Γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης

Ήρθε με τον στόλο του ο Τούρκος Πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, για να γιορτάσει χθες τα 50 χρόνια κατοχής, ενώ από την έδρα της ΕΕ στις Βρυξέλλες κατηγορεί, διά του Μονίμου Αντιπροσώπου του στις Βρυξέλλες, τους Ελληνοκυπρίους για απαγωγή (αρπαγή, σφετερισμός) κράτους, κατοχή και εθνοκάθαρση σε βάρος των Τουρκοκυπρίων το 1963 έως το 1974. Ταυτοχρόνως, εξηγεί κάτω από ποιες προϋποθέσεις ο Ερσίν Τατάρ θα ήταν δυνατό να προσέλθει στις συνομιλίες, χωρίς να υποχωρεί ούτε κατά ένα ιώτα από τις πάγιες τουρκικές θέσεις.

Αυτοκρατορική ισχύ

Οι Τούρκοι εμφάνισαν χθες στις κατεχόμενες θάλασσες της Κύπρου το αεροπλανοφόρο «Ανατολού», που συμβολίζει πλέον την αυτοκρατορική τους ισχύ, στέλνοντας το μήνυμα περί της λύσης των δύο κρατών και ότι είναι ψευδαίσθηση πως θα ήταν δυνατό να αλλάξουν τη στάση τους. Ακόμη δε και να πάνε σε τριμερή, κατόπιν εισήγησης του ΓΓ του ΟΗΕ, όπως προσδοκούν Αθήνα και Λευκωσία, στόχος τους θα είναι η διχοτόμηση. Συναφής απόδειξη των όσων συμβαίνουν είναι η επιστολή με ημερομηνία 16 Ιουλίου 2024 προς ευρωβουλευτές και δη του ECR. Την υπογράφει ο Τούρκος Μόνιμος Αντιπρόσωπος στην ΕΕ, Φαρούκ Καϊμακτσί. Διατυπώνει τουρκικές θέσεις που έχουν διαβιβαστεί και στους λοιπούς θεσμούς και αξιωματούχους της ΕΕ, καθώς και στον ΟΗΕ και στην κ. Ολγκίν.

Τουρκικές θέσεις

Στην επιστολή κατηγορούνται οι Ελληνοκύπριοι για «κατοχή» και για «εθνοκάθαρση» με τη χρήση των όπλων σε βάρος των Τουρκοκυπρίων και διευκρινίζεται, κατά τον τουρκικό ισχυρισμό, ότι δεν υπάρχει ψήφισμα του Σ. Ασφαλείας των Ην. Εθνών, το οποίο να περιγράφει τη δράση τού Αττίλα το 1974 στην Κύπρο ως κατοχή ή να την καταδικάζει. Σε αυτήν αναλύονται οι τουρκικές θέσεις στο Κυπριακό, και δη με αφορμή τις προσπάθειες για την επανέναρξη των συνομιλιών, ως εξής:

