Πολιτισμός
Η κοσσάρ πιν’ νερόν και τερεί ‘ς σον ουρανόν! Μια θεολογική προσέγγιση της ποντιακής παροιμίας
Του Γεωργίου Τσακαλίδη*
Δύο είναι οι πηγές από τις οποίες αντλεί τη διδασκαλία και τις αλήθειες της η ορθόδοξη θεολογία: Η μία είναι η Αγία Γραφή και η άλλη η Ιερή Παράδοση. Μπορεί να υπάρξει θεολογική προσέγγιση σε παροιμίες λαών που διατυπώνουν συνήθως λαϊκές δοξασίες! Η απάντηση είναι ναι, όταν οι παροιμίες αυτές είναι είτε εμπνευσμένες, είτε επηρεασμένες, είτε εναρμονισμένες προς τις δύο αυτές πηγές, τις γραφικές ή παραδοσιακές.
Είναι σύνηθες φαινόμενο στις ποντιακές παροιμίες να χρησιμοποιούν συνήθειες και ενστικτώδεις ενέργειες ζώων για να εκφράσουν αλήθειες με θεολογικό περιεχόμενο. Προκειμένου π.χ. να εκφράσουν τη μικρή και πολύ σχετική αξία του χρήματος γράφει μια ποντιακή παροιμία: «Τα παράδες πα ντο αξίαν έχ’νε; Σύρτσ’ ατα σα σκυλία εμπροστά και ’κι τερούν’ ατα», δηλαδή τι αξία έχουν τα χρήματα; Τα ρίχνεις στα σκυλιά και δεν τα κοιτάζουν.
Τραγούδι ή παροιμία;
Να διευκρινίσουμε στο σημείο αυτό ότι η ρήση της επικεφαλίδας «η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί σον ουρανόν» αποτελεί και την αρχή ενός ποντιακού τραγουδιού, πολύ διαδεδομένου μεταξύ των Ποντίων. Άλλοι κατατάσσουν τη φράση στις ποντιακές παροιμίες[1] και άλλοι στα τραγούδια. Νομίζω όμως ότι, όπως συμβαίνει και με άλλα ποντιακά τραγούδια δανείστηκε ο συγγραφέας την αρχαία παροιμία, την οποία έθεσε ως αρχή του τραγουδιού του. Η παροιμία έγινε τραγούδι και όχι το τραγούδι παροιμία.
Στην υπόψη παροιμία κρύβονται σπουδαίες θεολογικές αλήθειες, τις οποίες θέλει να αναδείξει και ο συγγραφέας του παρόντος άρθρου.
Οι στίχοι ενός heavy metal τραγουδιού
Η συνέχεια του τραγουδιού βέβαια κατ’ ουδένα τρόπο συμφωνεί με την ορθόδοξη θεολογία. Είναι προτιμότερο να αγνοήσουμε τις φράσεις που ακολουθούν, γιατί είναι προσθήκες νεωτέρων τραγουδοποιών, τις οποίες χαρακτηρίζει η διονυσιακή ελευθεροστομία. Αντίθετα αποδίδουν ορθότερα και εγγίζουν το θεολογικό περιεχόμενο της παροιμίας οι στίχοι του μουσικοσυνθέτη ενός σύγχρονου heavy metal τραγουδιού, του Γιάννη Κοτσαπουικίδη με ρεφραίν «η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί σον ουρανόν». Καταχωρώ τους απομαγνητοφωνημένους στίχους του τραγουδιού και ομολογώ ότι είναι ίσως πρώτη φορά που οι στίχοι ενός heavy metal τραγουδιού μου άρεσαν και με συγκίνησαν περισσότερο από τους στίχους ενός ψευδο-παραδοσιακού ποντιακού.
«Είναι ένας Θεός ψηλά και μας κοιτάζει,
μα το βλέμμα όλων στο κενό.
Η αδιαφορία όλους μας σκεπάζει
μόνο τα πουλιά βλέπουν ουρανό.
Είναι ένας Κριτής, που δίκαια δικάζει,
με τη ζυγαριά να ισορροπεί.
Κι ο έξω από ’δω γελάει, φλόγες βγάζει,
μόνο τα πουλιά κοιτάν στον ουρανό.
Η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί σον ουρανόν(2).
Όλα τα έφτιαξα ιδανικά για σένα
σ’ ένα τόπο τόσο μαγικό!
Θα μπορούσες να τα είχες όλα,
να μη πονάς εσύ ούτε κι εγώ.
Η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί σον ουρανόν(2).
Σου ’δωσα πνοή απ’ την πνοή μου,
σ’ έφτιαξα με χώμα και νερό.
