Επί μία εβδομάδα μάζευαν Ελληνοκύπριους νεκρούς από την Κερύνεια οι Τούρκοι στρατιώτες τα 24ωρα που ακολούθησαν την εισβολή του 1974.
Τους συγκέντρωναν όλη μέρα και τους έθαβαν το απόγευμα. Δεν πρόκειται απλώς για πληροφορία αλλά για σιδεροκέφαλη μαρτυρία και μάλιστα Ελληνοκύπριου, τον οποίο χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι για την περισυλλογή των νεκρών. Η αλυσίδα της ενημέρωσης σταματά μετά την περισυλλογή, αφού οι Τούρκοι, μετά που μάζευαν τους νεκρούς, οδηγούσαν τον Ελληνοκύπριο στον χώρο διαμονής του και ακολούθως, ομάδες τους διενεργούσαν τις ταφές.
Σύμφωνα με τον μάρτυρα, τις μέρες που ακολούθησαν την τουρκική εισβολή περισυνελέγησαν περίπου 100 νεκροί οι οποίοι αναζητούνται μέχρι και σήμερα. Γίνεται αντιληπτό, πως δεν συγκεντρωνόταν κάθε μέρα ο ίδιος αριθμός νεκρών αφού άλλοι έπεσαν πολεμώντας σε μια περιοχή, άλλοι σκοτώθηκαν κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Τούρκων (κατά περιοχή) άλλοι εκτελέστηκαν κ.ο.κ..
Όσους μάζεψαν, τους έθαψαν σε ομαδικούς τάφους. Το ερώτημα που απασχολεί τους εμπλεκόμενους στις εκσκαφές είναι κατά πόσον οι Τούρκοι τους έθαψαν στο ίδιο σημείο ή αν είναι διασκορπισμένοι σε περισσότερα σημεία, ενώ απορίας άξιο είναι και αν τους έθαψαν «κανονικά» (τον έναν δίπλα στον άλλον) ή αν τους έριξαν στον τάφο ή στους τάφους με φορτηγά ή αν τους έσπρωξαν στους τάφους με εκσκαφέα, λαμβανομένου υπόψιν και του δεδομένου ότι κάποιοι περισυνελέγησαν αρκετές μέρες μετά που απεβίωσαν.
Πάντως, η εκτίμηση είναι ότι αν υπάρχουν περισσότερα του ενός σημεία ταφής, δεν θα βρίσκονται μακριά το ένα από το άλλο.
Σημειώνεται, πως σε άλλη περιοχή, και συγκεκριμένα στους Βοτανικούς κήπους βρέθηκαν περίπου 40 αγνοούμενοι.
Ο Ελληνοκύπριος εκπρόσωπος στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων κ. Λεωνίδας Παντελίδης ανέφερε στον «Φ», ότι διενεργήθηκε εκσκαφή σε πάρκο το οποίο βρίσκεται στο κέντρο της Κερύνειας, χωρίς να βρεθεί οτιδήποτε. Εκσκαφές με σκοπό να εντοπιστούν οι ομαδικοί τάφοι έγιναν και στη γύρω περιοχή.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί, όπως ανέφερε ο κ. Παντελίδης, κάποια από τα σημεία υποδεικνύονται από Ελληνοκύπριους οι οποίοι έζησαν τα γεγονότα της τουρκικής εισβολής και είδαν μπουλντόζες να θάβουν στρατιώτες της Εθνικής Φρουράς και μάλιστα σε σχετικά σημαντικούς αριθμούς. Πλην, όμως, παρόλον ότι έγιναν εκσκαφές σε κάποια από τα σημεία, δεν εντοπίστηκαν οι ομαδικοί τάφοι.
Το ένα σημείο ομαδικής ταφής αφορά την περιοχή απόβασης των τουρκικών στρατευμάτων. Αξίζει να σημειωθεί, πως στο παρελθόν έγιναν 7-8 προσπάθειες να εντοπιστεί ομαδικός τάφος, μέσω εκσκαφών, αλλά αυτές δεν καρποφόρησαν. Η ΔΕΑ αναζητεί τι πήγε λάθος και δεν εντοπίζονται οι αγνοούμενοι. Πάντως, το σημείο του ομαδικού τάφου δεν βρισκόταν για παράδειγμα σε ένα κεντρικό δρόμο ή δίπλα από συγκεκριμένα κτήρια ώστε οι μάρτυρες να θυμούνται επακριβώς τον χώρο ταφής. Υπήρχαν στροφές και απαιτείτο κάποια διαδρομή για να φτάσει κανείς εκεί και ίσως αυτό οδήγησε σε υπόδειξη λάθος τοποθεσίας. Μία από τις μεθόδους που εφαρμόζει η ΔΕΑ είναι η σύγκριση περιοχών μέσω και χαρτών, ώστε να υποδειχθούν στο μάρτυρα ή τους μάρτυρες στην προσπάθεια να φρεσκάρουν τη μνήμη τους δεδομένου ότι παρήλθαν ήδη 50 χρόνια αλλά και με δεδομένο ότι κάποιες περιοχές αναπτύχθηκαν. Πιστεύω ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση θα έχουμε αποτέλεσμα ανέφερε ο Ελληνοκύπριος εκπρόσωπος στη ΔΕΑ.
