Το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης μεταξύ Βρετανίας και Κύπρου απέδωσε ένα νέο Πρωτόκολλο για το καθεστώς των βάσεων στην Κύπρο. Το Πρωτόκολλο αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος του Προσχεδίου της Συμφωνίας Εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ. Ουσιαστικά, το νέο Πρωτοκόλλου κατοχυρώνει στη Βρετανία δικαιώματα άσκησης ελέγχου και εφαρμογής μέρους του κοινοτικού κεκτημένου που αφορά πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλους πολίτες που διαμένουν στις βάσεις. Όπως επίσης, με το νέο Πρωτόκολλο διευρύνονται παλαιότερα και παράγονται νέα προνόμια της Βρετανίας στις βάσεις.
Τόσο η διαδικασία διαπραγμάτευσης όσο και το αποτέλεσμά της, στο πλαίσιο του νέου Πρωτοκόλλου, παρουσιάζουν ορισμένα προβλήματα, μερικά από τα οποία συνοψίζονται πιο κάτω:1. Η πομπώδης αναφορά σε διασφάλιση των δικαιωμάτων 11 χιλιάδων πολιτών που διαμένουν στις βάσεις είναι προβληματική για τρεις λόγους: Πρώτο, τα δικαιώματα του ευρωπαίου πολίτη που έχουν οι Κύπριοι κάτοικοι των βάσεων δεν μπορούν να αμφισβητηθούν ούτε και αμφισβητήθηκαν για να είναι αντικείμενο διασφάλισης. Δεύτερο, σύμφωνα με πρόνοιες της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης, αλλά και την πάγια πρακτική που επικρατεί, οι Κύπριοι-Ευρωπαίοι πολίτες που κατοικούν στις βάσεις απολαύουν ίσων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων όπως και όλοι οι πολίτες της Δημοκρατίας. Τρίτο, ουδέποτε η Βρετανία έκφρασε άποψη για κάτι διαφορετικό, αλλά αντίθετα έχει συμφέρον να μην αμφισβητηθεί το καθεστώς των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των Κύπριων πολιτών που κατοικούν στις βάσεις. Το ουσιώδες αντικείμενο της διαπραγμάτευση και του νέου Πρωτοκόλλου ήταν η αποδοχή και επιβεβαίωση της συνέχισης των αποικιακών προνομίων της Βρετανίας στην Κύπρο και των μη δικαιωμάτων και δικαιοδοσίας της Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην επικράτεια των βρετανικών βάσεων, κάτι που η τελευταία αποδέχθηκε ως τη βάση της διαβούλευσης.
2. Με το νέο Πρωτόκολλο η Κυπριακή Δημοκρατία αποδέχεται (οικειοθελώς) την «κυριαρχία» της Βρετανίας επί της εφαρμογής προνοιών δικαίου, δικαιωμάτων των Κύπριων πολιτών και μέρους του κοινοτικού δικαίου στις στρατιωτικές βάσεις που διατηρεί η δεύτερη στην Κύπρο.
3. Η Δημοκρατία διαπραγματεύτηκε μαζί με τη Βρετανία, τους ευνοϊκότερους για την δεύτερη όρους σε σχέση με το καθεστώς των βρετανικών βάσεων, στο πλαίσιο της συμμετοχής της Κύπρου στην ΕΕ και των δικαιωμάτων που απορρέουν από το γεγονός αυτό για τους πολίτες της που διαμένουν ή εργάζονται εκεί. Όσον αφορά το κοινοτικό δίκαιο, αυτό δεν είναι αντικείμενο διμερούς διαπραγμάτευσης. Είναι εγχώριο (αναγκαστικό) δίκαιο για τη Δημοκρατία και άμεσα εφαρμόσιμο και για όλους τους πολίτες της (και για αυτούς που διαμένουν στις βάσεις). Η Κυβέρνηση της Κύπρου ουσιαστικά αποδέχθηκε όπως η Βρετανία αποκτήσει δικαιώματα ελέγχου και εφαρμογής προνοιών του κοινοτικού δικαίου στις βρετανικές βάσεις που αφορούν πολίτες της.
4. Το νέο Πρωτόκολλο δεν διασφαλίζει μόνο τα προνόμια τα οποία επέβαλε η Βρετανία στο παρελθόν, αλλά τα διευρύνει ακόμη περισσότερο. Στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΚΔ με την ΕΕ (1998-2002), το ζήτημα του καθεστώτος των βάσεων συζητήθηκε σύμφωνα με το δεσμευτικό πρωτογενές κοινοτικό δίκαιο, το οποίο αφορούσε το Άρθρο 299(6)(β) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, σχετικά με την μη εφαρμογή των προνοιών της Συνθήκης εκείνης στις βρετανικές βάσεις. Στο πλαίσιο της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, δεν υπήρχε καμία δέσμευση από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά μόνο υποχρέωση (και της ΕΕ) για διασφάλιση των κεκτημένων δικαιωμάτων όλων των πολιτών της, σε περίπτωση αμφισβήτησης από τη Βρετανία. Η Κυβέρνηση της Κύπρου, αντί διεκδίκησης των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών της, επέλεξε να αποδεχθεί εκτελεστικές «κυρίαρχες» αρμοδιότητες της Βρετανίας στις βάσεις που αφορούν το κοινοτικό δίκαιο και τα δικαιώματα των πολιτών της.