Να ’χεις συντροφιά αιώνια μαζί μου,
Μα ποτέ δεν στράφηκες στον ουρανό.
Η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί σον ουρανόν(7)[2].
Μια ορνιθολογική προσέγγιση της παροιμίας
Πριν όμως προσεγγίσουμε θεολογικά την παροιμία ας εξετάσουμε την κτηνιατρική πλευρά της. Τίθεται το ερώτημα πως εξηγεί η κτηνιατρική επιστήμη την κίνηση της όρνιθας, αμέσως μόλις πιει νερό να ανασηκώνει το κεφάλι της προς τα πάνω (προς τον ουρανό). Αναζήτησα στο διαδίκτυο μια απάντηση στο ερώτημα αυτό. Ανακάλυψα άρθρο με τίτλο: «50 αποκαλυπτικά πράγματα για τις κότες»[3]. Ενώ το άρθρο απαντά σε πλήθος ερωτημάτων και δίνει πενήντα διαφωτιστικές πληροφορίες για τις κότες και τα κοτόπουλα, όπως: πόσος είναι ο παγκόσμιος πληθυσμός τους, πότε και που εξημερώθηκε η κότα, πόσα αυγά μπορεί να γεννήσει ετησίως ή ημερησίως, ποιο είναι το ρεκόρ γεννήσεων το χρόνο, σε ποια θερμοκρασία σχηματίζεται και σε ποια γεννιέται το αυγό και σε πολλά άλλα δευτερεύουσας σημασίας ερωτήματα, για την κίνηση αυτή, με την οποία ασχολείται η ποντιακή παροιμία, δεν δίνει καμιά σχετική πληροφορία[4].
Κατέφυγα σε φίλους κτηνιάτρους, οι οποίοι δικαιολόγησαν ως εξής την κίνηση αυτή της κότας. Ο ένας μου είπε: «Η κότα μαζί με το νερό καταπίνει και μικρά χαλικάκια, απαραίτητα για τη χώνεψη της τροφής της. Προκειμένου να διευκολυνθεί η κατάποσή τους, είναι αναγκαία η κίνηση αυτή». Ο άλλος μου είπε: «Η κότα δεν διαθέτει μάγουλα σαν τον άνθρωπο, για να μπορέσει να συγκρατήσει το νερό. Γι αυτό και είναι απαραίτητη η κίνηση αυτή προς διευκόλυνση της κατάποσης».
Η ευγνωμοσύνη του πλάσματος προς τον Πλάστη
Όποια κι αν είναι η ορνιθολογική αλήθεια και απάντηση για την κίνηση αυτή της κότας, η ποντιακή λαϊκή ψυχή είδε στην κίνηση αυτή την ευγνωμοσύνη του αθώου αυτού πλάσματος απέναντι στον Δημιουργό του[5]. Μια ευγνωμοσύνη που δεν επιδεικνύεται πάντοτε από την κορωνίδα των δημιουργημάτων, που είναι ο άνθρωπος. Αυτή τη στάση του ανθρώπου ψέγουν εξ άλλου και οι στίχοι του Κοτσαπουικίδη στο τραγούδι που μνημονεύσαμε πιο πάνω.
Τη στάση του αγνώμονα ανθρώπου. ενώ απολαμβάνει τα αγαθά που του παρέχει ο Θεός, ακούσαμε να επικρίνει επανειλημμένα σε κηρύγματά του ο κορυφαίος των σύγχρονων ιεροκηρύκων της Ελλάδας, ο μακαριστός επίσκοπος Φλωρίνης Αυγουστίνος. Συγκρίνοντας μάλιστα τη συμπεριφορά του ανθρώπου, που απολαμβάνει αδιάφορα ή και βλασφημώντας τον Δημιουργό του, με τη συμπεριφορά της κότας, έλεγε: «Η κότα πίνει νερό και ευχαριστεί το Θεό. Ο άνθρωπος όμως βλαστημάει το Θεό την ώρα που απολαμβάνει τα αγαθά του Θεού». Υπενθύμιζε δε τον λόγο του προφήτου Ησαΐα: «ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ· Ἰσραὴλ δέ με οὐκ ἔγνω καὶ ὁ λαός με οὐ συνῆκεν»[6]. Δηλαδή: Το βόδι γνωρίζει τον ιδιοκτήτη του και ο όνος γνωρίζει το παχνί-ιδιοκτησία του κυρίου του· ο ισραηλιτικός όμως λαός δεν με αναγνωρίζει ως κύριό του, δεν έχει ούτε στοιχειώδη κατανόησι για μένα.
