Ακολουθήστε μας

Κύπρος

Φανούλα Αργυρού: Οι Τούρκοι δεν ζήτησαν καντόνια – Η ιδέα μάλλον ξεκίνησε από τον Μακάριο προς Κίσινγκερ – Οι ΗΠΑ ακολούθησαν την βρετανική πολιτική

Δημοσιεύτηκε

στις

 25/9/2022

Γράφει η Φανούλα Αργυρού*

 Σε συνέχεια του άρθρου μου της περασμένης Κυριακής,  ο Δρ. Χένρι Κίσινγκερ έστειλε μέσω του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα τηλεγραφικό μήνυμα στον Τούρκο πρωθυπουργό Μπ. Ετσεβιτ με ημερ αποστολής  10 Αυγούστου 1974 για να παραδοθεί στις 11 Αυγούστου.

Ο Κίσινγκερ αναφέρθηκε στο περιεχόμενο της  τηλεφωνικής συνομιλία τους  το προηγούμενο απόγευμα… και τόνισε :

«Ο Πρέσβης Μακομπερ με ενημέρωσε για όλα όσα συζητήσατε στις 10 Αυγούστου. Μου φαίνεται όλα τα θέματα μπορούν να βρουν τη λύση τους γρήγορα, με την εξαίρεση του προβλήματος του ορισμού της τουρκικής περιοχής. Αντιλαμβάνομαι η Τουρκία θέλει γρήγορη διευθέτηση… Από την άλλη όμως αυτό είναι περίπλοκο ζήτησα που έχει να κάνει όχι μόνο με τα συμφέροντα της Τουρκίας αλλά επίσης εκείνα της Ελλάδας, η οποία μόλις βγήκε από μια μακρά και δύσκολη περίοδο, και των ιδίων των Κυπρίων.  Αντιλαμβάνομαι οι δυσκολίες σε σχέση με το μέλλον της δομής της Κύπρου φαίνεται να βρίσκονται μεταξύ της τουρκικής επιθυμίας να έχει μία μόνο αυτόνομη ζώνη και της απόψεως των Ελληνοκυπρίων  που είναι της άποψης ότι πρέπει να είναι  μια διευθέτηση καντονίων. ΄Ισως με περισσότερα από ένα καντόνιο.  Μου φαίνεται ότι οι διαφορές μπορεί να ελαχιστοποιηθούν. Για παράδειγμα, η κυβέρνησή σας να σκεφθεί για δύο ή τρείς  καλά επεξηγημένες τουρκικές περιοχές παρά μία γεωγραφική ζώνη. ΄Όπως σας είπα προηγουμένως, οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία φόρμουλα και σας διαβεβαιώνω θα υποστηρίξουμε οποιαδήποτε συμβιβαστική φόρμουλα  διασφαλίζει ειρήνη και σταθερότητα στη Κύπρο…»

Οι ΗΠΑ ακολούθησαν τον ηγετικό ρόλο Κάλλαχαν

Οι New York Times   στις 15 Αυγούστου δημοσίευσαν «  Οι ΗΠΑ προσφέρουν μεσολάβηση στις διαπραγματεύσεις για την Κύπρο» . Ενημέρωσαν Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο ότι είναι πρόθυμες να παίξουν ενεργό μεσολαβητικό ρόλο για να σταματήσει η κρίση στη Κύπρο  και προς τούτο έστειλαν ξεχωριστές επιστολές στις τρείς κυβερνήσεις  τονίζοντας ότι με τη κατάρρευση των συνομιλιών στη Γενεύη και την τουρκική ενέργεια (δεύτερη εισβολή) δημιουργήθηκε νέα κατάσταση πραγμάτων.  Σκοπός των επιστολών να μάθουν αν και αυτές ήθελαν να αναμείξουν τον κ. Κίσινγκερ ή άλλους Αμερικανούς αξιωματούχους στις διαπραγματεύσεις, οι οποίες μέχρι τότε καθοδηγούνταν από τον βρετανό  ΥΠΕΞ  Τζέιμς  Κάλλαχαν.

«Μέχρι τώρα οι ΗΠΑ σκόπιμα ακολούθησαν τον ηγετικό ρόλο και μεσολαβητικές  προσπάθειες  της Βρετανίας .  Καθ΄όλη τη διάρκεια της κρίσης Λονδίνο και Ουάσιγκτον δήλωναν ότι δουλεύουν μαζί. Όμως αξιωματούχοι εδώ (Ουάσιγκτον) δεν το είχαν μυστικό ότι τις τελευταίες μέρες κατά τη γνώμη τους ο Κάλλαχαν δεν υπέδειξε ότι ήταν ο πιο αποτελεσματικός μεσολαβητής.  Η πρόσφορα της Ουάσιγκτον ήλθε καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι αποφάσισαν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα να εμποδίσουν τους Τούρκους – από το να ολοκληρώσουν τον στρατιωτικό τους στόχο στη Κύπρο – να καταλάβουν το ένα τρίτο του νησιού.  Έτσι και γίνει αυτό οι Αμερικανοί πιστεύουν τα μέρη θα θέλουν να επαναρχίσουν διαπραγματεύσεις και έπρεπε να προετοιμαστούν.

