Ακολουθήστε μας

Οικονομική Κρίση

Χρέος διαχειρίσιμο δεν σημαίνει χρέος βιώσιμο, όμως προσφέρει ένα «παράθυρο ευκαιρίας»

Δημοσιεύτηκε

στις

Του Αριστομένη Βαρουδάκη, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου και πρώην ανώτερο στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΟΟΣΑ
Η συμφωνία στο Eurogroup της 21ης Ιουνίου καθορίζει τις δεσμεύσεις της Ελλάδας στη μεταμνημονιακή περίοδο, το πλαίσιο της εποπτείας για την τήρηση των δεσμεύσεων και προβλέπει ρυθμίσεις για το δημόσιο χρέος της χώρας. Η κυβέρνηση διατείνεται ότι οι ρυθμίσεις αυτές καθιστούν το χρέος βιώσιμο και επιτρέπουν να γυρίσει η σελίδα της κρίσης χρέους που ταλαιπωρεί τη χώρα για σχεδόν μία δεκαετία. Η άποψη ότι το χρέος γίνεται βιώσιμο με τη συμφωνία είναι λανθασμένη, μάλλον εσκεμμένα για πολιτικές σκοπιμότητες. Στην πραγματικότητα το χρέος γίνεται διαχειρίσιμο, όχι όμως βιώσιμο, σε έναν ορίζοντα περίπου δεκαετίας, που αντιστοιχεί στις ρυθμίσεις για την επιμήκυνση και την αναστολή της αποπληρωμής του που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup.

Τα μέτρα αυτά καθιστούν το χρέος διαχειρίσιμο μεσοπρόθεσμα, καθώς: (1) η επιπλέον δεκαετής περίοδος χάριτος των δανείων του EFSF περιορίζει αντίστοιχα την ανάγκη πρόσβασης στις αγορές για σημαντικό δανεισμό μέχρι το 2032, και (2) το δίχτυ ασφαλείας των αυξημένων ταμειακών διαθεσίμων περιορίζει τους κινδύνους ακριβού δανεισμού σε περίπτωση έλλειψης εμπιστοσύνης των αγορών. Επιπλέον, με την επιμήκυνση κατά μία δεκαετία των δανείων του EFSF και την αντίστοιχη μετακύλιση της αποπληρωμής τους μειώνεται η «παρούσα αξία» του χρέους που υπολογίζεται αν προεξοφληθούν οι μελλοντικές πληρωμές με κάποιο επιτόκιο αναφοράς: Προφανώς η παρούσα αξία δανείων που θα εξοφληθούν σε 20 χρόνια είναι μικρότερη της αξίας τους αν τα ίδια δάνεια θα επρόκειτο να εξοφληθούν, για παράδειγμα, σε μία δεκαετία. Υπάρχει έτσι η αντίληψη ότι η χώρα κερδίζει κάποια ελάφρυνση χρέους, που το καθιστά δυνητικά βιώσιμο.