Η επιρροή του Αποστόλου Παύλου
Η ποντιακή αυτή παροιμία είναι προφανώς επηρεασμένη από τους λόγους του Μικρασιάτη Αποστόλου Παύλου: «Είτε ουν εσθίετε είτε πίνετε είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξαν Θεού ποιείτε»[7]. Είτε τρώτε, είτε πίνετε είτε κάνετε οτιδήποτε άλλο, όλα να τα κάνετε για τη δόξα του Θεού. Η προτροπή αυτή του Αποστόλου Παύλου προϋποθέτει την αποδοχή της αλήθειας ότι δημιουργός και χορηγός όλων των αγαθών είναι ο Θεός, τον οποίο οφείλει να δοξάζει ο άνθρωπος με κάθε ενέργειά του. Σχολιάζοντας τους στίχους αυτούς του Αποστόλου Παύλου «ο μεγαλύτερος ερμηνευτής της Ανατολής»[8], και πολυγραφότατος συγγραφέας Θεοδώρητος Κύρου, παρατηρεί: «Καλώς άπαντα περιέλαβε και το καθίσαι και το βαδίζειν και το διαλέγεσθαι και το ελεείν και το παιδεύειν»[9]. Δηλαδή: Σωστά περιέλαβε τα πάντα. Και το πώς κάθεται και το πώς βαδίζει και το πώς συζητά και το πώς ελεεί και το πώς παιδαγωγεί. Τα πάντα να γίνονται προς δόξα Θεού.
Με κάθε ενέργεια και δραστηριότητά του ο άνθρωπος οφείλει να δοξάζει το Θεό. Οφείλει να Τον δοξάζει όχι μόνο από τυπικό καθήκον, αλλά επειδή το αισθάνεται ο ίδιος ως ενδόμυχη ανάγκη και επειδή αυτό δίνει πρόσθετη, ορθότερα πολλαπλασιαστική αξία σ’ αυτό που κάνει και σ’ αυτό που απολαμβάνει, από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα. Δοξάζει ο πιστός τον Θεό τρώγοντας τον επιούσιο άρτο και αυτό κάνει το ψωμί που τρώγει νοστιμότερο. Συνδέοντάς το με το Θεό το αισθάνεται ως ξεχωριστή δωρεά του Θεού για τον ίδιο. Δοξάζει το Θεό πίνοντας το νερό και αυτό κάνει το νερό που πίνει δροσιστικότερο, επειδή το συνδέει με τη πηγή κάθε ευλογίας. Αυτή η πηγή αυξάνει τη ζωογόνο δύναμη του νερού. Αυτός που το δοκιμάζει νοιώθει τη δροσιά του ως «δρόσο Αερμών»[10], τη δροσιά δηλαδή που ένοιωθε ο οδοιπόρος του όρους Αερμών, όταν έφτανε στην κορυφή του βουνού ύστερα από την κοπιαστική οδοιπορία και δεχόταν τις πρώτες απαλές και δροσιστικές ριπές του πνέοντος ανέμου.
Η σύνδεση επίγειου και ουράνιου στις προσευχές της Εκκλησίας
Πολύ εύστοχα συνέδεσε η Εκκλησία την «βρώση» και την «πόση» των πιστών με ειδική ευχή τόσο πριν όσο και μετά το φαγητό, προκειμένου να γεύονται και να απολαμβάνουν οι πιστοί το φαγητό και το νερό τους σε όλη την πληρότητά τους. Πριν το μεσημεριανό φαγητό απαγγέλλεται η ευχή: «Χριστέ, ο Θεός ημών ευλόγησον την βρώσιν και την πόσιν των δούλων σου ότι άγιος ει πάντοτε, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν»[11]. Και μετά το φαγητό: «Ευχαριστούμεν Σοι, Χριστέ, ο Θεός, ότι ενέπλησας ημάς των επιγείων Σου αγαθών. Μη στερήσεις ημάς και της επουρανίου σου βασιλείας, αλλ’ ως εν μέσω των μαθητών σου παρεγένου Σωτήρ, την ειρήνην διδούς αυτοίς, ελθέ και μεθ’ ημών και σώσον ημάς. Αμήν»[12]. Παρόμοιες δοξολογικές ευχές είναι καθιερωμένες και για το βραδινό φαγητό[13].
Ο πιστός σ’ αυτή την ατμόσφαιρα απολαμβάνει μαζί με τα επίγεια και τα ουράνια αγαθά. Αφού ευχαριστεί το Θεό η όρνιθα για το νερό που πίνει, δεν είναι λογικό να τον ευχαριστεί πολύ περισσότερο ο λογικός άνθρωπος!