Δεν προτάθηκε κανένα αμερικανικό σχέδιο ακόμα, είπαν, παρόλο που μπορεί να γίνει εισήγηση αν εμπλακεί ο κ. Κίσινγκερ.  Είπαν ότι υπάρχει γενική αποδοχή μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων καθώς και Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ότι πρέπει να δοθεί περισσότερη αυτονομία στους Τ/κ. 

Οι Τούρκοι ήθελαν εκείνο που σχεδόν έχουν καταφέρει – μία αυτόνομη ζώνη στα βόρεια για τους Τ/κ και μία στο νότο για τους Ε/κ. Οι Έλληνες φαίνεται ενδιαφέρονται περισσότερο σε τι έγινε γνωστό ως «φόρμουλα καντονίων» με διάφορες τουρκικές ζώνες διασκορπισμένες σε ολη τη χώρα. Εκείνο που υπερέχει για την Αμερική είναι η σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Επομένως το αμερικανικό ενδιαφέρον στη κρίση της Κύπρου εστιάζεται στο να αποφευχθεί ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος… πιστεύουν η στρατιωτική ενέργεια ήταν αδικαιολόγητη και μη αναγκαία…»

Ο Μακάριος αρχικά είχε ζητήσει 20 καντόνια!

Και τώρα έρχομαι στο ερώτημα που έθεσα στο προηγούμενο μου άρθρο. Στα 6 σημεία του που έδωσε στον Κίσινγκερ ο Μακάριος στις 22 Ιουλίου, αναφερόταν και σε  καντόνια;   Από τα βρετανικά και αμερικανικά έγγραφα συνάδει ότι μάλλον ο Κίσινγκερ προώθησε πρόταση Μακαρίου.

Το Νοέμβριο 1974 βρίσκουμε το Φόρειν ΄Οφις να φοβόταν ότι  Δρ. Κίσινγκερ απομακρυνόταν από την υπόσχεσή που τους είχε δώσει στις 27 Αυγούστου 1974 ότι θα υποστήριζε τη  λύση τους,  της δι-περιφερειακής ομοσπονδίας (ΔΔΟ). Εξάσκησαν όση πίεση μπορούσαν πάνω στους Αμερικανούς για να κρατούσαν σταθερή θέση υποστήριξης στην διζωνική ομοσπονδία. Ο Κληρίδης πίστευε ότι μόνο μια διζωνική διευθέτηση θα ικανοποιούσε…

11/9/74. Ο Μακάριος είπε στον Κάλλαχαν ότι θα δεχόταν Ε/κ και Τ/κ αυτονομία στη βάση εθνικών κριτηρίων όχι γεωγραφική. Σκεπτόταν για ομάδες χωριών να διοικούνταν από ξεχωριστές Ε/κ και Τ/κ ξεχωριστές αρχές. «Είναι έτοιμος τώρα να δεχθεί εκείνο που ο Ντεκντάς είχε προτείνει στις ενδοκοινοτικές συνομιλίες» σημείωσε ο Κάλλαχαν.

20/11/1974 ο Kissinger είπε στους Βρετανούς   « Ο Μακάριος έχει κάνει πρόοδο στις θέσεις του. Ξεκίνησε με 20 καντόνια, έφθασε στα 10 και τώρα βρίσκεται στα 5. Αρνούμαι να κάνω πίσω. Εάν η δι-περιφερειακή λύση είναι κατορθωτή, αποδείξαμε ότι δεν έχουμε αντίρρηση. Κατά την κρίση μου, μόνο μια δι-περιφερειακή λύση είναι δυνατή. Ο Μακάριος μου είπε κάποια στιγμή πως οι τούρκοι θα δεχθούν οτιδήποτε από σένα αν τους πιέσεις. Του είπα ότι αυτό δεν θα ήταν ποτέ σωστό»

Ο Βρετανός Ύπ. Αρμοστής στη Λευκωσία Σερ Στίβεν Olver θεωρούσε ότι η προτίμηση του Kissinger στη λύση πολύ-καντονοποίησης ως είχαν οι ψίθυροι, ήταν μια δοκιμή δίχως μεγάλες ελπίδες επιτυχίας με τους Τούρκους και ότι ο κυριότερος στόχος σε εκείνη τη φάση ήταν να κρατηθεί ο Κληρίδης στο παιχνίδι.