5. Η αναφορά σε «εξωτερικά σύνορα» των βάσεων είναι πολύ προβληματική. Στη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης δεν υπάρχει αναφορά σε σύνορα (borders) των βάσεων, αλλά σε όρια (boundaries) της επικράτειας τους. Αναφορά σε «εξωτερικά σύνορα» εισάχθηκε ατυχώς στο Πρωτόκολλο 3, υπό συνθήκες πίεσης από τους Βρετανούς πριν από την ένταξη της ΚΔ στην ΕΕ. Δεν υπήρχε καμία δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποδεχθεί τον όρο αυτό και στο νέο Πρωτόκολλο, αφού η διαπραγμάτευση αφορούσε σε ένα εντελώς διαφορετικό πλαίσιο. Γιατί κάνει αποδεχτή την αναφορά αυτή η Κυπριακή Δημοκρατία; Γιατί συμπεριλαμβάνεται και στον τίτλο του Άρθρου 7 του νέου Πρωτοκόλλου; Το πρόβλημα οξύνεται ακόμη περισσότερο όταν η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αποδεχθεί την ύπαρξη «εξωτερικού συνόρου» ανάμεσα στις βάσεις και τις κατεχόμενες περιοχές. Η αποδοχή αυτή δημιουργεί δύο νέα (ιδιαζόντως προβληματικά) «εξωτερικά σύνορα» στην Κύπρο.
6. H αποδοχή από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας του «δικαιώματος» της Βρετανίας να επιτρέπει την εισδοχή αιτητών ασύλου και λαθρομεταναστών στην Κύπρο μέσω των βάσεων (Άρθρο 7(3)) είναι εξίσου προβληματική. Αυτή η πρόνοια υπήρχε και στο Πρωτόκολλο 3, αλλά ουδεμία δέσμευση υπήρχε για συνέχιση της υπό τις νέες συνθήκες, ούτε και προσδίδει κάποιου είδους αμοιβαιότητα ανάμεσα στα δύο μέρη. Υπάρχουν και δύο άλλα συναφή προβλήματα: Γιατί η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αποδεχθεί υποχρέωση να συνεργάζεται με τις «αρχές» των βάσεων για το ζήτημα αυτό; Γιατί κάνει αποδεκτή τη «νομοθεσία» των βάσεων επί του ζητήματος αυτού; Τα σημεία αυτά είναι παραδείγματα διεύρυνσης των δικαιωμάτων της Βρετανίας στην Κύπρο, πέρα από τις πρόνοιες της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης.
7. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αποδεχθεί όπως η Βρετανία είναι υπεύθυνη για την εφαρμογή και εκτέλεση του λεγόμενου Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής (866/2004) στις βάσεις. Ο ρόλος των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας για το ζήτημα αυτό περιορίζεται σε άσκηση υγειονομικών και άλλων σχετικών ελέγχων, μόνο όμως μετά από πρόσκληση της Βρετανίας. Είναι ιδιαίτερα προβληματικό το γεγονός ότι η Βρετανία έχει «αναλάβει» αυτή την «αρμοδιότητα». Πρώτο, οι βάσεις, αφού έχουν λάβει το καθεστώς του «εξωτερικού συνόρου» με τις κατεχόμενες περιοχές και αφού έχουν κατοχυρωθεί «σημεία διέλευσης» προς τις βάσεις (αλλά όχι προς τη Δημοκρατία), ασκούν αρμοδιότητα εφαρμογής και εκτέλεσης του Κανονισμού, ο οποίος αφορά όμως σε σημεία διέλευσης στην πράσινη γραμμή, τα οποία καθορίζει η Κυπριακή Δημοκρατία και τα οποία δεν είναι σε καμία περίπτωση και υπό καμία έννοια «εξωτερικά σύνορα». Δεύτερο, η «αρμοδιότητα» της Βρετανίας να εφαρμόζει τον Κανονισμό 866/2004 στα «σημεία διέλευσης» του «εξωτερικού συνόρου» των βάσεων με τα κατεχόμενα, κατοχυρώνεται με πρόνοια του νέου Πρωτοκόλλου (Άρθρο 2(8)), χωρίς κάποια λεπτομερή συμφωνία και χωρίς δυνατότητα άσκησης ελέγχου από τη ΚΔ σε οποιοδήποτε στάδιο. Τρίτο, όποια προϊόντα περάσουν στις βάσεις θα μπορούν να περνούν αυτόματα και στην ελεύθερη επικράτεια της ΚΔ, χωρίς δυνατότητα άλλου ελέγχου από τις αρχές της τελευταίας. Τέταρτο, η Βρετανία αποκτά δικό της καθεστώς στο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού αυτού στις βάσεις, αφού σύμφωνα με το Άρθρο 9(2) του νέου Πρωτοκόλλου, η Επιτροπή αναλαμβάνει την υποχρέωση να διαβουλεύεται με τη Βρετανία για ενδεχόμενες αλλαγές επί του Κανονισμού στο μέλλον. Με άλλα λόγια, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αποδεχθεί την χωρίς όρους ανάληψη από μέρους της Βρετανίας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων της για εφαρμογή του Κανονισμού αυτού (δηλαδή εφαρμογή κοινοτικού δικαίου άμεσου ενδιαφέροντος και συμφέροντος), χωρίς δικό της άμεσο έλεγχο και χωρίς να έχει εκτιμήσει ορθά τα ρίσκα και τους κινδύνους.