Όπως είπε ο κ. Παντελίδης, πρόσφατα μάρτυρας έδωσε νέες πληροφορίες για νεκρούς στη Λάπηθο. Στην περιοχή τη Λαπήθου αναζητούνται περίπου 45 άνθρωποι. Αυτοί, σύμφωνα με πληροφορίες σκοτώθηκαν κατά την περίοδο της εκεχειρίας σε διάφορες ενέδρες. Σημειώνεται ότι στις 6 Αυγούστου 1974 υπήρξαν συγκρούσεις και Ελληνοκύπριοι έπεσαν σε ενέδρα με αποτέλεσμα να υπάρξουν απώλειες.
Γενικά η ΔΕΑ επικεντρώνει τις προσπάθειες της στους ομαδικούς τάφους παρόλον που όπως αναγνωρίζει ο κ. Παντελίδης, η διαδικασία δεν προχωρά ικανοποιητικά. Εκφράζει, ωστόσο, την προσδοκία ότι σε κάποια στιγμή θα καταστεί δυνατόν να εντοπιστούν τέτοια σημεία ταφής.
Απαντώντας σε σχετική ερώτησή μας και κληθείς να σχολιάσει αναφορές ότι δεν εντοπίζονται αγνοούμενοι σε σχετικά μεγάλους αριθμούς όπως συνέβαινε στο παρελθόν, ο κ. Παντελίδης παρατήρησε πως οι περιπτώσεις που απέμειναν είναι και οι πιο δύσκολες.
Είναι αντιληπτό, λέει, πως όταν ξεκίνησαν οι εκσκαφές περί το 2006, δόθηκε το βάρος σε πληροφορίες ή και στοιχεία που ήταν πιο κοντά στην πραγματικότητα γι’ αυτό και τα αποτελέσματα τα πρώτα χρόνια ήταν πολύ καλύτερα. Ύστερα από τόσα χρόνια και αφού αξιοποιήθηκαν οι πλέον έγκυρες πληροφορίες και μαρτυρίες, το υλικό που συγκεντρώνεται δεν είναι πλέον τόσο αξιόπιστο, κάτι το οποίο έχει αντίκτυπο και στα αποτελέσματα των εκσκαφών, είπε. Είναι καλύτερα να σκάψουμε και ας μην βρούμε λείψανα παρά να βρίσκονται στο σημείο που υποδεικνύει κάποιος και να μην διενεργηθεί εκσκαφή, πρόσθεσε.
Υπέδειξε επίσης, πως δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί η όλη προσπάθεια από τη στιγμή που εξακολουθούν να αγνοούνται περίπου 900 άτομα (εκ των οποίων οι περίπου 700 είναι Ελληνοκύπριοι και οι άλλοι 200 Τουρκοκύπριοι).
Άγνωστοι νεκροί στο κοιμητήριο Σταυρού Αμμοχώστου
Ερωτηθείς για τις ταφές στην Αμμόχωστο, ανέφερε ότι περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του κοιμητηρίου στον Σταυρό που βρίσκεται εντός της περίκλειστης περιοχής. Στο συγκεκριμένο κοιμητήριο έγιναν ταφές πεσόντων κατά τις μάχες, των οποίων μάλιστα τα ονόματα ήταν γνωστά. Τους οδηγούσαν στο Νοσοκομείο της πόλης από διάφορα σημεία μαχών και οι νεκροί θάβονταν στο συγκεκριμένο κοιμητήριο. Όμως, πέραν αυτών, στο κοιμητήριο υπάρχουν και επιγραφές με την ένδειξη «άγνωστος». Οι άγνωστοι αυτοί, προφανώς θεωρούνται αγνοούμενοι. Πρόκειται για περίπου 12 άτομα που αναζητούνται ακόμη στην περίκλειστη περιοχή. Όπως αναφέρει ο κ. Παντελίδης, εκτός της περίκλειστης περιοχής αναζητούνται και άλλοι αγνοούμενοι. Συγκεκριμένα, αναζητούνται άτομα από την περιοχή της Κάτω Δερύνειας που εμπίπτει όχι στην περίκλειστη αλλά στην περιφραγμένη περιοχή η οποία θεωρείται στρατιωτική περιοχή και η είσοδος γίνεται εφικτή μόνο κατόπιν αδείας. Εκεί αναζητούνται περίπου 15 γυναικόπαιδα και ήδη έχουν καταβληθεί προσπάθειες οι οποίες, ωστόσο, δεν καρποφόρησαν. Αναζητούνται επίσης άτομα κοντά στο οδόφραγμα της Δερύνειας.
Παράλληλα υπάρχουν πληροφορίες ότι Ελληνοκύπριοι θάφτηκαν και στην παλιά πόλη της Αμμοχώστου.
Ο κ. Παντελίδης εκτιμά, πως τα σημερινά δεδομένα και οι αριθμοί, θα διαφοροποιηθούν σημαντικά αν εντοπιστούν κάποιοι από τους ομαδικούς αυτούς τάφους. Ανέφερε επίσης, πως η ΔΕΑ δεν στηρίζεται μόνο σε μαρτυρίες ή πληροφορίες τρίτων αλλά αξιοποιεί και μαρτυρίες Ελληνοκυπρίων οι οποίοι έζησαν τα γεγονότα της εισβολής. Παράλληλα αξιοποιείται ηλεκτρονική πλατφόρμα που δημιουργήθηκε καθώς και χάρτες. Όπως εξήγησε, υπάρχει οπτική απεικόνιση της κάθε περιοχής και οι πληροφορίες που ελήφθησαν κατά καιρούς για την κάθε περιοχή τοποθετούνται στον χάρτη, ώστε να φανεί αν υπάρχουν συγκλίσεις, αποκλίσεις και ποιες; Από τη δουλειά αυτή φαίνεται η πιθανή διασύνδεση των πληροφοριών για κάθε περιοχή.
Φιλελεύθερος