Διαχρονική τουρκική θέση και Ε/κ υποταγή

Οι Τούρκοι εν κατακλείδι δεν ζήτησαν ποτέ καντόνια δεν εξυπηρετούσε το στόχο τους.  Ξεκίνησαν με τον Δρ. Νιχάτ Ερίμ για δύο κοινότητες προσβλέποντας στην ολοκληρωτική κατάληψη της νήσου. Επισημοποιήθηκε αυτό με την δήλωση του Βρετ. Υπ. Αποικιών 19.12.1956 από τη Βουλή των Κοινοτήτων. Οι Τούρκοι ζήτησαν εντός 1957 ΔΥΟ ΟΜΟΣΠΟΝΔΕΣ ΖΩΝΕΣ. Η πρώτη καταγραφή της Δι-κοινοτικής, Δι-ζωνικής Ομοσπονδίας και ακολούθησε το δικοινοτικό δυσλειτουργικό Σύνταγμα της ΚΔ στο οποίο οι Τούρκοι επέμεναν να αναφέρονται (επί σκοπού) δύο και μόνο δύο  κοινότητες.  Το πρώτο πραξικόπημα ήταν τουρκικό το 1963/64 για διάλυση της ΚΔ και δημιουργία δύο ομόσπονδων κρατών με έγγραφα των Τ/κ. Παράλληλα 3.1.1964 ξεκίνημα στο Φόρειν Όφις σχεδιασμού για ανασύσταση της ΚΔ σε δύο συνιστώντα κράτη. Επιστολή Τούρκου Πρωθυπουργού Ισμέτ Ινονού 12/1/1965 προς κυβερνήσεις ΗΒ και ΗΠΑ να βοηθήσουν για μια ομοσπονδία στην Κύπρο. Έκθεση Γκάλο Πλάζα, μεσολαβητού ΟΗΕ 1965, απορρίπτοντας τον γεωγραφικό διαχωρισμό των δύο κοινοτήτων. Το 1966 προωθώντας ξεχωριστό κράτος εξέδωσαν και δικά τους ξεχωριστά «κυβερνητικά λαχεία». Ο Γλ. Κληρίδης είπε στη Γενεύη ΙΙ ότι με τον Ντενκτάς προηγουμένως (συνομιλίες που άρχισαν το 1968 αφού έδιωξαν την Ελληνική Μεραρχία) σκέπτονταν και για μια διοίκηση ομόσπονδου συστήματος λειτουργικής ομοσπονδίας αρχικά πρόταση Ντενκτάς (an administrative federal system of functionalfederation) που συνεπαγόταν αυτονομία για ένα αριθμό τουρκο-κυπριακών ζωνών, ίσως πέραν των 10…Που δεν έγινε δεκτή.   Με την άνοδο του Μπ. Ετσεβίτ 25/1/1974 συνεχίστηκε η ίδια γραμμή για γεωγραφική ομοσπονδία. Ενα ομόσπονδο δι-κοινοτικό κράτος, το οποίο μόνο με  γεωγραφική βάση θα λειτουργούσε  και θα χρειαζόταν ανταλλαγή πληθυσμών λόγω της διασποράς του πληθυσμού, Ζητούσε απόλυτη τουρκική αυτόνομη διοίκηση. Στις 10 Ιουλίου η κυπριακή Υπάτη Αρμοστεία στο Λονδίνο, παρέδιδε στο Φόρειν ΄Οφις Υπόμνημα με τίτλο « Ανεφάρμοστη η Ομοσπονδία»…

2022 : Συνέχεια πλήρης υποταγής ηγεσιών στις βρετανο-τουρκικές απαιτήσεις για ΔΔΟ από το 1974 και περιφρόνηση της λαϊκής απόφασης 24.4.2004.

Η πρώτη σελίδα του τηλεγραφικού μηνύματος Κίσινγκερ προς Ετσεβίτ 11.8.1974

 

Η δεύτερη σελίδα του τηλεγραφικού μηνύματος Κίσινγκερ προς Ετσεβίτ με την αναφορά ιδέας καντονίων των Ελληνοκυπρίων παρά μόνο μία αυτόνομη γεωγραφική ζώνη.

 

Η 3η σελίδα του τηλεγραφικού μηνύματος

 

Η πρώτη σελίδα των Νιού Υόρκ Τάιμς 16.8.1974 – Οι ΗΠΑ ακολούθησαν βρετανική πολιτική

 

 

ΝΥΤ 16/8/74

*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος

ΠΗΓΗ: ΣΗΜΕΡΙΝΗ 25/9/2022

Συνέχεια ανάγνωσης

Video

Το Ισραήλ μπορεί άνετα να χτυπήσει την Τουρκία!

Παρέμβαση του Γιάννου Χαραλαμπίδη στην τηλεόραση “Σίγμα”

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Παρέμβαση του Γιάννου Χαραλαμπίδη στην τηλεόραση “Σίγμα”

Συνέχεια ανάγνωσης

Ιράν

Στρατηγικό πλεονέκτημα για την Ελληνική και Κυπριακή Δημοκρατία

Πλέον το γεωπολιτικό αποτύπωμα ενισχύεται και οι συγκυρίες είναι ευνοϊκές

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Γράφει ο Μάριος Πουλίκκας

Η “Κυπριακή Δημοκρατία”, όπως ορίζεται από τις Συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου του 1959, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ.

* Οι Τούρκοι οικειοθελώς αποχώρησαν το 1964, απέσυραν την Αναγνώριση τους προς αυτήν και έκτοτε όχι μόνο δεν αναίρεσαν την απόφαση τους, αλλά έβαλαν και την ταφόπλακα της συμμετοχής τους στην “Κυπριακή Δημοκρατία των Συμφωνιών Ζυρίχης Λονδίνου 1959” (και άρα και στην ύπαρξη της) με την Παράνομη Τουρκική Εισβολή, Εθνοκάθαρση και Κατοχή το 1974.

* Το 1964 και παρόλο που οι Έλληνες κρατούσαμε κυνηγετικά όπλα και οι Τούρκοι σύγχρονα για την εποχή στρατιωτικά τυφέκια, καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία το ένοπλο πραξικόπημα τους.

* Με το Ψήφισμα 186/64, του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, η Κυπριακή Δημοκρατία ΧΩΡΙΣ τους Τουρκοκύπριους, είναι η ΜΟΝΗ Αναγνωρισμένη Αρχή στο νησί.