8. Όλες οι πρόνοιες του κοινοτικού δικαίου που θα εφαρμόζονται στις βάσεις και θα αφορούν σε δασμούς και στην κοινή εμπορική πολιτική της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων και προνοιών του κοινοτικού δικαίου που αφορούν στους τελωνιακούς ελέγχους για συγκεκριμένα προϊόντα ή για συγκεκριμένους σκοπούς, θα εκτελούνται από τη Βρετανία. Με απλά λόγια, το καθεστώς τελωνειακής επικράτειας που αφορά τις βάσεις και σε όποιο βαθμό τις αφορά, θα ελέγχεται από τη Βρετανία και όχι από την Κυπριακή Δημοκρατία. Η αρμοδιότητες της Δημοκρατίας σε σχέση με το καθεστώς τελωνειακής επικράτειας των βάσεων, περιορίζεται στην εφαρμογή των άρθρων 34, 35 και 36 της Συνθήκης για την Λειτουργία της ΕΕ, σε σχέση με μέτρα που λαμβάνονται σύμφωνα με το Άρθρο 114 της ίδιας Συνθήκης (Άρθρο 2(10) του νέου Πρωτοκόλλου).
9. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει αποδεχθεί μία σειρά από εξαιρέσεις στην εφαρμογή του καθεστώτος τελωνειακής επικράτειας στις βάσεις (Άρθρο 2(6)) προς όφελος της Βρετανίας. Με τον τρόπο αυτό, η τελευταία εξασφάλισε την συναίνεση της Δημοκρατίας στην επικαιροποίηση όλων των προνομίων που επέβαλε η Βρετανία στη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης και αφορούν τη διασφάλιση των συμφερόντων της στο πεδίο των αδασμολόγητων προϊόντων.
10. Η Κυπριακή Δημοκρατία αποδέχθηκε όπως η Βρετανία έχει την αποκλειστική ευθύνη εφαρμογής και εκτέλεσης του νέου Πρωτοκόλλου. Το Πρωτόκολλο προνοεί όπως η Κυπριακή Δημοκρατία έχει ευθύνη εφαρμογής μόνο των Άρθρων 3 και 6 του Πρωτοκόλλου και της παραγράφου 10 του Άρθρου 2. Για το τελευταίο έχει γίνει αναφορά πιο πάνω. Το Άρθρο 3 αφορά στην έμμεση φορολογία και το Άρθρο 6 στη γεωργία, αλιεία και σε κτηνιατρικούς και φυτοϋγειονομικούς κανόνες. Όσον αφορά τα ζητήματα φορολογίας, σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το Άρθρο 4 του νέου Πρωτοκόλλου, υπάρχουν πρόνοιες για φοροαπαλλαγές προς όφελος της Βρετανίας και των βάσεων.
Τα δέκα πιο πάνω σημεία κατατίθενται προς προβληματισμό. Τόσο η διαπραγμάτευση όσο και οι στόχοι που τέθηκαν θα έπρεπε να σχεδιαστούν και να εκτελεστούν διαφορετικά. Έπρεπε να ληφθεί υπόψη το κλίμα που επικρατούσε, την σχετικά αδύναμη θέση της Βρετανίας στην ευρύτερη διαπραγμάτευση του Brexit, την εσωτερική αστάθεια στη Βρετανία, την γενική αβεβαιότητα. Ειδικότερα, στόχος θα έπρεπε να ήταν η άσκηση αποκλειστικού και ανεμπόδιστου ελέγχου και εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου για τους πολίτες της Δημοκρατίας που κατοικούν στις βάσεις από την ίδια Κυπριακή Δημοκρατία, ως κράτος μέλος της Ένωσης, και όχι από ένα προβληματικό και ιδιόμορφο καθεστώς στις βάσεις. Αρνητικές αναφορές που επιβλήθηκαν στο Πρωτόκολλο 3 (π.χ. αναφορές σε «εξωτερικά σύνορα» των βάσεων ή σε δικαίωμα αποδοχής αιτητών ασύλου και λαθρομεταναστών) έπρεπε να θεωρηθούν εκτός διαπραγμάτευσης. Η Βρετανία δεν μπορούσε να αναλάβει το ρίσκο να δημιουργηθεί ένταση και αβεβαιότητα στην περιοχή των βάσεων.
