ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΣΜΑ
Σύμφωνα
με διπλωματικούς κύκλους, η συντριπτική νίκη του Κόμματος Δικαιοσύνης
και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και κατ’ επέκταση η σταθερή τουρκική κυβέρνηση που
βγήκε από την κάλπη, δύσκολα μπορεί πλέον να μειώσει τα επενδυτικά
ρίσκα, παρά το πρόσκαιρο κλίμα ευφορίας στο χρηματιστήριο της
Κωνσταντινούπολης και την απότομη ενδυνάμωση της λίρας. Την ίδια στιγμή,
καθίσταται όλο και δυσκολότερος ο στόχος της Τουρκίας για τριπλασιασμό
της οικονομίας της έως το 2023.


Το «εκρηκτικό» κοκτέιλ που προκαλεί δυνατούς πονοκεφάλους στον «σουλτάνο» Ερντογάν περιλαμβάνει επιβράδυνση της οικονομίας, αύξηση του πληθωρισμού, δυσαρεστημένους πολίτες που ανταλλάσσουν λίρες με δολάρια, αυξανόμενο «κύμα» βίας που τρομάζει τους τουρίστες και «πυρπολεί» τα συναλλαγματικά αποθέματα, άτακτη φυγή ξένων επενδυτών, μεγάλες δημοσιονομικές ανάγκες λόγω του μεταναστευτικού. Επιπλέον, η «ειρηνευτική διαδικασία» της χώρας με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ) έχει «νεκρώσει», ο πόλεμος στη Συρία και το Ισλαμικό Κράτος (IS) συνεχίζουν να απειλούν αμάχους. Οπως πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι αυτός που ουσιαστικά «έθαψε» την ειρηνευτική διαδικασία κι έδωσε το έναυσμα για επιθέσεις εναντίον των Κούρδων αυτονομιστών ανταρτών και των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, με στόχο να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους και να αυξήσει τα ποσοστά για το κόμμα του.

Οι επιπτώσεις
Από τις 7 Ιουνίου κι έχοντας απόλυτη επίγνωση ότι δεν θα είναι σε θέση να επιβάλει την εξουσία χωρίς την πλειοψηφία των εδρών στην τουρκική Εθνοσυνέλευση του ΑΚΡ, ο Ερντογάν φρόντισε να μη σχηματιστεί κυβερνητικός συνασπισμός. Το αποτέλεσμα, όμως, κάθε άλλο παρά ευχάριστο ήταν για τη χρηματοπιστωτική και οικονομική προοπτική της Τουρκίας, η οποία οδηγήθηκε σε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση μέσα σε έξι μήνες.

Η τουρκική λίρα δέχτηκε ασφυκτικές πιέσεις. Συγκεκριμένα, σε σχέση με το δολάριο καταγράφει από την αρχή του 2015 απώλειες 20%, ενώ την ίδια ώρα η απόδοση του 5ετούς ομολόγου έχει εκτιναχθεί από το 6,77% τον Ιανουάριο στο 10,98%, με τη χώρα να καταβάλλει το υψηλότερο αντίτιμο των τελευταίων έξι ετών, για να δανειστεί σε χρέος αποτιμημένο στο εθνικό νόμισμα (πάνω από 11%).

Αν η νέα τουρκική κυβέρνηση αποτύχει να ενδυναμώσει τις αγορές συναλλάγματος και μετοχών πληθαίνουν οι φωνές που λένε ότι η χώρα δεν θα μπορεί πλέον να καυχηθεί για το περιβόητο «οικονομικό θαύμα» της, ενδεχομένως ακόμη θα μπορούσε να χάσει τη θέση της στην G20, την ομάδα που αντιπροσωπεύει τις είκοσι κορυφαίες οικονομίες του κόσμου.

Η κυβέρνηση Ερντογάν στοχεύει να καταστεί η Τουρκία μία από τις 12 ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου μέχρι το 2023, ωστόσο η κατασκευαστική «έκρηξη» απέτυχε στην επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης, το εξωτερικό χρέος έχει αυξηθεί, ενώ και οι ξένοι επενδυτές αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από τη χώρα.

«Ο στόχος μας είναι να γίνει η Τουρκία μία χώρα με ακαθάριστο εθνικό προϊόν (ΑΕΠ) 2 τρισ. δολαρίων, κατά κεφαλήν εισόδημα 25.000 δολαρίων και εξαγωγές 500 δισ. δολαρίων έως το 2023, που είναι η 100ή επέτειος της δημοκρατίας» δήλωσε πρόσφατα ο Ερντογάν σε επενδυτές.