* Η “Κυπριακή Δημοκρατία του 1964” με όλες τις (τύπου Απαρτχάιντ) “Δικοινοτικές Πρόνοιες” σε αχρησία, είναι ένα ΕΝΤΕΛΩΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ Κράτος από αυτό που προνοούσαν οι Συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου του 1959.

* Έγιναν σκληρές μάχες και η αντιμετώπιση της τουρκανταρσίας δεν ήταν καθόλου εύκολη υπόθεση.

* Η ψήφιση του 186/64 είναι ίσως η Μεγαλύτερη Διπλωματική ΝΙΚΗ που πετύχαμε ποτέ.

* Σήμερα (αν και εδαφικά κουτσουρεμένη) η “Κυπριακή Δημοκρατία του 186/64”, συνεχίζει να υπάρχει, να αναπτύσσεται και να αποτελεί το καταφύγιο των Ελλήνων της Κύπρου.

* Η πικρία και η απογοήτευση για τις Συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου, ειδικά μετά από έναν τόσο όμορφο αγώνα όπως αυτόν της ΕΟΚΑ, είναι έντονα συναισθήματα που μας πνίγουν όλους. Δεν παύει όμως να ισχύει ότι εκείνη η Κυπριακή Δημοκρατία ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ και έχει αντικατασταθεί με κόπους και θυσίες, από την “Ελληνική Κυπριακή Δημοκρατία του 186/64”.

* ΠΛΕΟΝ, ΤΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΚΥΡΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΥΝΟΪΚΕΣ

* Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την πλήρη ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ χωρίς υποσημειώσεις. Ούτε ΔΔΟ, ούτε καν “επιστροφή στην Κυπριακή Δημοκρατία” (που πολλοί προτείνουν, εννοώντας την “Κυπριακή Δημοκρατία των Συμφωνιών Ζυρίχης Λονδίνου 1959”). Δεν υπάρχει επιστροφή σε κάτι που ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ.

* ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ και καθολική εφαρμογή της ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΧΩΡΙΣ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΠΡΟΝΟΙΕΣ.
Αυτός πρέπει να είναι ο Στόχος.

Με σωστή προσέγγιση μπορεί να επιτευχθεί.

Οι Συγκυρίες είναι ΥΠΕΡ ΜΑΣ.

* Παλαιότερα, οι Αμερικανοί προσπαθούσαν πάντα να κρατούν “ίσες αποστάσεις” με τους Τούρκους για οτιδήποτε αφορούσε στην Κύπρο. Πλέον, ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ούτε τυπική συνεννόηση με το κατοχικό καθεστώς για θέματα συμμετοχής της Κύπρου στις επιχειρήσεις στην Μέση Ανατολή.

* Οι Γερουσιαστές Jerry Moran, Susan Collins, John Boozman και John Cornyn, συναντήθηκαν το πρωί με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο πλαίσιο της κοινής βούλησης για περαιτέρω ανάπτυξη και ενδυνάμωση των στρατηγικής σημασίας διμερών σχέσεων Κύπρου – ΗΠΑ. 🇨🇾🇺🇸

* Κατά τη συνάντηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η Κυπριακή Δημοκρατία, τόσο με την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας όσο και με την παροχή διευκολύνσεων για τον ασφαλή επαναπατρισμό υπηκόων διαφόρων χωρών που εγκαταλείπουν την περιοχή.

* Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε, επίσης, στη σημασία και το υψηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ Κύπρου και ΗΠΑ, ειδικά μετά τη Συμφωνία που συνομολογήθηκε τον περασμένο Ιούνιο, για θεσμοθέτηση Στρατηγικού Διαλόγου ανάμεσα στις δυο χώρες.

Για τέλος, αφήνω τα λόγια του πρώην πρωθυπουργού του Ισραήλ: “In Israel, in order to be realist, you must believe in miracles” -David Ben-Gurion

Πόσο ταιριάζουν και στην περίπτωση μας.

Συνέχεια ανάγνωσης

Ιστορία

Το σύνδρομο της ύβρεως

Δημοσιεύτηκε

στις

από τον

Μακάριος, ψευδαισθήσεις, εν αναμονή εισβολής

γράφει η Φανούλα Αργυρού*

« Ο Μακάριος άρχισε να επαναφέρει δημαγωγικά και εποχιακά την αξίωση για Ένωση σε μια άχαρη, άγονη και απολίτικη  προσπάθειά του να λυτρωθεί από τις σκληρές κατηγορίες των  πολιτικών αντιπάλων του ότι πρόδωσε την Ένωση για  να γίνει Πρόεδρος του κράτους…την συντήρηση ψευδαισθήσεων, την εποχική συνθηματολόγηση, την πλήρη παραγνώριση της Τουρκίας και των επεκτατικών αλαλαγμών της, την έκαναν δόγμα όλοι οι συνεργάτες του Μακαρίου… Η δημοκρατία δεν λειτουργούσε…με τις πρώτες προεδρικές εκλογές του 1968 και τις πρώτες βουλευτικές του 1970 , άρχισε δειλά δειλά και νοθευμένα να λειτουργεί μια στοιχειώδης δημοκρατική ζωή, αλλά και πάλι κάτω από τη σκιά του Μακαρίου, που έλεγε τα πάντα. «Η Κύπρος είμαι εγώ…». Όποιος διαφωνούσε μαζί του στιγματιζόταν από τους φανατικούς οπαδούς του ως αντιμακαριακός και επικίνδυνος. Όταν ο ίδιος διακήρυττε την Ένωση ήταν πατριώτης και εθνάρχης , ενώ όταν οι αντίπαλοι του διακήρυτταν ακριβώς τα  ίδια με εκείνον ήταν αντιμακαριακοί, ακραίοι, εθνικιστές και επικίνδυνοι…» («7 Προεδρικά Πορτραίτα» Κ. Ν. Χατζηκωστή 2023). 

Αυτό το μικρό απόσπασμα συμπλήρωμα για το Α’ και Β’ μέρος που προηγήθηκαν. 

Το τουρκικό έγγραφο για πραξικόπημα εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας                                                           

Έγγραφο που αποκάλυψε το προμελετημένο τουρκικό έγκλημα εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας, με υπογραφές του αντι-προέδρου της Κύπρου Δρ. Φαζίλ Κουτσουκ   και προέδρου της  Κοινοτικής Συνέλευσης Ραούφ Ντενκτάς 13 Σεπτεμβρίου 1963, βρήκαν οι αρχές της ΚΔ στο γραφείο του Τουρκοκύπριου υπουργού Γεωργίας  Φαζίλ Πλουμέρ.  Στην βιασύνη του να το εγκαταλείψει στις 22 Δεκεμβρίου 1963 εγκατέλειψε αριθμό εγγράφων. Το περιεχόμενο του εγγράφου το οποίο προηγήθηκε των προτάσεων Μακαρίου με τα 13 σημεία, κατέγραφε τις τουρκικές εγκληματικές, κακόβουλες και προσχεδιασμένες προθέσεις εναντίον των Ελληνοκυπρίων και της Κυπριακής Δημοκρατίας. (Δημοσίευση στο βιβλίο του πρώην Υπ. Άμυνας Χριστόδουλου Βενιαμίν «Τα δύσκολα χρόνια – Αναμνήσεις μιας ζωής» και Φ.Α.  «Διζωνική vs Δημοκρατία 1955-2019»).

Καθώς εξελισσόταν το τουρκικό πραξικόπημα για διάλυση της ΚΔ και αντικατάστασής της με δύο ομόσπονδα κράτη, έγραφε πλέον ο κυπριακός τύπος:

Φιλελεύθερος – 21 Φεβρουαρίου 1964:  « Το σατανικό σχέδιο –Δημιουργία τουρκικής Κυπριακής Δημοκρατίας –ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ- Πλήρης συνεργασία της Τουρκίας δια την εφαρμογή της ανταρσίας προς κατάλυση της Δημοκρατίας  (Αναφερόταν στο έγγραφο που βρέθηκε στο γραφείο του Τουρκοκύπριου υπουργού Plumer). 

Φιλελεύθερος – 23 Φεβρουαρίου 1964: ΣΥΝΤΑΡΑΚΤΙΚΑΙ αποκαλύψεις της συνωμοσίας ΑΠΡΟΚΑΛΥΠΤΟΣ η συνενοχή της Τουρκίας – ΘΑ ΜΑΣ ΕΠΕΒΑΛΛΕΤΟ Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ – Συμφώνησαν μετά του Μεντερές προ της υπογραφής των συμφωνιών Ζυρίχης επί της «τελικής λύσεως»  (Η αναφορά αυτή καλύπτει την μυστική συμφωνία  Βρετανού υπ. Αποικιών και Τούρκου πρωθυπουργού Menderes στην Κωνσταντινούπολη στις 16 Δεκεμβρίου 1956).

27 Φεβρουαρίου 1974: Η βρετανική Υπάτη Αρμοστεία στην Λευκωσία ανέφερε στο Λονδίνο ότι τα πράγματα στην Κύπρο χειροτέρευσαν λόγω της διαμάχης για την «ομοσπονδία» και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος σε τελευταία δήλωσή του σε Βέλγο δημοσιογράφο στις 20 Φεβρουαρίου είπε: « Οι τουρκικές απαιτήσεις θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε πολιτική και γεωγραφική διχοτόμηση».  

Ελευθερία – 23 Απριλίου 1964: « Επιβεβαίωσης χθεσινών τηλεγραφημάτων της «Ελευθερίας»  Η ΒΡΕΤΑΝΙΑ ‘ΑΠΕΦΑΣΙΣΕ’ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΤΑΥΤΟΣΗΜΟΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ‘ΤΑΙΜΣ’ ΚΑΙ ‘ΝΤΕΙΛΥ ΤΕΛΕΓΚΡΑΦ’ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΤΟΥ ΒΡΕΤΑΝΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ – ΔΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΜΕΛΙΣΜΟΝ ΕΔΡΑΣΕ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑΚΩΣ Ο ΠΙΚΑΡΝΤ, ΟΠΙΣΘΕΝ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΕΥΡΙΣΚΕΤΑΙ Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΙΑΣ …

Φιλελεύθερος 28 Φεβρουαρίου 1964: Κύριο άρθρο  – ΚΑΙ ΠΑΛΙΝ Η ΚΑΤΟΧΗ.- Αναφέρει «… Οι Άγγλοι σήμερον διεκπεραιώνουν μόνοι των το κοινό σατανικό σχεδόν της στρατιωτικής κατακτήσεως της Κύπρου και του αποικιοκρατικού διαμελισμού της μπροστά στα μάτια μας…» 

Φιλελεύθερος 1 Απριλίου 1964: «Άγγλοι σκανδαλοθήραι ενσπείρουν ανησυχίας όσον αφορά τα καθήκοντα της εις Κύπρο δυνάμεως του ΟΗΕ».

Μάχη, 1 Μαΐου 1964: «Βρετανοί και βρετανίδες ενίσχυαν παντοιοτρόπως τους τρομοκράτες Πενταδακτύλου – 8η σελίδα – Και άλλο επεισόδιο μεταφοράς Τούρκων δι’ αυτοκινήτου της ΡΑΦ»                                              

Ελευθερία 16 Μαΐου 1964: «Ο Αγγλικός Τύπος ενθαρρύνει την Τουρκία να διενεργήσει αποβάσεις εις την Κύπρο».  

Επιστολή Μακαρίου προς τουρκική κυβέρνηση 

Την 1η Απριλίου 1964 ο Αρχιεπίσκοπος  Μακάριος επανήλθε στο θέμα της Συνθήκης Συμμαχίας και έστειλε επιστολή στην τουρκική κυβέρνηση ενημερώνοντάς την για την απόφασή του να τερματίσει τη Συνθήκη επικαλούμενος τις δραστηριότητες και ανάμιξη της τουρκικής δύναμης στα γεγονότα από τις 25 Δεκεμβρίου 1963 και μετά που αποτελούσαν παραβίαση των όρων εντολής της Συνθήκης. ΄Όμως με κανένα αποτέλεσμα… 

Μεσολάβηση Ντίν Άτσεσον Αύγουστος 1964: Ναυάγησε καθώς τα προτεινόμενα απέρριψαν πρώτοι οι Τούρκοι, ο Μακάριος και τελικά και η Ελληνική Κυβέρνηση με τη χαριστική βολή από το Λονδίνο προς τον Αμερικανό ΥΠΕΞ να τερματιστεί η  προσπάθεια. Και πως δίχως την αποδοχή της Τουρκίας  δεν μπορούσε να προχωρήσει. Δεν υπήρχε εν πάση περίπτωση καμία πιθανότητα γνήσιας Ένωσης… 

Κοφίνου

Στο χωριό Κοφίνου στη περιοχή Λάρνακας δημιουργήθηκε ένα  ισχυρό στρατιωτικό προπύργιο των Τουρκοκυπρίων. Ήταν μία διαρκής εστία επεισοδίων. Η κυπριακή κυβέρνηση ζήτησε βοήθεια από την ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ αλλά καθυστερούσε και στις 14 Νοεμβρίου 1967 ο πρόεδρος Μακάριος διέταξε τον Γεώργιο Γρίβα να επέμβει με την Εθνική Φρουρά.  Ο Γρίβας, ο οποίος ήταν ο στρατιωτικός διοικητής των κυπριακών στρατιωτικών δυνάμεων δεν δεχόταν, πίστευε ότι ήταν δουλειά της Αστυνομίας, όμως, η κυβέρνηση Μακαρίου επέμενε να αναλάβει ο στρατός οπόταν και υπάκουσε. Ο Γρίβας έστειλε ισχυρές δυνάμεις, πρώτα επιτέθηκε στο μικτό χωριό Άγιος Θεόδωρος και κατέλαβε σχεδόν χωρίς μάχη την τουρκοκυπριακή συνοικία. Στη συνέχεια προχώρησε στο γειτονικό χωριό Κοφίνου όπου σκοτώθηκαν 24 Τουρκοκύπριοι και 9 τραυματίστηκαν, σκοτώθηκε ένας Ελληνοκύπριος και τραυματίστηκαν 2…

Ο  Βρετανός ΄Υπ. Αρμοστής στην Λευκωσία διαβεβαίωσε το Λονδίνο ότι όντως οι πρώτες εκτιμήσεις για ευθύνες  του Γεωργίου Γρίβα  δεν ευσταθούσαν. Σε συνομιλία του με τον τότε υπ. Εξωτερικών Σπύρο Κυπριανού, επανειλημμένα του έδωσε την ευκαιρία να επιρρίψει την ευθύνη στο Γρίβα αλλά ο Κυπριανού αρνήθηκε τονίζοντας ότι η απόφαση δεν ήταν δική του αλλά της κυπριακής κυβέρνησης. 

Το επεισόδιο  αυτό εκμεταλλεύτηκε άγρια η Τουρκία, μεγαλοποίησε το θέμα και  αντέδρασε απειλώντας με εισβολή και απαιτώντας την αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας, του Γεώργιου Γρίβα και διάλυση της Εθνικής Φρουράς (τη διάλυση της τελευταίας υποστήριζαν και οι Βρετανοί καθώς και την αποχώρηση της Ε.Μ).   Κατάφερε τα δύο πρώτα εντός ημερών (η Αθήνα  μαζί με την Μεραρχία απέσυρε και τον Γ. Γρίβα) και το τρίτο,  ο Μακάριος το υποστήριζε το 1974… 

Το Νοέμβριο 1967, η  Μόσχα υποκινούσε με ψίθυρους για πραξικόπημα από την Ελλάδα…Στις 5 Ιουλίου 1967 ο Ρώσος  πρέσβης στο Λονδίνο προέβη σε ένα δριμύ κατηγορητήριο εναντίον  της ελληνικής κυβέρνησης (σε συνάντησή του στο Φόρειν ΄Οφις)… Η Μόσχα με παντιέρα την  υποστήριξη της Ανεξαρτησίας της Κύπρου στήριζε το τουρκικό αίτημα για  αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας για τα δικά της συμφέροντα… 

Ο Μακάριος υποστήριζε την αποχώρηση της Μεραρχίας αλλά δεν το έλεγε δημόσια

22 Νοεμβρίου 1967:  Η βρετανική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον έγραψε προς το Φόρειν ΄Οφις:«… Ο Μακάριος απέρριψε την αμερικανική εισήγηση να ζητούσε ο ίδιος την μείωση των Ελληνικών Δυνάμεων στο νησί. Είπε πως αν ο ίδιος προέβαινε σε τέτοια απαίτηση θα θεωρείτο προδότης προς την Ελλάδα. ΄Ομως, θα ήταν σύμφωνος αν η μείωση των στρατευμάτων ερχόταν ως ελληνική πρωτοβουλία.  Ο Belcher  (Αμερικανός πρέσβης)  πήρε εντολές να δείξει στον Μακάριο αναφορά από την Αθήνα που φέρει τον Βασιλέα Κωνσταντίνο να υποστηρίζει την ιδέα…» 

Το 1967 και πάλι (η πρώτη φορά ήταν το 1964 όταν και η Μόσχα έκανε το ίδιο) ο Αμερικανός πρόεδρος Lyndon B.  Johnson μέσω του απεσταλμένου του Cyrus Vance (αλλά και το ΝΑΤΟ) επενέβησαν και σταμάτησαν την όποια πρόθεση της Τουρκίας για εισβολή.  

7 Δεκεμβρίου 1967: Ο Βρετανός πρωθυπουργός σε επιστολή του προς τον Johnson επιβεβαίωσε την συνδρομή του τελευταίου,  όπως και επιστολή του ΓΓ του ΝΑΤΟ  Manlio Brosio προς τον Τούρκο πρωθυπουργό στις 20 Νοεμβρίου 1967 επιβεβαίωσε  την συνδρομή της συμμαχίας.  

Οι ενδοκοινοτικές συνομιλίες 1968 – 1974 – Επιστροφή Ντενκτάς διευθετήθηκε από τον Μακάριο

Με την αποχώρηση της  Ελληνικής Μεραρχίας και το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και  Τουρκίας,  στις 22 Δεκεμβρίου 1967 ο ΓΓ του ΟΗΕ υιοθέτησε ενδοκοινοτικές τοπικές συνομιλίες. Η ιδέα υποστηριζόταν από τον Αρχ. Μακάριο και την βρετανική κυβέρνηση. 

13 Μαρτίου 1968: Ο Γλαύκος Κληρίδης είπε στον Βρετανό ΄Υπ. Αρμοστή ότι ο Μακάριος είχε εξουσιοδοτήσει τον Γενικό Εισαγγελέα (Κρ. Τορναρίτη) ο οποίος είχε φύγει την προηγούμενη  για Λονδίνο, Στρασβούργο και Βιέννη να  κάνει επαφές με τον Ραούφ Ντενκτάς για απευθείας συνομιλίες  μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.  Στόχος,  η διακοπή του ελληνο-τουρκικού διαλόγου. 

8  Απριλίου 1968 : Η βρετανική «Guardian» έγραψε « ο Μακάριος έστειλε νέο διαβατήριο στον Ντενκτάς».  Ο αρχιτρομοκράτης, που η κυβέρνηση Μακαρίου από το 1964 θεωρούσε προδότη της πατρίδας του και πράκτορα ξένων δυνάμεων και ένοχο εγκλημάτων (δηλώσεις Υπεξ Σπ. Κυπριανού 5.8.1965),  δεν θα επέστρεφε παράνομα στην Κύπρο.  Όλες οι κατηγορίες εναντίον του μπήκαν κατά μέρος και αντί να δικαστεί ορίστηκε αντιπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων στις δικοινοτικές διαπραγματεύσεις.  

Ραούφ Ντενκτάς

Ο Ντενκτάς είχε διαφύγει στην Τουρκία τον Ιανουάριο του 1964 και συνελήφθη από την ελληνοκυπριακή αστυνομία κατά την διάρκεια της μυστικής καθόδου του στην Κύπρο σε ακτή της περιοχής Καρπασίας το 1967. Αντί να δικαστεί βοηθήθηκε από τον Γλ. Κληρίδη και την κυβέρνηση Μακαρίου να διαφύγει στην Τουρκία.  Την διαφυγή του απαίτησε η Τουρκία μέσω των Βρετανών. (Λεπτομέρειες και στο βιβλίο του Χαράλαμπου Χαραλαμπίδη «Ραούφ Ντενκτάς»,  2003) 