Ως ελάχιστη ένδειξη ευγνωμοσύνης προς το Θεό, όταν δεν γνώριζαν τις εκκλησιαστικές ευχές, οι πιστοί στον Πόντο σταυροκοπιούνταν πριν και μετά το φαγητό. Αν κάποιο παιδί έβαζε κάτι στο στόμα του πριν την προσευχή στο τραπέζι έλεγε ο πατέρας ή η μητέρα «ασταύρωτα ’κι βάλουμε τηδέν σο στόμαν εμουν». Δεν βάζουμε τίποτε στο στόμα μας προτού κάνουμε το σταυρό μας.
Οι διαπροσωπικές σχέσεις των συζύγων και η αντίθεση της ορθόδοξης θεολογίας στον γάμο ανθρώπων του ιδίου φύλου
Όχι μόνο το ψωμί και το νερό απολαμβάνει με περισσότερη ένταση και πληρότητα ο άνθρωπος όταν τα συνδέει με το Θεό και επικαλείται την ευλογία Του, αλλά και κάθε τι που τον ηδύνει, αφού πηγή όλων των ηδέων είναι ο Θεός. Εκείνος που συνδέει όλα τα ηδέα με το Θεό γνωρίζει να απολαμβάνει με περισσότερη και ξεχωριστή ένταση και ευλογία και τις διαπροσωπικές συζυγικές σχέσεις. Γίνεται ηδύγλωσσος και τερπνός προς τον/την σύζυγο. Δεν απομονώνει την ηδονή από την όλη διαπροσωπική σχέση, αλλά ανάγει και συνδέει τα πάντα με τον χορηγό όλων των ηδέων. Ιδιαίτερα όταν αυτή η συνάφεια έχει ως ιερό αποτέλεσμα τη δημιουργία ανθρώπου. Τότε παύει να είναι η συνάφεια αυτή μια αποκλειστικά σαρκική σχέση, αφού μέσω αυτής καθίσταται ο άνθρωπος συν-δημιουργός του Θεού.
Να γιατί είναι αντίθετη στις μέρες μας η ορθόδοξη θεολογία με την επιδίωξη της Κυβέρνησης καθώς και άλλων πολιτικών σχηματισμών να ανυψώσουν τη συμβίωση ανθρώπων του ιδίου φύλου σε γάμο. Από τη σχέση αυτή δεν είναι δυνατόν να προκύψει καρπός συνδημιουργίας με το Θεό. Είναι μία σχέση καταδικασμένη στη σαρκικότητα και μάλιστα στη μη φυσιολογική, απ’ την οποία λείπει το στοιχείο της συμπληρωματικότητας και της ένωσης των φύλων[14]. Μιας ένωσης από την οποία, όπως παρατηρεί ο Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος, προκύπτει «το θαύμα της ζωής», της δημιουργίας ενός νέου ανθρώπου, που ἔρχεται στὸν κόσμο «με αἰώνια προοπτικὴ»[15]. Στις διαπροσωπικές σχέσεις των συζύγων δεν μπορεί να υπάρξει πιο υπέροχο συναίσθημα από το συναίσθημα της συν-δημιουργίας με το Θεό!
Αξίζει όντως να υψώνει το βλέμμα του ο άνθρωπος στον ουρανό γεμάτος ευγνωμοσύνη για όλα τα αγαθά που του χορηγεί ο Θεός. Σαν την «κοσσάρα, που «πίν’ νερόν και τερεί σον ουρανόν[16]».
*Ο Γεώργιος Τσακαλίδης είναι Δρ. Θεολόγος-Θρησκειοπαιδαγωγός, Επ. Σχολικός Σύμβουλος Θεολόγων.
