Πού στοχεύουν οι βολιδοσκοπήσεις για το αέριο και γιατί η Ουάσιγκτον θέλει «ευέλικτες ηγεσίες» σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία το 2023 – Πώς επιδιώκει το φιλοτουρκικό λόμπι στην αμερικανική κυβέρνηση να συνδέσει βήμα – βήμα μια λύση στο Κυπριακό που θα «εξευμενίζει την Τουρκία» και θα στηρίζεται στη συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου
Με οδοστρωτήρα μοιάζουν οι ΗΠΑ, οι οποίες, με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία επιδιώκουν ν’ αλλάξουν το παγκόσμιο και περιφερειακό σύστημα, με την Τουρκία να έχει αναβαθμισμένο ρόλο λόγω της γεωπολιτική της θέσης, καθώς και της ικανής της διπλωματίας, διά της οποίας εφαρμόζει επιτυχώς την πολιτική του εκκρεμούς. Δηλαδή κινείται αναλόγως των συμφερόντων της, άλλοτε με τις ΗΠΑ και άλλοτε με τη Ρωσία. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι: «Οι Αμερικανοί, δηλαδή οι Δημοκρατικοί που βρίσκονται στην εξουσία, έχουν μια διαφορετική προσέγγιση από τους Ρεπουμπλικάνους και αποσκοπούν σε τέτοιες κινήσεις κατά τρόπον ώστε να φέρουν πιο κοντά τους την Τουρκία, με άλλα λόγια, να την τραβήξουν όσο πιο μακριά μπορούν από την αγκαλιά της Μόσχας». Και προσθέτουν: «Μέσα σε αυτήν την πολιτική, οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να δώσουν τα F-16 στην Τουρκία, να άρουν τη στήριξή τους προς τον EastMed και να προωθήσουν τις σχέσεις Τουρκίας – Ισραήλ». Όπως ταυτοχρόνως παρατηρούσαν, «υπάρχει μια σειρά ζητημάτων, μεταξύ των οποίων η ασφάλεια, η παγκόσμια οικονομία και η ενέργεια που βρίσκονται στην κεφαλή της αμερικανικής ατζέντας. Η Κύπρος -τόνιζαν- έχει χάσει πολύτιμο χρόνο στη δημιουργία ισχυρών δεσμών με τις ΗΠΑ τα προηγούμενα χρόνια και τώρα θα βρεθεί μπροστά σε μια πιο φιλική προς την Τουρκία Αμερική».
Πώς ο Πρόεδρος έκλεισε την πόρτα σε συνεκμετάλλευση χωρίς αναγνώριση
Πώς τα ΜΟΕ ανοίγουν παράθυρο για αποδοχή χωριστής οντότητας
Ποιες οι επιλογές της Λευκωσίας και η λογική της ενδιάμεσης συμφωνίας
Το πρόβλημα με την ενεργειακή εμπλοκή της Τουρκίας
Αυτές είναι εκτιμήσεις και γεγονότα που δεν μπορούν να υποτιμηθούν, αφού αποτέλεσαν τμήμα των επαφών της Αμερικανίδας Βοηθού Υπουργού Εξωτερικών, Βικτώρια Νούλαντ, κατά τη διάρκεια των επισκέψεών της σε Αθήνα και Λευκωσία. Οι ΗΠΑ προχωρούν μέσω της Νούλαντ σε πόκερ με «τουρκικά χαρτιά», αφού επιδιώκουν την εμπλοκή της Τουρκίας στο θέμα του φυσικού αερίου και της εκμετάλλευσής του ακόμη και πριν από τη λύση του Κυπριακού. Το πρόβλημα επί του παρόντος είναι το εξής:
Α) Πώς μπορεί να γίνει συνεργασία, όταν η Κυπριακή Δημοκρατία δεν αναγνωρίζεται από την Τουρκία;
Β) Πώς μπορεί να γίνει συνεργασία με την Τουρκία, όταν το ψευδοκράτος, που δεν αποτελεί υποκείμενο διεθνούς δικαίου, εφόσον δεν αναγνωρίζεται διεθνώς, έχει υπογράψει συμφωνίες εκμετάλλευσης με την Άγκυρα (Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου);
Γ) Πώς μπορεί να γίνει συνεργασία, όταν η Τουρκία δεν αποδέχεται να τεθούν οι διαφορές της με την Κυπριακή Δημοκρατία για τα θέματα ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως εισηγήθηκε η Λευκωσία εφόσον δεν μας αναγνωρίζει. Για να επιληφθεί του θέματος η Χάγη, θα πρέπει η Άγκυρα να μας αναγνωρίσει και να καθοριστεί και από τα δυο κράτη το επίδικο ζήτημα επί του οποίου το δικαστήριο θα αποφανθεί.
Είτε λοιπόν η Τουρκία θα αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, οπότε απο-αναγνωρίζει το ψευδοκράτος, που σημαίνει ανατροπή της πολιτικής της ομοσπονδίας και των δύο κρατών, ή η Κυπριακή Δημοκρατία αρχικά θα αποδεχθεί το ψευδοκράτος ως χωριστή οντότητα (acknowledgment) με την προοπτική της πλήρους αναγνώρισης του ενός κρατιδίου από το άλλο στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας, συνομοσπονδίας ή λύσης δύο κρατών στη βάση της πολιτικής ισότητας, την οποία οι Τούρκοι εννοούν ως πολιτική κυριαρχία.
Τα βήματα της Νούλαντ
Οι ίδιες διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι «οι κινήσεις Νούλαντ αποτελούν τα πρώτα βήματα μιας πολιτικής, που θέλει να έχει ως τελικό στόχο τη σύνδεση της λύσης στη λογική του κατευνασμού της Τουρκίας, με συνδιαχείριση του φυσικού αερίου». Οι βολιδοσκοπήσεις και οι πληροφορίες από τη Λευκωσία προς την Ουάσιγκτον είναι ότι τα δυο μεγάλα κόμματα, ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ, συμφωνούν με την αντίληψη ότι το φυσικό αέριο και η εμπλοκή της Τουρκίας στην εκμετάλλευση είναι κίνητρο για τη λύση. Αμφότεροι, μάλιστα, δεν είναι οπαδοί του EastMed αλλά κατανοούν τα τουρκικά συμφέροντα και ότι μπορούν να εξευρεθούν και άλλοι τρόποι, πέραν του εν λόγω αγωγού, που δεν θα ενοχλούν την Άγκυρα και θα την εντάσσουν στο παιχνίδι, όπως είναι ακόμη και αυτός ο αγωγός προς Τουρκία μετά τη λύση του Κυπριακού. Το πρόβλημα, όπως αναφέρεται, εντοπίζεται στην ονομασία της λύσης, ειδικώς μετά τη θέση της Τουρκίας για διευθέτηση δύο κρατών και συνομοσπονδίας. Κρίσιμο σημείο για τις παραπέρα εξελίξεις θεωρούν οι Αμερικανοί το 2023, λόγω των προεδρικών εκλογών σε Κύπρο και Τουρκία, καθώς και των εκλογών στην Ελλάδα. Τόσο οι Βρετανοί όσο και οι Αμερικανοί συγκλίνουν προς την άποψη ότι θέλουν ηγεσίες που να είναι «ευέλικτες» και έτοιμες να υπογράψουν, ακόμη και ενδιάμεση συμφωνία.
Η απάντηση του Προέδρου και του Ισραήλ
Υπό το φως των ανωτέρω, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης διευκρίνισε δημόσια ότι η συνεργασία με την Τουρκία σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο περνά μέσα από τον προηγούμενο καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει: 1. Με διμερή ή πολυμερή συμφωνία. Δηλαδή μεταξύ Κύπρου – Τουρκίας ή μεταξύ Κύπρου, Τουρκίας, Ελλάδας, Ισραήλ και Αιγύπτου. Ή με συνδυασμό. 2. Με την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο, για το ζήτημα του EastMed δεν αποφασίζει η ΕΕ, ενώ στην ίδια γραμμή ήταν και ο πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, Γιόσι Αμράνι, ο οποίος, απαντώντας στην Αμερικανίδα ΥφΕξ, είπε: «Σέβομαι πολύ την υφυπουργό κ. Νούλαντ, αλλά οι χώρες της περιοχής είναι αυτές που πρέπει να λάβουν την απόφαση. Και οι χώρες της περιοχής συζητούμε για τον EastMed για 12-13 χρόνια, ώσπου οι Αμερικανοί μάς είπαν ότι δεν οδηγεί πουθενά. Δεν νομίζω ότι κανείς από εμάς εξεπλάγη, αλλά αν αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, ας σκεφτούμε άλλες εναλλακτικές. Ας κοιτάξουμε τα δικά μας συμφέροντα, ας συνειδητοποιήσουμε ποια περιουσιακά στοιχεία έχουμε ως χώρες και ως περιοχή και ας προσπαθήσουμε να τα αξιοποιήσουμε προς ένα συγκεκριμένο πολιτικό, οικονομικό, στρατηγικό όφελος». Τι προάλλες, την περασμένη Δευτέρα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πολιτική του θέση τόνισε ότι ο EastMed συνεχίζει να είναι μέσα στα υπό κατασκευή έργα, επί των οποίων θα ληφθεί απόφαση. Δεν είναι εκτός παιχνιδιού, ειδικώς μετά από την ανάγκη για την ενεργειακή απεξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία.
Οι διαφορές μεταξύ Δημοκρατικών και τα ερωτήματα
Είναι πρόδηλο το φιλοτουρκικό κλίμα στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, που βρίσκει αντίθετο τον επίσης Δημοκρατικό Πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών της Γερουσίας, Μπομπ Μενέντεζ, και το εβραϊκό λόμπι στις ΗΠΑ, που υποστηρίζουν ώς τώρα την κατασκευή του EastMed και δεν προβάλλουν τα προβλήματα που προβάλλει η κ. Νούλαντ, η οποία προέβη σε ατόπημα όταν ξέχασε, τάχατες, τι συμβαίνει στην Κύπρο και αποκάλεσε τον κατοχικό ηγέτη Ερσίν Τατάρ ως «Πρόεδρο».
Ερωτήματα νέα, συναφή με την πολιτική των ΗΠΑ και τη δική μας στο Κυπριακό:
- Ολόκληρη Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ επισκέπτεται μια χώρα που τελεί υπό κατοχή και δεν θυμάται ότι το βόρειο τμήμα είναι κατεχόμενο και ότι ο Τατάρ δεν είναι Πρόεδρος;
- Η Αμερικανίδα Υφυπουργός των Εξωτερικών αναφέρθηκε σε σεβασμό της κυριαρχίας των κρατών και ότι η χώρα της θεωρεί τη Ρωσία ως εισβολέα, επί του οποίου επιβάλλεται εμπάργκο και μια σειρά κυρώσεων. Η Τουρκία τι είναι; Δεν είναι εισβολέας; Γιατί δεν αναφέρεται σε κυρώσεις, παρά μόνο ζητά να είναι και οι δυο πλευρές ευέλικτες και να εξετάσουν εναλλακτικές μορφές δράσης και στρατηγικές; Δηλαδή τι εισηγείται; Να αναγνωρίσουμε το ψευδοκράτος αφού πρώτα το αποδεχθούμε ως χωριστή οντότητα στη λογική του μακαρίτη Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, που κόμισε το 1997 τη λογική της εν δυνάμει λύσης, που σημαίνει με άλλα λόγια το εξής: Αφού στο πλαίσιο της ομοσπονδιακής λύσης έχετε αποδεχθεί ότι ο βορράς θα είναι εσαεί τουρκικός και ο νότος ελληνικός, οι δυο πλευρές στο νησί θα πρέπει να προχωρούν σε βήματα αμοιβαίας αποδοχής μέχρι την αμοιβαία αναγνώριση όταν θα υπογραφεί η τελική διευθέτηση. Ερώτημα νέο συναφές: Γιατί η κ. Νούλαντ να θεωρεί την περίπτωση της Ουκρανίας ίδια με της Κύπρου, όταν:
Α) Εμείς οι ίδιοι έχουμε βγάλει από το κάδρο την Τουρκία ως εισβολέα; Ο Έλληνας Πρωθυπουργός, όταν μετέβη πριν από τρεις εβδομάδες στην Κωνσταντινούπολη, κατόπιν υποδείξεων των ΗΠΑ, αποκάλεσε τον Ταγίπ Ερντογάν ως σύμμαχο. Τι είναι τελικά η Τουρκία, σύμμαχος της Ελλάδας χώρα ή κατακτητής και εισβολέας της Κύπρου; Αν είναι εισβολέας, πώς μπορεί να είναι σύμμαχος και αντίστροφα; Β) Εμείς προβάλλουμε άλλο πολιτικό και νομικό γλωσσάρι από εκείνο της Δύσης; Τι λένε οι ΗΠΑ και η ΕΕ; Υποστηρίζουν στο Ουκρανικό:
- Σεβασμό συνόρων και κυριαρχίας των κρατών.
- Όχι χρήση όπλων και βίας για την επίλυση των διαφορών.
- Όχι κτήσεις εδαφών για αναβίωση παλαιών αυτοκρατοριών.
- Επιβολή οικονομικών κυρώσεων στον εισβολέα και εμπάργκο πώλησης όπλων ή άλλου στρατιωτικού υλικού και τεχνολογίας.
- Καταδίκη εγκλημάτων πολέμου και εκείνων κατά της ανθρωπότητας.
Τι ζητούμε…
Ερώτημα: Αυτά τα λένε οι Δυτικοί. Εμείς, τι λέμε; Η Λευκωσία αντί κυρώσεων και σεβασμού της κυριαρχίας και της αποκατάστασης της εδαφικής ακεραιότητας του ενιαίου της κράτους, που τελεί υπό κατοχή, τι ζητά:
Πρώτον, την εφαρμογή ΜΟΕ και όχι κυρώσεων. Δηλαδή να νομιμοποιηθεί το παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου, για να δοθεί η Αμμόχωστος. Δηλαδή χαϊδεύει ενόψει εκλογών ο Κασουλίδης και η Κυβέρνηση τ’ αφτιά των Αμμοχωστιανών. Ερώτημα: Εάν τείνει να χαθεί η Αμμόχωστος είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο, ποιος ευθύνεται; Ποιος κυβερνούσε; Οι εξευμενιστές! Γιατί δεν βρέθηκε λύση στο Κραν Μοντανά; Ποιος ευθύνεται; Ο Αναστασιάδης ή η Τουρκία, που δεν θέλει λύση ή όταν η ίδια αναφέρεται σε αυτήν την εντάσσει στην πρακτική της νομιμοποίησης του ψευδοκράτους; Ήταν ή όχι ο κ. Κασουλίδης στις πλατφόρμες με στελέχη του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ που κατηγορούσαν τον Πρόεδρο; Πώς εν συνεχεία έγινε ξανά υπουργός του; Εάν θεωρεί ότι ο Αναστασιάδης φέρει ευθύνη, γιατί ανέλαβε; Πόσες αποτυχίες έχει στο ενεργητικό του ο κ. Κασουλίδης ως προς τις προσπάθειες λύσης; Τόσες, όσες μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι η πολιτική του είναι ουτοπική. Και ότι για να γίνει ρεαλιστική πρέπει να δεχθούμε τις τουρκικές θέσεις. Τι νέο κομίζει ο κ. Κασουλίδης εκτός από παραλλαγές του σχεδίου Ανάν; Ο δε Πρόεδρος γιατί τον διόρισε; Για να δεσμεύσουν μαζί επί τη βάσει νέων υποχωρήσεων τον επόμενο Πρόεδρο;
Δεύτερον, την υιοθέτηση των ΜΟΕ στη βάση της αποδοχής του ψευδοκράτους. Αντί δηλαδή να ζητούμε αποκατάσταση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας, όπως στην Ουκρανία, η Κυβέρνηση αξιώνει ΜΟΕ για την αποδοχή του ψευδοκράτους. Γιατί θα υπάρχει αποδοχή; Διότι με ποιον θα γίνει η συμφωνία; Με το ψευδοκράτος! Και θα υπάρχει συνδιαχείριση στην ουσία μέσω των Ην. Εθνών και του ICAO του FIR και του εναέριου χώρου. Υπάρχει αριθμός τεχνικών προβλημάτων και κινδύνων, τα οποία παραδέχεται ο Κασουλίδης στις οδηγίες του προς τους Πρέσβεις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δηλαδή της αποδοχής χωριστής οντότητας.
Τρίτον, την εξεύρεση μιας λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη, εκ των οποίων το ένα θα είναι το ψευδοκράτος, στη βάση μάλιστα της πολιτικής ισότητας, την οποία οι Τούρκοι εννοούν ως ισότιμη κυριαρχία. Δηλαδή δεν ζητούμε την αποκατάσταση της παραβιασθείσας εννόμου τάξεως, αλλά τη διχοτόμηση του ενιαίου κράτους. Πρόκειται για ένα πολιτειακό σύστημα, που είναι προϊόν της εισβολής και της κατοχής. Αυτά βρίσκουμε τώρα μπροστά μας, διότι μετά το Κραν Μοντανά, αντί να τεθεί το Κυπριακό ως θέμα εισβολής – κατοχής, υπήρξε επιμονή σε νέο Κραν Μοντανά. Και το χείριστο, είναι ότι η ορθή ενέργεια του Προέδρου να αναφερθεί σε επιστροφή στη Ζυρίχη και στη βελτίωση των κακώς εχόντων έσβησε σαν πυροτέχνημα. Εάν ήταν σοβαρή στρατηγική κίνηση, τώρα θα ήταν και συμβατή με τις διεθνείς εξελίξεις. Δηλαδή, με σεβασμό της κυριαρχίας μας και όχι με τη διχοτόμηση, οποιασδήποτε μορφής.
Δέχεται η Τουρκία;..
Είπε, λοιπόν, η κ. Νούλαντ ότι θέλει την εμπλοκή της Τουρκίας στα ζητήματα της ενέργειας. Εάν αποχωρήσουν τα τουρκικά στρατεύματα και αναγνωριστεί η κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Άγκυρα, τότε μπορούν να γίνουν συζητήσεις επί όλων των θεμάτων. Και εξηγούμε: Δέχεται, για παράδειγμα, η Άγκυρα να επιλυθεί το σύστημα της ασφάλειας με την ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και να γίνει σεβαστό το ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας; Αυτές είναι θέσεις συμβατές με εκείνες των ΗΠΑ. Εμείς δεν ζητάμε πόλεμο, όπως ο Ζελένσκι, αλλά λογικά πράγματα. Και τι θα πουν οι ΗΠΑ; Ότι είναι αντίθετες με ό,τι δημόσια λένε; Και τι θα απαντήσουν οι Τούρκοι, ότι π.χ. δεν δέχονται ως βάση συζήτησης για λύση τις αρχές της ΕΕ; Ή ότι είναι εναντίον του ΝΑΤΟ; Επί τούτου, δε, μπορεί να εμπλακεί και η ΕΕ στο πλαίσιο της «στρατηγικής ασπίδας» στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, στην εξής βάση: 1.Κύπρος και Ελλάδα αναλαμβάνουν τον κύριο ρόλο. Και οι γειτονικές χώρες κουμπώνουν στον άξονα. 2. Η Τουρκία μπορεί να συμμετάσχει όταν αποχωρήσει από την Κύπρο.
Η ομπρέλα των Βρυξελλών…
Προτάσεις υπάρχουν για να μη βρεθούμε μπροστά σε χειρότερη από την υφιστάμενη κατάσταση και να ισοπεδωθούμε από τις εξελίξεις, που έρχονται ραγδαίες…Υπάρχει πρόβλημα. Ποιο είναι αυτό; Σήμερα η δεξιά πράττει ό,τι κορόιδευε τη δεκαετία του ’60 και του ’70 τους κομμουνιστές. Έλεγαν τότε ότι βρέχει στη Μόσχα και κρατούν ομπρέλα στη Λευκωσία. Και τώρα βρέχει στις Βρυξέλλες και κρατούν οι νεοφιλελεύθεροι δεξιοί ομπρέλες στην Κύπρο!
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