Χάθηκε μία ιστορική ευκαιρία ενός ειλικρινούς διαλόγου, ο οποίος θα απέβλεπε σε ένα λογικό και αμοιβαία αποδεκτό αποτέλεσμα για το κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο και εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου για όλους του πολίτες της. Όπως επίσης χάθηκε μία ιστορική ευκαιρία για να βοηθηθεί το Λονδίνο να αναγνωρίσει αναγκαία κυριαρχικά δικαιώματα στην Κυπριακή Δημοκρατία, με τρόπο αμοιβαία επωφελή.
* Επισκέπτης Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Φιλελεύθερος
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Δεν ανταποκρίνεται στους στόχους ενίσχυσης της, το πρόγραμμα για την Ευρωπαϊκή Αμυντική Βιομηχανία, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, εκτιμά το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ).
Σε έκθεση που δημοσίευσε σήμερα, το ΕΕΣ ζητά αρτιότερο σχεδιασμό του προγράμματος για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (EDIP) και καλύτερη ισορροπία μεταξύ των στόχων πολιτικής, του προτεινόμενου προϋπολογισμού και του χρονοδιαγράμματος. Η διαβούλευση με το ΕΕΣ επί της πρότασης, είναι υποχρεωτική.
Η ΕΕ, αντιμέτωπη με την επανεμφάνιση πολεμικών επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας στην Ευρώπη, έχει θέσει την άμυνα σε πολύ υψηλή θέση στην ατζέντα της. Η πρόταση EDIP προορίζεται ως το πρώτο βήμα για την εφαρμογή της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής στον τομέα της άμυνας.
Στόχος είναι να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή βιομηχανική και τεχνολογική βάση στον τομέα της άμυνας (ΕΒΤΒΑ), ειδικότερα δε να διασφαλιστεί η έγκαιρη διαθεσιμότητα και προμήθεια αμυντικών προϊόντων. Παράλληλα επιδιώκεται η συμβολή στην ανάκαμψη, στην ανασυγκρότηση και στον εκσυγχρονισμό της αμυντικής ικανότητας της Ουκρανίας.
«Η νομοθετική πρόταση της ΕΕ για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανικής ετοιμότητάς της, χρήζει αρτιότερου σχεδιασμού. Αναγκαία είναι επίσης η επίτευξη κατάλληλης ισορροπίας μεταξύ των στόχων πολιτικής, του προτεινόμενου προϋπολογισμού και του σχετικού χρονοδιαγράμματος», δήλωσε ο Marek Opioła, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για τη γνώμη.
Το ΕΕΣ επισημαίνει τον κίνδυνο, το χρηματοδοτικό κονδύλιο που προτείνεται, ύψους 1,5 δισ. ευρώ, να μην ανταποκρίνεται στις φιλοδοξίες του προγράμματος. Τονίζει ότι η Επιτροπή δεν αξιολόγησε το ύψος της ενωσιακής δημοσιονομικής στήριξης που απαιτείται για την υλοποίηση των προτεινόμενων μέσων πολιτικής.
Η στήριξη της Ουκρανίας
Όσον αφορά το μέσο στήριξης της Ουκρανίας, που περιλαμβάνεται στην πρόταση, το ΕΕΣ διαπιστώνει ότι δεν ορίζεται συγκεκριμένο χρηματοδοτικό κονδύλιο. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν τα κέρδη που αποφέρει η επένδυση δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων με σκοπό τη στήριξη της Ουκρανίας · ένα ποσοστό των εσόδων θα μπορούσε να διοχετευθεί στην Ουκρανίας. Ωστόσο, το ΕΕΣ εκτιμά ότι η αδυναμία πρόβλεψης, τόσο του ύψους της χρηματοδότησης από τη συγκεκριμένη πηγή, όσο και της διάρκειάς της, ενέχει κινδύνους.
Πηγή: ΑΜΠΕ
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Το… κοινό μυστικό εκατομμυρίων Ευρωπαίων έβγαλε σε δημόσια θέα ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, παραδίδοντας την ογκώδη –και πολύ σημαντική- έκθεση που του είχαν ζητήσει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τις ενέργειες που θεωρούνται επείγουσες για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ένα περιβάλλον όπου ήδη η Κίνα και οι ΗΠΑ προηγούνται με διαφορά ασφαλείας.