Βιβλιογραφία
- Μητροπολίτης Μεσογαίας & Λαυρεωτικῆς Νικόλαος, Εκκλησία και η θέσπιση γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, Ὁμιλία στὴν Ἔκτακτη Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 23 Ἰανουαρίου 2024
- Προσευχητάριον Κεχαριτωμένης, Ι. Ησυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου, 8η έκδ. 2010
- Τρεμπέλα Π., Υπόμνημα εις τας επιστολάς της Κ. Διαθήκης, τ. Α΄
- Χριστοφορίδης Στάθη Χριστόφορος, Γνωμικά, Παροιμίες, Εκφράσεις, Θεσσαλονίκη 2014
- https://www.google.com/search?q=%CE%97+%CE%BA%CE%BF%CF%83%CE%AC%CF%81%CE%B1+%CF%80%CE%AF%CE%BD%27+%CE%BD%CE%B5%CF%81%CF%8C%CE%BD+%CE%BA%CE%B1%CE%B9+%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CE%AF+%CF%83%CE%BF%CE%BD+%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CE%BD%2C+%CF%83%CE%B5+%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE+havy+metall&oq=%CE%97&aqs=chrome.0.69i59l2j69i57j0i131i433i512j0i3j69i65j69i61l2.3761j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8#fpstate=ive&vld=cid:a755b0a2,vid:_6nnD0UjfsM,st:0
[1] Σύγκρ. Χριστοφορίδης Στάθη Χριστόφορος, Γνωμικά, Παροιμίες, Εκφράσεις, Θεσσαλονίκη 2014, 73
[2] Για τη μουσική απόδοση των στίχων αυτών σύγκρ. https://www.google.com/search?q=%CE%97+%CE%BA%CE%BF%CF%83%CE%AC%CF%81%CE%B1+%CF%80%CE%AF%CE%BD%27+%CE%BD%CE%B5%CF%81%CF%8C%CE%BD+%CE%BA%CE%B1%CE%B9+%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B5%CE%AF+%CF%83%CE%BF%CE%BD+%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CE%BD%2C+%CF%83%CE%B5+%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE+havy+metall&oq=%CE%97&aqs=chrome.0.69i59l2j69i57j0i131i433i512j0i3j69i65j69i61l2.3761j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8#fpstate=ive&vld=cid:a755b0a2,vid:_6nnD0UjfsM,st:0
[3] Σύγκρ. https://petfan.gr/blog/50_apokaluptika_pragmata_gia_tis_kotes-b167.html
[4] Σύγκρ. ό. π.
[5] Στη συλλογή του Χριστοφορίδη μάλιστα καταχωρείται η παροιμία ελαφρά τροποποιημένη: « Η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί σον Θεόν κιαν», που αποδίδει άμεσα την ευγνωμοσύνη της κότας στο Θεό. Σύγκρ. Χριστοφορίδης Στάθη Χριστόφορος. Γνωμικά, Παροιμίες, Εκφράσεις, 73.
[6] Ησ. 1,3
[7] Δες 1.Κορ.10,31
8 https://www.google.com/search?q=%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CF%8E%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%82+%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85%2C+%C2%AB%CE%BF+%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AE%CF%82+%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%82%C2%BB&oq=%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CF%8E%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%82+%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85%2C+%C2%AB%CE%BF+%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82+%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AE%CF%82+%CF%84%CE%B7%CF%82+%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%82%C2%BB&aqs=chrome..69i57j0i546i649j0i512i546.57912j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8
[9] Σύγκρ. Τρεμπέλα Π., Υπόμνημα εις τας επιστολάς της Κ. Διαθήκης, τ. Α΄ σ. 345.
[10] Ψαλμ. 132,3
[11] Προσευχητάριον Κεχαργτωμένης, Ι. Ησυχαστηρίου Κεχαριτωμένης Θεοτόκου, 8η έκδ. 2010, 55
[12] Ό. π. 56
[13] Σύγκρ. ό.π. 57
[14] Σύγκρ. Μητροπολίτης Μεσογαίας & Λαυρεωτικῆς Νικόλαος, Εκκλησία και η θέσπιση γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, Ομιλία στην Έκτακτη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, 23 Ιανουαρίου 2024, σ. 9
[15] Σύγκρ. ό. π.
[16] Σύμφωνα μάλιστα με τη Συλλογή παροιμιών του Χριστοφορίδη «Η κοσσάρα πίν’ νερόν και τερεί σον Θεόν κιαν». Σύγκρ. Χριστοφορίδης Στάθη Χριστόφορος. Γνωμικά, Παροιμίες, Εκφράσεις, 73.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Πολιτισμός
Βαθιά σιωπή! Θλίψη και πένθος – Έφυγε ο σπουδαίος Μίμης Πλέσσας λίγο πριν κλείσει τα 100
Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή με μία συγκινητική ανάρτησή της, η σύζυγός του, Λουκίλα Καρρέρ Πλέσσα.
Μίμης Πλέσσας: “Έπεσε βαθιά σιωπή”. Έφυγε από τη ζωή, λίγο πριν συμπληρώσει τα 100, ο σπουδαίος συνθέτης, μουσικός και πιανίστας Μίμης Πλέσσας, βυθίζοντας σε θλίψη τον καλλιτεχνικό χώρο, αλλά και όλους τους Έλληνες.
Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή με μία συγκινητική ανάρτησή της, η σύζυγός του, Λουκίλα Καρρέρ Πλέσσα.