Η αντίληψη όμως αυτή είναι λανθασμένη, γιατί η βιωσιμότητα του χρέους συναρτάται με τη δυνατότητα να παραχθούν, χωρίς βλάβη για την οικονομία, τα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα που μακροπρόθεσμα απαιτούνται για την αποπληρωμή του χρέους. Το παράδοξο της συμφωνίας του Eurogroup είναι ότι παρά τη μείωση της παρούσας αξίας του χρέους, η παρούσα αξία των πρωτογενών πλεονασμάτων που συμφωνήθηκαν παραμένει εξαιρετικά υψηλή. Λογικά, όταν το χρέος μειώνεται, τα πλεονάσματα που είναι αναγκαία μακροπρόθεσμα για την εξόφλησή του μειώνονται επίσης. Η κυβέρνηση όμως συμφώνησε στην επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και στη μακροπρόθεσμη επιδίωξη πλεονασμάτων 2,2% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο έως το 2060! Οι στόχοι αυτοί είναι πρωτοφανείς, καθώς δεν υπάρχει προηγούμενο χώρας στη σύγχρονη οικονομική ιστορία που να έχει εφαρμόσει μακροχρόνια λιτότητα τέτοιου βαθμού.
Η διατήρηση των πλεονασμάτων σε τέτοιο επίπεδο απαιτεί διατήρηση της υπερφορολόγησης και περιορισμό των παραγωγικών δαπανών που θα καθηλώσουν την ανάπτυξη της οικονομίας θέτοντας υπό αίρεση την αποπληρωμή του χρέους. Από την άποψη αυτή το χρέος δεν καθίσταται βιώσιμο. Αν, κατά γενική αποδοχή, δεν ήταν βιώσιμο πριν από τη συμφωνία του Eurogroup, πώς είναι δυνατόν να έγινε βιώσιμο μετά τη συμφωνία, όταν η λιτότητα που απαιτείται από τη χώρα παραμένει αμείωτη, με εξωπραγματικά δημοσιονομικά πλεονάσματα μέχρι το 2060; Για τους λόγους εξάλλου αυτούς το ΔΝΤεξέφρασε τις επιφυλάξεις του για τη βιωσιμότητα του χρέους μετά τη συμφωνία. 
Αν και με τις ρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup το χρέος δεν γίνεται βιώσιμο, δίνεται εντούτοις η δυνατότητα στην Ελλάδα να αποκτήσει χαμηλότοκη πρόσβαση στις αγορές για τα επόμενα χρόνια. Καθώς η περίοδος χάριτος στην εξόφληση σημαντικού τμήματος του χρέους μέχρι το 2032 απομακρύνει τον κίνδυνο στενότητας πληρωμών, γίνεται δυνατή η έκδοση δεκαετών ομολόγων με χαμηλά επιτόκια λόγω ελαχιστοποίησης του ρίσκου. Κάτι τέτοιο θα σηματοδοτήσει την επιστροφή της εμπιστοσύνης των αγορών και ελπίζεται ότι θα ενισχύσει τα κίνητρα για επενδύσεις. Αυτό είναι ένα στοίχημα που θα ήταν ευχής έργο να κερδηθεί. Όμως τα κίνητρα για επενδύσεις θα συνεχίσουν δυστυχώς να υποσκάπτονται από την υπερφορολόγηση για την επίτευξη των δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Αυτό θέτει την Ελλάδα σε μειονεκτική θέση απέναντι σε άλλες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο περιορισμός της εσωτερικής ζήτησης λόγω της μόνιμης λιτότητας θα είναι ένας επιπλέον περιοριστικός παράγοντας των επενδύσεων. 
Από αυτή την οπτική γωνία η συμφωνία του Eurogroup αποτελεί ακόμα μια λύση που «αγοράζει χρόνο» αντί να επιτρέπει στην Ελλάδα να γυρίσει οριστικά τη σελίδα της κρίσης χρέους. Περιορίζοντας δραστικά τις ανάγκες πρόσβασης της Ελλάδας στις αγορές για τα επόμενα χρόνια, η συμφωνία περιορίζει ταυτόχρονα τους κινδύνους για την Ευρωζώνη, που στην παρούσα συγκυρία προέρχονται κυρίως από την Ιταλία. Η Ελλάδα μπορεί εντούτοις να επωφεληθεί από το «παράθυρο ευκαιρίας» στη διαχείριση του χρέους που της προσφέρει η συμφωνία. Δεδομένης της έλλειψης δημοσιονομικού χώρου που συνεπάγονται τα πρωτογενή πλεονάσματα που συμφωνήθηκαν, δύο τομές στην οικονομική πολιτική γίνονται αναγκαίες. Πρώτον, η αλλαγή μίγματος δημοσιονομικής πολιτικής, με δραστικό περιορισμό της δαπάνης ώστε να γίνει δυνατή, και σύντομα, μια σημαντική μείωση της φορολογίας. Δεύτερον, οι ριζικές μεταρρυθμίσεις ώστε να βελτιωθεί εντυπωσιακά το επιχειρηματικό κλίμα που κατατάσσεται ακόμη ως ένα από τα πιο αφιλόξενα στην Ευρώπη. Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών με το «παράθυρο ευκαιρίας» που προσφέρει η συμφωνία θα μπορούσε να μεταφραστεί έτσι σε αύξηση των επενδύσεων και επιτάχυνση της ανάπτυξης. 
Ναυτεμπορική

Οικονομική Κρίση

Ποιος πληρώνει για τη μείωση του χρέους…

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Μπορεί το ελληνικό χρέος τον τελευταίο χρόνο να ξεπέρασε τα 404 δισ. ευρώ από 365 δισ. ευρώ το 2019, αλλά η εξέλιξή του είναι θετική, καθώς ως ποσοστό του ΑΕΠ μειώνεται.

