Γράφει ο Δημήτρης Βερδελής

Όλοι γνωρίζουμε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη (3 Απριλίου 1770 – 4 Φεβρουαρίου 1843) ως τον θριαμβευτή της άλωσης της Τριπολιτσάς, τον στρατηγικό νου πίσω από την αναίμακτη απελευθέρωση της Καλαμάτας, το νικητή του Δράμαλη στα Δερβενάκια και τον αγωνιστή απέναντι στην τακτική του προσκυνήματος που εφήρμοσε ο Ιμπραήμ πασάς της Αιγύπτου.
Σε αυτό το κείμενο δεν θα ασχοληθώ με τη στρατηγική ιδιοφυία του Γέρου του Μοριά στο πεδίο των μαχών αλλά με μια υποτιμημένη οπτική της προσωπικότητάς του. Αυτή του πολιτικού φιλοσόφου Θ. Κολοκοτρώνη όπως αυτή φαίνεται στην ομιλία του ενώπιον των μαθητών του Βασιλικού γυμνασίου αρρένων στις 8 Οκτωβρίου 1838 στην Πνύκα.

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αρχίζει την ομιλία του με μια ιστορική αναδρομή στην αρχαία Ελλάδα όπου «εκεί όπου εγώ επατώ επατούσαν και εδημηγορούσαν τον παλαιό καιρό, άνδρες σοφοί και άνδρες με τους οποίους δεν είμαι άξιος να συγκριθώ». Στη συνέχεια λέει πως θα μιλήσει για όσα προηγήθηκαν της εθνεγερσίας, όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του αγώνος αλλά και όσα επακολούθησαν προκειμένου «να βγάλουμε συμπερασμούς δια την μέλλουσαν ευτυχίαν σας» όπως αναφέρει ο ίδιος. Αξιοποιεί δηλαδή ως πολιτικός φιλόσοφος την έννοια αλλά και την αίσθηση της ιστορικής συνέχειας με τους αρχαίους Έλληνες αλλά και τη διδακτική της ιστορίας ως πολύτιμης παρακαταθήκης για το μέλλον της Ελλάδος όπως αυτό εξαρτάται από τους μαθητές εις τους οποίους απευθύνεται. Κάνει μια σύντομη ανασκόπηση της κατάστασης εις την οποία είχε περιέλθει το Γένος κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας και πόσο σημαντική είναι η παιδεία στην υπόθεση της ελευθερίας αλλά και στο μικρόβιο της διχόνοιας που, με την υποβοήθηση των ξένων τους οποίους αναφέρει ως «μπαρμπέρηδες που έκαναν πειράματα στου κασίδη το κεφάλι», κατέτρωγε τους Έλληνες και εξαιτίας του κόντεψε να χαθεί ότι είχε κερδηθεί κατά τη διάρκεια της επανάστασης.

Τη διχόνοια θεράπευσε η έλευση του βασιλέως με του οποίου την έλευση ανθίζουν οι τέχνες και η παιδεία και ακμάζουν το εμπόριο και η γεωργία. Όσο δε αυξάνεται η παιδεία τόσο θα αυξάνεται και θα ευτυχεί η πολιτεία. Για αυτή την αύξηση χρειάζεται και η στερέωση της πολιτείας μέσω της καλλιέργειας και της υποστήριξης του Θρόνου. Ο Βασιλεύς είναι νέος και η μοίρα του όπως και των παιδιών του είναι συνδεδεμένη με τη μοίρα του τόπου και όπως θα ζήσετε εσείς μαζί του, θα ζήσουν και τα παιδιά σας με τα παιδιά του λόγω της διαδοχικής φύσης της Βασιλείας.