Το συγκινητικό αντίο της συζύγου του
Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή με μία συγκινητική ανάρτησή της, η σύζυγός του, Λουκίλα Καρρέρ Πλέσσα. «Και ξαφνικά ‘Επεσε βαθεια σιωπή…’…..’Κι εσύ δεν θα’σαι πλαι μου Αστέρι της Ζωής μου…’ ….θά εισαι πάντα μέσα μου και θα με προστατεύεις από εκεί ψηλά…..μέχρι να ανταμώσουμε και παλι Ψυχή μου. ‘Πέρασαν τόσα καλοκαίρια…βρεξαν τη στράτα μας φωτιές’ σε αυτό το κοινό ταξίδι ΖΩΗΣ που έφτασε στο τέλος του μέχρι να ανταμώσουμε και να το ξανακάνουμε…. Ευγνώμων για όλα…. Σε ευχαριστώ για όλα…. Σε λατρεύω για πάντα…..Γιατί η Αγάπη δεν εχει ημερομηνία λήξης. Καλό ταξίδι Ψυχή μου …..Καλή μας Αντάμωση» έγραψε συγκεκριμένα.
Οι σπουδές, η μουσική και η δημιουργία
Ο Μίμης Πλέσσας είχε γεννηθεί στην Αθήνα στις 12 Οκτωβρίου 1924. Φοίτησε στο Λεόντειο Λύκειο και στη συνέχεια σπούδασε Χημεία στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ακολούθως έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Χημεία στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου το 1952, σε ηλικία 28 ετών, τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο μουσικής του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, ενώ την επόμενη χρονιά κατετάγη πέμπτος πιανίστας στις ΗΠΑ. Το 1952 άρχισε επίσης την ενασχόληση του με τη σύνθεση και από το 1956 ως μαέστρος και συνθέτης. Διακρίθηκε επτά φορές διεθνώς (Βαρκελώνη το 1960, Βαρσοβία το 1962, Βέλγιο το 1963, Ιταλία (Άλτο Μόντε) 1964, ΗΠΑ το 1965, Παρίσι το 1968 και Τόκιο το 1970) και έξι φορές στη χώρα μας (Αθήνα και Θεσσαλονίκη 1959, 1963, 1964 και 1967). Έχει διευθύνει με έργα του μεγάλες ορχήστρες στον κόσμο.
Διέγραψε μεγάλη καλλιτεχνική πορεία στη μουσική, στο θέατρο, τον κινηματογράφο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Από τους πιο σημαντικούς και παραγωγικούς Έλληνες συνθέτες, που διένυε με χαρακτηριστική άνεση το φάσμα από την τζαζ και την ελαφριά μουσική έως το έντεχνο λαϊκό τραγούδι και τις μεγάλες μουσικές φόρμες, ο Μίμης Πλέσσας ξεχώρισε από πολύ νωρίς με το ταλέντο του, μόνο στην Ελλάδα και διεθνώς. Συνεργάστηκε με πληθώρα κορυφαίων τραγουδιστών (Ζωή Κουρούκλη, Νανά Μούσχουρη, Τζένη Βάνου, Γιοβάννα, Μαρινέλα, Ρένα Κουμιώτη, Γιάννης Βογιατζής, Δάκη, Γιάννης Πουλόπουλος, Τόλης Βοσκόπουλος, Στράτος Διονυσίου κ.α.), πολλούς από τους οποίους ανέδειξε μέσα από τα τραγούδια του.
Αξέχαστες επιτυχίες
Αξέχαστες θα μείνουν οι επιτυχίες του “Αν σ’ αρνηθώ αγάπη μου”, “Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά”, “Τι σου ΄κανα και πίνεις”, “Τόσα καλοκαίρια”, “Ποιος το ξέρει”, “Οι χάντρες”, “Μα τώρα αγάπη μου”, “Η Μυρσίνη βάζει τα άσπρα”, “Απόψε σε θέλω”, “Μην του μιλάτε του παιδιού”, “Άμα δείτε το φεγγάρι”, “Η πρώτη μας νύχτα”, “Μεθυσ’ απόψε το κορίτσι μου”, “Πρώτη φορά”, “Τα φιλιά”, “Έπεφτε βαθιά σιωπή”, “Χίλιες βραδιές”, “Του αγοριού η καρδιά”, “Θα πιω απόψε το φεγγάρι”, “Ξημερώνει Κυριακή”, “Κορίτσι στάσου να σου πω”, “Όλα δικά σου”, “Είμαι γυναίκα του κεφιού”, “Πέρα στα παλιά σεράγια”, “Πρώτη φορά”, “Έκλαψα χτες”, “Το κερί μου έλιωσε”, “Μια με θέλεις μια με διώχνεις”, “Οι μέρες του καλοκαιριού”, “Με βρήκε ο ήλιος” και πολλές άλλες.
Τιμήθηκε επανειλημμένα με πλατινένιους και χρυσούς δίσκος, ενώ με το έργο του «Ο Δρόμος» (σε στίχους Λ .Παπαδόπουλου) κατέχει αδιαμφισβήτητα την πρώτη θέση στην ελληνική δισκογραφία.
Ο Μίμης Πλέσσας ασχολήθηκε με τη σύνθεση μουσικής στον κινηματογράφο και στο θέατρο, έχοντας στο ενεργητικό του περισσότερες από 100 ταινίες και δεκάδες παραστάσεις. Έγραψε επίσης τη μουσική και τα τραγούδια για την τηλεοπτική σειρά “Τα παιδιά της Νιόβης”. Ήταν ο παραγωγός της ιστορικής ραδιοφωνικής εκπομπής “Σε 30 δευτερόλεπτα” που ήταν μια εκπομπή βράβευσης γνώσεων με διάφορα δώρα στις δεκαετίες των 1960 – 1970. Υπήρξε επίσης μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Θεατρικών Συγγραφέων, της Εταιρίας Μουσικοσυνθετών Στιχουργών Ελλάδος, της ΕΡΓΗΜ (σύγχρονης μουσικής) και πολλών άλλων καλλιτεχνικών συλλόγων. Αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών (2010) και διδάκτωρ Χημείας του Πανεπιστημίου Κορνέλ των ΗΠΑ.
Το 1993 έγραψε τη μουσική για παράσταση βασισμένη στο βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ «Η φάρμα των Ζώων» που παρουσιάστηκε στο Εθνικό Θέατρο σε σκηνοθεσία του Δ. Ποταμίτη και το 1998 ολοκλήρωσε την Λαϊκή Όπερα «Ζευς» σε λιμπρέτο Γιάννη Καλαμίτση. Το 1999, σε λιμπρέτο Ιάκωβου Αυλητή, ολοκλήρωσε το ορατόριο «Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Άγιος των σκλάβων», που παρουσιάστηκε το 2002 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το 2007 ηχογραφούνται συνθέσεις του σε ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ολλανδία και Ισπανία, με σημαντικούς ερμηνευτές, σολίστες και σχήματα. Το 2009, στο Βεάκειο Θέατρο, δημιουργεί μια μοναδική συναυλία αφιέρωμα στη «Φωνή», μετά από ανάθεση του Διεθνούς Οργανισμού Λογοθεραπείας και Φωνιατρικής (IALP), με καλλιτέχνες από όλα τα είδη της μουσικής. Το 2010 μεταφράζονται τραγούδια του στα τούρκικα από την Fide Koksal και κυκλοφορεί ο δίσκος «BRIDGES» σε Ελλάδα και Τουρκία.
Το 2011 δίνει δύο συναυλίες ως αφιέρωμα στο σύνολο του έργου του, με τίτλο «Τραγούδια που δεν έχουν εποχές», με 23 ερμηνευτές και ηθοποιούς, μουσικά σύνολα, jazz σχήματα και χορωδίες, στο Badminton Theatre. Το 2012 παρουσιάζει στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και την ίδια χρονιά στο Μέγαρο Μουσικής Κομοτηνής, με τη συμμετοχή σημαντικών ερμηνευτών, ένα “ταξίδι” της διαδρομής του από την τζαζ έως τα τραγούδια του που κόσμησαν τη μεγάλη οθόνη. Το 2016, με αφορμή την επέτειο 50 χρόνων από την εμφάνισή του στη δισκογραφία με τον δίσκο “Ραντεβού στον αέρα” για την ομώνυμη ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη, παρουσίασε το τελευταίο πλήρες έργο του “Διάφανος Σταυρός” με ερμηνευτή το Θάνο Ολύμπιο. Ο δίσκος τους έγινε πλατινένιος. Το 2022 δημιούργησε την επίσημη ορχήστρα του: την «Ορχήστρα Μίμης Πλέσσας».
Διακρίσεις
Ο Μίμης Πλέσσας τιμήθηκε επανειλημμένα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ είχε λάβει πολλούς χρυσούς και πλατινένιους δίσκους. Στην Ελλάδα, μεταξύ πολλών άλλων διακρίσεων, τιμήθηκε το 2000 για τα 50 χρόνια προσφοράς του στην ελληνική μουσική και τον πολιτισμό από τον Δήμο της Αθήνας με την απονομή του “Χρυσού Μεταλλίου της πόλης” σε μια μεγάλη συμφωνική συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ενώ το 2001 του απονεμήθηκε ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος του Φοίνικα για την προσφορά του στον πολιτισμό από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου. Επιπλέον, τιμήθηκε το 2002 για τα 50 χρόνια του στην ελληνική μουσική σκηνή στο Ηρώδειο από το Υπουργείο Πολιτισμού, το 2004 ως ο «Άνθρωπος της Χρονιάς» από τον υπουργό πολιτισμού στην τελετή των προσωπικοτήτων για την προσφορά του στον παγκόσμιο πολιτισμό και το 2005 με την ανάθεση από το Φεστιβάλ Αθηνών της εναρκτήριας συναυλίας για τον εορτασμό των 50 χρόνων του θεσμού. Το 2006 η Ακαδημία Προσωπικοτήτων τον τίμησε για τη συνολική προσφορά του στον πολιτισμό και το 2007 ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τον Μεγαλόσταυρο του Αγίου Ανδρέου σε ειδική εκδήλωση στο Πατριαρχείο.