Με βάση τα στοιχεία της Eurostat λοιπόν, το ελληνικό χρέος το 2022 μειώθηκε στο 171,% του ΑΕΠ όχι τόσο λόγω του ισχνού πλεονάσματος 0,1% έναντι προβλέψεων για έλλειμμα -1,6% αλλά λόγω της ισχυρής αύξησης του ΑΕΠ και του ακόμη ισχυρότερου πληθωρισμού.

Όπως είπαμε, το χρέος έχει σημασία ως ποσοστό του ΑΕΠ και όχι ως απόλυτος αριθμός… Είναι διαφορετικό π.χ.  να έχει  χρέος  100 χιλ. ευρώ κάποιος που έχει εισόδημα 100 χιλ. και πληρώνει τόκους 5-6 χιλ. ευρώ το χρόνο και κάποιος άλλος που έχει εισόδημα 10 χιλ. ευρώ και πληρώνει το ίδιο κόστος εξυπηρέτησης… Ο δεύτερος τελεί υπό χρεοκοπία γιατί τα 4-5 χιλιάρικα που του απομένουν δεν φτάνουν για να ζήσει…

Ο πληθωρισμός λοιπόν το 2022 έκλεισε στο 9,6% και το ΑΕΠ παρουσίασε αύξηση 5,9% έναντι αύξησης 8,4% που είχε εμφανίσει το 2021.

Καθώς η μεταβολή του ΑΕΠ υπολογίζεται σε αποπληθωρισμένες τιμές, η μεταβολή του ΑΕΠ και ο πληθωρισμός αθροίζουν μαζί για το 2022 μια μεταβολή 9,6% + 5,9% ίση με 15,5%.

Αυτή είναι περίπου και η μείωση του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ καθώς το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού χρέους είναι στα χέρια των ευρωπαϊκών θεσμών με επιτόκιο περί το 1,5%.

Τουτέστιν ενώ το χρέος αυξήθηκε με 1,5% περίπου, το ΑΕΠ αυξήθηκε με πολλαπλάσιο ρυθμό και ο πληθωρισμός μείωσε την αγοραστική δύναμη στην οικονομία κατά 9,6%…

Όπως οι μη αδαείς  γνωρίζουν όμως στο σύμπαν που ζούμε δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα. Τούτο σημαίνει πως όταν υπάρχει μείωση χρέους κάποιος την πληρώνει.

Ας πάρουμε τα πράγματα την αρχή.

Ο κλασικός και προφανέστερος τρόπος να μειωθεί το δημόσιο χρέος είναι να μειωθούν οι δαπάνες του δημοσίου ή να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα και  να δημιουργηθεί πλεόνασμα με το οποίο θα αποπληρωθεί μέρος του αυτού…

Τουτέστιν, κάποιος που χρωστάει πρέπει να ξοδεύει λιγότερα για να πληρώνει το χρέος.

Αυτός είναι ο “ορθόδοξος” τρόπος…

Ένας άλλος τρόπος είναι να αυξηθεί το ΑΕΠ ταχύτερα από χρέος οπότε θα περισσέψουν λεφτά για την αποπληρωμή του χωρίς να χρειαστεί να μειωθούν οι δαπάνες. Ένας τρίτος τρόπος είναι η διάβρωση του χρέους μέσω του υψηλού πληθωρισμού.

Στην περίπτωση αυτή οι άνθρωποι δεν υπόκεινται μειώσεις των ονομαστικών μισθών και συντάξεων ή φορολόγηση των καταθέσεων αλλά μείωση της αγοραστικής δύναμης.

Μείωση της αγοραστική δύναμης σημαίνει πως κάποιος που παίρνει μεροκάματο π.χ. 50 ευρώ την ημέρα, με αυτά σήμερα μπορεί να αγοράσει ένα πεντόλιτρο ελαιόλαδο, ενώ το 2019 αγόραζε περίπου 2. Τα στοιχεία αυτά είναι πραγματικά από την αγορά.

Η αύξηση της τιμής του ελαιόλαδου είναι του μεγέθους που περιγράφουμε αλλά ένα σημαντικό μέρος της οφείλεται στην μείωση της παραγωγής στη Μεσόγειο φέτος και το υπόλοιπο στον υψηλό πληθωρισμό που συνεχίζεται απτόητος στα τρόφιμα.