Στη συνέχεια αναφέρεται στη σημασία της πίστεως και του πατριωτισμού για τη στερέωση της πατρίδας. Σε αυτό το σημείο παραπέμπει και στην προκήρυξη της 24ης Φεβρουαρίου 1821 όπου είπε το περίφημο «όταν πιάσαμε τα όπλα είπαμε πρώτα υπέρ πίστεως και έπειτα υπέρ πατρίδος». Υποστηρίζει ότι η μακροημέρευση του έθνους περνάει από την τήρηση της θρησκευτικής πίστης όπου αναφέρει ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση των Εβραίων όπου μένουν σταθεροί στην πίστη τους παρά τους διωγμούς.

Τέλος αναφέρεται στην παροδικότητα της ζωής και στην κληρονομιά των προγόνων που πρέπει να διατηρηθεί και στην ανάγκη να υπάρχουν ως θεμέλια της πολιτείας η ομόνοια, η θρησκεία, η καλλιέργεια του θρόνου και η φρόνιμος, όπως λέει ελευθερία.

Εκεί φαίνεται το μεγαλείο της πολιτικής σοφίας του ανδρός. Η ομόνοια ως αντίδοτο στο διχασμό, η πίστη ως αντίδοτο στα άθεα γράμματα, η καλλιέργεια του θρόνου ως παράγοντας θεσμικής ενότητας του έθνους και η φρόνιμη ελευθερία ως υπευθυνότητα έναντι της εθνικής κοινότητας.

Γράφει ο Νικόδημος Καλλιντέρης, Νομικός

Η επιτομή της σύγκρουσης συμφερόντων σε ένα από τα πιο επιδραστικά δικαστήρια του κόσμου…

Το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει τουλάχιστον για την ευρωπαϊκή ήπειρο ως βασικό πυλώνα και διαμορφωτή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) που εδρεύει στο Στρασβούργο της Γαλλίας. Πρόκειται για το δικαιοδοτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης στο οποίο μετέχουν 46 κράτη μέλη (ήταν 47 μέχρι την πρόσφατη αποπομπή της Ρωσίας από τον Οργανισμό).

Στη νομολογία του Δικαστηρίου αποτυπώνεται όλη η λογική του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τις ετυμηγορίες του να δεσμεύουν τα κράτη μέλη. Τουτέστιν, τυχόν καταδίκη μιας χώρας από το Δικαστήριο συνεπάγεται άμεση ευθυγράμμιση της νομοθεσίας και άρα των πολιτικών της με τις αποφάσεις του ειδάλλως επίκεινται νέες καταδίκες.

Κατά το παρελθόν έχουν γίνει διευρυμένες συζητήσεις (δυστυχώς τηρείται μια εκκωφαντική σιωπή από τους Δικηγορικούς Συλλόγους στην Ελλάδα) για τη σύγκρουση συμφερόντων σε πολλούς από τους διορισμένους Δικαστές. Μια πολύ πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου αναδεικνύει με τον πιο γλαφυρό τρόπο το έλλειμμα διαφάνειας και ανεξαρτησίας του δικαιοδοτικού του έργου.

Στις 4 Μαρτίου 2025, το ΕΔΔΑ καταδίκασε τη Βουλγαρία στην υπόθεση Girginova v. Bulgaria (αριθμός αίτησης 4326/18) για παραβίαση του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ) και του δικαιώματος αποτελεσματικής προσφυγής (άρθρο 13 της ΕΣΔΑ).

Προσφεύγουσα ήταν η Βουλγάρα δημοσιογράφος Galina Mariova Girginova, η οποία ζητούσε να πληροφορηθεί τους λόγους για τους οποίους αθωώθηκε ο πρώην Υπουργός Εσωτερικών της Βουλγαρίας σε μια υπόθεση μυστικών παρακολουθήσεων.