1. Το Κυπριακό δεν άρχισε το 1974, αλλά προηγουμένως, με δράσεις των Ελληνοκυπρίων, όπως η «στρατιωτική εθνοκάθαρση» σε βάρος των Τουρκοκυπρίων, τόσο το ’63 έως και το ’74.
2. To 1963 οι Ελληνοκύπριοι «εκδίωξαν τους Τουρκοκυπρίους» από το κράτος που στηριζόταν στον συνεταιρισμό και την πολιτική ισότητα, καθώς και στο ίσο καθεστώς. Είναι χαρακτηριστική η φράση που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι περί της απαγωγής (αρπαγής, σφετερισμού) του κράτους από τους Ελληνοκυπρίους.
3. Στην Κύπρο υπάρχουν δυο λαοί και δυο κράτη. Οι Τουρκοκύπριοι έχουν το δικό τους κράτος, που λειτουργεί πλήρως από το 1983.
4. Το 1974 η Ελλάδα με το πραξικόπημά της στην Κύπρο για Ένωση δεν άφησε άλλη επιλογή στην Τουρκία, παρά μόνο τη νόμιμη άσκηση των εγγυητικών της δικαιωμάτων, όπως αυτά πηγάζουν από τη Συνθήκη Εγγύησης. Κανένα ψήφισμα των Ην. Εθνών του Σ. Ασφαλείας δεν περιγράφει ή καταδικάζει τη νομιμοποιημένη και δικαιολογημένη επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο ως εισβολή και κατοχή (Σημειώνεται εδώ, για ιστορικούς λόγους, ότι ούτε η Χούντα ούτε η πραξικοπηματική κυβέρνηση αναφέρθηκαν σε Ένωση, παρά μόνο στη συνέχιση των ενδοκυπριακών συνομιλιών. Και αυτό συνέβη, ασχέτως εάν έγιναν πιστευτοί ή όχι. Καμιά κίνηση σε βάρος των Τουρκοκυπρίων δεν είχε συμβεί. Υπάρχουν οι δημόσιες δηλώσεις στις 18 Ιουλίου του ΥΠΕΞ της πραξικοπηματικής κυβέρνησης Ντίμη Δημητρίου στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών και σχετικά έγγραφα με τις απόψεις των Βρετανών).
5. Η μόνη κατοχή στην Κύπρο, σύμφωνα με την επιστολή, είναι αυτή που διενεργούν οι Ελληνοκύπριοι, οι οποίοι από το 1963 «απήγαγαν το κράτος», παραβιάζοντας το Σύνταγμα και τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, τους οποίους εκδίωξαν και ανάγκασαν να κλειστούν σε θυλάκους.
6. Η Τουρκία έχει δείξει καλή θέληση για τη λύση του Κυπριακού, αλλά αυτή δεν κατέστη δυνατή για 50 χρόνια μέσω της ομοσπονδίας, λόγω της αδιαλλαξίας των Ελληνοκυπρίων. Ως εκ τούτου: Α) Για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες, θα πρέπει να κατοχυρωθούν τα συμφυή δικαιώματα του λαού των Τουρκοκυπρίων, της κυριαρχικής ισότητας, ίσου κυριαρχικού διεθνούς καθεστώτος. Η ελάχιστη ένδειξη των συμφυών δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων, ο τερματισμός του άδικου και απάνθρωπου εμπάργκο σε βάρος τους, που επιβάλλεται για χρόνια. Και αυτό, σύμφωνα με τους Τούρκους, μπορεί να γίνει με τις απευθείας πτήσεις, το απευθείας εμπόριο και τις απευθείας επαφές. Β) Οι συνομιλίες μπορούν να επαναρχίσουν στη βάση του ίσου καθεστώτος για την εξεύρεση μιας διευθέτησης για συνεργασία μεταξύ των αντίστοιχων κυρίαρχων κρατών.

Στην επιστολή του ο πρέσβης Καϊμακτσί διευκρινίζει ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να στέκεται δίπλα στους Τουρκοκυπρίους σε όλα τα διεθνή φόρα, για να αντιμετωπίσει το εσφαλμένο αφήγημα των Ελληνοκυπρίων.

Πώς ο εξευμενισμός αποθράσυνε τους Τούρκους

Αποτροπή και ισχύς

Οι τουρκικές θέσεις είναι ως επί το πλείστον αναληθείς ως προς τα ιστορικά γεγονότα και: 1) Καταδεικνύουν τον τρόπο σκέψης και τις πολιτικές προθέσεις της Άγκυρας ως προς την τελική διευθέτηση του προβλήματος. 2) Τροφοδοτούνται από την εξευμενιστική πολιτική των Αθηνών και της Λευκωσίας. 3) Είναι αποτέλεσμα: Α) Των ανισοζυγίων δυνάμεων και της τουρκικής ισχύος, η οποία αποτυπώνεται στην κατοχή της Κύπρου και στις απειλές στο Αιγαίο. Β) Της αδυναμίας τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου να δημιουργήσουν στο νησί αξιόπιστη αποτροπή.