Από τον υψηλό πληθωρισμό του 2022 έχασαν όλοι. Έχασαν οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι, οι καταθέτες και οι περισσότερες οι επιχειρήσεις που δεν κατάφεραν να μετακυλήσουν την αύξηση του κόστους των πρώτων υλών…

Για τη συνέχεια  Capital

 

Συνέχεια ανάγνωσης

Video

Γιώργος Αδαλής: Κάποιοι έχουν βγει για κυνήγι

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Γιώργος Αδαλής: Κάποιοι έχουν βγει για κυνήγι

Ο οικονομέτρης – αναλυτής Γιώργος Αδαλής, εξηγεί γιατί τα επιφαινόμενα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα ιδίως της Ευρώπης με αιχμή την Ελβετία και την Γερμανία, έχουν στη κορυφή των ζητημάτων τους το ενεργειακό, την απεξάρτηση από την Ρωσία και την σχέση με τα κεφάλαια και την εμπλοκή με ρωσικές εταιρίες, την ώρα που η πολιτική των επιτοκίων των κεντρικών τραπεζών, δεν φανερώνει διάθεση για ουσιαστικές παρεμβάσεις στις αλυσιδωτές κρίσεις.

Ο Γιώργος Αδαλής, παραθέτει θεατές αλλά και αθέατες πλευρές της κρίσης , διαφοροποιεί την προσέγγιση του για το τι συμβαίνει στις ΗΠΑ και τι στην Ευρώπη, ενώ επιμένει ότι το κρισιακό σπιράλ θα μας συνοδεύει για πολλά χρόνια ακόμη με πολλά μπρός και πίσω .

Συνέχεια ανάγνωσης

Ελλάδα

Το χρονικό από την ένταξη στα μνημόνια έως την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία

Δημοσιεύτηκε

στις

Το χρονικό της καταστροφής της Ελλάδας από ανεύθυνους (;) πολιτικούς

Του Θάνου Τσίρου
thtsiros@naftemporiki.gr  

Το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας είναι γεγονός. Από αύριο, ξεκινά μια νέα περίοδος για την Ελλάδα κατά την οποία η χώρα δεν θα υπόκειται σε τριμηνιαίους ελέγχους από τους θεσμούς όπως συμβαίνει ουσιαστικά από το 2010 μέχρι σήμερα. Αξίζει όμως να θυμηθούμε τα όσα περάσαμε για να φθάσουμε εδώ. 

Η μνημονιακή περιπέτεια της Ελλάδας, αν και τυπικά ξεκίνησε το 2010, είχε τις ρίζες της παλαιότερα, καθώς από το 2008 είχε ξεκινήσει η δραματική επιδείνωση των δεικτών της οικονομίας, με βασικότερους το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος και το εξωτερικό έλλειμμα.

2 Σεπτεμβρίου 2009:
Υπό το βάρος της οικονομικής κρίσης, ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εξαγγέλλει πρόωρες εκλογές για τις 4 Οκτωβρίου 2009,
τις οποίες κερδίζει το ΠΑΣΟΚ.

EUROKINISSI /ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΛΤΑΣ

20 Οκτωβρίου 2009:

Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανακοινώνει στο ECOFIN ότι το έλλειμμα για το 2009 θα κυμανθεί, ως
ποσοστό του ΑΕΠ, στο 12,5% αντί του 6% που το υπολόγιζε η προηγούμενη κυβέρνηση.

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

22 Οκτωβρίου 2009:

Ο οίκος Fitch υποβαθμίζει την Ελλάδα από το επίπεδο A στο Α- και ακολούθησε μπαράζ υποβαθμίσεων στο επόμενο διάστημα από όλους τους οίκους.

Μάρτιος 2010:

Επισκεπτόμενος την Αθήνα, ο επίτροπος Όλι Ρεν εύχεται στους Έλληνες «καλό κουράγιο», υπονοώντας το τι θα ακολουθήσει.

23 Απρίλιου 2010:

Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου, από το ακριτικό Καστελόριζο, ανακοινώνει την
προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης.

2 Μαΐου 2010:

Ανακοινώθηκε το πρώτο από τα μεγάλα πακέτα μέτρων του μνημονίου, ύψους 20 δισ. ευρώ, για το 2010 και 10 δισ.
ευρώ για τα επόμενα χρόνια.

6 Μαΐου 2010: Ψηφίζεται από τη Βουλή το μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ για τα
μέτρα που θα ληφθούν, προκειμένου να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός στήριξης.

8 Μαΐου 2010:

Υπογράφηκε η δανειακή σύμβαση (το πρώτο μνημόνιο) μεταξύ Ελλάδας και κρατών μελών της Ε.Ε. για δάνειο ύψους 80 δισ. ευρώ.

PHASMA/ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Η τρόικα στο Μαξίμου – Τόμσεν – Μαζούχ – Μορς

10 Μαΐου 2010:

Υπογράφηκε η αντίστοιχη σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και ΔΝΤ για δάνειο ύψους 30 δισ. ευρώ.

31 Οκτωβρίου 2011:

Ο κ. Παπανδρέου ανακοινώνει την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τα νέα μέτρα που ζητούν οι δα ειστές. Προκαλούνται ισχυρές αντιδράσεις και ανοίγει ο δρόμος για κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Λουκά Παπαδήμο.

11 Νοεμβρίου 2011:
Ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου, την οποία στηρίζουν ΠΑΚΟΚ, Ν.Δ. και ΛΑΟΣ.

PHASMA/ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

12 Φεβρουαρίου 2012:

Η Βουλή ψήφισε με 199 ΝΑΙ το 2ο μνημόνιο, το οποίο προκαλεί νέες εσωκομματικές τριβές και διαγραφές βουλευτών.

9 Μαρτίου 2012:
Ολοκληρώθηκε το PSI, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα να φτάνει το 95,7%, να «κουρεύεται» χρέος 106 δισ. ευρώ, αλλά
το τελικό όφελος να είναι μόνο 53 δισ. ευρώ και να μη λύνεται το πρόβλημα του χρέους.

17 Ιουνίου 2012:
Διεξάγονται οι εκλογές οι οποίες οδήγησαν τελικά σε δημιουργία κυβέρνησης συνασπισμού με τη συμμετοχή της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Ο Αντώνης Σαμαράς ορκίζεται o πρωθυπουργός.

EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Φθινόπωρο 2014:
Η τρόικα ζητούσε πρόσθετα μέτρα από την κυβέρνηση, η οποία αρνείτο να τα λάβει και υπήρξε ρήξη.

Ιανουάριος 2015:

Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν άντεξε στις πιέσεις και προσέφυγε στις κάλπες, που ανέδειξαν πρώτο κόμμα τον ΣΥΡΙΖΑ, που
σχημάτισε κυβέρνηση με τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Η τρόικα πίεζε για τη λήψη πρόσθετων μέτρων και υπήρξε μεγάλη ρήξη με την ελληνική κυβέρνηση.

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΟΡΕΣΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ

28 Ιουνίου 2015:

Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει την επιβολή capital controls, εξαγγέλλει δημοψήφισμα για την αποδοχή ή μη των προτάσεων μεταρρυθμίσεων στις οποίες κατέληξε το Eurogroup.

5 Ιουλίου 2015:

Πραγματοποιείται δημοψήφισμα, με το 61% να ψηφίζει ΟΧΙ.

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ

ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΦΏΤΗΣ ΠΛΈΓΑΣ Γ.

8 Ιουλίου 2015:
Οι ελληνικές αρχές ζητούν πρόγραμμα στήριξης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας.

12/13 Ιουλίου 2015:
Σε μια μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής που διήρκεσε περισσότερο από 17 ώρες, οι ηγέτες των χωρών της Ευρωζώνης καταλήγουν σε συμφωνία επί της αρχής για ένα νέο πρόγραμμα στήριξης για την Ελλάδα, δηλαδή το τρίτο μνημόνιο.

EPA/OLIVIER HOSLET

20 Αυγούστου 2018:
Λήγει το τρίτο μνημόνιο και η Ελλάδα εξέρχεται της μνημονιακής εποπτείας και εισέρχεται στη «μεταμνημονιακή εποπτεία», η οποία θα διαρκέσει έως σήμερα, 20 Αυγούστου 2022. 

Ναυτεμπορικής

Συνέχεια ανάγνωσης

Ινφογνώμων

Infognomon Logo

Περιηγηθείτε στα κορυφαία βιβλία του βιβλιοπωλείου μας

Προβολή όλων

Δημοφιλή