«Πριγκίπισσα
του φυσικού αερίου», «Θεά της Επανάστασης», «Lady Yu» ή «Πορτοκαλί
Πριγκίπισσα»… Η Γιούλια Τιμοσένκο, με σήμα κατατεθέν την παραδοσιακή
κοτσίδα που τυλίγεται γύρω από το κεφάλι της σαν φωτοστέφανο, είναι
γνωστή στην Ουκρανία με πολλά παρατσούκλια, που δεν παραπέμπουν όλα σε
ένα λαμπρό παρελθόν.

Η γυναίκα που φλερτάρει ξανά -όπως όλα δείχνουν- με
την προεδρία της χώρας, μετά την ντροπιαστική φυγή του αντιπάλου της Β.
Γιανουκόβιτς, επέστρεψε και διεκδίκησε αμέσως ξεχωριστή θέση στο
επίκεντρο των εξελίξεων. Αν και, μετά από σχεδόν τρία χρόνια στη φυλακή,
η παρουσία της για μεγάλη μερίδα Ουκρανών είναι ένα βήμα προς τα πίσω
για τη χώρα.

Πορτρέτα της, μικρά και μεγάλα, κοσμούσαν σε περίοπτη θέση την
πλατεία από την αρχή της εξέγερσης, αλλά η απελευθέρωσή της δεν ήταν
ποτέ ανάμεσα στα αιτήματα των διαδηλωτών. Ούτε η φυλάκισή της το 2011
κινητοποίησε μεγάλα πλήθη, πέρα από μερικές εκατοντάδες πιστούς οπαδούς
της. Οι κυβερνήσεις της Δύσης και ειδικά της Ευρώπης έδειχναν να
ενδιαφέρονται περισσότερο για την τύχη της από ό,τι η μεγάλη πλειοψηφία
των Ουκρανών. «Αγαπητή Γιούλια! Δεν διαδηλώσαμε ούτε για σένα ούτε για
τον υπαρχηγό σου Τουρτσίνοφ. Δεν θυσίασε ο κόσμος τη ζωή του για σένα!»,
έγραψαν ακτιβιστές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου πολλοί έκαναν
αναδρομή στη σκοτεινή διαδρομή της τη δεκαετία του ’90.

Ικανή επιχειρηματίας

Τότε η Τιμοσένκο ήταν μια ικανή επιχειρηματίας, με σκούρα μαλλιά και
αδίστακτο χαρακτήρα· διατηρούσε μάλιστα «συνεταιριστική» σχέση με τον
Πάβλο Λαζαρένκο, πρωθυπουργό της Ουκρανίας, το 1996. Τρία χρόνια
αργότερα ο Λαζαρένκο, κυνηγημένος από την πολιτική ελίτ και τον γενικό
εισαγγελέα για διαφθορά και κατάχρηση, έφυγε κρυφά από τη χώρα και
έφτασε στις ΗΠΑ με πρόθεση να ζητήσει πολιτικό άσυλο, αλλά βρέθηκε στη
φυλακή. Οι Αμερικανοί απήγγειλαν στον Λαζαρένκο κατηγορίες για ξέπλυμα
μαύρου χρήματος, απάτη και εκβιασμό, με τα ποσά που αναφέρονται στις
δικογραφίες να φτάνουν τα 200.000.000 δολάρια.

Στην καρδιά αυτής της υπόθεσης βρίσκεται η Γιούλια Τιμοσένκο και οι
εταιρείες της, που διακινούσαν το ρωσικό φυσικό αέριο στην Ουκρανία.
Στην αρχή το 1991 ήταν η Ukrainian Petrol Corporation και μετά το 1995, η
United Energy Systems, που αναδείχθηκε σε βασικό εισαγωγέα φυσικού
αερίου από τη Ρωσία και την Gazprom. Εκείνη την περίοδο η Τιμοσένκο είχε
επιχειρηματικές σχέσεις με πολλές σημαντικές προσωπικότητες της χώρας,
εκτός από το Λαζαρένκο, στους offshore λογαριασμούς του οποίου, σύμφωνα
με την αμερικανική δικογραφία, κατέθεσε σε διάστημα περίπου 2 χρόνων, ως
δωροδοκίες, 101.078.339 δολάρια.

Οι κατηγορίες ποτέ δεν αποδείχθηκαν και η ήδη πάμπλουτη Τιμοσένκο
μετακινήθηκε από τις επιχειρήσεις στην πολιτική. Το 1996 εξελέγη στη
Βουλή και περίπου τρία χρόνια αργότερα διορίστηκε από τον πρόεδρο
Κούτσμα αντιπρόεδρος της κυβέρνησης με αρμοδιότητα στα θέματα ενέργειας,
για να εκδιωχθεί λίγο αργότερα και να συλληφθεί με τις κατηγορίες της
πλαστογράφησης εγγράφων και λαθρεμπόριου φυσικού αερίου μέσω της
εταιρείας της το 1997 – κατηγορίες που αργότερα αποσύρθηκαν.