Ο κ. Ντράγκι επέδειξε την ανάγκη που όλες οι κυβερνήσεις και όλα τα όργανα σχεδιασμού πολιτικών και λήψης απόφασης της ΕΕ ήδη γνώριζαν: Η Ένωση χρειάζεται μαζικές και επείγουσες –πρόσθετες- επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων για να… πλησιάσει ξανά τις δύο υπερδυνάμεις στην τεχνολογία, την καινοτομία και την έρευνα.
Όπως επισημαίνεται από μεγάλα ευρωπαϊκά πρακτορεία, επί της ουσίας ο Μάριο Ντράγκι προειδοποίησε την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι βρίσκεται αντιμέτωπη με «υπαρξιακή πρόκληση» αν δεν στραφεί σε μεγάλες επενδύσεις και αν δεν επαναφέρει και δεν εφαρμόσει τον μοχλό ανάπτυξης μέσω «έκδοσης εργαλείων κοινού χρέους», ομολόγων, κλπ.
Ο κ. Ντράγκι παρέδωσε σε λιτή δημόσια τελετή την έκθεσή του στην πρόεδρο της Κομισιόν την περασμένη Δευτέρα. Σε γενικές γραμμές, επισημαίνει –προειδοποιεί- πως η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε οικονομική υστέρηση σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και θα πρέπει να συνεχίσει την κοινή έκδοση χρέους για τη βελτίωση της παραγωγικότητας αλλά και την ενίσχυση της ασφάλειάς της (αμυντικές δαπάνες).
Η Ένωση χρειάζεται κατά τον ίδιο πολύ περισσότερο συντονισμό στη βιομηχανική πολιτική, ταχύτερες αποφάσεις και μαζικές επενδύσεις, αν θέλει να συμβαδίσει στον οικονομικό τομέα με ανταγωνιστές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα.
Μετά την επιτυχία του ιστορικού σχεδίου ανάκαμψης έπειτα από την πανδημία της Covid, η ΕΕ θα πρέπει «να συνεχίσει την έκδοση εργαλείων κοινού χρέους για την χρηματοδότηση κοινών προγραμμάτων επενδύσεων με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και της ασφάλειας της ΕΕ», σημειώνει στην εισαγωγή της 400σέλιδης έκθεσης ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επισημαίνοντας το οικονομικό «χάσμα» που χωρίζει την Ευρώπη από τις ΗΠΑ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται επιπλέον επενδύσεις ύψους 750-800 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως — που αντιστοιχούν στο 5% του ΑΕΠ – , πολύ υψηλότερο του 1%-2% του Σχεδίου Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως επισημαίνει το Euronews.
170 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΕ 400 ΣΕΛΙΔΕΣ
«Οι ανάγκες για επενδύσεις είναι τεράστιες», προειδοποίησε ο Μάριο Ντράγκι κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις Βρυξέλλες, παρουσία της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Επιμένοντας ότι υπάρχει ανάγκη «δραστικής αλλαγής» στην ευρωπαϊκή προσέγγιση, παρουσίασε ορισμένες από τις «170 προτάσεις του».
Η ιδέα της έκδοσης κοινού χρέους παραμένει πάντως κόκκινη γραμμή για πολλές χώρες της βόρειας Ευρώπης, με προεξάρχουσα την Γερμανία, που εξακολουθούν να φοβούνται ότι θα υπερχρεωθούν για να καλύψουν τις καθυστερήσεις των χωρών του ευρωπαϊκού νότου. Ήδη, λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης Ντράγκι, ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Κρίστιαν Λίντνερ δήλωσε πως η ΕΕ θα πρέπει να εργαστεί για την κινητοποίηση των αναπτυξιακών δυνάμεων του ιδιωτικού τομέα και όχι για περισσότερο δημόσιο δανεισμό.
“Ωστόσο, ο κοινός δανεισμός της ΕΕ δεν θα λύσει τα διαρθρωτικά προβλήματα”, δήλωσε ο Λίντνερ, προσθέτοντας ότι το κύριο πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη επιδοτήσεων, αλλά η γραφειοκρατία.
Ο Μάριο Ντράγκι αναγνωρίζει ότι αυτό το σχέδιο δεν είναι εφικτό, εκτός «αν συντρέξουν οι πολιτικές και θεσμικές συνθήκες», προσθέτει το Euronews.
Επισημαίνει την ανάγκη κινητοποίησης ιδιωτικών κεφαλαίων για την χρηματοδότηση της καινοτομίας, μέσω της δημιουργίας μίας πραγματικής «Ενωσης αγορών κεφαλαίων».
«Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα ανά κάτοικο έχει αυξηθεί σχεδόν επί δύο φορές στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με την Ευρώπη από το 2000», προειδοποιεί ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην έκθεση αυτή, τη σύνταξη της οποίας υπενθυμίζουμε ζήτησε η πρόεδρος της Κομισιόν και προφανώς κάπως θα πρέπει να την αξιοποιήσει.