Αρχικά, το βουλγαρικό δικαστήριο απέρριψε το αίτημά της βάσει του εγχώριου νόμου για την προστασία των διαβαθμισμένων πληροφοριών. Κατόπιν τούτου, η δημοσιογράφος, εφόσον είχε εξαντλήσει τα εγχώρια ένδικα μέσα, κατέθεσε προσφυγή στο ΕΔΔΑ. Στη σύνθεση του Δικαστηρίου στη συγκεκριμένη υπόθεση μετείχε και ο Δικαστής Darian Pavli παρόλο που βρισκόταν σε καταφανή κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Η Galina Mariova Girginova εργάζεται ως δημοσιογράφος στο διαδικτυακό μέσο Sadebni Reportazhi που εστιάζει το ενδιαφέρον του κυρίως σε ζητήματα μεταρρυθμίσεων του δικαιοδοτικού συστήματος στη Βουλγαρία. Αυτό το Μέσο Ενημέρωσης υποστηρίζεται από την οργάνωση Center for Investigative and Forensic Journalism Foundation, του οποίου η Girginova είναι επίσης διευθύντρια. Πρόκειται για ένα δεκαοκτάμηνο ακτιβιστικό πρόγραμμα με στόχο τη μεταρρύθμιση επί τα βελτίω του βουλγαρικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης. Η συγκεκριμένη οργάνωση λαμβάνει χρηματοδότηση από το παράρτημα του Open Society Institute στη Σόφια το οποίο ως γνωστόν αποτελεί το κύριο όχημα διεθνούς παρέμβασης του γνωστού μεγιστάνα George Soros σε πλείστα πεδία πολιτικής.

Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος η Girginova ασχολήθηκε επισταμένα με τη δίκη του Βούλγαρου Υπουργού Εσωτερικών Tsvetan Tsvetanov. Ο εν λόγω πολιτικός οδηγήθηκε στο εδώλιο του κατηγορουμένου γιατί είχε διατάξει μυστικές παρακολουθήσεις οι οποίες θεωρήθηκαν ότι δεν είχαν νόμιμο έρεισμα. Η δημοσιογράφος προσέφυγε στα δικαστήρια της Βουλγαρίας για να αποκτήσει πρόσβαση στο υλικό της δίκης αλλά αυτό απέρριψε το αίτημά της με το σκεπτικό ότι αυτή η απόφαση περιείχε διαβαθμισμένες πληροφορίες. Ακολούθως, η Girginova προσέφυγε στο ΕΔΔΑ το οποίο καταδίκασε τη Βουλγαρία για παραβίαση δύο άρθρων της ΕΣΔΑ, του άρθρου 10 (δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης) και του άρθρου 13 (δικαίωμα σε αποτελεσματική προσφυγή).

Δικηγόρος της δημοσιογράφου ήταν ο Aleksandar Kashamov που είναι και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Open Society Institute στην πρωτεύουσα της Βουλγαρίας. Ωστόσο, ο Δικαστής Darian Pavli μετείχε στη σύνθεση του Δικαστηρίου για την εκδίκαση της υπόθεσης παρά το γεγονός ότι εργάστηκε ως υπάλληλος ενώ διετέλεσε και διευθυντής του Open Society Foundation τόσο στην Αλβανία και όσο και στη Νέα Υόρκη.

Σημειωτέον ότι ο Darian Pavli είχε εργαστεί για λογαριασμό του Open Society Foundation για τη μεταρρύθμιση του συστήματος δικαιοσύνης στην Αλβανία, μια μεταρρύθμιση που επικρίθηκε με σφοδρότητα ότι είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της υπάρχουσας πολιτικής εξουσίας. Συνεπώς, ο δικαστής Darian Pavli είχε καταφανέστατα προηγούμενη στενή επαγγελματική σχέση τόσο με την προσφεύγουσα δημοσιογράφο όσο και με τον δικηγόρο της.

Σύμφωνα με το άρθρο 28 του Κανονισμού του ΕΔΔΑ ισχύει το εξής: «Κανένας Δικαστής δεν μπορεί να λάβει μέρος στην εξέταση μιας υπόθεσης στην οποία έχει οποιοδήποτε προσωπικό συμφέρον, όπως […] στενή προσωπική ή επαγγελματική σχέση […] με έναν από τους διαδίκους».

