Σε μιαν άκρη της αυλής, βαμμένα πράσινα κάγκελα αγκαλιάζουν τον τάφο ενός αγίου. Σε μια άλλη, δύο δωδεκάχρονα αγόρια, με κατάλευκα πουκάμισα και παντελόνια με τσάκιση, απαντούν ευγενικά στις απαντήσεις των επισκεπτών. Στο Ντιγιαρμπακίρ, μια πόλη του νοτιοανατολικού κουρδικού τμήματος της Τουρκίας, όπου πολλά παιδιά δουλεύουν στους δρόμους ή καταλήγουν στην φυλακή γιατί πετούν πέτρες στις δυνάμεις ασφαλείας, οι δύο αυτοί νεαροί έχουν έρθει για να προετοιμαστούν για τις εισαγωγικές εξετάσεις του λυκείου.Ερωτηθείς σχετικά με το τι θέλουν να κάνουν στο μέλλον, ο ένας λέει ότι θέλει να γίνει γιατρός, ενώ ο άλλος αποκρίνεται χαμογελώντας “αστυνομικός”.

Φοιτούν σε μια εστία μελέτης που διευθύνεται από υποστηρικτές του Φετουλάχ Γκιουλέν (Fethullah Gulen) -ενός ιεροκήρυκα που ήταν αιτία έμπνευσης ενός ευρέος δικτύου σχολείων και σχολικών κοιτώνων, οι οποίοι συνδυάζουν την ακαδημαϊκή αυστηρότητα -κυρίως των επιστημών- με μια ηθική εκπαίδευση βασισμένη σε ισλαμικές αρχές.

“Δεν είναι μόνο να εξηγεί κανείς τα Αγγλικά ή τα μαθηματικά -είναι να εξηγεί τη σημασία του να είναι ένα άτομο καλό ή κακό,” υποστηρίζει ο διευθυντής των 20 εστιών μελέτης του Ντιγιαρμπακίρ. “Σε αυτό το σύστημα, οι δάσκαλοι έρχονται νωρίτερα στο σχολείο, γίνονται φίλοι με τους μαθητές και ενδιαφέρονται για τις μεταξύ τους σχέσεις… Σε κανένα από τα σχολεία μας δε διδάσκεται η θρησκεία. Τους λέμε τι είναι σωστό και λάθος. Τους δείχνουμε καλές και κακές πρακτικές, και αποφασίζουν οι ίδιοι.”

Όμως στην Τουρκία, η κοινή γνώμη είναι διχασμένη μεταξύ αυτών που βλέπουν τον κο Γκιουλέν σα μια δύναμη κοινωνικής κινητικότητας και ανεκτικότητας, και αυτών που θεωρούν ότι υποσκάπτει ύπουλα τα κοσμικά θεμέλια της χώρας. Οι οπαδοί του έχουν περιγραφεί ως “ισλαμικοί Ιησουίτες” -το αντίστοιχο της Opus Dei για την Τουρκία. Ωστόσο υπάρχει μικρή αμφιβολία, ότι το κίνημα που εμπνέεται από το Γκιουλέν είναι επί του παρόντος μια σημαντική δύναμη που διαμορφώνει την τουρκική κοινωνία. Μέρος μιας ευρύτερης εξέλιξης, στην οποία ηγέτες που προέρχονται από μια θρησκευτική, επιχειρηματικά σκεπτόμενη μεσαία τάξη, επισκιάζουν σταδιακά παλαιότερες, ιδιαίτερα κοσμικές ελίτ.

Ο κος Γκιουλέν -γνωστός στους υποστηρικτές του ως hocaefendi, ή σεβάσμιος δάσκαλος- μένει τώρα στη γεμάτη βλάστηση απομόνωση του Saylorsburg της Pennsylvania, φροντίζοντας τα προβλήματα υγείας του, και επικοινωνώντας με το ευρύ κοινό μέσω των δημοσιευμάτων και των ομιλιών του. Παρόλα αυτά έχει εκατομμύρια υποστηρικτές, που αποτελούν μια από τις τουρκικές θρησκευτικές κοινότητες με τη μεγαλύτερη επιρροή. Αυτό το Hizmet – “υπηρεσία”, όπως το αποκαλούν οι φίλοι του, έχει διεθνή στόχο: επιχειρηματίες συμπαθούντες του σκοπού έχουν ιδρύσει σχολεία -από το Kazakhstan στην Cambodia, από τις ΗΠΑ στο Iraq- και ανοίγουν με ταχύτατους ρυθμούς σε ολόκληρη την Αφρική.

Από τι αποτελείται το Hizmet, και τι κάνει, έχει σημασία πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας. Η ανάπτυξη της ευημερίας και της διπλωματικής δύναμης έχουν μετατρέψει την Άγκυρα σε δυναμικό παράγοντα στη Μέση Ανατολή. Ισλαμικά κινήματα γύρω από την περιοχή αυτή εμπνέονται από την εμπειρία της Τουρκίας καθώς αμφισβητούν τα παλιά καθεστώτα. Οι θαυμαστές του Γκιουλέν αποτελούν την εμπροσθοφυλακή των Τούρκων επιχειρηματιών στις νέες αγορές. Οι δραστηριότητές τους μπορεί να καθορίζουν την εικόνα της Τουρκίας καθώς η Άγκυρα επιδιώκει μια θέση στο κέντρο των διεθνών υποθέσεων.

Ο στόχος που πρεσβεύουν τα σχολεία είναι να δημιουργήσουν μια “χρυσή γενιά”, μια νέα ελίτ εξοπλισμένη για να πετύχει στην παγκόσμια οικονομία, προβάλλοντας την πίστη, την αρετή και το ήθος, του να υπηρετεί κανείς άλλους. Πολλοί από τους μαθητές που αποφοιτούν παραμένουν δεσμευμένοι στο κίνημα καταλαμβάνοντας θέσεις στην εκπαίδευση, σε επιχειρήσεις, σε μέσα μαζικής ενημέρωσης και στο δημόσιο βίο.

“Το Hizmet συμπλήρωσε τα κενά,” υποστηρίζει ο Κερίμ Μπαλτζί (Kerim Balci), αρθρογράφος της προσκείμενης φιλικά στο Γκιουλέν εφημερίδας Zaman, ο οποίος ενεπλάκη με το κίνημα όταν έφυγε από το χωριό του για να πάει στο λύκειο και αγωνίστηκε για να προσαρμοστεί στην αστική ζωή. “Δούλευα σε ένα ίδρυμα Hizmet. Και από οικονομική άποψη μου είχε δοθεί μια υποτροφία από το Hizmet. Αλλά αυτό που πραγματικά με κράτησε ήταν η δράση. Σήμαινα κάτι εκεί -μου είχαν δοθεί καθήκοντα.”

Αυτή η δέσμευση και η απορρόφηση στη ζωή της κοινότητας είναι χαρακτηριστική. Σχεδόν όλοι οι υποστηρικτές δίνουν οικονομικές δωρεές -το 20 τοις εκατό του εισοδήματος είναι τακτικό.

Για τους αμύητους, τόσος ζήλος μπορεί να εμπνεύσει τόσο θαυμασμό όσο και ανησυχία. Κάποιοι κοσμικοί φοβούνται ότι οι ιεραπόστολοι του Γκιουλέν, οι οποίοι κάποτε διώκονταν αλλά τώρα δρουν ελεύθερα υπό την κυριαρχία του ελαφρώς ισλαμιστικού κόμματος ΑΚ, θα μεταμορφώσουν την τουρκική κοινωνία, αυξάνοντας την πίεση για συμβιβασμό σε συντηρητικές αξίες. Αλλά ο μεγάλος φόβος είναι, ότι υποστηρικτές του Γκιουλέν μπορεί να διεισδύουν σε κρατικούς θεσμούς, χρησιμοποιώντας την επιρροή τους σε “άκρες” που δεν ξέρει κανείς.

Οι μακρόχρονοι αυτοί φόβοι έφτασαν σε μια νέα κορύφωση όταν η αστυνομία εισέβαλε, πριν περίπου ένα μήνα, σε έναν εκδοτικό οίκο στην Κωνσταντινούπολη, με εντολές να κατάσχει όλα τα αντίγραφα του προσχεδίου ενός βιβλίου. Τιτλοφορούμενο “Ο Στρατός του Ιμάμη”, περιέγραφε την υποτιθέμενη δεσπόζουσα θέση του κινήματος Γκιουλέν μέσα στην αστυνομία. Ο συγγραφέας του, ο δημοσιογράφος Αμχέτ Σικ, φυλακίστηκε πριν μερικές εβδομάδες, κατηγορούμενος για διασυνδέσεις με την Εργκενεκόν -ένα φερόμενο τρομοκρατικό δίκτυο που σχεδίαζε να ανατρέψει την κυβέρνηση. Αλλά για πολλούς παρατηρητές, η σύλληψή του ενίσχυσε τις υποψίες ότι η έρευνα για την υπόθεση Εργκενεκόν -για την οποία πολυάριθμοι επικριτές της κυβέρνησης δικάζονται μαζί με γνωστούς κακοποιούς- χρησιμοποιήθηκε για να αποκαταστήσει πολιτικές διαφορές.

Άλλοι που κατηγορούνται για παροχή βοήθειας προς την Εργκενεκόν περιλαμβάνουν τον Ιλχάν Τζιχανέρ, έναν εισαγγελέα που ερευνούσε τοπικά παρακλάδια της κοινότητας Γκιουλέν, και τον Ανεφί Αβτζί, έναν πρώην επικεφαλή της αστυνομίας, ο οποίος έγραψε ένα βιβλίο για το κίνημα. Ο Νεντίμ Σενέρ, άλλος ένας δημοσιογράφος που συνελήφθη το Φεβρουάριο, συμμετείχε σε μια έρευνα που επέκρινε τους τρόπους με τους οποίους μέλη του Hizmet προσπαθούσαν να επηρεάσουν νεαρά άτομα και να κυριαρχήσουν στον εμπορικό βίο.

“Όποιος τον αγγίζει καίγεται,” δήλωσε ο κος Σικ καθώς τον βάζανε στο περιπολικό. Όταν “Ο Στρατός του Ιμάμη” διέρρευσε επιτέλους στου διαδίκτυο, “κατεβάστηκε” πάνω από 100.000 φορές μέσα σε 24 ώρες -παρόλο το γεγονός ότι περιείχε λίγες πληροφορίες και ήταν προφανώς ένα μη δουλεμένο προσχέδιο.

Με την ήπια, στοχαστική του έκφραση και το καλοσχηματισμένο λευκό μουστάκι του, ο κος Γκιουλέν δεν αποτελεί φυσιογνωμικά τουλάχιστον μια τρομακτική παρουσία. Γεννηθής το 1941 στην ανατολική επαρχία του Erzurum, υπήρξε σε μεγάλο βαθμό αυτοδίδακτος μετά το δημοτικό, αλλά διάβαζε με απληστία -αντλώντας έμπνευση από τον Said Nursi, ένα στοχαστή που υποστήριζε τη λογική, την ανοχή και την απόσταση από την πολιτική.

Ο κος Γκιουλέν ξεκίνησε την καριέρα του ως ιμάμης στην κρατική υπηρεσία της Τουρκίας, σε μια χρονική στιγμή που φαινόταν να υπάρχουν λίγες δυνατότητες επιλογής μεταξύ του ακραίου συντηρητισμού και της ακραίας κοσμικότητας, η οποία απέρριπτε τις ιστορικές και θρησκευτικές παραδόσεις της Τουρκίας. Αντ’ αυτού, προχώρησε σε μια ερμηνεία του Ισλάμ που τονίζει την ανοχή, καταδικάζει τη βία και ενστερνίζεται το νεωτερισμό. Έχει υποστηρίξει δράσεις για την άμβλυνση της φτώχειας, την προώθηση της εκπαίδευσης και την προαγωγή του διαλόγου μεταξύ διαφορετικών θρησκειών.

Ο Μπιλ Παρκ του King’s College του Λονδίνου το περιέγραψε σαν ένα “ορμητικό και πολλά υποσχόμενο συνδυασμό πίστης, ταυτότητας, υλικής προόδου, εκδημοκρατισμού και διαλόγου”.

Τα μηνύματα αυτά καθιστούν τον κο Γκιουλέν ένα ευπρόσδεκτο αντίδοτο στη δύση για τους περισσότερο ριζοσπάστες ιδεολόγους. Ζει στις ΗΠΑ από το 1999, όπου έφυγε από την Τουρκία υπό την απειλή της δίωξης, κατά τη διάρκεια κατασταλτικών μέτρων εις βάρος Ισλαμιστών. Σε αντίθεση με το ισλαμιστικό κίνημα Milli Gorus της Τουρκίας, του οποίου κόμματα συμμετέχουν στις εκλογικές διαδικασίες, ο κος Γκιουλέν υποστηρίζει ότι δεν έχει πολιτικές φιλοδοξίες και κηρύττει το σεβασμό για την εξουσία -συμβουλεύοντας τους υποστηρικτές του να παραιτηθούν από τις υποχρεώσεις, όπως π.χ. από το να φοράνε την ισλαμική μαντίλα, και αν χρειάζεται να αποκτήσουν εκπαίδευση μέσα στο κοσμικό σύστημα. Όταν συμπαθούντες εμπλέκονται με την πολιτική, τους συνιστάται να κόψουν τους δεσμούς, ισχυρίζεται ο υποστηρικτής του Γκιουλέν και αρθρογράφος, κος Balci.

“Η παράδοση Nursi-Gulen δεν οραματίζεται ένα ‘Ισλαμικό κράτος’. Επιδιώκει μάλλον ένα φιλελεύθερο-δημοκρατικό κράτος που θα έχει ανοχή στο ιεραποστολικό του έργο,” έγραψε πέρσι ο Μουσταφά Ακγιόλ (Mustafa Akyol), ένας σχολιαστής θρησκευτικών υποθέσεων.

Ο ίδιος ο κος Γκιουλέν δίνει σπάνια συνεντεύξεις για να αντικρούσει τις κατηγορίες εναντίον του -κάποιες από τις οποίες πηγάζουν από τα περισσότερο ακραία κομμάτια μιας γόνιμης κουλτούρας συνωμοσίας. Δεν έχει κάποιον εκπρόσωπο Τύπου, αλλά δημοσιεύει απλά μια λίστα άνω των 80 “ισχυρισμών και απαντήσεων” στην αγγλική του ιστοσελίδα. Εκεί επιμένει ότι δεν έχει σχέσεις με τα οικονομικά ή τη λειτουργία των σχολείων, ότι δεν έχει κάτι στην κατοχή του εκτός από βιβλία και ρούχα, ούτε και κάποια επιθυμία να επηρεάσει οποιονδήποτε κρατικό μηχανισμό. Στο παρελθόν έχει ισχυριστεί ότι η λέξη “κίνημα” δεν περιγράφει κατάλληλα το Hizmet, μιας και υποννοεί την ύπαρξη πολιτικών στόχων, ενώ απορρίπτει ακόμα και όρους όπως “οπαδός” ή “μέλος”.

Ωστόσο, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που υποστηρίζουν τον Γκιουλέν, επιδιώκουν να διαμορφώσουν το πολιτικό σκηνικό. Η εφημερίδα Ζαμάν κάνει ενημερωτική εκστρατεία κατά της στρατιωτικής παρέμβασης στη δημοκρατία, ενώ στα ίδια πλαίσια υπερασπίστηκε την έρευνα για την Εργκενεκόν. Υπερασπίζεται το κόμμα ΑΚ του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εν όψει των βουλευτικών εκλογών του Ιουνίου. Ο ίδιος ο κος Γκιουλέν παρενέβη για πρώτη φορά στην πολιτική πέρσι, υποστηρίζοντας το “Ναι” στο δημοψήφισμα που έγινε με προτροπή της κυβέρνησης για αλλαγές στο σύνταγμα, το οποίο είχε επιβληθεί από τη στρατιωτική ηγεσία του 1980.

“Μακάρι να είχαμε την ευκαιρία να αναστήσουμε τους νεκρούς από τους τάφους τους και να τους παροτρύνουμε να ψηφίσουν Ναι”, δήλωσε, σε σχόλια τα οποία σόκαραν ακόμα και τους ίδιους τους οπαδούς του -και τα οποία μεγάλωσαν τις υποψίες ότι ενδεχομένως να πάρει θέση κατά τις δημοσκοπήσεις των εκλογών του Ιουνίου. Η υποστήριξη της κοινότητας θα μπορούσε να είναι “ένας τεράστιος παράγοντας σε αυτές τις εκλογές”, ανέφερε ο Gareth Jenkins, ένας αναλυτής με έδρα την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος εξόργισε τους υποστηρικτές του Γκιουλέν καθότι επέκρινε την έρευνα για την Εργκενεκόν. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι η στήριξη από τον Γκιουλέν θα ήταν καθοριστικής σημασίας σε μια ενδεχόμενη διαμάχη μεταξύ του κου Ερντογάν και του προέδρου Αμπντουλάχ Γκιουλ.

Οι περισσότεροι υποστηρικτές του Γκιουλέν βλέπουν το ΑΚ ως τη βέλτιστη επιλογή για την Τουρκία προς το παρόν. Αλλά κανείς πολιτικός δε θα ήθελε την εμφάνιση ενός αντίπαλου κέντρου δυνάμεων -και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης του Γκιουλέν συχνά παίρνουν το μέρος του κου Γκιουλ, και όχι του κου Ερντογάν, όταν οι απόψεις των δύο διίστανται.

Πέρα από τις κομματικές πολιτικές, κριτικοί υποστηρίζουν ότι είναι υποκριτικό να αρνείται κανείς την επιρροή του Hizmet, σε μία κοινωνία όπου οι άνθρωποι προοδεύουν μέσω προσωπικών διασυνδέσεων. Μια έρευνα με επικεφαλής τον Μπινάζ Τοπράκ (Binnaz Toprak) του Πανεπιστημίου Bahçeşehir της Κωνσταντινούπολης περιείχε συνεντεύξεις σε βάθος επιχειρηματιών επαρχιακών πόλεων, οι οποίοι αισθάνθηκαν ότι ο μόνος τρόπος για να ευημερήσουν ήταν να ενταχθούν στην κοινότητα, ενώ η αποχή θα σήμαινε την απώλεια πελατών και τον αποκλεισμό τους από δημοτικούς διαγωνισμούς. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της έρευνας του 2009, πολλοί αγόρασαν την εφημερίδα Zaman ή παρακολούθησαν τις εβδομαδιαίες συναντήσεις τοπικών κύκλων Hizmet ως απάντηση στις έμμεσες πιέσεις και όχι από πραγματικό ενδιαφέρον.

Στο Ντιγιαρμπακίρ, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν το Hizmet ως αντίπαλη εξουσία για τις κουρδικές εθνικιστικές ομάδες, εξαιτίας των ισχυρισμών του για ουδετερότητα. “Ασκούν πίεση στους ανθρώπους, θέλουν να διαμορφώσουν τους ανθρώπους,” υποστηρίζει ένας τοπικός πολιτικός, προτιμώντας να διατηρήσει την ανωνυμία του, καθότι “το να μιλάει κανείς για τον Γκιουλέν είναι μια ιστορία χωρίς αίσιο τέλος• όταν μιλάει κανείς γι αυτόν κάτι γίνεται”.

Μέλη του Hizmet υποστηρίζουν ότι οι κοσμικοί είναι πολύ πρόθυμοι να πιστέψουν οποιοδήποτε σενάριο συνωμοσίας ταιριάζει στις προκαταλήψεις τους. “Κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν οτιδήποτε λέγεται ενάντια στο κίνημα. Είναι κατανοητό, καθώς το κίνημα επηρεάζει ό,τι συμβαίνει στην Τουρκία,” επισημαίνει ο Fatih Ceran του Ιδρύματος Δημοσιογράφων και Συγγραφέων, που λειτουργεί σαν το ανεπίσημο παρακλάδι δημοσίων σχέσεών του, εξηγώντας ευγενικά ότι δεν υπάρχει τρόπος να αποσπάσει κανείς κάποιο σχόλιο από τον ίδιο τον Γκιουλέν. “Κάποιοι άνθρωποι εδώ θέλουν μια περισσότερο πολωμένη Τουρκία και το κίνημα παίρνει θέση ενάντια σε κάτι τέτοιο.”

Ωστόσο, ο φόβος μεγαλώνει για τη δυσκολία προσδιορισμού των υποστηρικτών του Hizmet και των συστατικών του. Οργανώσεις εμπνευσμένες από τον Γκιουλέν δέχονται με θέρμη επισκέπτες και τους περιγράφουν τις δραστηριότητές τους -δίνοντας έμφαση στη φιλανθρωπική και μη-προσηλυτιστική φύση του. Αλλά πολλά άτομα κρύβουν τις συμπάθειές τους. Υπάλληλοι του προξενείου των ΗΠΑ ανησύχησαν με την απροθυμία των αιτούντων βίζα, που επισκέπτονταν τον Γκιουλέν, να εξηγήσουν τα κίνητρά τους, σύμφωνα με διαρροή πληροφοριών στο Wikileaks το 2006.

Τα όρια του κινήματος είναι ασαφή: προσελκύει τόσο πιστούς όσο και τυχαίους οπαδούς και δεν έχει λίστες μελών ή οικονομικών καταστάσεων. Επιχειρηματίες από μια πόλη μπορεί να ανοίξουν σχολεία στο Κιργιστάν -ή ένα άτομο μπορεί να υποστηρίξει κάποιο μαθητή. “Δεν υπάρχει κάποιος τρόπος να κάνει κανείς εικασίες για τα μέλη επειδή δεν υπάρχει ιεραρχία: δεν υπάρχει κάποια κεντρική οργάνωση,” υποστηρίζει η Helen Ebaugh του Πανεπιστημίου του Houston, η οποία ερευνά τα οικονομικά του κινήματος.

Υποστηρικτές του λένε ότι αυτή η έλλειψη προσδιορισμού είναι μια δύναμη. Αλλά καθώς το Hizmet επεκτείνεται και ασκεί μεγαλύτερη επιρροή, θα μπορούσε η έλλειψη δομής του να το αφήσει εκτεθειμένο σε άτομα που προσχωρούν σε αυτό από προσωπικό συμφέρον και όχι από πεποίθηση; Ο κος Γκιουλέν εξέδωσε μια σπάνια δήλωση αρνούμενος κάθε επιθυμία να καταστείλει την έκδοση του βιβλίου του κου Σικ. Όμως μια θεωρία είναι ότι η έφοδος στον εκδοτικό οίκο οργανώθηκε από υποστηρικτές του Γκιουλέν μέσα στην αστυνομία, ενεργώντας για τα δικά τους συμφέροντα και όχι με εντολές από κάποια αρχή.

“Είναι πιθανό θεωρητικά ότι κάποιοι άνθρωποι χρησιμοποιούν [το κίνημα] προς όφελός τους,” δηλώνει ο κος Ceran. Άλλοι υποστηρίζουν ότι όποιος προσέγγιζε το Hizmet καθαρά για την προώθηση της καριέρας του, είτε θα αποθαρρύνονταν από την κουλτούρα των δωρεών, των προσευχών και των δημόσιων υπηρεσιών, είτε θα εμπνέονταν για να συμμετάσχει.

Όποια κι αν είναι η αλήθεια, μια δύναμη, που έθεσε ως στόχο να γεφυρώσει τις διαιρέσεις στην τουρκική κοινωνία, εμπνέει σήμερα το φόβο σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. “Προσπαθείς να καταργήσεις μια κρυφή δύναμη και δημιουργείς μια νέα,” αναφέρει η Sengul, μια επιχειρηματίας στην Κωνσταντινούπολη. “Υπάρχουν πρωτοβουλίες εκδημοκρατισμού κοκ, αλλά τελικά οι άνθρωποι φοβούνται να διαβάσουν ένα βιβλίο.”

Ο Γκιουλέν και οι Επιχειρήσεις

Μια κοσμική ελίτ ενδίδει στους επιχειρηματίες της μεσαίας τάξης με ηθικούς σκοπούς

Για ένα μεγάλο μέρος του περασμένου αιώνα, η οικονομία της Τουρκίας κυριαρχούνταν από ολιγάριθμους ομίλους, οι οποίοι ανήκαν σε οικογένειες της κοσμικής επιχειρηματικής ελίτ της Κωνσταντινούπολης. Τώρα, οι κυβερνήσεις που ελπίζουν να δοθεί ώθηση στο εμπόριο με μια από τις γρηγορότερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο, ασχολούνται όλο και περισσότερο με την Tuskon -μια ένωση η οποία αντικατοπτρίζει την άφιξη της νέας μεσαίας τάξης συντηρητικών τοπικών επιχειρηματιών.

Η αυξανόμενη επιρροή της αντανακλά επίσης την άνοδο της κοινότητας του Γκιουλέν, από την οποία έχουν επιλεγεί τα περισσότερα από τα 25.000 μέλη της. “Δεν είμαστε άμεσο μέρος αυτής της κίνησης,” δήλωσε ο πρόεδρος της Tuskon, Ριζανούρ Μεράλ (Rizanur Meral), σε πρόσφατη συνέντευξή του στους Financial Times. “Έχουμε μέλη με διαφορετικές σκέψεις, ιδέες και προτιμήσεις. Αλλά μπορούμε να πούμε ότι οι πλειοψηφία των μελών μας υποστηρίζουν τις ιδέες του κου Γκιουλέν.”

Αυτοί είναι οι επιχειρηματίες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Φετουλάχ Γκιουλέν, ενός Τούρκου ιερέα, για να ιδρύσουν σχολεία και επιχειρήσεις στα Βαλκάνια και τα κράτη της κεντρικής Ασίας, μετά την πτώση του κομμουνισμού. Η Tuskon -προστάτης πολυάριθμων τοπικών ενώσεων επιχειρήσεων- ηγείται πλέον των τουρκικών προσπαθειών για είσοδο στις αγορές σε όλη την υποσαχάρια Αφρική, και για ενίσχυση των δεσμών με τη Μέση Ανατολή.

Αν και αξιωματούχοι του παραδοσιακά κοσμικού υπουργείου εξωτερικών έχουν την τάση να κρατούν τις αποστάσεις τους από έργα που εμπνέονται από τον Γκιουλέν, οι υπουργοί φαίνεται να τα θεωρούν χρήσιμη επέκταση της ήπιας δύναμης της Τουρκίας. Η Tuskon τους προτρέπει πολλές φορές να επισκεφτούν “Τουρκικά Σχολεία”, όπως είναι γνωστά στο εξωτερικό.

Ο κος Μεράλ κατάφερε να οργανώσει συνάντηση με τους Financial Times όταν η Tuskon συνόδεψε τον πρωθυπουργό Recep Tayyip Erdogan στη Ρωσία, βοήθησε να οργανωθεί μια επίσκεψη στη Γκάνα και την Γκαμπόν από τον πρόεδρο Abdullah Gul, και φιλοξένησε τον γραμματέα εμπορίου των ΗΠΑ Gary Locke, σε μια εκδήλωση για την προώθηση του Τούρκο-αμερικανικού εμπορίου.

Σύμφωνα με τον κο Μεράλ, η Tuskon παραμένει πολιτικά ουδέτερη, εξασφαλίζοντας απλώς ότι, οι δραστηριότητές της δεν συγκρούονται με την κυβερνητική πολιτική. Αλλά η παρουσία των μελών της στην Αφρική, φαίνεται ότι την έχει βοηθήσει να επηρεάζει την πολιτική -για παράδειγμα, πίεσε επιτυχώς στο άνοιγμα πρεσβειών και δρομολογίων των Τουρκικών Αερογραμμών σε ολόκληρη την ήπειρο.

Ο κύριος ρόλος της Tuskon είναι να βοηθήσει μικρομεσαίες επιχειρήσεις να κατανοήσουν την παγκόσμια οικονομία και να εδραιώσουν επαφές σε νέες αγορές, δήλωσε ο κος Μεράλ. Όμως προσπαθεί επίσης να αντιμετωπίσει ανισότητες πίσω στην πατρίδα, ενθαρρύνοντας τα μέλη της να ενισχύσουν φιλανθρωπικούς σκοπούς και να επενδύσουν σε φτωχές κουρδικές περιοχές, ακόμα κι αν δεν υπάρχει κάποια λογική οικονομικά. “Πρέπει να έχεις κάποια ηθικά κίνητρα,” ισχυρίζεται. “Υπάρχουν πολλοί επιχειρηματίες από τα ανατολικά της χώρας, οι οποίοι… σκέφτονται ότι θα έπρεπε να πληρώσουν τα χρέη τους στην περιοχή στην οποία μεγάλωσαν.”

Ωστόσο, ο κος Μεράλ παραδέχεται ότι η επιρροή που ασκεί η Tuskon προσελκύει και κάποια άτομα με λιγότερο ευγενή κίνητρα. “Έχουμε γίνει πολύ προσεκτικοί στην επιλογή των μελών,” αναφέρει. “Τα βασικά κριτήρια είναι να είναι κανείς αξιόπιστος και φερέγγυος, να εμμένει στην επιχειρηματική δεοντολογία… έτσι ώστε να αντιπροσωπεύει την τουρκική επιχειρηματική κοινότητα με το βέλτιστο τρόπο στις διεθνείς αγορές.”

Delphine Strauss
Financial Times
Μετάφραση: Turkish Greek News