Η ανθρωπότητα ομονοεί σε μεγάλο βαθμό ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια υπαρξιακή απειλή για τον πολιτισμό. Μπορεί κανείς να στοιχηματίσει ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες θα το τονίσουν και πάλι στη μεγάλη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα στο Ντουμπάι αυτόν τον χειμώνα.
Την ίδια στιγμή, οι ίδιοι ηγέτες αφιερώνουν επίσης σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερα χρήματα για τα ορυκτά καύσιμα τα οποία θερμαίνουν τον πλανήτη απ’ όσα ξοδεύουν για την καταπολέμηση της υπαρξιακής απειλής. Μήπως οι προτεραιότητές μας αποδεικνύονται κάπως ανορθολογικές;
Αύξηση μεν, αλλά…
Οι παγκόσμιες επενδύσεις σε πρότζεκτ τα οποία σχετίζονται με το κλίμα ανήλθαν κατά μέσο όρο σε σχεδόν 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως το 2021 και το 2022, εκτίμησε πρόσφατα η μη κερδοσκοπική συμβουλευτική ομάδα Climate Policy Initiative, σχεδόν διπλάσιο από το ποσοστό τέτοιων δαπανών το 2019 και το 2020. Δυστυχώς, αυτή είναι περίπου η έκταση των ευχάριστων παραδοχών από την έκθεση της CPI. (Αναγκαία Επισήμανση: Η CPI χρηματοδοτείται εν μέρει από την Bloomberg Philanthropies).
Όσο εντυπωσιακό και αν ακούγεται το 1,3 τρισ. δολάρια, απέχει ακόμα πολύ από τις εκτιμήσεις της CPI περί των δαπανών 8,6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που θα είναι απαραίτητες κάθε χρόνο από τώρα έως το 2030, αυξημένες έως και στα 10 τρισ. δολάρια ετησίως έως το 2050, αν θέλουμε να περιορίσουμε την παγκόσμια θέρμανση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από το προ-βιομηχανικό μέσο όρο και να αντιμετωπίσουμε το κλιματικό χάος που ήδη εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Αυτός είναι ένας στόχος που έχουν θέσει οι παγκόσμιοι ηγέτες και είναι η καλύτερη ελπίδα μας να περιορίσουμε την καταστροφή και τη δυστυχία που θα προκαλέσει η περαιτέρω άνοδος της θερμοκρασίας.
Δυστυχώς, παρόλο που περάσαμε το 2023 υποφέροντας από τη μια μετά την άλλη καταστροφή, με όλους τους να τροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή, εν μέσω των θερμότερων 12 μηνών στην καταγεγραμμένη ανθρώπινη ιστορία, εξακολουθούμε να μην το αντιμετωπίζουμε ως ζήτημα έκτακτης ανάγκης.
Η χρηματοδότηση για το κλίμα μπορεί να ανέλθει στα 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια φέτος, εκτιμά ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA). Αυτό και πάλι δεν είναι αρκετό. Προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό, είναι σχεδόν αμετάβλητο επίπεδο σε σχέση με πέρσι. Είναι λίγο περισσότερο από το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Αντίθετα, οι κυβερνήσεις του κόσμου διέθεσαν 7 τρισεκατομμύρια δολάρια σε σιωπηρές ή και απευθείας επιδοτήσεις στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων μόνο το 2022, σημειώνει η CPI, επικαλούμενη πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αφιέρωσαν 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικές δαπάνες εκείνη τη χρονιά. Σε μια άλλη κρίση, την πανδημία της Covid-19, οι κυβερνήσεις είχαν ελάχιστο πρόβλημα να μεταφέρουν 11,7 τρισεκατομμύρια δολάρια στους πολίτες τους για να τους κρατήσουν φερέγγυους ως προς τις υποχρεώσεις τους.
Φθηνός λογαριασμός
Φυσικά, η διατήρηση αυτού του επιπέδου δαπανών έκτακτης ανάγκης χρόνο με το χρόνο, για δεκαετίες, είναι μια πολύ πιο σκληρή πολιτική δοκιμασία όταν τα νοσοκομεία δεν ξεχειλίζουν και οι οικονομίες δεν καταβαραθρώνονται όπως επί πανδημίας. Η CPI εκτιμά ότι θα χρειαστεί να επενδύσουμε 266 τρισεκατομμύρια δολάρια από τώρα έως το 2050 για να περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή και να προσαρμοστούμε σε αυτήν. Αυτό το ποσό δεν απέχει πολύ από μια εκτίμηση περί 200 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από το Bloomberg NEF, την ερευνητική ομάδα καθαρής ενέργειας του Bloomberg ή μια εκτίμηση περί 275 τρισεκατομμυρίων δολαρίων από τη συμβουλευτική εταιρεία McKinsey.
Τέτοιοι αριθμοί είναι τόσο τεράστιοι που δοκιμάζουν την ικανότητα του εγκεφάλου να τους επεξεργαστεί. Είναι όμως επί της ουσίας πενταροδεκάρες σε σύγκριση με τη ζημιά η οποία θα συσσωρευτεί αν δεν προχωρήσουμε σε αυτές τις επενδύσεις. Αυτή θα μπορούσε να ανέλθει σε 2,3 τετράκις εκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του αιώνα, επισημαίνει η CPI, επικαλούμενη εκτίμηση του μη κερδοσκοπικού ομίλου Central Banks and Supervisors Network for Greening the Financial System (έτερος όμιλος που χρηματοδοτείται μερικώς από το Bloomberg Philanthropies).
Και αυτά τα τετρακις εκατομμύρια θα ήταν απλώς η άμεση οικονομική ζημιά τέτοιων απτών κλιματικών επιπτώσεων όπως οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές, οι ξηρασίες, οι τυφώνες, η απώλεια παραγωγικότητας και οι ασθένειες. Δεν περιλαμβάνουν την καταστροφή η οποία θα προκληθεί από πολέμους, αναγκαστική μετανάστευση ή απώλεια βιοποικιλότητας. Το γέμισμα των νοσοκομείων και η καταβύθιση των οικονομιών θα μπορούσαν να γίνουν γεγονότα ρουτίνας. Ήδη οι άνθρωποι κάνουν λιγότερα παιδιά εξαιτίας τέτοιων ανησυχιών, σύμφωνα με νέα μελέτη του University College του Λονδίνου. Πρόκειται για εκατομμύρια εργαζόμενους και καταναλωτές που δεν θα γεννηθούν ποτέ.
Καμπανάκι και… αχτίδα ελπίδας
Ωστόσο, δεν είναι ώρα να απελπιζόμαστε για τα απογοητευτικά επίπεδα των επενδύσεων για το κλίμα, αλλά να χτυπάμε νωρίς και συχνά το καμπανάκι για τα οικονομικά, κοινωνικά και ανθρωπιστικά οφέλη που θα φέρουν περισσότερες τέτοιες επενδύσεις
Τα καλά νέα είναι ότι δεν πρέπει όλες οι επενδύσεις που είναι απαραίτητες για να αποτραπεί ένα ζοφερό μέλλον να είναι δημόσιες. Τα υψηλά επιτόκια και ο πληθωρισμός έχουν “τιμωρήσει” τον τελευταίο καιρό τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ο οποίος είναι έντασης κεφαλαίου. Αυτό οδήγησε σε απώλειες τις μετοχές καθαρής ενέργειας και πιθανότατα τρόμαξε ορισμένους ιδιώτες επενδυτές. Ωστόσο η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα συνεχίσει να δελεάζει αυτά τα δολάρια πίσω με νομοθετικά κίνητρα. Η Κίνα, ο μεγαλύτερος ρυπαντής με εκπομπές άνθρακα στον κόσμο, είναι επίσης ο μεγαλύτερος επενδυτής σε καθαρή ενέργεια.
Αν και η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, οι αντλίες θερμότητας και παρόμοια μέσα υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό, αποτελούν ακόμη έναν κλάδο σε… άβολη εφηβεία. Τέτοιες βιομηχανίες τείνουν να κινούνται κατά μήκος μιας καμπύλης σχήματος S, που σημαίνει ότι ξεκινούν αργά αλλά απολαμβάνουν δραστικά άλματα στην ανάπτυξη, σημείωναν πρόσφατα οι Sam Butler-Sloss και Kingsmill Bond της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης ευαισθητοποίησης RMI.
Κι αυτό είναι καλό πράγμα. Με τα λουλούδια να ανθίζουν στην Ανταρκτική και τις θερμοκρασίες των ωκεανών έξι επίπεδα τυπικής απόκλισης υψηλότερα από το κανονικό, αυτή η ανάπτυξη πρέπει να είναι εκθετική.