Αγιοποίηση…

Ως εκ τούτου, η Άγκυρα θεωρεί ότι, χωρίς ελληνική ισχύ στην ανατολική Μεσόγειο, η Κύπρος είναι δεδομένη. Οι τουρκικές θέσεις τροφοδοτούνται και από τα αφηγήματα ημετέρων, που αφορούν, εκτός των άλλων, και στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Παράδειγμα είναι: Α) Οι κατηγορίες από μερίδα του κομματικού συστήματος περί του ότι είναι ευθύνη της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, με Υπουργό Εξωτερικών τον νυν Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, η αποτυχία του Κραν Μοντανά. Β) Η «αγιοποίηση» της ομοσπονδίας, η οποία δεν έχει γίνει ακόμη αντιληπτό ότι επρόκειτο για τουρκική θέση, την οποία, εφόσον η Άγκυρα κατοχύρωσε στο Κραν Μοντανά, προχώρησε στο επόμενο βήμα. Αυτό δηλαδή των δυο χωριστών κρατών, για να ισχυρίζεται ότι μπορεί να υποχωρήσει σε μια διευθέτηση στην πρακτική της συνομοσπονδίας για να έχει την ευκαιρία να ελέγχει, εκτός από τον βορρά, και τον νότο.

Η προφητεία του Μακαρίου για τη συνομοσπονδία

Είναι πρόδηλον από το κείμενο ότι η πολιτική ισότητα χρησιμοποιείται ως το εφαλτήριο για την ισότιμη κυριαρχία, η οποία ετέθη από τον Ετζεβίτ και απορρίφθηκε από τον Μακάριο τον Φεβρουάριο του 1974. Στους δε θυλάκους, οι ίδιοι οι Τουρκοκύπριοι επέλεξαν να καταφύγουν, εγκαταλείποντας το ενιαίο κράτος της Ζυρίχης. Οι θύλακοι θα χρησιμοποιούνταν, όπως και συνέβη το ’74, ως περιοχές των οποίων η συνένωση με την ταυτόχρονη κτήση άλλων εδαφών και την εκδίωξη του ελληνικού στοιχείου, θα συνιστούν τη βάση για τη διχοτομική ομοσπονδία ως αποτέλεσμα της εισβολής. Ο νομικός Πόλυς Πολυβίου, ο οποίος ήταν σύμβουλος του Γλαύκου Κληρίδη στις συνομιλίες της Γενεύης το 1974, είχε υποστηρίξει ότι από τότε, όταν δηλαδή είχε γίνει δεκτή η ομοσπονδία, όλοι γνώριζαν ότι ήταν διζωνική, και κατ’ επέκτασιν θα οδηγούσε, όπως είπε ο Μακάριος το 1975, σε δυο κράτη και σε συνομοσπονδία. Ο Μακάριος προτιμούσε μεν την πολυπεριφερειακή, όπως τόνιζε, ομοσπονδία, για να αποφύγει τις δυο ζώνες, που θα ήταν η βάση των δυο κρατών, αλλά η Άγκυρα την συνέδεσε με το σχέδιο Γκιουνές, που προέβλεπε: Α) Μια μεγάλη ζώνη στα βόρεια, της τάξης του 17%, συν τα υπόλοιπα ανά την Κύπρο τουρκοκυπριακά καντόνια, που έφταναν όλα μαζί σε ποσοστό της τάξης του 34%. Β) Το δικαίωμα του τουρκικού στρατού να κινείται εφ’ όλης της νήσου για την υπεράσπιση των τουρκοκυπριακών θυλάκων. Επρόκειτο δηλαδή για μια διχοτόμηση με καντόνια και την πλήρη κατάληψη της Κύπρου από τον τουρκικό στρατό, αφού θα είχε το δικαίωμα να κινείται και στη χωριστή τουρκοκυπριακή περιοχή του 17%, αλλά και στα καντόνια τα οποία θα ήταν διάσπαρτα στο νησί.

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων