Ένα σύνθημα για το οποίο οι μουλάδες του Ιράν περηφανεύονταν από τότε που ανέβηκαν στην εξουσία το 1979 είναι: «Ούτε Ανατολή ούτε Δύση». Το ιρανικό καθεστώς καυχιόταν εδώ και καιρό για την ανεξαρτησία του τόσο από τις δυτικές όσο και από τις ανατολικές δυνάμεις. Μια νέα μυστική συμφωνία με την Κίνα, ωστόσο, φαίνεται να παραχωρεί στο Πεκίνο έλεγχο του Ιράν σε σημαντικό βαθμό.
Η 25χρονη μυστική συμφωνία, που μοιάζει με αποικιακή συμφωνία, παρέχει στην Κίνα σημαντικά δικαιώματα επί των πόρων του έθνους. Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν, αποκαλύπτεται ότι ένας από τους όρους της συμφωνίας είναι ότι η Κίνα θα επενδύσει σχεδόν 400 δισεκατομμύρια δολάρια σε βιομηχανίες πετρελαίου, φυσικού αερίου και πετροχημικών του Ιράν. Σε αντάλλαγμα, θα έχει προτεραιότητα να υποβάλει προσφορά για οποιοδήποτε νέο έργο στο Ιράν που συνδέεται με αυτούς τους τομείς. Η Κίνα θα λάβει επίσης έκπτωση κατά 12% και μπορεί να καθυστερήσει τις πληρωμές έως και δύο χρόνια. Θα μπορεί επίσης να πληρώσει σε οποιοδήποτε νόμισμα επιλέξει. Εκτιμάται επίσης ότι, συνολικά, η Κίνα θα λάβει έκπτωση σχεδόν κατά 32%.
Ένα άλλο μυστικό στοιχείο της συμφωνίας έχει στρατιωτική διάσταση: η Κίνα θα αναπτύξει 5.000 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας της στο έδαφος στο Ιράν. Αυτές οι παραχωρήσεις είναι άνευ προηγουμένου στην ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Η συμφωνία αποτελεί σαφή νίκη για την Κίνα. Τα 400 δισεκατομμύρια δολάρια θα επενδυθούν για 25 χρόνια, χρηματικό ποσό που είναι μικρό για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο. Η Κίνα θα έχει επίσης πλήρη εξουσία στα νησιά του Ιράν, θα αποκτήσει πρόσβαση στο πετρέλαιο του Ιράν με πολύ μειωμένη τιμή και θα αυξήσει την επιρροή και την παρουσία της σε σχεδόν όλους τους τομείς της ιρανικής βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας, των λιμένων, των σιδηροδρόμων και των τραπεζών. Η Κίνα, παρεμπιπτόντως, είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο.
Ακόμη και ορισμένοι πολιτικοί του Ιράν καθώς και κρατικές εφημερίδες έχουν αρχίσει να ασκούν κριτική στη συμφωνία. Ένας τίτλος στην ιρανική εφημερίδα Arman-e Melli, για παράδειγμα, επέκρινε, όλως παραδόξως, την κυβέρνηση: «Το Ιράν δεν είναι Κένυα ή Σρι Λάνκα (για να γίνει αποικία της Κίνας)».
Tον Φεβρουάριο του 2020, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Αφρική που έλαβε χώρα στην πρωτεύουσα της Αιθιοπίας Αντίς Αμπέμπα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Mike Pompeo σε μια ομιλία του προς διπλωμάτες και επιχειρηματίες των χωρών-μελών επέστησε την προσοχή τους «απέναντι σε αυταρχικά καθεστώτα που δίνουν κενές υποσχέσεις. Το μόνο που προκαλούν είναι διαφθορά και εξάρτηση». Ένα άρθρο στην ιρανική εφημερίδα Hamdeli, του Ιρανού δημοσιογράφου Shirzad Abdollahi, δημοσιεύθηκε με τίτλο «Το Ιράν θα γίνει κινεζική αποικία;». Προειδοποίησε τους αξιωματούχους:
«Τα χαμόγελα των Κινέζων και των Ρώσων είναι εξίσου επιβλαβή και καταστροφικά για το Ιράν όσο και το συνοφρύωμα του Trump. Οι Αμερικανοί εκφράζουν ανοιχτά τις απόψεις τους, αλλά οι Κινέζοι και οι Ρώσοι επιδιώκουν την προώθηση των δικών τους συμφερόντων με το πρόσχημα διπλωματικών φιλοφρονήσεων. Η Κίνα, η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη και όλες οι χώρες επιδιώκουν την προώθηση των εθνικών τους συμφερόντων σε σχέση με το Ιράν. Έτσι, κάθε ρομαντική ή εχθρική σχέση με το Ιράν δεν έχει νόημα».
Ο Mahmoud Ahmadi Bighash, σκληροπυρηνικό μέλος του κοινοβουλίου του Ιράν, δήλωσε σε ένα κρατικό τηλεοπτικό κανάλι ότι πιστεύει πως η προτεινόμενη συμφωνία περιελάμβανε «τη μεταφορά στην Κίνα πλήρους εξουσίας στα ιρανικά νησιά».
Ακόμη και ο πρώην Ιρανός πρόεδρος Mahmoud Ahmadinejad επισήμανε τον κίνδυνο της συμφωνίας:
«Δεν είναι έγκυρη η σύναψη μυστικής συμφωνίας με ξένα μέρη χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η βούληση του ιρανικού έθνους. Η συμφωνία αυτή έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της χώρας, γι αυτό και το ιρανικό έθνος δεν θα την αναγνωρίσει».
Ο Ahmadinejad είπε στους μουλάδες που βρίσκονται στην εξουσία:
«Είστε ιδιοκτήτες της χώρας και τη βγάζετε σε πλειστηριασμό χωρίς να το γνωρίζει ο λαός; Κάναμε επανάσταση για να μην μένει τίποτα κρυφό από το έθνος και κανείς να μην θεωρεί ότι είναι ιδιοκτήτης του έθνους».
Η εγχώρια οργισμένη αντίδραση στη συμφωνία αντηχεί σε ολόκληρο το Ιράν. Μερικοί Ιρανοί συγκρίνουν τη συμφωνία με την Κίνα με τις ταπεινωτικές και αποικιακές συμφωνίες που έγιναν πριν από την Ισλαμική Επανάσταση. Το 1872, για παράδειγμα, ο κυβερνήτης του Ιράν, Nasir Al-Din Shah, παραχώρησε στον βρετανό τραπεζίτη Βαρόνο Julius de Reuter σημαντικό έλεγχο σε περσικούς δρόμους, εργοστάσια, εξόρυξη πόρων, τηλέγραφους, μύλους και άλλα δημόσια έργα, με αντάλλαγμα μέρος των εσόδων για 20 χρόνια. Η παραχώρηση προνομίων στον Reuter ήταν τόσο εκτεταμένη που ακόμη και διάσημοι ιμπεριαλιστές όπως ο Λόρδος Curzon τη χαρακτήρισαν ως «την πληρέστερη παραχώρηση ελέγχου πόρων που έγινε ποτέ από μια χώρα σε άλλη».
Οι μουλάδες που βρίσκονται στην εξουσία ξεπουλούν τη χώρα στην Κίνα, ακριβώς όπως έκαναν ορισμένες αφρικανικές κυβερνήσεις. Το Πεκίνο φαίνεται πολύ ικανοποιημένο που κάνει συμφωνίες με δικτάτορες, που αγνοεί τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και που λεηλατεί τα έθνη τους για να προωθήσει τις δικές του φιλοδοξίες να γίνει παγκόσμιος ηγεμόνας.
Ο Δρ Majid Rafizadeh ασχολείται με τον στρατηγικό σχεδιασμό και τη συμβουλευτική επιχειρήσεων, είναι απόφοιτος του Χάρβαρντ, πολιτικός επιστήμονας, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Harvard International Review και πρόεδρος του Διεθνούς Αμερικανικού Συμβουλίου για τη Μέση Ανατολή. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων για το Ισλάμ και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στη διεύθυνση Dr.Rafizadeh@Post.Harvard.Edu