Αλλά το ζήτημα της σύγκρουσης συμφερόντων των Δικαστών στο ΕΔΔΑ έχει ασφαλώς πολύ πιο διευρυμένες προεκτάσεις. Μελέτη του European Center for Law and Justice αποκάλυψε πριν από λίγα χρόνια ότι κατά τη δεκαετία 2009-2019 22 δικαστές του ΕΔΔΑ προερχόμενοι από 7 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ελεγχόμενες ως επί το πλείστον από το Open Society Foundation του George Soros) είχαν εκδικάσει 88 υποθέσεις που αφορούσαν τις δικές τους οργανώσεις.

Μία δεύτερη έκθεση της ίδιας οργάνωσης που αφορά στο χρονικό πλαίσιο 2020-2022 επιβεβαίωσε την συνέχιση αυτών των συγκρούσεων συμφερόντων στους Δικαστές του ΕΔΔΑ.

H Βουλγαρία για να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλητικές συγκρούσεις συμφερόντων που θίγουν βάναυσα την αμερόληπτη και ανεξάρτητη κρίση του Δικαστηρίου έχει κατά το πρόσφατο παρελθόν αποστείλει αιτήματα στο ΕΔΔΑ για την απομάκρυνση ενός άλλου Δικαστή, του Βούλγαρου Yonko Grozev.

Ο συγκεκριμένος έχει δικάσει υποθέσεις που έφερε και υποστήριξε η Βουλγαρική Επιτροπή Ελσίνκι, μια οργάνωση που ίδρυσε και διηύθυνε ο ίδιος και λάμβανε χρηματοδότηση από το Open Society Foundation. Σε τουλάχιστον τέσσερις υποθέσεις, η βουλγαρική κυβέρνηση δια των δικηγόρων της ζήτησε την εξαίρεση του δικαστή Grozev επειδή ο δικηγόρος των προσφευγόντων ανήκε στη Βουλγαρική Επιτροπή Ελσίνκι και ενεργούσε για λογαριασμό της με το Δικαστήριο όμως να απορρίπτει ανερυθρίαστα τα σχετικά αιτήματα.

Γράφει ο Φίλιππος Χατζής, Intelligence and Security

Κατά τους τελευταίους μήνες, ένα μείζον γεωπολιτικό γεγονός εξελίχθηκε σιωπηλά, μακριά από τους προβολείς των δυτικών μέσων ενημέρωσης. Ένα γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει μία από τις πιο δραματικές ανατροπές ισχύος στη Μέση Ανατολή από την εποχή των πολέμων του Λιβάνου. Η Τουρκία, μεθοδικά και στρατηγικά, επεκτείνει την επιρροή της στη Συρία, προκαλώντας ακραία ανησυχία και ανασφάλεια στο Ισραήλ, το οποίο πλέον θεωρεί την Άγκυρα ως τη μεγαλύτερη απειλή για την εθνική του ασφάλεια, υπερβαίνοντας ακόμη και την παραδοσιακή απειλή του Ιράν.

• Η Νέα Ισραηλινή Αντίληψη περί Τουρκικής Απειλής Στις 7 Ιανουαρίου 2025, μία άκρως απόρρητη έκθεση της ισραηλινής κυβέρνησης διέρρευσε, αποκαλύπτοντας μία ιστορική αλλαγή στη στρατηγική αξιολόγηση του Τελ Αβίβ. Σύμφωνα με την έκθεση, η Τουρκία πλέον αξιολογείται ως η μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ, καθώς η ισραηλινή ηγεσία θεωρεί ότι η τουρκική πολιτική αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ισλαμικού μετώπου, υπό την αιγίδα της Άγκυρας, το οποίο θα μπορούσε να ανατρέψει τη γεωπολιτική κυριαρχία του Ισραήλ στην περιοχή.