Τα πορίσματα της έκθεσης του Μάριο Ντράγκι προορίζονται να γίνουν πηγή έμπνευσης του έργου της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα πέντε προσεχή χρόνια.
Symbolbild zum Thema EU-Wirtschaft, Konjunkturrückgang, Rezession in der Eurozone
ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΥΦΕΣΗ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πλήττεται από οικονομική στασιμότητα εδώ και ενάμισι χρόνο. Οι επιδόσεις της στην υπέρβαση της κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία ήταν χαμηλότερες σε σχέση με τις ΗΠΑ, όπως συνέβη και με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Η υστέρηση εξηγείται «κυρίως με τη μεγαλύτερη επιβράδυνση της παραγωγικότητας στην Ευρώπη» και αντιπροσωπεύει απειλή για το κοινωνικό της μοντέλο, προειδοποιεί ο Μάριο Ντράγκι.
«Αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να γίνει παραγωγικότερη, θα είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε επιλογές. Δεν θα μπορούμε ταυτόχρονα να έχουμε ηγετική θέση στον τομέα των νέων τεχνολογιών, να είμαστε υπόδειγμα κλιματικής υπευθυνότητας και ανεξάρτητος παράγοντας στην διεθνή σκηνή. Δεν θα μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε το κοινωνικό μας μοντέλο. Θα πρέπει να αναθεωρήσουμε προς τα κάτω ορισμένες έως και το σύνολο των φιλοδοξιών μας. Πρόκειται για μία υπαρξιακή πρόκληση».
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΝΤΡΑΓΚΙ
Οι προτάσεις τις οποίες καταγράφει στην έκθεσή του ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: την τόνωση της καινοτομίας και την κάλυψη του χάσματος που υπάρχει αυτή τη στιγμή με τις ΗΠΑ, τον συνδυασμό της απανθρακοποίησης της οικονομίας με την ανταγωνιστικότητα, και την αύξηση της ασφάλειας και τη μείωση των εξαρτήσεων.
Ειδικά για τη διασύνδεση της ανταγωνιστικότητας με την πράσινη μετάβαση, ο κ. Ντράγκι επεσήμανε πως η αγορά ενέργειας της ΕΕ λειτουργεί βάσει ενός σχεδιασμού (TargetModel) από την εποχή όπου στο ενεργειακό μείγμα κυριαρχούσαν το φυσικό αέριο και τα ορυκτά καύσιμα, κάτι που δεν ισχύει σήμερα, ενώ στην αγορά κυριαρχούν εδραιωμένα συμφέροντα, με αποτέλεσμα να μην αξιοποιούνται τα οφέλη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μεταξύ άλλων για μείωση των τιμών ενέργειας.
Τα κύρια ερωτήματα, κατά τον Μάριο Ντράγκι, είναι πώς θα χρηματοδοτηθούν οι τεράστιες επενδύσεις που χρειάζονται και πώς θα μπορέσουν οι 27 να συντονίσουν τις πολιτικές τους.
Όπως σημείωσε ο κ. Ντράγκι, η στρατηγική περιέχει 170 αναλυτικές προτάσεις, οι οποίες είναι αμέσως εφαρμόσιμες χάρη στο προβάδισμα της Ευρώπης όσον αφορά την ποιότητα της εκπαίδευσης, των συστημάτων υγείας και των συστημάτων κοινωνικής ευημερίας.
The flags of China and the European Union waving. International relations and diplomacy.
ΤΟ ΧΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΗΠΑ
Όσον αφορά τους πυλώνες της στρατηγικής που προτείνει, ο κ. Ντράγκι σημείωσε κατ’ αρχήν πως πρέπει να κλείσει το χάσμα στην καινοτομία με τις ΗΠΑ, καθώς η Ευρώπη βρίσκεται σε μια «στατική βιομηχανική δομή» με εταιρίες μεσαίου μεγέθους στους ίδιους τομείς όπως πριν 20 χρόνια, τη στιγμή που οι ΗΠΑ έχουν μεταβεί στην ψηφιακή εποχή.
Υπενθύμισε πως από το 2008, το 30% των εταιριών με αξία πέραν του 1 δις ευρώ εγκατέλειψαν την ΕΕ, με τις πλείστες να πηγαίνουν στις ΗΠΑ. Η αδυναμία στον τομέα της τεχνολογίας, όπως είπε, περιορίζει παράλληλα και την καινοτομία σε παραδοσιακούς τομείς.
Σε σχέση με τον δεύτερο πυλώνα, τον συνδυασμό της ανταγωνιστικότητας με την πράσινη μετάβαση, ο κ. Ντράγκι σημείωσε πως η αγορά ενέργειας της ΕΕ σήμερα «είναι ακόμα σχεδιασμένη για μια εποχή όταν το φυσικό αέριο και τα ορυκτά καύσιμα ήταν τα σημαντικά στοιχεία του ενεργειακού μείγματος».
