῆ κοινότητα νά ἀναγνωρίσει τήν Τουρκική Δημοκρατία τῆς Βόρειας Κύπρου (ΤΒΔΚ) καί νά συνάψει διπλωματικές, πολιτικές καί οἰκονομικές σχέσεις».

Καί συνέχισε μέ τήν τουρκική πρόθεση ἐπεκτάσεως τῆς ἐπιρροῆς της στήν ἀνατολική Μεσόγειο: «Θέλουμε νά δοῦμε τό Αἰγαῖο Πέλαγος καί τήν ἀνατολική Μεσόγειο ὡς μιά περιοχή σταθερότητας καί εὐημερίας, ὅπου τά νόμιμα συμφέροντα ὅλων τῶν ἐνδιαφερομένων μερῶν (σ. «Ἑστίας»: παραπομπή στήν συμφωνία τῆς Μαδρίτης) γίνονται σεβαστά. Εἶναι πρός τό κοινό συμφέρον ὁλόκληρης τῆς περιοχῆς νά ἀναπτυχθεῖ συνεργασία, ἰδίως ὅσον ἀφορᾶ τήν ὁριοθέτηση τῶν θαλάσσιων δικαιοδοσιῶν σύμφωνα μέ τό Διεθνές Δίκαιο, τήν ἐλευθερία καί τήν ἀσφάλεια τῆς ναυσιπλοΐας καί τοῦ θαλάσσιου ἐμπορίου. Ἡ Τουρκία εἶναι ἕτοιμη γιά ἐποικοδομητική συνεργασία σέ ὅλα τά θέματα, ἰδίως στόν τομέα τῆς ἐνέργειας καί τοῦ περιβάλλοντος. Περιμένουμε τήν ἴδια προσέγγιση ἀπό τούς γείτονές μας. Ὡς ἡ χώρα μέ τή μεγαλύτερη ακτογραμμή στήν ἀνατολική Μεσόγειο, ὁ ρόλος-κλειδί τῆς Τουρκίας δέν μπορεῖ νά ἀμφισβητηθεῖ. Ἡ Τουρκία ἔχει δικαιώματα στήν ὑφαλοκρηπῖδα πού ἔχει ἀνακηρυχθεῖ στά βόρεια καί δυτικά τοῦ νησιοῦ τῆς Κύπρου καί οἱ Τουρκοκύπριοι ἔχουν δικαιώματα γύρω ἀπό ὁλόκληρο τό νησί».

Καί μετά τήν ὁμιλία αὐτή, προσῆλθε ὁ κ. Ἐρντογάν στήν προγραμματισμένη συνάντηση μέ τόν κ. Μητσοτάκη. Μόλις μισή ὥρα διήρκεσε ἡ συνάντησις αὐτή καί οἱ πληροφορίες πού ὑπῆρξαν ἀμέσως μετά ἀνέφεραν ὅτι συνεφωνήθη νά ἐντατικοποιηθεῖ συνεργασία γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ μεταναστευτικοῦ καί νά ὑπάρξει σύγκλησις τοῦ ἀνωτάτου συμβουλίου συνεργασίας τῶν δύο χωρῶν τόν Ἰανουάριο. Ἐν τῷ μεταξύ θά ἔλθει στήν Ἀθήνα ὁ Τοῦρκος ὑπουργός Χακάν Φιντάν γιά νά συναντηθεῖ μέ τόν Ἕλληνα ὁμόλογό του Γιῶργο Γεραπετρίτη. Ἐπαναβεβαιώθηκε ἡ ἐντολή πού ἔχει δοθεῖ στούς δύο ὑπουργούς γιά διερεύνηση κοινοῦ ἐδάφους ὡς πρός τό ἐάν μπορεῖ νά ξεκινήσει συζήτησις γιά τήν ὁριοθέτηση ΑΟΖ καί ὑφαλοκρηπῖδος καθώς καί γενικώτερα τῶν θαλασσίων δικαιοδοσιῶν ἐπί τῇ βάσει τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου. Αὐτό τοὐλάχιστον ἀνέφεραν πηγές προσκείμενες στήν ἑλληνική πλευρά.

Συνέχεια ανάγνωσης

Ινφογνώμων

Infognomon Logo

Περιηγηθείτε στα κορυφαία βιβλία του βιβλιοπωλείου μας

Προβολή όλων

Δημοφιλή