Οι ανησυχίες αυτές κορυφώθηκαν στις 25 Μαρτίου 2025, όταν το Ισραηλινό Υπουργικό Συμβούλιο Ασφαλείας συγκάλεσε επείγουσα συνεδρίαση για να εξετάσει πληροφορίες που ανέφεραν ότι η Τουρκία κινητοποιεί στρατιωτικές δυνάμεις εντός της Συρίας, προετοιμάζοντας πιθανό μέτωπο εναντίον του Ισραήλ.

• Η Στρατηγική Εδραίωση της Τουρκίας στη Συρία Η μεγαλύτερη στρατηγική έκπληξη ήρθε στις 24 Μαρτίου 2025, όταν η νέα κυβέρνηση της Συρίας υπέγραψε συμφωνία με την Άγκυρα, παραχωρώντας στην Τουρκία το δικαίωμα εγκατάστασης μιας τεράστιας στρατιωτικής βάσης στην Παλμύρα. Η βάση αυτή προβλέπεται να καταστεί η μεγαλύτερη στρατιωτική εγκατάσταση στον κόσμο εκτός Ηνωμένων Πολιτειών, αντίστοιχη της αμερικανικής βάσης Ramstein στη Γερμανία.

Ταυτόχρονα, η Τουρκία συμφώνησε να αναλάβει την πλήρη εκπαίδευση και τον εξοπλισμό του Συριακού Στρατού, ενώ διαμήνυσε ότι οποιαδήποτε επίθεση κατά τουρκικών ή συριακών δυνάμεων θα προκαλέσει μαζική και αποφασιστική στρατιωτική απάντηση.

Η στρατηγική αυτή κίνηση ερμηνεύεται από το Ισραήλ ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου της Τουρκίας για την αποκατάσταση της επιρροής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Μέση Ανατολή και τη διαμόρφωση ενός πανισλαμικού άξονα υπό τουρκική ηγεσία.

• Η Ανησυχητική Ανισορροπία Στρατιωτικών Δυνάμεων Ισραήλ-Τουρκίας Η στρατιωτική σύγκριση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ αποτυπώνει ξεκάθαρα τη στρατηγική αδυναμία του Τελ Αβίβ έναντι της Άγκυρας:

• Ανθρώπινο Δυναμικό: Ο τουρκικός στρατός κατατάσσεται 8ος παγκοσμίως, διαθέτοντας περισσότερους από 400.000 ενεργούς στρατιώτες, ενώ το Ισραήλ κατατάσσεται στη 17η θέση, με σημαντικά μικρότερο στρατιωτικό προσωπικό.

• Στρατιωτική Υποδομή: Η Τουρκία διαθέτει μία από τις πιο εκτεταμένες χερσαίες και ναυτικές δυνάμεις στη Μεσόγειο, με προηγμένα οπλικά συστήματα και αναπτυγμένο δίκτυο αμυντικών υποδομών.

• Γεωγραφία: Η παρουσία της Τουρκίας στη Συρία παρέχει στην Άγκυρα στρατηγικό βάθος και δυνατότητα επίθεσης από πολλαπλά μέτωπα, την ώρα που το Ισραήλ αντιμετωπίζει το γεωγραφικό περιορισμό ενός στενού και ευάλωτου εδάφους.

• Αεροπορική Υπεροχή: Το Ισραήλ διατηρεί θεωρητικό πλεονέκτημα στην αεροπορία, ωστόσο, η εγγύτητα των τουρκικών δυνάμεων στη Συρία και η πιθανή χρήση συριακών αντιαεροπορικών συστημάτων περιορίζει δραστικά αυτό το πλεονέκτημα.

Η πραγματική ανησυχία για το Ισραήλ έγκειται στην πιθανότητα ταυτόχρονης στρατιωτικής εμπλοκής με συμμαχικές προς την Τουρκία δυνάμεις, όπως ο αναδιοργανωμένος Συριακός Στρατός και παραστρατιωτικές ισλαμικές οργανώσεις.