Το 2020, συνέχισε, το φυσικό αέριο καθόριζε τις τιμές της ενέργειας κατά το 60%, παρά το ότι αποτελούσε μόλις 20% του μείγματος, ενώ στην αγορά κυριαρχούν «εδραιωμένα συμφέροντα» και η ενέργεια αποτελούσε μηχανή εσόδων για τους εθνικούς προϋπολογισμούς.
Το αποτέλεσμα, πρόσθεσε, είναι πως δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα οφέλη των ανανεώσιμων για τους καταναλωτές, και για αυτό «πρέπει να στοχεύσουμε στην αποσύνδεση» ώστε οι πολίτες να δουν τη διαφορά στους λογαριασμούς.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ υπογράμμισε την ανάγκη καθαρών τεχνολογιών και την αύξηση της παροχής πράσινης ενέργειας, κάτι που κάνουν με κίνητρα οι ΗΠΑ, τη στιγμή που η Κίνα ανταγωνίζεται την ΕΕ στην παραγωγή αυτών των τεχνολογιών.
Τρίτον, ο κ. Ντράγκι αναφέρθηκε στον πυλώνα των προτάσεων που αφορούν την αύξηση της ασφάλειας και τη μείωση των των εξαρτήσεων, μεταξύ άλλων μέσω εξωτερικής οικονομικής πολιτικής, συμφωνίες με χώρες κλειδιά και οικοδόμηση των δυνατοτήτων της αμυντικής βιομηχανίας.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
Μιλώντας στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου, η κ. Φον ντερ Λάιεν υπογράμμισε πως από τότε που ζήτησε τη συγκεκριμένη έκθεση από τον κ. Ντράγκι, πριν έναν χρόνο, το θέμα της ανταγωνιστικότητας έχει κερδίσει δυναμική στις συζητήσεις των κρατών μελών, με την ίδια να το αναδεικνύει στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές για τη δεύτερη θητεία της τις οποίες δημοσίευσε τον Ιούλιο ενόψει της έγκρισης της υποψηφιότητας της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Στην παρέμβασή της, η κ. Φον ντερ Λάιεν εστίασε σε τρεις εισηγήσεις της έκθεσης που θεώρησε σημαντικές: την ανάγκη να προχωρήσουν η ψηφιακή και η πράσινη μετάβαση – καθώς οι βάσεις έχουν μπει – μέσω της στήριξης στη βιομηχανία, την ανάγκη για ενίσχυση των δεξιοτήτων των εργαζομένων που θα παράγουν και θα χειρίζονται νέες τεχνολογίες, και την ανάγκη η ΕΕ να είναι ανθεκτική ώστε να καταστεί ανταγωνιστική εστιάζοντας σε ζητήματα όπως την πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες, απαραίτητα εξαρτήματα ή διασύνδεση στον τομέα της ενέργειας.
Εξηγώντας τη φιλοσοφία της ογκώδους έκθεσης, ο κ. Ντράγκι σημείωσε πως αν και έχει ειπωθεί πολλές φορές πως η ανάπτυξη στην ΕΕ επιβραδύνεται, έως και πριν δύο χρόνια δεν θα γινόταν η σημερινή συζήτηση. Ωστόσο σήμερα, επεσήμανε, το παγκόσμιο εμπόριο έχει επίσης επιβραδυνθεί, η αγορά της Κίνας είναι λιγότερη ανοιχτή και μάλιστα ανταγωνίζεται την ΕΕ, η Ευρώπη έχει χάσει τη Ρωσία ως κύρια πηγή φτηνής ενέργειας, και πλέον πρέπει να επενδύσει στην άμυνα της για πρώτη φορά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Στο παρελθόν, σημείωσε, η Ευρώπη μπορούσε να επενδύει στην αύξηση του πληθυσμού, ο οποίος αναμένεται να μειωθεί σταδιακά την επόμενη δεκαετία, τη στιγμή που η παραγωγικότητα παραμένει αδύναμη και οι φιλοδοξίες αυξάνονται, τόσο στον τομέα της κλιματικής αλλαγής όσο και στην άμυνα, παράλληλα με την ανάγκη να διατηρηθεί το μοντέλο κοινωνικής πρόνοιας της ηπείρου.
«Οι επενδύσεις που προϋποθέτουν όλα αυτά είναι τεράστιες» τόνισε, κάνοντας λόγο για ανάγκη αύξησης των επενδύσεων κατά 5% του ΑΕΠ, στα επίπεδα που καταγράφηκαν τελευταία φορά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Η ανάπτυξη, συνέχισε, είναι κρίσιμης σημασίας ώστε η ΕΕ να μπορεί να διασφαλίσει τις ιδρυτικές αξίες της ευημερίας, της ισότητας, της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ
Τον Μάρτιο του 2024, όταν οι Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και πόλεις συγκλονίζονταν από τον ξεσηκωμό των οργανωμένων γεωργοκτηνοτρόφων, απαιτώντας αλλαγές στις πολιτικές της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση και την προστασία του περιβάλλοντος και τη διαφύλαξη των συμφερόντων των αγροτών έναντι του αθέμιτου ανταγωνισμού που υφίστανται από συναδέλφους τους σε τρίτες χώρες, όπου δεν εφαρμόζονται τα αυστηρά και δαπανηρά κριτήρια καταλληλότητας προϊόντων που επιβάλλονται στην ΕΕ, ο οικονομολόγος Γιάνης Βαρουφάκης είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο στον ευρωπαϊκό Τύπο, το οποίο άγγιζε κάποια από τα θέματα που αγγίζει σήμερα και η έκθεση Ντράγκι.
