Ρεπορτάζ: Γιώτα Ηλιού
Σε μερικές ημέρες, στις 23 αυτού του μήνα, συμπληρώνεται ένα έτος από το διάγγελμα του Γ. Παπανδρέου στο Καστελόριζο, όπου δόθηκε εντολή στον υπουργό Οικονομικών, να μεταβεί στην Ουάσιγκτον και να ξεκινήσει επαφές με την ηγεσία του ΔΝΤ και τα στελέχη της ΕΕ, οπότε και να καταθέσει επίσημο αίτημα προσφυγής της Ελλάδος στο μηχανισμό στήριξης.

Πέρασε ένας χρόνος από την απόφαση προσφυγής στο μηχανισμό, ένας χρόνος που αποδεχθήκαμε να εκπληρώνουμε τους αυστηρούς όρους και να ελεγχόμαστε γι αυτούς, αλλά και ανά τακτά διαστήματα να επικαιροποιούμε αυτό το μνημόνιο.

Η μη προσφυγή στο πακέτο βοήθειας ύψους 110 δισ. ευρώ θα είχε αδιανόητες συνέπειες. Θα οδηγούσε στη μη εκπλήρωση των δανειακών μας υποχρεώσεων με δραματικές στη συνέχεια εξελίξεις για το βιοτικό επίπεδο του συνόλου των πολιτών της χώρας, απόφαση που πιθανότατα ουδεμία κυβέρνηση μπορούσε να λάβει.

Σχεδόν ένας χρόνος έχει περάσει και η Ελλάδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις της ιστορίας της. «Μας περιμένει μια δύσκολη πορεία, μια νέα Οδύσσεια για τον ελληνισμό, αλλά έχουμε χαρτογραφήσει τον δρόμο», έλεγε ο πρωθυπουργός.Στο nooz.gr κατέθεσαν τις απόψεις τους οικονομολόγοι, χρηματιστές και θεσμικοί παράγοντες με διάθεση απολογιστική για τη χρονιά που πέρασε, αλλά και με έναν αέρα προσδοκιών για ότι έπεται.

Εφικτή και με ιστορικά προηγούμενα η υπέρβαση της υπερχρέωσης
Δημήτρης Τζάνας, Σύμβουλος Επενδύσεων Proton Bank

«Ένα έτος μετά το Καστελόριζο, έχουν όλοι αντιληφθεί τί σημαίνει η εφαρμογή των όρων του μνημονίου καθώς η αυστηρή δημοσιονομική προσαρμογή και η υλοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών έχουν ήδη αρχίσει να αλλάζουν ριζικά τη ζωή όλων μας. Στην παρούσα φάση, η εφαρμογή των όρων του μνημονίου έχει οδηγήσει την οικονομία σε σοβαρή ύφεση (ΑΕΠ: -4,5% το 2010, Ανεργία: 14,8% το Δεκέμβριο) καθώς η προσπάθεια περιστολής των ελλειμμάτων επιδιώκεται μέσω της περικοπής των δημόσιων δαπανών (μισθολογικών δαπανών κυρίως) και της αύξησης των φορολογικών εσόδων.

