Απόψεις
Γαλλία, Η ανοιχτή επιστολή των πρώην στρατιωτικών: συνωμοσία εναντίον της Δημοκρατίας;
Σε διάστημα τριών χρόνων, η Γαλλία πέρασε δύο μεγάλες κρίσεις που δεν έχουν βρει απαντήσεις: την αμφισβήτηση της παγκοσμιοποίησης από τα κίτρινα Γιλέκα και την αποσύνθεση του Κράτους από τα αστυνομικά σωματεία. Καμία δεν έλαβε ουσιαστική απάντηση. Αν και οι παρατηρήσεις αυτών των καταγγέλλων μοιράζονται από όλους, γίνεται αδύνατο να τις εκφράσουμε δημόσια. Η δημοκρατία δεν πεθαίνει από την απουσία αντιπαραθέσεων, αλλά, χειρότερα, από την κατασκευή νέων ταμπού.
Τα κίτρινα Γιλέκα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση
Το 2018, η Γαλλία συγκλονίστηκε από ένα τεράστιο λαϊκό κίνημα, τα «κίτρινα Γιλέκα». Ξεκινώντας από μια διεκδίκηση ενάντια στην αύξηση των τιμών της βενζίνης, εμφανίστηκε πολύ γρήγορα ως διαμαρτυρία για τις κοινωνιολογικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης του εμπορίου: εξαφάνιση των δυτικών μεσαίων τάξεων, υποβιβασμός των υπο-εξοπλισμένων επαρχιών [1].
Δύο εβδομάδες μετά την έναρξη των διαδηλώσεων, άγνωστες ομάδες διείσδυσαν το κίνημα για να το σαμποτάρουν από μέσα. Έτσι, ενώ για 15 ημέρες, όλοι οι διαδηλωτές κυμάτιζαν περήφανα τη γαλλική σημαία και τραγούδησαν τη Μασσαλιώτισσα – κάτι που δεν είχαμε δει σε λαϊκές διαδηλώσεις εδώ και πενήντα χρόνια – κακοποιοί με κουκούλες και ντυμένοι με μαύρα βανδάλιζαν την Αψίδα του Θριάμβου και ειδικά το γλυπτό της Μασσαλιώτισσας (φωτογραφία). Η δίκη που ακολούθησε έδειξε ότι αυτή η ομάδα άγνωστων προβοκατόρων δεν είχε καμία σχέση με τα κίτρινα Γιλέκα οι οποίοι, ήταν οι μόνοι που συνελήφθησαν.
.
Ελλείψει ηγέτη ικανού να καταδικάσει αυτήν την εισβολή, το κίνημα των κίτρινων Γιλέκων εξασθένησε αργά για ένα χρόνο. Ωστόσο, τα ζητήματα που έθεσε δεν έχουν εξαφανιστεί.
.
Κατά το παρελθόν, οι πολιτικοί δημιούργησαν τις «Επιτροπές Θεόδουλος» για να εξουδετερώσουν τα προβλήματα που δεν ήθελαν να ακούσουν. Ο πρόεδρος Μακρόν, ο ίδιος, εφευρέθηκε τη «Μεγάλη Εθνική Συζήτηση» για τον ίδιο σκοπό, την ώρα των ΜΜΕ της συνεχούς ενημέρωσης. Μίλησε ο καθείς, αλλά κανείς δεν έλαβε σχετική απάντηση, ούτε από την εκτελεστική εξουσία ούτε από τη Εθνική Συνέλευση.
Οι αστυνομικοί κατά της αποσύνθεσης του Έθνους
Μόλις έλαβε χώρα ένας δεύτερος συναγερμός. Αυτή τη φορά το πρόβλημα είναι η απουσία του 3ου Δικαιώματος του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789 – να μην συγχέεται με τα «Ανθρώπινα Δικαιώματα» με την αγγλοσαξονική έννοια -: η ασφάλεια. Δηλαδή, η ικανότητα των πολιτών να ασκούν τα αναφαίρετα δικαιώματά τους για ελευθερία και ιδιοκτησία. Πράγματι, παρατηρούμε όχι μια γενική αύξηση της παραβατικότητας, αλλά μια αυξανόμενη γεωγραφική διασπορά της. Εάν οι πολίτες του 7ου διαμερίσματος του Παρισιού δεν αισθάνονται ότι απειλούνται, εκείνοι του 15ου διαμερίσματος της Μασσαλίας συνεχώς φοβούνται ότι θα γίνουν αντικείμενο επιθέσεων από παραβάτες. Ταυτόχρονα, η αστυνομία που θα έπρεπε να τους υπερασπιστεί άλλαξε λειτουργία. Είναι απρόθυμη να εισέλθει σε ορισμένες γειτονιές όπου δέχεται επίθεση όλο και πιο συχνά. Πολλοί αστυνομικοί φοβούνται λογικά για τη ζωή τους: μια δεκάδα ανάμεσα τους πεθαίνει σε υπηρεσία κάθε χρόνο. Κατά συνέπεια, ορισμένοι μετατρέπονται σιγά σιγά σε παράγοντες καταστολής της πολιτικής αντιπολίτευσης. Έτσι, σε πολλές περιπτώσεις, η αστυνομία έχει κάνει δυσανάλογη χρήση βίας κατά των κίτρινων Γιλέκων και, σήμερα, κατά των αντιπάλων της υγειονομικής πολιτικής. Αν και αυτές οι περιπτώσεις δεν είναι τόσο πολλές για το μέγεθος της χώρας, επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για ένα προσανατολισμό, όχι τυχαίο, αλλά σκόπιμο, που υποστηρίζεται από τη κορυφή του Κράτους
.
Προς το παρόν, η αστυνομία παραμένει προσκολλημένη σε έναν δημοκρατικό σχηματισμό, δηλαδή στην υπηρεσία όλων και όχι μόνο των πολιτικών αρχών. Τα συνδικάτα τους αυξάνουν τον αριθμό προειδοποιήσεων για αυτό το σκοπό και καταγγέλλουν τους όρους πρόσληψης των νέων συναδέλφων τους. Πράγματι, άτομα με ψυχιατρικό ιστορικό και μικρο-παραβάσεις γίνονται δεκτά στις αστυνομικές ακαδημίες.
Οι προεδρικές εκλογές του 2022
Αυτό το δεύτερο κίνημα, μετά τα κίτρινα Γιλέκα, έρχεται καθώς η χώρα ετοιμάζεται για μια νέα εκλογική εκστρατεία: τον Μάιο του 2022, θα πρέπει να επιλέξει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ήδη, τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων δεν θέλουν τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να ξαναπαρουσιαστεί .
.
Λαμβάνοντας υπόψη τις αποτυχίες των Nicolas Sarkozy και François Hollande, και οι δύο στο τέλος της πρώτης και μοναδικής εντολής τους, ο Emmanuel Macron δεν μπορεί να ελπίζει να πάρει μια δεύτερη εντολή παρά μόνο απαντώντας στις προσδοκίες του λαού, ήτοι αυτή που εκφράζεται από τα κίτρινα Γιλέκα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και αυτή των αστυνομικών σωματείων κατά της παρακμής της Δημοκρατίας, δηλαδή υπέρ του γενικού συμφέροντος. Καθώς δεν έχει καμία πρόθεσή να τηρήσει αυτούς τους όρους, ο πρόεδρος Μακρόν μπορεί επίσης να επιχειρήσει έναν εκλογικό ελιγμό: να
.
αυξήσει τεχνητά τον αριθμό των υποψηφίων και να δυσφημίσει τους υποψηφίους που είναι πιθανό να κερδίσουν τον πρώτο γύρο, με εξαίρεση έναν που θα έχει επιλέξει, έτσι ώστε να τον αντιμετωπίζει στο δεύτερο γύρο,
διοργανώσει έναν δεύτερο γύρο εναντίον της Marine Le Pen, την οποία θα έχει δαιμονοποίησει και να αναγκάσει την πλειοψηφία των αντιπάλων του να τον ψηφίσουν αντί για εκείνη στο όνομα ενός «δημοκρατικού μετώπου» κατά του φασισμού.
.
Αυτή η στρατηγική λειτούργησε, το 2002, για τον Jacques Chirac (82%) έναντι του Jean-Marie Le Pen (17%). Σήμερα είναι ριψοκίνδυνη, καθώς η Marine Le Pen δεν έχει την εικόνα μιας φασίστριας όπως ο πατέρας της, αλλά μιας ορθής Ρεπουμπλικάνας. Το Ελιζέ ψάχνει λοιπόν ευκαιρίες για να την μετατρέψει σε εξολκέα.
Το κάλεσμα των πρώην στρατιωτικών
Έτυχε ορισμένοι πρώην στρατιωτικοί να συντάσσουν μια «Ανοιχτή Επιστολή στους κυβερνώντες μας» με την οποία υπογραμμίζουν την σημερινή αποσύνθεση των θεσμών και καταγγέλλουν εκ των προτέρων μια πιθανή προσφυγή στους στρατούς, αναπόφευκτη σύμφωνα με τους ίδιους, για την επίλυση του ζητήματος της ασφάλειας. Αυτή η πρόσκληση δημοσιεύθηκε στον ιστότοπό τους, Place d’Armes , στις 13 Απριλίου 2021. Η δεξιά εβδομαδιαία επιθεώρηση, Valeurs actuelles , την επανέλαβε, όχι στις στήλες της, αλλά στον ιστότοπό της στις 21 Απριλίου. Η Marine Le Pen, για την οποία ειπώθηκε ότι έχει από καιρό μοιραστεί τη διάγνωση αυτών των πρώην στρατιωτικών, τους κάλεσε να την ψηφίσουν τον Μάιο.
.
Το Ελιζέ έκρινε ότι η περίσταση ήταν μια καλή ευκαιρία και έστειλε, έναν προς έναν, τους υπουργούς του στα ΜΜΕ για να καταγγείλουν μια «χούφτα στρατηγών εν αποστρατεία», οι οποίοι, σύμφωνα με το ίδιο, καλούν τους εν ενεργεία συντρόφους τους να πραγματοποιήσουν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα. Όλοι χειραγώγησαν την ημερομηνία της έκκλησής στις 21 Απριλίου αντί της 13ης Απριλίου, έτσι ώστε να την «βλέπουν» ως διχαστική απόπειρα μετά από ακριβώς πενήντα χρόνια από το πραξικόπημα των στρατηγών του Αλγέρι ενάντια στην ανεξαρτησία της Αλγερίας. Τέλος, κατήγγειλαν τον θαυμασμό που έχει η Marine Le Pen για τον «θόρυβο των μποτών».
.
Γνωρίζοντας ότι μπορεί να ελπίζει να κάνει καλύτερα από τον Εμανουέλ Μακρόν στον πρώτο γύρο του 2022, ο αρχηγός της Ανυπότακτης Γαλλίας (France insoumise), Jean-Luc Mélenchon, κατέφυγε στον εισαγγελέα για να καταδικάσει τους «διχαστικούς στρατηγούς». Πράγματι, ο Jean-Luc Mélenchon ήρθε στην τρίτη θέση στον πρώτο γύρο των τελευταίων προεδρικών εκλογών (19% των ψήφων, έναντι 21% στη Le Pen και 24% στον Μακρόν).
Η θέση των στρατιωτικών στη δημόσια συζήτηση
Καλούμε τους αναγνώστες μας να διαβάσουν το κείμενο αυτής της ανοιχτής επιστολής [2] και να παρατηρήσουν από μόνα τους ότι πρόκειται για πολύ θόρυβο για το τίποτα.
.
Καλούμε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» τη δυνατότητα για την κυβέρνηση να ζητήσει από το στρατό να διατηρήσει την τάξη. Ωστόσο, οι στρατιώτες δεν εκπαιδεύονται για αυτό και οι επεμβάσεις τους κινδυνεύουν να προκαλέσουν ανθρώπινες απώλειες ενάντια στις οποίες εκπαιδεύονται μόνο η αστυνομία και οι χωροφύλακες. Το 2005, το 2015 και πάλι το 2017, οι κυβερνήσεις την ανακηρύξαν. Σήμερα πάλι, περίπου 10.000 στρατιώτες ενδέχεται να αναζητηθούν στο πλαίσιο της «Επιχείρησης Φρούρηση» (Opération Sentinelle) για την προστασία των πολιτών από τρομοκρατικούς κινδύνους. Το ίδιο ισχύει και στο Βέλγιο και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
.
Περαιτέρω, το άρθρο 36 του Συντάγματος του 1958 προβλέπει τη δυνατότητα, ως έσχατη λύση, της μεταβίβασης των εξουσιών της αστυνομίας και επιβολής του νόμου από το υπουργείο Εσωτερικών στις ένοπλες δυνάμεις. Είναι η «κατάσταση πολιορκίας». Δεν εφαρμόστηκε ποτέ στη διάρκεια της Πέμπτης Δημοκρατίας, ακόμη και κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος των στρατηγών το 1961.
.
Η Κυβέρνηση και η Ανυπότακτη Γαλλία τονίζουν ότι η Ανοιχτή Επιστολή των πρώην στρατιωτικών δεν αναφέρει πουθενά ότι τοποθετούνται εντός του συνταγματικού πλαισίου και επομένως υπονοούν τη πραξικοπηματική βούληση τους. Είναι μια πολύ κακή δίκη προθέσεων. Τίποτα, απολύτως τίποτα, δεν επιτρέπει να κατηγορηθούν αυτοί οι πρώην στρατιωτικοί για διχαστικές προθέσεις.
.
Όλος αυτός ο θόρυβος δεν θα χρησιμεύσει παρά μόνο για να τραβήξει την προσοχή σε αυτό το κείμενο. Περισσότεροι από 10.000 πρώην στρατιωτικοί το υπέγραψαν τελικά, συμπεριλαμβανομένων περίπου τριάντα στρατηγών. Το ζήτημα που θέτει αξιολογείται από τώρα και στο εξής από όλους και η αδράνεια των κυβερνώντων – συμπεριλαμβανομένων όλων των κομμάτων – είναι εκθαμβωτικό.
Κυρώσεις κατά των καταγγέλλων
Η υπουργός Άμυνας ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει κυρώσεις στους υπογράφοντες. Το στίγμα που προοριζόταν για την Marine Le Pen αγγίζει από τώρα και στο εξής τους ανθρώπους στους οποίους απευθυνόταν.
.
Ορίστε! Μόνο 18 από τους 10.000 είναι εν ενέργεια. Κινδυνεύουν πράγματι να διαγραφούν για παραβίαση του καθήκοντος εμπιστευτικότητας. Οι απόστρατοι, από την πλευρά τους, απολαμβάνουν την πλήρη ελευθερία έκφρασης. Δεν μπορούν παρά μόνο να υποστούν μια επίπληξη για τη σήμανση του συναγερμού, αλλά θα ήταν τουλάχιστον εκπληκτικό εάν εκείνοι οι 10.000 άνδρες τιμωρηθούν συλλογικά για τη νόμιμη έκφραση τους ως πολίτες.
.
Οι στρατιωτικοί, είτε είναι εν ενέργεια είτε σε αποστρατεία, δεν είναι πλέον υπήκοοι, αλλά πολίτες σαν τους όλους. Μετά το πραξικόπημα του Αλγέρι, ο πρόεδρος Charles De Gaulle ξεκίνησε μια βαθιά μεταρρύθμιση των ενόπλων δυνάμεων. Οι στρατιώτες που αρνήθηκαν να υπακούσουν στους πραξικοπηματίες στρατηγούς ήταν πράγματι τιμωρητέοι για στάση στις διαταγές. Ο στρατηγός Ντε Γκωλ, ο οποίος αρνήθηκε το 1940 να υπακούσει τον ανώτερο του, στρατάρχη Φιλίπ Πεταίν και δημιούργησε την ελεύθερη Γαλλία, εισήγαγε τη διάκριση μεταξύ του τι είναι «νόμιμο» και του τι είναι «νομιμοποιημένο». Ο Κώδικας της Άμυνας επομένως τροποποιήθηκε. Δεν επιτρέπει στους στρατιωτικούς να επιλέξουν το στρατόπεδο τους, αλλά τους υποχρεώνει να αρνηθούν παράνομες διαταγές ή αντίθετες προς την τιμή και να συλλάβουν τους ανωτέρους τους εάν εμπλέκονται σε τέτοιες πράξεις. Δεν υπάρχει συνεπώς καμία συνωμοσία εναντίον της Δημοκρατίας. Καμία διχαστική συμπεριφορά.
.
Ορθώς ζήτησαν οι υπογράφοντες της Ανοικτής Επιστολής να «μιλήσουν ως ίσοι» με τον αρχηγό επιτελείου τους που τους προσέβαλε. Κάθε στρατιώτης, ενεργός ή απόστρατος, έχει τέτοιο δικαίωμα ως πολίτης. Αυτό το δικαίωμα είναι συνακόλουθο της υποχρέωσής τους να Υπακούουν και να Υπηρετούν.
.
Με τον χαρακτηρισμό των υπογραφόντων αυτής της Ανοικτής Επιστολής ως «διχαστικών», ο υπουργός Δικαιοσύνης, Me Éric Dupond-Moretti, εκτέθηκε σε ποινική δίωξη. Ο πρώην δικηγόρος δεν συνηγορεί σε δικαστήριο. Είναι επομένως υπεύθυνος για τα λόγια του.
Ταμπού
Το γεγονός ότι μερικοί από τους 10.000 υπογράφοντες είναι είτε μέλη είτε εγγύς του κόμματος της Marine Le Pen, της Εθνικής Συσπείρωσης (Rassemblement national), κληρονόμου του ιστορικού κόμματος των πρώην συνεργατών των ναζί και των πραξικοπηματιών του Αλγέρι, του Εθνικού Μετώπου, δεν επιτρέπει ούτε να την καταδικάσουμε , ούτε να τους καταδικάσουμε συλλογικά. Στη Δημοκρατία, δεν υπάρχει ενοχή μέσω κληρονομικότητας, ούτε συλλογική. Όλοι είναι Γάλλοι πολίτες πλήρους δικαίου. Όχι μόνο κανένας δεν κατηγορήθηκε για εθνική αξιοπρέπεια, αλλά πολλοί υπηρέτησαν τη χώρα τους με δόξα.
.
Στη διάγνωσή τους, οι πρώην στρατιωτικοί δεν αρκέστηκαν να καταγγείλουν την αφυπνιστική (woke) ρητορική που αναστέλλει τη χρήση του δημόσιου μονοπωλίου της βίας, ούτε την ιδεολογία του πολιτικού Ισλάμ. Εξέφρασαν επίσης το φόβο τους για την αντιδημοκρατική χρήση που έχουν κάνει οι αρχές της αστυνομίας κατά των κίτρινων Γιλέκων. Η δυσανάλογη αντίδραση του Κράτους στην Ανοιχτή Επιστολή τους δείχνει ότι χτύπησαν ορθά.
.
Είμαστε θεατές μιας αντιστροφής των αξιών που καταδικάζει άτομα μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης – και ίσως αύριο από τα στρατιωτικά τους σώματα – όχι για όσα έχουν κάνει, ούτε για αυτά που σκέφτονται, αλλά επειδή κάνουν μια διάγνωση με την οποία όλοι συμφωνούν και που λίγοι τολμούν να πουν δυνατά.
.
Ο πολιτικός λόγος απομακρύνθηκε σταδιακά από την πραγματικότητα. Μπαίνει σήμερα σε μια προβληματική ζώνη όπου, όπως σε ορισμένες πολυνησιακές κοινωνίες, ό τι δεν κατέχεις γίνεται ταμπού. Όχι μόνο ο «κύκλος της λογικής» [3] προσπαθεί εδώ και τριάντα χρόνια να απαγορεύσει αντιφατικές απόψεις, αλλά από τώρα και στο εξής προσπαθεί να απαγορεύσει την προσέγγιση ορισμένων θεμάτων.
.
Όταν χαθούν τα πρώτα τρία Δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη – ελευθερία, ιδιοκτησία και ασφάλεια – παρεμβαίνει το τέταρτο: «η αντίσταση στην καταπίεση» (άρθρο 2).
[2] « Lettre ouverte d’anciens militaires à nos gouvernants », Réseau Voltaire, 13 avril 2021.
[3] Το 1994, ο λομπίστας Alain Minc περιέγραψε το Ίδρυμα Saint-Simon του οποίου ήταν μέλος ως «κύκλος της λογικής», τον οποίο έθεσε κατά της δημαγωγίας του Jacques Chirac
.
Αιγαίο
“Συμφωνία – ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ – των Αθηνών”!
Ως γνωστόν, με ευχές και με “αρχές”… δεν βάφονται αυγά!
Απόψεις
Παρακμή της Θεσσαλονίκης και Αθηνοκεντρισμός! Η αλήθεια με αριθμούς
του Γιώργου Μιχαηλίδη*
Aπό τη μία πλευρά: η χώρα της χρονιάς, η πρωταθλήτρια της Ευρώπης, το μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην Ευρώπη. Από την άλλη: η Θεσσαλονίκη της παρακμής, η φραπεδούπολη, η φωλιά της αντιδραστικής συντήρησης και η επιτομή της μιζέριας. Παράλληλα, η μόνιμη συμβουλή: όχι εύκολες καταγγελίες, να αναλάβετε πρωτοβουλίες. Τί ισχύει τελικά και γιατί; φταίει η κρίση για την παρακμή της Θεσσαλονίκης; φταίει η Αθήνα; φταίει η ανεπάρκεια των Θεσσαλονικέων; Αν προχωρήσουν δέκα big projects θα αλλάξει η εικόνα της και η δυναμική της πόλης; Γιατί δεν έγινε Μιλάνο, Βαρκελώνη ή έστω Σμύρνη;
Η σίγουρη απάντηση είναι ότι, πέρα από τις αδυναμίες του τοπικού πολιτικού, οικονομικού και πολιτιστικού συστήματος (που και αυτές έχουν κάθε άλλο παρά απλή εξήγηση), έχει διαμορφωθεί τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια ένα συγκεκριμένο οικονομικό υπόστρωμα που σταθερά ορίζει την πόλη ως ένα παρακμάζον, δευτερεύον, σχεδόν μόνο καταναλωτικό αστικό κέντρο. Και πριν ξεκινήσει οποιαδήποτε συζήτηση για το τί μέλλει γενέσθαι, καλόν είναι να εντοπιστούν, να παρουσιαστούν και ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ, τα σημερινά οικονομικά μεγέθη της Θεσσαλονίκης. Και να συγκριθούν και με αυτά της Αττικής, γιατί ο ανταγωνισμός λειτουργεί μεταξύ πόλεων, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται και μάλιστα από πολλούς προβάλλεται ως κινητήρας της αστικής ανάπτυξης. Αλλά και γιατί επί δεκαετίες η ανάπτυξη της χώρας είναι εκ των πραγμάτων αθηνοκεντρική.
Καταρχάς, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη Θεσσαλονίκη όχι μόνο είναι πλέον στο 60% της Αττικής αλλά και μειώνεται συνεχώς. Ακόμη χειρότερα, είναι ακριβώς στις περιόδους ανάπτυξης όπου η μεν Αττική κερδίζει η δε Θεσσαλονίκη χάνει. Τελικό αποτέλεσμα; σήμερα ο νομός Θεσσαλονίκης δεν είναι ο κάποτε δεύτερος αλλά πλέον ο ΕΝΑΤΟΣ στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στη χώρα.
Σήμερα επίσης (και αυτό είναι καθοριστικό για τη λήψη αποφάσεων είτε των οικονομικών δυνάμεων του τόπου είτε των ελληνικών κυβερνήσεων) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν τζίρο ΟΚΤΩ φορές μεγαλύτερο από αυτές της Θεσσαλονίκης. Δηλαδή, η «οικονομική δύναμη» της Αττικής είναι οκταπλάσια της Θεσσαλονίκης (είναι εξάλλου και το 68% όλης της χώρας). Ακόμα και στη μεταποίηση (όπου άλλοτε η Θεσσαλονίκη ήταν το συγκριτικά ισχυρότερο βιομηχανικό κέντρο της χώρας) οι επιχειρήσεις της Αττικής κάνουν πλέον τζίρο ΕΝΝΙΑ φορές μεγαλύτερο από τις επιχειρήσεις της Θεσσαλονίκης.
Είναι ακριβώς η όξυνση της αποβιομηχάνιση της χώρας το 1990-2000 (με πολλές ενδο- και εξωγενείς αιτίες) που επέδρασε καταλυτικά στην περιθωριοποίηση της Θεσσαλονίκης μέσα σε μια εθνική οικονομία προσανατολισμένη (σε ένα βαθμό αναπόφευκτα λόγω ένταξης στην Ευρωζώνη και σε ένα βαθμό χάρις σε ένα εκούσιο έλλειμμα αναπτυξιακής πολιτικής) στις υπηρεσίες και στις κατασκευές. Είναι πριν από 20-25 χρόνια που η πόλη έχασε τα μισά εργοστάσια της και έμεινε με μια μισο-άδεια Βιομηχανική Περιοχή, άναρχες επαγγελματικές συγκεντρώσεις και εκατοντάδες βιοτεχνικά κτίρια εκπλειστηριαζόμενα σήμερα προς malls, logistic centers, Airbnb, και η παραγωγικότητα έφτασε να είναι 30% έως 60% χαμηλότερη από ό,τι σε οποιαδήποτε περιοχή της Αττικής.
Είναι γεγονός, όχι μίζερη καταγγελία, η απόκλιση μεταξύ Αττικής και υπόλοιπης Ελλάδας που συνεχώς μεγαλώνει εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια και, επιπλέον, διευρύνεται στις φάσεις ανάπτυξης ή ανάκαμψης.
Ως τελικό αποτέλεσμα, σήμερα στην Αττική συγκεντρώνεται το 55% του κινητού και ακίνητου πλούτου της χώρας και οι καταθέσεις εκεί είναι ΕΞΗ φορές αυτές της Θεσσαλονίκης ενώ η (κατά τον ΕΝΦΙΑ) αξία των ακινήτων της, 4 φορές αυτή της Κεντρικής Μακεδονίας.
Καθόλου παράξενα, η ανεργία στην ευρύτερη περιοχή (Κεντρική Μακεδονία) είναι 30% υψηλότερη από ό,τι στην Αττική και μάλιστα η απόκλιση ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ στο μέτρο που υποχωρεί η επίπτωση της οικονομικής κρίσης. Καθόλου παράξενα επίσης, ένας στους 8 Θεσσαλονικείς εργάζεται στον κλάδο της εστίασης και παροχής καταλύματος (ένας στους 11 στην τουριστική Αττική).
Απέναντι σε αυτά τα δεδομένα, η συνήθης προτροπή είναι: big projects. Το πόσο εύκολη, αποδοτική και αποτελεσματική για τη μείωση των ανισοτήτων είναι αυτή η λύση, είναι εξαιρετικά αμφίβολο. Εξάλλου, πάντα θα ακυρώνεται από τον «ανταγωνισμό»: για το παραλιακό μέτωπο της Αθήνας «δρομολογούνται» έργα 16 φορές μεγαλύτερα από ό,τι γι’ αυτό της Θεσσαλονίκης, για τις υποδομές αερομεταφορών 6 φορές και βέβαια κάθε Αθηναίος έχει ήδη 3 φορές πυκνότερο δίκτυο μετρό από αυτό που ΘΑ έχει κάθε Θεσσαλονικιός (ενώ σε έναν άλλον τομέα, καθόλου αδιάφορο, η Αθήνα έχει 10 φορές τα θέατρα της Θεσσαλονίκης).
Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι ο «αθηνοκεντρισμός» εποφθαλμιά τη «νύφη του Θερμαϊκού»; Όχι. Απλά σημαίνουν ότι η διαδρομή μέχρι να βγει η Θεσσαλονίκη από την παρακμή θα είναι μακρά, ότι οι συνθήκες και οι τάσεις είναι εναντίον της και ότι μόνες τους οι δυνάμεις της πόλης δεν επαρκούν. Αν δεν σχεδιαστεί μια βολονταριστική ΕΘΝΙΚΗ στρατηγική για την πόλη, αν δεν ξεκινήσει μια ΣΥΝΟΛΙΚΗ για όλη τη χώρα πολιτική αντιμετώπισης των περιφερειακών ανισοτήτων που ξεπηδούν αναπόφευκτα από τη στηριγμένη στο υπάρχον μοντέλο οικονομική ανάκαμψη, η εξέλιξη θα είναι πολύ περισσότερο δυσμενής. Και, φυσικά, όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη.
Και τί μας νοιάζει; Θα μας νοιάζει όταν θα μετρούμε τη «γεωγραφία της δυσαρέσκειας», κοινωνικής, ιδεολογικής, πολιτισμικής, πολιτικής, ή όταν θα ψάχνουμε να ερμηνεύσουμε εκλογικά αποτελέσματα με ανασκαφές στην εποχή του Σαμπρή πασά ή του Μαξ Μέρτεν ή του Γκοτζαμάνη …
*Ο Γιώργος Μιχαηλίδης είναι Σύμβουλος Ανάπτυξης. Δίδαξε στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Πολεοδομία-Χωροταξία στο Universite de Paris IV – Sorbonne. Αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Κοινωνιολογία στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS). Οικονομικά στο École des hautes études en sciences sociales (EHESS).
Απόψεις
Προς μία νέα γεωπολιτική κοσμογονία
Ο πλανήτης βιώνει κοσμογονικές αλλαγές εν μέσω δυο ενεργών μετώπων τα οποία προς ώρας δεν παρουσιάζουν καμία συγκρουσιακή ύφεση και ουδείς βρίσκεται σε θέση να γνωρίζει με βεβαιότητα την έκβασή τους. Η μόνη εξασφαλισμένη διαπίστωση είναι ο δομικός μετασχηματισμός της γεωπολιτικής σκακιέρας και η επανακατανομή ισχύος στο διεθνές σύστημα.
Οι ιστορικές δείκτες μας υπενθυμίζουν επανειλημμένα πως τα πιόνια δε μένουν ποτέ στατικά και καμία μορφή παγκόσμιου status quo δε διέπεται από αθανασία ιδίως όταν έχει οικοδομηθεί πάνω σε ηγεμονικά θεμέλια και οι μπετόβεργές του είναι χρωματισμένες με το αίμα χιλιάδων αθώων αμάχων στη μισή υδρόγειο. Η νίκη του φιλελευθερισμού μετά την κατάρρευση της τελευταίας σύγχρονης αυτοκρατορίας, ερυθρής απόχρωσης, όπως φάνηκε εκ των υστέρων ήταν φευγαλέα και ιδίως οι παγκόσμιες εξελίξεις της τελευταίας διετίας πιθανολογείται από μία πληθώρα επιστημονικών αναλύσεων πως σύντομα θα δοθεί η χαριστική βολή στη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων με κεντρικό θεμελιωτή τις ΗΠΑ ή υπό μία πιο πραγματολογική προσέγγιση, τουλάχιστον την αισθητή μείωση της παγκόσμιας στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής επιρροής της Αμερικής επί των 2/3 της οικουμένης.
Το αφήγημα της PAX AMERICANA έχει αρχίσει να αιμορραγεί και να ξεφτίζει λόγω της αποκάλυψης του υποκριτικού κελύφους που την προφύλασσε από κάθε κριτική την οποία μάλιστα βάφτιζε τρομοκρατική ή αναθεωρητική. Οι υποσχέσεις του αμερικανοτραφούς φιλελευθερισμού για ειρήνη, ευμάρεια και δημοκρατία στο σύνολο του πλανήτη διαψεύσθηκαν οικτρά και εξέπνευσαν κάτω από τα ερείπια που άφησαν πίσω τους οι αστεροστόλιστες βόμβες της χώρας της ελευθερίας και της ευαισθησίας για τα περιώνυμα ανθρώπινα δικαιώματα. Με την αποδυνάμωση της δυτικόκτιστης τάξης πραγμάτων διαλύεται και ο αφρός της ουτοπίας που καλλιεργούσε επί μία τριακονταετία για έναν κόσμο δήθεν ισότητας, δημοκρατικής μεταρρύθμισης και αμοιβαίου σεβασμού. Η μετατόπιση όλων των ειδών ισχύος προς ανατολάς και η ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των παγκόσμιων παικτών καλούν πολλούς πρώην ανένδοτους και ελαφρόμυαλους ουτοπιστές να πατήσουν ξανά στη γη, διαψεύδοντας τους πανηγυρικά. Η τραγικότερη φιγούρα της νεότερης φιλελεύθερης σχολής, ο Francis Fukuyama ο οποίος στο έργο του ‘’το τέλος της ιστορίας’’ προβαίνει σε μία επιπόλαιη εκτίμηση για την οριστική επικράτηση του φιλελευθερισμού τη μη επαλήθευση του οποίου παρακολουθούμε να διαδραματίζεται ζωντανά επί του παρόντος.
Οι φιλελεύθερες διόπτρες στέκονται ανίκανες να αντιμετωπίσουν τη μυωπία με την οποία ο μέσος άνθρωπος ατενίζει τα διεθνή συμβάντα και ενίοτε κρίνει βάσει της δικής του ψυχικής αγνότητας και ηθικής. Προσθετικά ο λιμπεραλιστής διεθνολόγος αδυνατεί ή εθελοτυφλεί εμπρός στην επιθυμία των ‘’μη εχόντων’’ να διατρανώσουν το ανάστημά τους απέναντι στους ‘’έχοντες ‘’ της διεθνούς σκηνής, διεκδικώντας το μερίδιο επιρροής που τους αναλογεί. Δίνοντας τη δέουσα προσοχή στην τακτική συσσώρευσης ισχύος, από πλευράς του κινεζικού δράκου και της ρωσικής αρκούδας, που συνιστά έναν εκ των βασικών πυλώνων της λειτουργίας του άναρχου διεθνούς στον οποίο επικεντρώνεται η επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων. Η μόχλευση λοιπόν της ισχύος στην απόπειρα εξισορρόπησης μεταξύ των σύγχρονων Μεγάλων Δυνάμεων δικαιώνει τον Θουκυδίδη, τον Machiavelli,τον Hobbes, τον Morgenthau και πολλούς ακόμα ρεαλιστές μελετητές του φαινομένου των Διεθνών Σχέσεων βγάζοντας από την κατάψυξη την παρεξηγημένη όσο καμία άλλη, θεωρία του ρεαλισμού.
Η αμφισβήτηση της πλανητικής μονοπολικότητας των ΗΠΑ είναι γεγονός και μπορεί να επιβεβαιωθεί από την πρωτοβουλία της σύστασης νέων διεθνών οργανισμών στελεχωμένων από εξωδυτικές δυνάμεις με δημοφιλέστερο όλων τoν συνασπισμό των BRICS ο οποίος αποτελεί την πιο τρανή έκφραση αμφισβήτησης της κυριαρχίας του Βορρά.
Φιλοδοξούν να δώσουν ένα βροντερό παρόν στο διεθνές γεωστρατηγικό και οικονομικό παίγνιο παραθέτοντας τους δικούς τους όρους απέναντι στον παραπαίοντα παγκόσμιο ηγεμόνα. Η μετάβαση στην πολυπολικότητα αποκτά αυξανόμενες υποστηρικτικές ενδείξεις όσο κυλά ο χρόνος.
Αρχικά ας παρουσιάσουμε την ιστορία του αναφερόμενου συνασπισμού. Ουσιαστικά επρόκειτο για έναν πολιτικό σύνδεσμο με διεθνή χαρακτήρα και το ακρωνύμιό του στηρίζεται στα αρχικά της ονομασίας των κρατών που τον συναποτελούν. Ιδρυτές του αποτελούν η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία και, η Βραζιλία με τη νότια Αφρική να προσχωρεί λίγο αργότερα στον οργανισμό. Εισηγητές της πρωτοβουλίας υπήρξαν οι τέσσερεις πρώτες χώρες οι οικονομίες των οποίων στις αρχές του αιώνα μας σημείωσαν πρωτοφανείς ρυθμούς ανάπτυξης και έλαβαν τον τίτλο των ‘’αναπτυσσόμενων οικονομιών’’. Συμβάλλουσες παράμετροι σε αυτή την αναπτυξιακή εκρηκτικότητα συνιστούν οι ογκώδεις πληθυσμιακοί αριθμοί των χωρών αυτών καθώς και οι αχανείς τους εκτάσεις. Η επίσημη συγκρότηση του οικονομικού αυτού συνασπισμού πραγματώθηκε τον Ιούνιο του 2009 στο Αικατερίνεμπουργκ της Ρωσίας. Στην κοινή τους δήλωση οι ηγέτες του παγκόσμιου νότου αιτούνταν τη δημιουργία ενός δίκαιου διεθνούς συστήματος που θα εδράζεται στην πολυπολικότητα.
Επιπλέον διαρκούσης της Συνόδου Κορυφής, οι συμμετέχοντες γνωστοποίησαν την πρόθεσή τους για την κοπή ενός νέου παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος το οποίο θα ήταν σταθερό, θα είχε αντίκρισμα και θα βρισκόταν σε θέση να συναγωνιστεί το δολάριο. Παρ’ όλα αυτά, αρχή του οργανισμού αποτελεί η οικονομική ανεξαρτησία εκάστου μέλους και η ελευθερία να συναλλάσσεται χρησιμοποιώντας το εθνικό του νόμισμα. Προσθετικά παρατηρήσαμε τους BRICS να προβαίνουν στην ίδρυση του δικού τους τραπεζικού ιδρύματος γνωστό και ως Αναπτυξιακή Τράπεζα των BRICS. H ίδρυσή της έγινε το 2014 και επί της ουσίας σκοπός της είναι να αποτελέσει το ‘’αντίπαλον δέος’’ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Εδρεύει στη Σανγκάη για το λόγο του ότι η Κίνα κατέχει τον υψηλότερο αριθμό συναλλαγματικών αποθεμάτων από τους συμμετέχοντες στον οργανισμό.
Η αύξηση της επιρροής του εν λόγω αντιδυτικού οργανισμού είναι δεδομένο πως θα οδηγήσει στη μεταβολή των συσχετισμών στην παγκόσμια οικονομία αλλά και στον τομέα της ενέργειας. Αξιοσημείωτο είναι πως οι BRICS σύντομα θα καλύπτουν το 40% της διεθνούς οικονομίας και η θέση τους αναμένεται να γνωρίσει ακόμα μεγαλύτερη επίρρωση σε βάθος χρόνου με την ένταξη νέων μελών στους κόλπους τους τα οποία μάλιστα συνιστούν βασικούς κατόχους πετρελαϊκών αποθεμάτων και εξαγωγείς αυτού. Τα κράτη αυτά αποτελούν το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά και τη Σαουδική Αραβία, σημειωτέον τον μακράν στενότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Η συμμετοχική διόγκωσή τους θα τους χαρίσει με μαθηματική ακρίβεια ακόμη μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στην παγκόσμια πετρελαϊκή ποσότητα και κατά συνέπεια θα τους βοηθήσει να αντιπαλέψουν από θέση ισχύος πλέον τον άλλο ισχυρό οργανισμό συνεργασίας, τη G7. Βάσει ποσοτικών ερευνών η ομάδα του νότου θα διαχειρίζεται το 65,4% των αποθεμάτων αργού πετρελαίου ενώ η G7 μόνο το 3,9% αυτού.
Επιπρόσθετα η διείσδυση του σχετικά νεαρού αυτού οικονομικού οργανισμού στη μαύρη ήπειρο καθώς και ο προσεταιρισμός των χωρών του κόλπου σηματοδοτεί αφενός την αισθητή ύφεση της οικονομικής αλλά και πολιτικής επιρροής της Δύσης στις περιοχές αυτές ιδίως με την υπογραφή αμοιβαίας στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ της Ρωσίας (ηγέτιδας δύναμης της συνεννόησης) και του Νίγηρα καθώς και τη συνακόλουθη επενδυτική πολιτική της Κίνας στην Αφρική και αφετέρου πως το συνεργατικό πλαίσιο των ΒRICS δε βλέπει μαύρα πρόβατα σε αντίθεση με τη δυτική-αντιρεαλιστική φιλοσοφία εξεύρεσης ‘’δημοκρατικών’’ εταίρων.
Κατά συνέπεια παρατηρούμε την ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων των διευθυντικών στελεχών της συμμαχίας (Ρωσία, Κίνα) χώρες τις οποίες η Συλλογική Δύση θεωρεί παρίες όπως την Περσία και τη Βόρεια Κορέα. Η εξελισσόμενη σύγκρουση στη Γάζα δίνει μία ευκαιρία στις δυτικές δυνάμεις και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ να προσπαθήσουν να επανακτήσουν ξανά το λόγο τους στην ευρύτερη περιοχή όμως η προαναφερθείσα στροφή αρκετών κρατών του κόλπου πλέον προς την αγκαλιά των BRICS καταδεικνύει πως μακροπρόθεσμα ο αμερικανικός παράγοντας θα εξοστρακιστεί ισοβίως από το συγκεκριμένο, στρατηγικής σημασίας, γεωγραφικό διαμέρισμα.
Ειδικότερα η Κίνα φαίνεται να κατέχει τη θέση του μεγάλου κερδισμένου καθώς πρωτοστάτησε στη επαναπροσέγγιση δύο ορκισμένων εχθρών ήτοι της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, οι οποίες άρχισαν να ατενίζουν με φιλική ματιά τις εμπορικές φιλοδοξίες της χώρας του δράκου για τη διάνοιξη μίας νέας οδού του μεταξιού και την επακόλουθη αύξηση της επιρροής της ως αντιστάθμισμα στην κυριαρχική πολιτική του Λευκού Οίκου.
Ωστόσο παρ’ όλες τις ως τώρα θετικές επιδόσεις της πρωτοβουλιακής οντότητας των BRICS βαρυσήμαντες είναι και οι ισορροπίες που εκδηλώνονται στα σπλάχνα του οργανισμού όπως η παραδοσιακή εδαφική αντιπαράθεση μεταξύ Ινδίας και Κίνας, τέτοιου τύπου εσωτερικές διαταραχές αποτελούν σημαντική αιτία κωλυσιεργίας για την ίδρυση κοινού νομίσματος. Αυτοί όμως οι ανασταλτικοί παράγοντες στην πραγματικότητα επηρεάζουν ελάχιστα το επιτυχές μέλλον που θα σημειώσει η χαλαρή αυτή μορφή συνεργασίας και αυτό χάρις στην απουσία εξαναγκασμών οποιουδήποτε μέλους προς κάποιο συγκεκριμένο τρόπο δράσης αλλά και ισότιμη σχέση ανάμεσα τους και ανυπαρξία ιεραρχικών δομών σε αντιδιαστολή με τις δυτικογενείς συμμαχίες. Επιπρόσθετα η αφόρητη πίεση που βιώνουν οι Αμερικανοί εξαιτίας των διλημμάτων στρατιωτικής φύσης που αφορούν στην ταυτόχρονη χορήγηση αρωγών σε Ουκρανία και Ισραήλ επιτρέπει στους Κινέζους να αποκτήσουν πιο θεμελιώδες βήμα στον Κόλπο και να μετατρέψουν την περιοχή σε μία ζώνη αντιπαράθεσης μεταξύ ηπειρωτικών-ευρασιατικών και ναυτικών δυνάμεων διότι καθόλου άγνωστη δεν είναι και η διείσδυση του στενού πλέον συνεργάτη της Κίνας που δεν αποτελεί άλλον από τη ρωσική αρκούδα.
Το Σινικό έθνος επενδύει σε ποικίλους τομείς από το εμπόριο και τη αμυντική βιομηχανία έως τον πολιτισμό και τη διπλωματία. Η διαφαινόμενη μετάβαση από τη γερασμένη PAX AMERICANA σε μία PAX SINICA θα αποτελούσε μία ουσιαστική γεωπολιτική τομή καθώς θα αναδιαμόρφωνε τους εμπορικούς συσχετισμούς αλλά και το βαθμό ελεύθερης λήψης πρωτοβουλιών από τα μικρότερα ή μεσαία σε ισχύ, κράτη. Ο κάπως αυθαίρετος όρος της ‘’Κινεζικής Τάξης Πραγμάτων ‘’ επιστρατεύεται για να περιγράψει την κίνηση ματ που δέχεται η δυτική θαλασσοκρατία από τον ευρασιατικό ηπειρωτισμό και την οικοδόμηση ενός νέου και διαφορετικού κόσμου εδραζόμενου στην πολυπολικότητα όπου δε θα απαιτείται το άκουσμα της ανάσας του ατλαντιστή ώστε να αναπνεύσουν και οι λοιποί κρατικοί δρώντες τη υδρογείου της.
Γνωστό είναι επίσης πως ένας εκ των υψηλότερων στόχων των BRICS ίσως και ο υψηλότερος είναι η σταδιακή αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας και η αξιακή υποτίμηση του δολαρίου ως κεντρικού μέσου συναλλαγών. Σε γενικές γραμμές σημειώνεται μία ολοένα και εντεινόμενη απεξάρτηση ορισμένων κρατών από το δολάριο όσον αφορά τις συναλλαγματικές τους ανάγκες με τους ιδρυτές των BRICS φυσικά να ηγούνται σε αυτό τον αποχαιρετισμό του αμερικανικού νομίσματος θερμαίνοντας ταυτοχρόνως τις πιστωτικές μηχανές για την παραγωγή ενός αντινομίσματος το οποίο μπορεί ακόμα να φαίνεται αρκετά μακρινό αλλά και μόνο η εγκατάλειψη του δολαρίου θα αποτελέσει ένα ανεπανόρθωτο λάβωμα στο κορμί της δυτικής ηγεμονίας διότι θα επιφέρει υπερπληθωρισμό στο εσωτερικό της αμερικανικής επικράτειας.
Ταυτόχρονα οι μετοχές των κεντρικών τραπεζών της Κίνας παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με ισχνή τεχνολογικό αποτύπωμα και αποκλεισμένες σε μεγάλο βαθμό από τις δυτικές αγορές θα ωθηθούν να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές βοήθειας και ανταλλαγής τεχνολογικών προϊόντων με αποτέλεσμα να πλησιάσουν περισσότερο την Κίνα και τη Ρωσία και πιθανώς να εκφράσουν επιθυμία για ένταξη στον οργανισμό. Η εξέλιξη αυτή θα είναι καταλυτική για τη γιγάντωση της χρηματοοικονομικής και γεωπολιτικής επιρροής του Παγκόσμιου Νότου.
Μία ακόμα ένδειξη του ότι η πλάστιγγα γέρνει προς τη πλευρά των νέων διεκδικητών, αποτελούν τα χασματικά νούμερα αντιπροσώπευσης ,μεταξύ των BRICS και της G7, του παγκόσμιου ΑΕΠ και του πληθυσμού αντίστοιχα με τους πρώτους να εκπροσωπούν το 37% του διεθνούς ΑΕΠ και το 42% του παγκόσμιου πληθυσμού ενώ οι δεύτεροι μόνο το 30%. To γενικότερο έρεισμα που έχει η συμφωνία των BRICS διεθνώς με ιδιαίτερη εστίαση στα άπορα κράτη αποτελεί την ουσιαστικότερη απειλή για την ηγεμονία της Δύσης. Μέσω της αλληλεπίδρασής τους με τους νέους εκφραστές της ισχύος τα φτωχότερα έθνη βρίσκουν για πρώτη φορά ευκαιρία και δυνατότητα να προωθήσουν τα συμφέροντά τους και να κοινωνικοποιηθούν με ισότιμους όρους. Πρέπει να θεωρείται κάτι παραπάνω από βέβαιο πως ο διεθνής αποκλεισμός τους, που επήλθε μέσω των αντιδυτικών πολιτικών του παρελθόντος θα μοχλευθεί από τον συνασπισμό της εναλλακτικής οδού.
Στον αντίποδα η Δύση στερείται ενός αντίστοιχου εργαλείου προς χρήση ένεκα της αληθούς ενοχής της και αναξιοπιστίας που έχει προκαλέσει στα μάτια των εξωδυτικών πληθυσμών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η εμφανώς αποτυχημένη πολιτική των κυρώσεων που εφαρμόζει η Δύση, οπλοποιώντας το δολάριο, εναντίον της Ρωσίας, της Βενεζουέλας και του Ιράν θα πληγεί σοβαρά εάν τελικά προκύψει αντινόμισμα από τους BRICS. H διαπίστωση αυτή μπορεί εύκολα να σπρώξει τα μέλη του οργανισμού να παραμερίσουν τις μικρής κλίμακας έριδες ή διαφωνίες τους και να συσπειρωθούν ακόμα πιο έντονα ώστε να δρομολογήσουν την αποκαθήλωση του δολαρίου από το παγκόσμιο στερέωμα εκμεταλλευόμενοι την δυσαρέσκεια των αναπτυσσόμενων κρατών που έχει προκύψει από τη συνεχή πολεμοκάπηλη πολιτική των αμερικανικών κυβερνήσεων στο υπόλοιπο ημισφαίριο αλλά και από την εμμονή τους για μονομερή αξιοποίηση των παγκόσμιων αποθεμάτων πλούτου. Το αντινόμισμα όποτε και αν αυτό κατορθώσει να έχει ομαλή γέννα είναι βέβαιο ότι θα αγκαλιαστεί από το σύνολο των συμμετεχόντων στα εγχειρήματα των BRICS διότι θα υπάρχει το πρόσφορο έδαφος για κάτι τέτοιο.
Το νέο έτος θα μπορούσαμε να παραδεχτούμε πως έφερε πραγματική ευτυχία στον οργανισμό αφού από τις πρώτες κιόλας ημέρες υποδέχεται στον πυρήνα του πέντε νέα μέλη (Αίγυπτο, Αιθιοπία Ιράν, Σαουδική Αραβία και ΗΑΕ). Η εξέλιξη αυτή ανασχηματίζει πλέον το παγκόσμιο τοπίο καθώς ενισχύει την πολυπολικότητα και αυτονομεί όλο και περισσότερα έθνη από τα κελεύσματα της Ουάσιγκτον της οποίας η κυριαρχία αμφισβητείται με μεγαλύτερη τόλμη. Το μόνο παραπάτημα και ατυχία για τους BRICS το 2024 είναι η απότομη αλλαγή πλεύσης της Αργεντινής λόγω της εκλογής του αμερικανόφιλου Χαβιέρ Μιλέι και την απόφαση του για ολοκληρωτική δολαριοποίηση της οικονομίας της χώρας του! Ωστόσο η Δύση και κυρίως οι ΗΠΑ βρίσκονται αντιμέτωπες με έναν πολυσχιδή ανταγωνιστή άνευ προηγουμένου καθώς αυτός αμφισβητεί ευθέως την οικονομική, πολιτική και ορισμένα από τα κεντρικά στελέχη του, την στρατιωτική κυριαρχία της.
Συνδυαστικά με τους δύο πολέμους αντιπροσώπων που μαίνονται αυτή τη στιγμή σε Μέση Ανατολή και Ανατολική Ευρώπη τους οποίους οι δυτικές ελίτ φαίνεται πως χάνουν ή τουλάχιστον δέχονται επαχθή πίεση κυρίως στον εμπορικό της τομέα ο οποίος αιμορραγεί ακατάπαυστα εδώ και περίπου ενάμισι χρόνο, τα μοτίβα του γεωπολιτικού ψηφιδωτού αλλάζουν και η ανθρωπότητα μπαίνει ξανά σε μία νέα τροχιά η οποία όπως όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν θα επισφραγίσει τη μεταψυχροπολεμική εποχή και θα προλειάνει το έδαφος για την ανατολή μίας νέας τάξης που θα χαράξει νέες γραμμές στους χάρτες, αυτή του πολυκεντρισμού, ο οποίος θα αντικαταστήσει το μονοπολικό αμερικανικό παγκοσμισμό. Ένα τέτοιου τύπου διεθνές σύστημα θα παράσχει μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη σταθερότητα στον πλανήτη διότι κανένας πόλος δε θα βρίσκεται θέση να αποκτήσει υπέρμετρη ισχύ ώστε να συμπιέσει τους έτερους δρώντες.
Εν κατακλείδι ο πολυπολισμός καθιστά πιο δεδομένη την ειρηνική συνύπαρξη εφόσον δε θα υπάρχουν ‘’μη έχοντες ‘’ ούτε περιφρονημένοι στη διεθνή ζωή ώστε να αναγκάζονται να επιζητούν διαρκώς περισσότερο μερίδιο. Ο πιο ισχυρός δείκτης των επικείμενων εξελίξεων είναι ο χρόνος, στηριζόμενοι στον οποίο θα γίνουμε θεατές της στάσης που θα τηρήσει η εγκλωβισμένη Δύση. Θα υπακούσει άραγε τη φωνή της σύνεσης όπως ανέφερε και ο σοφός Θουκυδίδης ή θα μιλήσει η αλαζονεία και θα συνεχιστεί η έμπρακτη εφαρμογή της βουλιμίας εμπρός μάλιστα σε μία σχεδόν βέβαιη ήττα των δυτικών δυνάμεων σε ένα δυνητικό θέατρο συγκρούσεων; Τούτο το συμπέρασμα εκπορεύεται από την αδυναμία των δυτικών κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τους αντιπροσώπους του ευρασιατικού στρατοπέδου που έχουν ήδη ζεστάνει τις κάνες των όπλων τους. Η ιστορία μαρτυρεί πως ουδεμία ηγεμονία δύναται να μακροημερεύσει και τώρα βιώνουμε απλώς το πλήρωμα του χρόνου.
Δημήτρης Παπαδογιάννης, Φοιτητής Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ
Πηγές:
BANKING NEWS
ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ
HUFFPOST
NEWS BREAK
-
Εξωτερική Πολιτική2 ημέρες πριν
Στο επίκεντρο η ελληνοαμερικανική συνεργασία σε συνάντηση του Μητσοτάκη με Αμερικανούς γερουσιαστές στα Χανιά
-
Ιράν2 ημέρες πριν
Kίνηση υψηλού ρίσκου του Ισραήλ! Δεν αποκλείει χτύπημα στα πυρηνικά του Ιράν ο Νετανιάχου – Πότε θα χτυπήσει;
-
Αναλύσεις - Γνώμες2 ημέρες πριν
Quo vadis κύριε Γεραπετρίτη;
-
Γενικά θέματα2 ημέρες πριν
Μία νέα αρχή για το «Γεωπολιτικό»
-
Αστυνομία2 ημέρες πριν
Αποκάλυψη! Ειδικό λογικό ισραηλινής κατασκευής για μαζική αναγνώριση προσώπων αποκτά η ΕΛ.ΑΣ
-
Video11 ώρες πριν
Live: Άλλη μια νύχτα τρόμου στη Βηρυτό! Εν αναμονή ισραηλινής επίθεσης το Ιράν
-
Video1 ημέρα πριν
Νετανιάχου σε Μακρόν: Ντροπή σου
-
Πολιτισμός2 ημέρες πριν
Βαθιά σιωπή! Θλίψη και πένθος – Έφυγε ο σπουδαίος Μίμης Πλέσσας λίγο πριν κλείσει τα 100