Η ελκυστικότητα, όμως, της τουρκικής οικονομίας ξεθωριάζει. Οι εξαγωγές μειώθηκαν 9% στο 8μηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, παρά τη μεγάλη υποτίμηση της τουρκικής λίρας. Η ευρεία έξοδος επενδυτών από τις αναδυόμενες αγορές -που οφείλεται στην επιβράδυνση της Κίνας και την επικείμενη αύξηση των επιτοκίων από την αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed)- ενίσχυσε την πίεση. Επίσης, οι διαχειριστές διεθνών κεφαλαίων απέσυραν 6 δισ. δολάρια από τουρκικές μετοχές και ομόλογα από τις αρχές του 2015, σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.

Στα μέσα Οκτωβρίου, ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ περιόρισε την πρόβλεψη για τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας στο 3% από 4%. Ταυτόχρονα το μέσο εισόδημα υποχώρησε στα 9.000 δολάρια από 10.000 δολάρια και πλέον.

Πληθωρισμός
Οι τιμές στα βασικά προϊόντα κατανάλωσης αυξήθηκαν κατά 8,9% σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2014, η ανεργία με 11% βρίσκεται σε επίπεδα-ρεκόρ και η μεσαία τάξη που ωφελήθηκε για πολλά χρόνια από την οικονομική πολιτική του Ερντογάν, βιώνει τα αποτελέσματα του κλίματος ανασφάλειας για το οποίο αναλυτές κατηγορούν τον Τούρκο πρόεδρο.

Χρηματιστηριακοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι για να επιστρέψει η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην οικονομία πρέπει να αποκατασταθεί η λειτουργία μιας ανεξάρτητης και αμερόληπτης δικαιοσύνης στην Τουρκία, αλλά υπάρχουν μεγάλες αμφιβολίες, με δεδομένο τον αυταρχισμό του Ταγίπ Ερντογάν προς τους πολιτικούς αντιπάλους και προς τα μέσα ενημέρωσης

Σε τηλεοπτική συνέντευξη που έδωσε τον περασμένο μήνα, ο κ. Σιμσέκ προειδοποίησε ότι, εάν η χώρα δεν μπορέσει να προωθήσει μεταρρυθμίσεις, δεν θα διακινδυνεύσει μόνο τους στόχους του 2023, αλλά μπορεί να αντιστρέψει τα κέρδη που έχει επιτύχει από την άνοδο στην εξουσία του AKP το 2002.

Δύσκολα, εξάλλου, αναμένεται να υλοποιηθεί η φιλοδοξία του Τούρκου προέδρου να αναδειχτεί η χώρα του σε παγκόσμιο ενεργειακό κέντρο. Είναι ενδεικτικό ότι οι συζητήσεις μεταξύ Μόσχας και Αγκυρας για την κατασκευή και λειτουργία του αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου Turkish Stream σταμάτησαν το καλοκαίρι. Μάλιστα, η Τουρκία κατέθεσε αίτηση διαιτησίας στη Στοκχόλμη για την τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου. Αν και η ρωσική πλευρά προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα, λέγοντας ότι αποτελεί μια «συνήθη τακτική» η νέα τουρκική κυβέρνηση έχει να λύσει ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα: να αναβαθμίσει τη θέση της ως ενεργειακού κόμβου, παίζοντας με τα συμφέροντα όλων των παγκόσμιων ενεργειακών παικτών, ενώ την ίδια στιγμή είναι δυσανάλογα (μέχρι 65% και αυξάνεται) εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο…

2 τρισ. δολάρια θέλει να έχει φτάσει μέχρι το 2023 το ΑΕΠ της χώρας η κυβέρνηση της Τουρκίας, ώστε η χώρα να συγκαταλέγεται στις 12 ισχυρότερες οικονομίες. Ομως γι’ άλλη μία φορά ο ρυθμός ανάπτυξης αναθεωρείται και ο στόχος για φέτος από 4% πέφτει στο 3%.

10,98% είναι η απόδοση του πενταετούς ομολόγου από 6,77% τον Ιανουάριο, ενώ από τις αρχές του χρόνου η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί κατά 20% έναντι του δολαρίου.

Η ανεργία με 11% βρίσκεται σε επίπεδο-ρεκόρ, ενώ τα κονδύλια που διέθεσε στο οκτάμηνο η τουρκική κυβέρνηση για την πληρωμή επιδομάτων ανεργίας αυξήθηκαν κατά 35%

9 % μειώθηκαν στο 8μηνο του έτους οι εξαγωγές σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, παρά τη μεγάλη υποτίμηση του νομίσματος, ενώ κατά 8,9% αυξήθηκαν σε ετήσια βάση οι τιμές στα βασικά προϊόντα κατανάλωσης.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΣΜΑ
kkosma@pegasus.gr

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=64284377