Το επιδιωκόμενο δε αποτέλεσμα είναι η μέσω του αποπληθωρισμού (των τιμών, των μισθών και των περιουσιακών στοιχείων δηλαδή των ακινήτων ή κινητών αξιών) διαμόρφωση ευνοϊκότερου επενδυτικού περιβάλλοντος ώστε μελλοντικά να δρομολογηθεί η ανάπτυξη. Λείπει ωστόσο εμφανώς οποιοδήποτε μακροπρόθεσμο σχέδιο σε σχέση με την αναπτυξιακή διαδικασία (στόχοι και μέσα με τα οποία μπορεί να υλοποιηθεί) ώστε να ξεκινήσει η παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση με τις τελευταίες αποφάσεις της έδειξε ότι αναγνωρίζει τη σοβαρή προσπάθεια για εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας αποδεχόμενη την επιμήκυνση της αποπληρωμής του δανεισμού, τη μείωση του επιτοκίου και κυρίως τη δυνατότητα προσφυγής της Ελλάδος εκ νέου στον υπό σύσταση μόνιμο μηχανισμό στήριξης για την αναχρηματοδότηση των ομολόγων της. Απαιτείται, ωστόσο, να συνεχισθεί η δημοσιονομική προσπάθεια περιστολής ελλειμμάτων, να προωθηθούν αποκρατικοποιήσεις και να υλοποιηθούν μεταρρυθμίσεις. Επομένως, έχουμε ουσιαστική μεταφορά της ευθύνης στην ελληνική πλευρά καθώς η κυβερνητική πολιτική πρέπει στο εξής να γίνει ιδιαιτέρως αποτελεσματική σε όλους τους τομείς. Για τη διαδικασία αυτή μόνο σκεπτικισμός μπορεί να διατυπωθεί με βάση τα ιστορικά πεπραγμένα του πολιτικού μας συστήματος τα τελευταία 30 χρόνια, οπότε κλιμακώνεται το πρόβλημα του δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ (από 60% το 1980 στο 148,6% το 2010).

Ωστόσο, ίσως η παρουσία της τρόικας να αποτελέσει αυτή τη φορά τον καταλύτη για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου στην προσπάθεια συμμόρφωσής του με τις μνημονιακές απαιτήσεις ( όπως ιστορικά είχε συμβεί μετά την εφαρμογή του ΔΟΕ στην περίοδο 1893-1912 αλλά και κατά την περίοδο 1993-2000 προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της ΟΝΕ), με αποτέλεσμα τη ραγδαία αποκλιμάκωση της σχέσης χρέους ως προς το ΑΕΠ μέσω κυρίως της επανέναρξης της ανάπτυξης. Τότε ασφαλώς θα υπάρξει και αυτόνομη πορεία στο ελληνικό χρηματιστήριο έστω και αν παραμένει ταραγμένο το διεθνές οικονομικό περιβάλλον το τελευταίο διάστημα (γεγονότα Β.Αφρικής, καταστροφές στην Ιαπωνία, ανοδική πορεία πετρελαίου).»

Δύο οι όψεις του νομίσματος, ταυτόχρονη δράση τώρα
Θεόδωρος Ν. Κρίντας, Διευθύνων Σύμβουλος Attica Wealth Management
«Έχουν γίνει αρκετά βήματα στον τομέα της νοοτροπίας, του “mind set”. Αρχίσαμε να αναλογιζόμαστε τις ευθύνες που αναλαμβάναμε δανειζόμενοι, είτε ως ιδιώτες, είτε ως – πολύ περισσότερο – κράτος. Καταλαβαίνουμε ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.

Θα πρέπει όμως να γίνει σοβαρή διαχείριση των δαπανών του Δημοσίου υπό το πρίσμα της μειώσεώς τους, με δεδομένο ότι σε μία αγορά η οποία βρίσκεται σε ύφεση είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί αύξηση των φορολογικών εσόδων. Όσο πιο σύντομα δούμε έργα σ’ αυτό τον τομέα, ταυτοχρόνως με την αξιοποίηση της Δημόσιας περιουσίας που είναι οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος, τόσο συντομότερα θα σταματήσουν οι φήμες γύρω από μία ενδεχόμενη παύση πληρωμών της Ελλάδας.

Οι φήμες παύσης πληρωμών, τόσο σε επίπεδο κράτους και σε επίπεδο επιχείρησης, αλλά και σε επίπεδο ιδιώτη εδράζονται πάντοτε στο γεγονός ότι η συμπεριφορά του φορέα δεν δείχνει ότι έχει αντιληφθεί την αλλαγή των συνθηκών. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να σταματήσουμε τις φήμες – οι οποίες δεν είμαι της απόψεως ότι ξεκινούν από την Ελλάδα αλλά από το εξωτερικό – από μάκρο αναλυτές οι οποίοι πολύ λίγο γνωρίζουν τα τεκταινόμενα σε «μίκρο» επίπεδο είτε είναι οικονομικό, είτε πολιτικό. Όλα θα αλλάξουν και θα το αντιληφθούν και οι αγορές γενικότερα, όταν η στάση μας συνολικά, είναι πολύ κοντινότερη στην αντιμετώπιση της βάσεως του προβλήματος, που δεν είναι το χρέος, αλλά το έλλειμμα σε συνδυασμό με την παραγωγική δυναμική της χώρας.

Έτσι, είναι σημαντικό ότι η κυβέρνηση αλλάζει ριζικά τοποθέτηση απέναντι στους παράγοντες που δημιουργούν το χρέος, κυρίως με την περιστολή δαπανών ειδικά καταναλωτικής φύσεως και ταυτόχρονα με την εκμετάλλευση της σε αδράνεια εβρισκόμενης περιουσίας του κράτους. Της περιουσίας που σήμερα δεν προσφέρει ουσιαστικά ούτε με την έννοια της συνεισφοράς της στη, μείωση όχι των ελλειμμάτων αλλά του κυρίως χρέους μακροπρόθεσμα, ούτε και με τη συνεισφορά της στην καθημερινή ζωή των πολιτών».


Οι «εκπλήξεις» της οικονομίας που δεν είναι εκπλήξεις!
Παναγιώτης Γ. Δράκος, Πρόεδρος Εκτελεστικής Επιτροπής Ένωση Εισηγμένων Εταιρειών
«Μετά το Καστελλόριζο του 2010 πολλά θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε για όσα προηγήθηκαν, όσα ακολούθησαν και όσα μπορούν να αναμένονται. Όλοι ξέραμε την εξέλιξη του δημοσίου χρέους, εκτός από τις στρουθοκαμήλους: 17% από την χούντα στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, 25% από αυτόν στον Ανδρέα Παπανδρέου, 75% μεταφέρθηκαν στον κ Κωνσταντίνο Μητσοτάκη με ένα πρόσθετο «κρυμμένο» 25%. Έκτοτε το 100% ήταν το επίπεδο στο οποίο κινούνταν οι κκ Κώστας Σημίτης, και Κώστας Καραμανλής. Η κρίση έφτασε με καθυστέρηση στην χώρα μας και οι ασθενείς αντιδράσεις της ΝΔ [«παρελθέτω το ποτήριον τούτο»] σε συνδυασμό με τις εκτός τόπου τοποθετήσεις του ΠΑΣΟΚ [«Χρήματα υπάρχουν, Χρεωκοπία, Τιτανικός, Πανικός»] μας οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα.

Η πολιτική του ξεζουμίσματος των ήδη φορολογουμένων μείωσε περαιτέρω το ΑΕΠ χωρίς να αυξήσει τα έσοδα, ενώ η πολιτική της διατήρησης των δαπανών με περιορισμένες μόνον περικοπές, κυρίως σε βάρος των προσληφθέντων από την «αντίπαλη» παράταξη δεν ήταν η ενδεδειγμένη. Ο αριθμός των βουλευτών παρέμεινε σταθερά στους 300 και ενώ μπορεί η εξοικονόμηση δαπάνης με 100 λιγότερους βουλευτές να ήταν μικρή, ο συμβολισμός θα ήταν τεράστιος. Παρά ταύτα οι 300 παραμένουν, οι επιτροπές τους εξακολουθούν να αμείβονται με πρόσθετο «μπόνους» και οι συγγενείς τους, υπάλληλοι της Βουλής, εξακολουθούν να απολαμβάνουν τον 15ο και 16ο μισθό…

Η υστέρηση της διοικητικής μας μηχανής καλύπτεται από την καθοδήγηση των ξένων: «οι βάρβαροι είναι μια λύση»… Όσο συνεχίζει η υστέρηση των Υπουργών μας και των Υπουργείων τους τόσο θα εντείνεται η ανάμιξη των ξένων. Μπορεί να θίγεται το φιλότιμο μας, αλλά αν είχαμε μυαλό δεν θα έπρεπε να είχαμε φθάσει μέχρι εδώ!

Ο βομβαρδιζόμενος ιδιωτικός τομέας έχει αρχίσει, με δυσκολία ομολογουμένως, τον δρόμο της ανάκαμψης με πολλά παραδείγματα όπως: η επιστροφή πολυαρίθμων νέων στην σύγχρονη, με προσωπική εργασία, γεωργική παραγωγή, η αύξηση των εξαγωγών, οι επιτυχίες των Ελληνικών πολυεθνικών στο εξωτερικό. Αισιοδοξούμε ότι τέτοια παραδείγματα θα πολλαπλασιάζονται και αυτά όλα μαζί θα μας βγάλουν από την κρίση!»

«Δεν γίνεται να κάνεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά»
Τάκης Ζαμάνης, Επικεφαλής Τμήματος Συναλλαγών ΒΕΤΑ ΑΧΕΠΕΥ
«Το σημαντικό που καταφέραμε σαν κράτος είναι ότι αναβάλαμε την περίπτωση της κατάρρευσης μας, έστω και προσωρινά, εξασφαλίζοντας ένα μεγάλο δάνειο από την τρόικα. Βασική προϋπόθεση γι αυτό ήταν να υπογράψουμε ότι θα τηρήσουμε πιστά τους όρους του μνημονίου. Οι όροι είναι όντως σκληροί αλλά και η θέση που βρισκόμαστε είναι τραγική. Αξιοσημείωτο είναι ότι από τον τρόπο που αντιδρά ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας, φαίνεται ότι δεν το έχει καταλάβει αυτό η κάνει πως δεν το καταλαβαίνει. Για να είμαι πιο σαφής αυτοί είναι οι βολεμένοι με κάθε τρόπο από το παρελθόν, που δίνουν μεγάλο αγώνα για να μην χάσουν τα κεκτημένα τους ακόμα και αν είναι εις βάρος του γενικού καλού της χώρας μας.

Το κακό και πολύ δύσκολο για την θετική εξέλιξη της κατάστασης είναι ότι όλοι αυτοί εμφανίζονται ισχυροί επειδή είναι οργανωμένοι και βαθιά ριζωμένοι στο σύστημα.

Η κυβέρνηση προγραμματίζει βάσει όσων έχει υπογράψει να τηρήσει τις συμφωνίες της αλλά κατά την εφαρμογή, προς το παρόν τουλάχιστον, φαίνεται να χαλάει η συνταγή. Την παρούσα κατάσταση περιγράφει απόλυτα το σοφό γνωμικό που λέει ότι «δεν γίνεται να κάνεις ομελέτα χωρίς να σπάσεις αυγά».

Χρειάζεται μεγάλη αποφασιστικότητα, τόλμη και όραμα από την κυβέρνηση. Καλύτερη ευκαιρία από αυτή δεν θα μας ξαναδοθεί για να αλλάξει το άρρωστο κατεστημένο στην χώρα μας και να μετατραπούμε σε μια χώρα πιο ανταγωνιστική, αποτελεσματική και αξιοκρατική . Οι οικονομικές συνταγές για την ίαση τέτοιων προβλημάτων λένε παντού ότι πρέπει να δοθεί βάρος στην μείωση των δαπανών και πιο συγκεκριμένα της αλόγιστης σπατάλης παράλληλα με κίνητρα για ουσιαστική ανάπτυξη και όχι στην πλήρη αφαίμαξη μέσω φορολογίας.

Χρειάζονται βαθιές τομές και ριζικές θεσμικές αλλαγές έτσι ώστε το σύστημα να λειτουργεί αποτελεσματικά.Νομίζω ότι είναι στο χέρι της κυβέρνησης να διαλέξει με πιο τρόπο θέλει να την αναφέρει η ιστορία στο μέλλον».


Προσωρινή η ανακούφιση, όχι άλλες καθυστερήσεις
Giuseppe Giano, Πρόεδρος ΔΣ Euroxx Χρηματιστηριακής
«Οι οικονομικές εξελίξεις στην εγχώρια αγορά το τελευταίο δωδεκάμηνο ήταν ιδιαίτερα σημαντικές και πρωτοφανείς για τα Ελληνικά δεδομένα και χαρακτηρίστηκαν από εναλλασσόμενα συναισθήματα και εκτιμήσεις από την διεθνή επενδυτική κοινότητα. Η πιο σημαντική και καθοριστική εξέλιξη ήταν η προσφυγή πέρυσι τον Μάιο στον μηχανισμό στήριξης -πρωτόγνωρου στα παγκόσμια χρονικά με άμεση συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και στην χρηματοδότηση τόσο της ΕΕ όσο και του ΔΝΤ- και η υπογραφή του μνημονίου προ της διαφαινόμενης απειλής στάσης πληρωμών του Ελληνικού Δημοσίου.

Την αρχική ανακούφιση γρήγορα διαδέχθηκαν οι επιφυλάξεις των επενδυτών σχετικά με την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης να υλοποιήσει την αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς και οι ανησυχίες για σοβαρές κοινωνικές αντιδράσεις και έλλειψη πολιτικής συναίνεσης. Η κυβέρνηση κατάφερε τελικά με σχετική επιτυχία να επιτύχει τους κύριους στόχους που είχε θέσει η τρόικα για το 2010, αλλά η υστέρηση των εσόδων, η διαφαινόμενη βαθύτερη ύφεση και οι συνεχιζόμενοι φόβοι αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους είχαν ως αποτέλεσμα νέες απειλές υποβαθμίσεων από τους οίκους αξιολόγησης που επιδείνωσαν πάλι το οικονομικό κλίμα προς το τέλος του 2010.

Στην αρχή της νέας χρονιάς οι προσδοκίες για μία συνολική λύση της κρίσης χρέους της ευρωζώνης αναπτέρωσαν τις ελπίδες μίας μεσοπρόθεσμης λύσης, που παράλληλα με την υλοποίηση της δημοσιονομικής προσαρμογής και των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών, θα οδηγούσε σε αποκλιμάκωση των spreads και θα διευκόλυνε την μεσοπρόθεσμη εξυπηρέτηση του χρέους. Τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής της 11ης Μαρτίου με την επιμήκυνση της διάρκεια αποπληρωμής του δανείου των 110 δισ. ευρώ, την μείωση του επιτοκίου κατά 1% και την δυνατότητα του νέου ΕΜΣ να αγοράζει κρατικά ομόλογα στην πρωτογενή αγορά, επέφερε μία προσωρινή, όπως αποδείχτηκε, ανακούφιση καθώς δεν απομάκρυνε ουσιαστικά τους φόβους και τις ανησυχίες των επενδυτών μετά και τις πρόσφατες νέες υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης.

Η παρούσα κατάσταση δεν δικαιολογεί περαιτέρω καθυστερήσεις, αλλά απαιτεί άμεση εφαρμογή του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και ταχύτερη υλοποίηση των αναγκαίων διαρθρωτικών αλλαγών και της δημοσιονομικής προσαρμογής, έτσι ώστε να επιτευχθεί το ταχύτερο δυνατό η σταδιακή αποκατάσταση εμπιστοσύνης στην Ελληνική οικονομία και η ανάταξη της οικονομικής δραστηριότητας, που συνεχίζουν να αποτελούν τους κύριους καταλύτες στην μεσοπρόθεσμη πορεία της αγοράς»

http://www.nooz.gr