Ο κ. Βαρουφάκης είχε γράψει μεταξύ άλλων σε εκείνο το άρθρο: «Επί πλέον, υπάρχουν δύο πρόσθετα προβλήματα που αγνοούνται εσκεμμένα. Το ένα είναι η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, που οι Βρυξέλλες διατυμπανίζουν αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν. Παραδείγματος χάριν, στην Ολλανδία το κορυφαίο οικολογικό πρόβλημα είναι τα νιτρικά άλατα που δηλητηριάζουν δεκαετίες τώρα τον υδροφόρο ορίζοντα. Μετά από δεκαετίες που η κυβέρνηση έκανε τα στραβά μάτια, ξάφνου – υπό την πίεση των Βρυξελλών – απαίτησε από τους Ολλανδούς αγρότες να λύσουν το πρόβλημα με δικό τους κόστος, μεταξύ άλλων μέτρων, “θυσιάζοντας” μία στις τρεις αγελάδες.
Ακόμα πιο δυσεπίλυτο είναι το δεύτερο πρόβλημα που προκάλεσε η 15ετής οικονομική ύφεση που ακολούθησε το τραπεζικό Κραχ του 2008. Το αποτέλεσμα των πανευρωπαϊκών πολιτικών λιτότητας, που ήταν η βασική πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης αυτής, ήταν η κατάρρευση των επενδύσεων.
Τα αποτελέσματα αυτής της επιλογής είναι καταιγιστικά: Η επενδυτική απεργία ευθύνεται για τη σημερινή αποβιομηχάνιση της Γερμανίας και της Βόρειας Ιταλίας ταυτόχρονα.
Ολόκληρο το βιομηχανικό καρτέλ της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης αποδομείται και, έτσι, αδυνατεί να χρηματοδοτεί την Κοινή Αγροτική Πολιτική, όπως είχε συμφωνηθεί με τους τσιφλικάδες του Βορρά από την δεκαετία του ’50.
Παράλληλα, μένει με άδεια τα ταμεία η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, με τα βάρη της να πέφτουν δυσανάλογα στους ώμους των αγροτών και των λαϊκών τάξεων.
Με άλλα λόγια», επισήμανε ο κ. Βαρουφάκης, «για τον ξεσηκωμό ακόμα και των πλουσιότερων Γερμανών και Ολλανδών μεγαλοαγροτών, που για πρώτη φορά συναγωνίζονται τους Έλληνες, Γάλλους και Ισπανούς συναδέλφους τους στις κινητοποιήσεις και στα μπλόκα, ευθύνεται ο ανόητος χειρισμός της αναπόφευκτης κρίσης του ευρώ».
Από το περιοδικό Insider
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
Αλί Χαμενεΐ. Φωτ. Office of the Iranian Supreme Leader/WANA (West Asia News Agency) via REUTERS
Ανέφερε ότι «θρηνεί» για τον θάνατο του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα
Τις «ΗΠΑ και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες» που «ψευδώς υποστηρίζουν ότι φέρνουν ειρήνη και ηρεμία στην περιοχή» κατηγόρησε ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, για τις περιφερειακές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, στις πρώτες του δηλώσεις μετά την πυραυλική επίθεση στο Ισραήλ.
Είπε ότι πρέπει να «χαθούν» από την περιοχή, ώστε οι χώρες της περιοχής να ζήσουν ειρηνικά.
Ανέφερε επίσης ότι «θρηνεί» για τον θάνατο του ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα, αλλά δεν ανέβαλε το πρόγραμμά του επειδή το πένθος του Ιράν είναι μια «αναζωογονητική και κινητήρια δύναμη».
Η εντολή εκτόξευσης πυραύλων στο Ισραήλ την Τρίτη δόθηκε από τον ανώτατο ηγέτη της χώρας – ο οποίος παραμένει σε ασφαλή τοποθεσία, δήλωσε ανώτερος Ιρανός αξιωματούχος στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters.
Ναυτεμπορική
Ακολουθήστε το infognomonpolitics.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις που αφορούν τα εθνικά θέματα, τις διεθνείς σχέσεις, την εξωτερική πολιτική, τα ελληνοτουρκικά και την εθνική άμυνα.