Η Τιμοσένκο κατηγόρησε τον πρόεδρο Κούτσμα ότι επιδιώκει την πολιτική
της εξόντωση, τέθηκε επικεφαλής κινήματος εναντίον του και μαζί με τον
Βίκτορ Γιούσενκο βρέθηκε στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων της
«Πορτοκαλί Επανάστασης», που τον ανέτρεψε από την εξουσία το 2004. Στις
εκλογές που ακολούθησαν οι δυο αρχηγοί της «Επανάστασης» μοιράστηκαν τα
αξιώματα: ο μεν Γιούσενκο εξελέγη πρόεδρος, η δε Τιμοσένκο ανέλαβε την
πρωθυπουργία με τις ευλογίες της Βουλής. Λίγους μήνες κράτησε ο «μήνας
του μέλιτος». Οι μεταξύ τους σχέσεις επιδεινώθηκαν ραγδαία και τον
Σεπτέμβριο του 2005 ο Γιούσενκο την καθαίρεσε με τηλεοπτικό διάγγελμά
του κατηγορώντας την ότι «πρόδωσε την Επανάσταση».

Η Τιμοσένκο πέρασε στην αντεπίθεση κατηγορώντας τον ότι «κατέστρεψε
το μέλλον της χώρας» με τις «απόλυτα παράλογες ενέργειές του». Εν τω
μεταξύ είχε φροντίσει να χτίσει την εικόνα της. Εχοντας συγκεντρώσει μια
μεγάλη περιουσία από τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και τις
offshore εταιρείες της (αρκετά δισεκατομμύρια, σύμφωνα με πληροφορίες) η
Τιμοσένκο προσέλαβε σύμβουλο δημοσίων σχέσεων, υιοθέτησε την περίφημη
κοτσίδα-σύμβολο και έναν ενδυματολογικό κώδικα που την έκανε να
ξεχωρίζει.

Πόθεν έσχες…

Στα χαρτιά -έγραφε η εφημερίδα Kyiv Post- «η πρώην πρωθυπουργός δεν
είχε καταθέσεις στην τράπεζα, ούτε μετοχές ούτε ομόλογα ούτε αυτοκίνητο ή
ακίνητα στο όνομά της, εκτός από ένα σεμνό διαμέρισμα 58 τετραγωνικών
στην ιδιαίτερη πατρίδα της, το Ντνιπροπετρόβσκ. Ωστόσο, παρότι το 2009
δήλωνε εισόδημα 2.300 δολάρια τον μήνα, ντυνόταν με πανάκριβα ρούχα,
κατοικούσε σε μια βίλα στην περιφραγμένη, πολυτελή συνοικία Koncha Zaspa
του Κιέβου -την οποία υποστήριζε ότι της είχε παραχωρήσει δωρεάν φίλος
της- και οι μετακινήσεις της γίνονταν με μια θωρακισμένη Mercedes
S-class, αξίας 300.000 δολαρίων -που έλεγε ότι ανήκε στο κόμμα της».

Μετά τις εκλογές του 2007, η Τιμοσένκο αναδείχθηκε πάλι πρωθυπουργός
με πρόεδρο τον Γιούσενκο, αλλά μεσούντος του πολέμου Ρωσίας – Γεωργίας
το 2008, η «φιλοδυτική» κυβέρνηση άρχισε να καταρρέει. Ενώ ο Γιούσενκο
επέκρινε με σφοδρότητα το Κρεμλίνο, η Τιμοσένκο είχε πάρει άλλο δρόμο,
βάζοντας νερό στο κρασί της. Οπως έγραφε τότε το αμερικανικό περιοδικό
ΤΙΜΕ, «η Τιμοσένκο είχε ήδη κλείσει συμφωνία με το Κρεμλίνο, υποσχόμενη
να υπολογίζει περισσότερο τα ρωσικά συμφέροντα και να χαμηλώσει τους
τόνους στη συνήθη αντι-ρωσική ρητορική της, με αντάλλαγμα η Μόσχα να
γίνει πιο ευέλικτη στις διαπραγματεύσεις για την τιμή του φυσικού αερίου
από το οποίο εξαρτάται η Ουκρανία».

Ετσι ξεκίνησε άλλος ένας ενδοκυβερνητικός πόλεμος και εκείνη την
περίοδο η Τιμοσένκο συμπαρατάχθηκε αρκετές φορές με το κόμμα του
έκπτωτου σήμερα Γιανουκόβιτς σε πολλές ψηφοφορίες στη Βουλή, κατά του
πρώην συμμάχου της Γιούσενκο.

Αυτή αποδείχθηκε άλλη μια λυκοφιλία, αφού μετά την αποτυχία της να
εκλεγεί πρόεδρος στις εκλογές του 2010, τις οποίες κέρδισε ο
Γιανουκόβιτς, απαγγέλθηκαν μια σειρά κατηγορίες εναντίον της για
υποθέσεις διαφθοράς και κακοδιαχείρισης, μεταξύ αυτών και για το
συμβόλαιο προμήθειας φυσικού αερίου που υπέγραψε με την Gazprom ως
πρωθυπουργός το 2009…

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