• Το Νέο Πολιτικό και Στρατιωτικό Τοπίο στη Συρία Η γεωπολιτική σταθερότητα της Συρίας μετά την εποχή Άσαντ προσλαμβάνει νέα μορφή. Στις 10 Μαρτίου 2025, η Τουρκία υπέγραψε ιστορική συμφωνία ειρήνης με τις Κουρδικές Δυνάμεις του PKK, κλείνοντας έναν κύκλο αιματηρής σύγκρουσης που διήρκεσε σχεδόν πέντε δεκαετίες και κόστισε περισσότερους από 50.000 νεκρούς.

Ταυτόχρονα, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) υπέγραψαν συμφωνία με τη νέα συριακή κυβέρνηση, σηματοδοτώντας την αρχή μίας νέας εποχής σταθερότητας και ειρήνης στη χώρα. Η Τουρκία καθίσταται πλέον εγγυήτρια δύναμη ασφαλείας στη Συρία, γεγονός που προκαλεί έντονη γεωπολιτική ανησυχία στο Ισραήλ, το οποίο βλέπει τις σφαίρες επιρροής του να περιορίζονται.

• Η Στρατηγική Κρίση του Ισραήλ Το Ισραήλ βρίσκεται αντιμέτωπο με πρωτοφανή στρατηγικά διλήμματα και εσωτερικές κρίσεις:

• Κρίση Στρατολόγησης: Αυξάνονται δραματικά τα περιστατικά άρνησης στράτευσης και φυγής νεαρών Ισραηλινών στο εξωτερικό, υπό τον φόβο εμπλοκής σε πόλεμο που ενδέχεται να επισύρει διεθνείς κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου.

• Αποτυχία Επιχειρήσεων: Παρά την πολυετή στρατιωτική εμπλοκή στη Γάζα και τις επανειλημμένες επιχειρήσεις κατά της Χεζμπολάχ, το Ισραήλ δεν έχει επιτύχει τους στόχους του, ενώ οι παλαιστινιακές δυνάμεις συνεχίζουν να αντιστέκονται.

• Διεθνής Απομόνωση: Οι πολεμικές επιχειρήσεις στη Γάζα και οι αυξανόμενες κατηγορίες για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν οδηγήσει το Ισραήλ σε πρωτοφανή διπλωματική απομόνωση.

• Το Ενδεχόμενο Οικονομικού και Θαλάσσιου Αποκλεισμού Πέραν της στρατιωτικής απειλής, η Τουρκία διαθέτει τις αναγκαίες ναυτικές δυνάμεις ώστε να διακόψει τις θαλάσσιες εμπορικές διαδρομές του Ισραήλ στη Μεσόγειο, προκαλώντας τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις. Ένα ενδεχόμενο τουρκικό ναυτικό μπλόκο θα οδηγούσε σε οικονομική ασφυξία το Ισραήλ, το οποίο εξαρτάται από τις θαλάσσιες εισαγωγές και εξαγωγές.

Συμπέρασμα

Η σημερινή συγκυρία συνιστά μία από τις πλέον κρίσιμες στιγμές στην ιστορία της Μέσης Ανατολής. Για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο του 1973, το Ισραήλ βρίσκεται αντιμέτωπο με την πιθανότητα ευρείας κλίμακας στρατιωτικής αναμέτρησης με μία περιφερειακή δύναμη ανώτερη σε στρατιωτική ισχύ, πολιτική επιρροή και γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα. Η Τουρκία, μέσα από μία συντονισμένη στρατιωτική και διπλωματική εκστρατεία, έχει καταφέρει να οικοδομήσει μία νέα τάξη πραγμάτων στη Μέση Ανατολή, η οποία θέτει υπό αμφισβήτηση την ισραηλινή κυριαρχία.

Η πορεία των γεγονότων τους επόμενους μήνες θα καθορίσει εάν αυτή η αντιπαράθεση θα παραμείνει σε επίπεδο απειλών ή αν θα εξελιχθεί σε μία καταστροφική στρατιωτική σύγκρουση με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή.