του Μανώλη Κωττάκη
Κωδικός «Σταθερότητα»: Αυτός είναι ο τίτλος του απόρρητου σχεδίου των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται λίγο πριν από τις γερμανικές εκλογές, με τελικό στόχο τη μετάθεση της αποπληρωμής του ελληνικού χρέους κατά πενήντα χρόνια, το 2063.
Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «κυριακάτικη δημοκρατία», οι Αμερικανοί έχουν χάσει την υπομονή τους με τους Γερμανούς και θεωρούν επικίνδυνη πολυτέλεια την αναμονή μέχρι την άνοιξη του 2014, προκειμένου να αρχίσουν οι συζητήσεις για το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους.
Αξιολογούν προσεκτικά την κατάσταση στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου, ανησυχούν για τη ρευστότητα σε Συρία, Αίγυπτο, Τουρκία και, επειδή θεωρούν την Ελλάδα, παρά τα προβλήματά της, όαση σταθερότητας (stability story), αποφάσισαν να κινηθούν στη μόνη χρονική συγκυρία που κρίνουν ότι οι Γερμανοί μπορούν να εκβιαστούν: Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής τους εκστρατείας. Η καγκελάριος Μέρκελ, που δίνει τη μάχη για την επανεκλογή της στο αξίωμα με τους δικούς της όρους, δεν θέλει με τίποτε την επιστροφή του ελληνικού θέματος στην καρδιά των εκλογών.

Τα «νούμερα» που έκανε η τρόικα και ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Μπομπ Τράα για την καταβολή της δόσης του Αυγούστου (αυτός, με ενθάρρυνση των ΗΠΑ, προκάλεσε την εμπλοκή, όχι οι Γερμανοί) ανησύχησαν το Βερολίνο, μολονότι προσπάθησε να το κρύψει. Το τελευταίο που χρειάζονται οι Χριστιανοδημοκράτες του CDU στην τελική ευθεία της κούρσας θα ήταν μια αναβολή καταβολής της δόσης, μια πιθανή στάση πληρωμών τον Αύγουστο και μια πρόωρη αναζωπύρωση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη. Δημοσίως ο Σόιμπλε υπερθεμάτισε στην αυστηρότητα που έδειξε η τρόικα για την υλοποίηση των ελληνικών προαπαιτούμενων, αλλά κατά βάθος ο προβληματισμός του για την εξέλιξη είναι έντονος.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες από ανώτατες διπλωματικές πηγές, τα υπουργεία Εξωτερικών, Οικονομικών και Αμυνας των ΗΠΑ επεξεργάζονται ένα πλήρες σχέδιο για την οριστική έξοδο της Ελλάδας από την κρίση, το οποίο προβλέπει τα εξής σημεία:

-Μετάθεση -και όχι διαγραφή- της αποπληρωμής του ελληνικού χρέους προς τον επίσημο κρατικό τομέα κατά πενήντα χρόνια (OSI), με έκδοση νέων ομολόγων λήξης 2063.
-Νέα μείωση των επιτοκίων αποπληρωμής κατά 50%, προκειμένου να ανασάνει ακόμη περισσότερο ο κρατικός προϋπολογισμός σε ετήσια βάση.
-Επιστροφή των 9 δισ. ευρώ που κέρδισε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από τα ελληνικά ομόλογα τα οποία έχει στην κατοχή της.
-Σύσταση επενδυτικού fund αλληλεγγύης γενεών κατά το πρότυπο της Νορβηγίας, στο οποίο θα διοχετεύεται τμήμα των μελλοντικών εσόδων από την αξιοποίηση των κοιτασμάτων του ελληνικού φυσικού αερίου, προκειμένου να είναι εγγυημένη σε βάθος χρόνου η αποπληρωμή των δανείων.
-Ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων μέσω της δωρεάν παραχώρησης στρατιωτικού υλικού.
-Αποχώρηση του ΔΝΤ από την Ελλάδα στα τέλη του 2013 και ανάθεση της επιτήρησης εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος στο μέλλον αποκλειστικά από τις υπηρεσίες της Ευρωπαικής Επιτροπής και την Τask Force.

Αξιόπιστες πηγές από την αμερικανική πρωτεύουσα αναφέρουν ότι η εμπλοκή που υπήρξε για την ελληνική δόση και οι διαρκείς απαιτήσεις που ήγειραν οι δανειστές μας έως την τελική έγκρισή της δεν οφείλονται σε κάποια παραξενιά του Σόιμπλε, αλλά στην Αμερική, η οποία, μέσω του ΔΝΤ, στέλνει μηνύματα στη γερμανική πλευρά ότι ο ελληνικός φάκελος πρέπει να κλείσει το ταχύτερο δυνατό με μια συμφωνία-πακέτο, που να περιλαμβάνει το χρέος, την ενέργεια, την ΑΟΖ, το Σκοπιανό και το Κυπριακό.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η πληροφορία για τα υπερκέρδη αξίας 9 δισ. ευρώ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από την κερδοσκοπία στα ελληνικά ομόλογα διοχετεύθηκε στα Μέσα Ενημέρωσης από δυτικές πηγές και ο στόχος είναι ένας: Η απαίτηση για την καταβολή τους στην ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να κλείσει αμέσως η τρύπα του κρατικού προϋπολογισμού, η οποία εκτιμάται ότι σε ακραίες συνθήκες μπορεί να φτάσει μέχρι τα 10 δισ. ευρώ.

Πώς θα πουν «ναι» οι Ρώσοι

Η Νέα Γιάλτα στην περιοχή, και ιδιαίτερα στο Αιγαίο και στην Κύπρο, βρίσκει εν μέρει σύμφωνη τη ρωσική πλευρά, υπό την προϋπόθεση ότι θα της δοθούν στο πλαίσιο των ιδιωτικοποιήσεων ο ΟΣΕ, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και ναυτική βάση στην Αλεξανδρούπολη. Για τον ΟΣΕ έχουν έρθει, μάλιστα, σε συμφωνία με τους Γάλλους για την προμήθεια ηλεκτραμαξών και με τους Γερμανούς για τα ηλεκτρομηχανολογικά του σιδηρόδρομου. (Οι Ρώσοι έχουν αποφασίσει να περιορίσουν την έκθεσή τους στην παραπαίουσα Τουρκία.)

Δεν εμπιστεύονται τον Αλέξη Τσίπρα

Οι Αμερικανοί, που παρακολουθούν στενά τα ελληνικά πολιτικά πράγματα και στέλνουν ως πρέσβη τους στην Αθήνα από τον Σεπτέμβριο τον έμπειρο διπλωμάτη Ρίτσαρντ Πιρς, ο οποίος θήτευσε στο ελληνικό desk του Στέιτ Ντιπάρτμεντ από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 (1985-1987), καταλαβαίνουν ότι, αν η κυβέρνηση Σαμαρά χρειαστεί να λάβει νέα μέτρα το φθινόπωρο, δεν θα καταφέρει να αντέξει. Η ιδέα ότι η τοπική φθίνουσα διαπλοκή απεργάζεται σενάρια αλλαγής πρωθυπουργού χωρίς προκήρυξη εκλογών δεν τους ενθουσιάζει, καθώς σε μια εποχή που δοκιμάζονται οι κυβερνήσεις στην Τουρκία, την Αίγυπτο και τη Συρία το τελευταίο που θα ήθελαν θα ήταν η αναζωπύρωση της κρίσης και στο ελληνικό έδαφος. Επιπροσθέτως και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που κάνει ο Αλέξης Τσίπρας για να κερδίσει την εμπιστοσύνη τους, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει αισθητά έδαφος στις προτιμήσεις τους, καθώς τα εσωκομματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει λόγω της ισχυρής νεομαρξιστικής ομάδας Λαφαζάνη δεν τον καθιστούν πολιτικά ελκυστικό. Τα όσα περίεργα άκουσε και είδε ως παρατηρητής στο Συνέδριο της Αριστεράς ο νούμερο 2 του τμήματος Πολιτικών Υποθέσεων Ρόμπερτ Μποντ επιβεβαίωσαν τις εκτιμήσεις τους.

Η λύση-πακέτο που προωθούν οι Αμερικανοί θεωρείται πολιτικά διαχειρίσιμη από τους Γερμανούς, καθώς:
– Προβλέπει την εγγυημένη αποπληρωμή του ελληνικού χρέους και δεν εκθέτει τη Μέρκελ στις κατηγορίες των αντιπάλων της για διαγραφή και χάρισμα των χρημάτων των Γερμανών φορολογουμένων.
– Βάζει στο παιχνίδι το θέμα της απεξάρτησης της Ευρώπης και του Βερολίνου από ρωσικές πηγές ενέργειας. Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι ζητούν απευθείας αναθέσεις των ενεργειακών κοιτασμάτων στη νότιο Κρήτη και το Ιόνιο, που, μαζί με την υφαλοκρηπίδα στην Αλβανία (θα υπάρξει πίεση Σαμαρά στον νέο πρωθυπουργό Ράμα για εφαρμογή της συμφωνίας Καραμανλή – Μπακογιάννη – Μπερίσα), αποτελούν το 40% της συνολικής ελληνικής ΑΟΖ.

Κατά την επίσκεψη του Σαμαρά θα δρομολογηθούν οι εξελίξεις

Οι εξελίξεις θα τροχιοδρομηθούν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά στις ΗΠΑ τόσο στις 8 Αυγούστου, όταν θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Ομπάμα, όσο και κατά την ομιλία που θα απευθύνει ο Ελληνας ηγέτης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις αρχές Σεπτεμβρίου, όπου θα κάνει αναφορά στα ελληνικά εθνικά θέματα. Δεν είναι τυχαίο που ο κύριος Σαμαράς θα έχει μαζί τους στις ΗΠΑ τους υπουργούς Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και Αμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλο. Ο πρώτος είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος τόσο για θέματα χρέους όσο και επενδύσεων, ενώ ο δεύτερος είναι από καιρό ένθερμος υποστηρικτής της προσέγγισης με ΗΠΑ – Ισραήλ και θεωρεί ότι δικαιώνεται από την εξέλιξη των πραγμάτων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μετά το ταξίδι στις ΗΠΑ θα ακολουθήσουν δύο επισκέψεις υψηλού πολιτικού και διπλωματικού συμβολισμού: Θα έρθουν στην Αθήνα για διαβουλεύσεις με τους κυρίους Βενιζέλο και Αβραμόπουλο ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι και ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Τσακ Χάγκελ. Μεγάλο μέρος της αμερικανικής ατζέντας συμπίπτει απολύτως με την ατζέντα που έχει καταρτίσει για την ελληνική προεδρία της Ε.Ε. ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Η Ελλάδα, παρά τα προβλήματά της, θα επιχειρήσει να εμφανιστεί και πάλι ως ηγέτιδα δύναμη στα Βαλκάνια, προωθώντας τις υποψηφιότητες της Αλβανίας και των Σκοπίων (υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει λύση στο θέμα της ονομασίας) για ένταξη στην Ε.Ε., ενώ ανοίγει νέο βηματισμό στις σχέσεις της με Σερβία και Βουλγαρία. Επίσης, κατά τη διάρκεια της προεδρίας, θα τεθεί και πάλι το θέμα της ευρωπαϊκής ΑΟΖ στο τραπέζι. Αλλα θέματα που είναι στην κορυφή της ατζέντας Σαμαρά κα θα τεθούν στον πρόεδρο Ομπάμα είναι η προώθηση της ζώνης ελεύθερου εμπορίου Ε.Ε. – ΗΠΑ, για την οποία ο πρωθυπουργός μίλησε πρώτος στους Γερμανούς τον Νοέμβριο του 2012 (σε δείπνο επιχειρηματιών που οργάνωσε η εφημερίδα «Die Zeit») και η καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης.

Τι προβλέπει το «κείμενο εργασίας» για Σκοπιανό, Κυπριακό και ΑΟΖ

Βεβαίως, στη διεθνή διπλωματία δεν παίρνεις τίποτε χωρίς αντάλλαγμα. Οι ΗΠΑ θεωρούν ιδανική τη συγκυρία να κλείσει τώρα το Σκοπιανό και να ενταχθούν οι γείτονες στο ΝΑΤΟ προτού διασπαστούν από την αποσχιστική δραστηριότητα του αλβανικού στοιχείου, να ανοίξει εκ νέου η συζήτηση τον Οκτώβριο για το Κυπριακό και να τροχιοδρομηθούν οι εξελίξεις για τη νέα «αρχιτεκτονική» της Μεσογείου στο θέμα της ενέργειας. Το πακέτο παραείναι γενναιόδωρο για να μη ζητηθούν ανταλλάγματα. Στο Σκοπιανό ο πρωθυπουργός υποστηρίζει την πάγια ελληνική θέση, όπως αυτή αναθεωρήθηκε το 2007 από τους Καραμανλή – Μπακογιάννη, αλλά διπλωματικές πηγές παρατηρούν ότι:

Πρώτον, ο κύριος Σαμαράς έχει μετατοπίσει το βάρος της διαπραγμάτευσης στην πάση θυσία διασφάλιση της ονομασίας erga omnes. Δεύτερον, στην πρόσφατη τοποθέτησή του στο Συνέδριο της Ν.Δ., χωρίς να κάνει αναφορά στον γεωγραφικό προσδιορισμό, ζήτησε να παραιτηθούν οι Σκοπιανοί από τους αλυτρωτισμούς και να συμφωνήσουν με ένα «νέο όνομα, που δεν θα θίγει την ελληνικότητα της ελληνικής Μακεδονίας».

Στο Κυπριακό, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα: Οι ΗΠΑ επιθυμούν την επανέναρξη των συνομιλιών για διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία, ενώ στον πρόεδρο Αναστασιάδη έχουν φτάσει πληροφορίες ότι θα του ζητηθεί κάτι που είναι δύσκολα διαχειρίσιμο: Η σύσταση ταμείου αλληλεγγύης γενεών για τα έσοδα από την αξιοποίηση του φυσικού αερίου, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν μελλοντικά για τη σύσταση του νέου κυπριακού κράτους, με βάση το σχέδιο Ανάν. Και σε αυτό το πλαίσιο θα επιδιωχθεί η συμφωνία της ελληνικής κυβέρνησης. Τέλος, οι ΗΠΑ προωθούν την ιδέα μιας νέας Γιάλτας στο Αιγαίο: Επιθυμούν το φυσικό αέριο Ισραήλ – Κύπρου να διοχετεύεται στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας (όχι μέσω Κρήτης) και μετά Ελλάδας (βορείως, διά της αξιοποίησης του αγωγού TAP), ενώ της Ελλάδας (Ιόνιο – νότια Κρήτη) μέσω Ιταλίας – Μάλτας. Πρόκειται για ένα συνολικό πακέτο που, αν υιοθετηθεί, θα αλλάξει την «αρχιτεκτονική» της περιοχής για πολλά χρόνια.
 “κυριακάτικη δημοκρατία”