Με τη σύζυγό του Λουκίλα Καρρέρ απέκτησαν μια κόρη το 1998. Γιος του από προηγούμενο γάμο του είναι ο επίσης μουσικοσυνθέτης Αντώνης Πλέσσας.
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Πολιτισμός
Τουρκία: Γυναικείο άγαλμα 2.000 ετών ανακαλύφθηκε στην αρχαία Βλαύνδο
Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν στην ελληνιστική πόλη της αρχαίας Βλαύνδου στη δυτική Τουρκία γυναικείο άγαλμα που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή περίοδο.
Το άγαλμα ύψους 1,90 μέτρων, από το οποίο απουσιάζουν η κεφαλή και τα χέρια, εκτιμάται ότι είναι περίπου 2.000 ετών και εντοπίστηκε στις ανασκαφές που γίνονται από το 2018 γύρω από το ναό της Δήμητρας στην περιοχή Ουλούμπεϊ, νότια της σύγχρονης πόλης Ουσάκ.
Το άγαλμα, αφού συντηρηθεί, αναμένεται να εκτεθεί έπειτα από περίπου 5-6 μήνες στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ουσάκ, δήλωσε στο πρακτορείο Anadolu ο Σαμπρί Τζεϊλάν, διευθυντής του τοπικού παραρτήματος του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας.
H αρχαία Βλαύνδος -γνωστή ως Μλαύνδος την εποχή που εγκαταστάθηκαν σε αυτήν Μακεδόνες στρατιώτες των Σελευκιδών- βρίσκεται περίπου 40 χλμ. νότια του Ουσάκ και 200 χλμ. ανατολικά της Σμύρνης. Μολονότι πολλές από τις μεγαλύτερες πόλεις της ενδοχώρας της Μικράς Ασίας, όπως οι Σάρδεις και η Ιεράπολις, έχουν ανασκαφεί συστηματικά, οι μικρότερες, όπως η Βλαύνδος η οποία σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητες. Η Βλαύνδος κατοικήθηκε από την Ελληνιστική μέχρι τη Βυζαντινή περίοδο. Στο Μεσαίωνα η πόλη φαίνεται να εγκαταλείφθηκε οριστικά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Ιστορία
Καθολική επιτυχία για τις εκδηλώσεις “Σταυρίτες 2024” στην Αργυρούπολη
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
-
Ιράν15 ώρες πρινKίνηση υψηλού ρίσκου του Ισραήλ! Δεν αποκλείει χτύπημα στα πυρηνικά του Ιράν ο Νετανιάχου – Πότε θα χτυπήσει;
-
Εξωτερική Πολιτική15 ώρες πρινΣτο επίκεντρο η ελληνοαμερικανική συνεργασία σε συνάντηση του Μητσοτάκη με Αμερικανούς γερουσιαστές στα Χανιά
-
Γενικά θέματα14 ώρες πρινΜία νέα αρχή για το «Γεωπολιτικό»
-
Πολιτισμός15 ώρες πρινΒαθιά σιωπή! Θλίψη και πένθος – Έφυγε ο σπουδαίος Μίμης Πλέσσας λίγο πριν κλείσει τα 100
-
Αναλύσεις - Γνώμες12 ώρες πρινQuo vadis κύριε Γεραπετρίτη;
-
Αστυνομία11 ώρες πρινΑποκάλυψη! Ειδικό λογικό ισραηλινής κατασκευής για μαζική αναγνώριση προσώπων αποκτά η ΕΛ.ΑΣ
-
Ελαιοπαραγωγή11 ώρες πρινΠροσδοκίες για μειωμένη τιμή στο ελαιόλαδο λόγω της βελτίωσης της παραγωγής⁸
-
Λάζαρος Καμπουρίδης12 ώρες πρινΈτσι λειτουργεί ο μηχανισμός προπαγάνδας της Άγκυρας εναντίον της Ελλάδας