Οι συνομιλίες ξεκίνησαν τον Ιούνιο του 1968 μεταξύ Κληρίδη και Ντενκτάς. Όμως καμία προσπάθεια δεν έγινε για λύση του θέματος. Οι Βρετανοί κάθισαν σε  αναμονή και παρακολούθηση,   αφήνοντας τα πράγματα να παίρνουν τον δρόμο τους…Ανταλλαγές προτάσεων. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έλεγε: «΄Οχι κράτος εν κράτει» και οι Τουρκοκύπριοι «αυτονομία στην δική μας περιοχή»…Στις 18 Οκτωβρίου 1971… συνομιλίες με νομικούς ειδικούς συνεχίστηκαν μέχρι τον Δεκέμβριο του 1973 όταν ο νέος Τούρκος πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετσεβίτ  πήρε  πιο σκληρή γραμμή για ομοσπονδιακή προσέγγιση. Οι συνομιλίες έφθασαν σε αδιέξοδο στις 2 Απριλίου 1974. Ξανάρχισαν στις 11 Ιουνίου 1974. Οι θέσεις διέφεραν κατά πολύ. Τελευταία συνάντηση πριν το πραξικόπημα,  στις 9 Ιουλίου, 1974.

1972 – Ρωσικές υποσχέσεις προς Μακάριο 

Αρχ. Μακάριος

Φεβρουάριος 1972 εφημερίδα «Εστία» Αθηνών: Ο Μακάριος διευθέτησε τη συμφωνία για εισαγωγή τσεχοσλοβακικών όπλων κατά την επίσκεψή του στη Μόσχα (περασμένο Ιούνιο), τρεις Ρώσοι στρατιωτικοί στάλθηκαν στη Κύπρο για να εκπαιδεύσουν ένοπλους του Λυσσαρίδη ενώ άλλοι Κύπριοι στάλθηκαν στη Πράγα…Όταν έκλεισε η συμφωνία οι Ρώσοι είπαν στο Μακάριο ότι η Σοβιετική Ένωση  μπορούσε να επέμβει σε υποστήριξη της κυβέρνησης της Λευκωσίας μόνο αν υπήρχε στρατιωτική επέμβαση από έξω, δηλαδή μια τουρκική απόβαση…Σε περίπτωση εσωτερικών ταραχών ο Μακάριος θα έπρεπε να ξεκαθαρίσει με τους αντιπάλους του και να απαλλαγεί από την ελληνική επιρροή με τις δικές του προσπάθειες και με την βοήθεια των συνεργατών του…» (Έκθεση Βρετ. Πρεσβείας Αθηνών). 

Η  Μόσχα το 1974 έδωσε, ταυτόχρονα με το Λονδίνο, την συγκατάθεσή της στον Ετσεβίτ να εισβάλει. 

Συνταγματάρχης G. Stocker 

Τον ίδιο χρόνο (1972) στην βρετανική Υπ. Αρμοστεία στη Λευκωσία ο επί Αμυντικών Θεμάτων  Συνταγματάρχης G. Stocker προέβη σε μια περίεργη ενέργεια ενημερώνοντας το ΓΕΕΦ (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς) στη Λευκωσία ότι η Τουρκία προτίθετο να εισβάλει στο νησί. 

Στις 27 Μαρτίου 1973 έδωσε λεπτομερέστατες πληροφορίες για το τουρκικό σχέδιο εισβολής το οποίο μεταβιβάστηκε  στον Αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα από τον Αρχηγό του ΓΕΕΦ στη Λευκωσία Στρατηγό Χαραλαμπόπουλο.

Στις 30 Ιουλίου 1973 ο Stocker  επανήλθε στο ΓΕΕΦ και έδωσε φωτοτυπία Σχεδίου Εισβολής των Τούρκων που εξασφάλισε από τον συνάδελφό του στην Άγκυρα. 

Στις 5 Αυγούστου 1973 ο Αρχηγός του ΓΕΕΦ στην Λευκωσία ενημέρωσε το υπ. Εσωτερικών και Άμυνας της Κύπρου. Ο Stocker  ζήτησε η επαφή του να κρατηθεί μυστική. Στα συμπεράσματά του ο Stocker  τόνισε ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν επρόκειτο να επέμβουν προς παρεμπόδιση ενός τοιούτου σχεδίου. Οπόταν τόσο η χουντική κυβέρνηση όσο και η κυβέρνηση  Μακαρίου, ήταν  ενήμερες των τουρκικών προθέσεων με τρομερή λεπτομέρεια.

Από την πρώτη σελίδα του 3λιδου υπομνήματος 10.7.1974 από την Υπ. Αρμοστεία της ΚΔ δια χειρός Υπ. Αρμοστή Κ. Ασσιώτη  στο Λονδίνο προς το Φόρειν ΄Οφις  με τίτλο «Ανεφάρμοστη η Ομοσπονδία»

Στις 28 Αυγούστου 1973 και ο Αμερικανός Στρατιωτικός Ακόλουθος στη Λευκωσία Συντ. Whitley, συναντήθηκε με τον Διοικητή της ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου – βάση των Συμφωνιών του 1960) … η Αμερική υποστήριζε μια ανεξάρτητη Κύπρο και ότι οι ενωτικοί Κύπριοι έπρεπε να άλλαζαν το πιστεύω τους αλλιώς θα υπέφεραν.   (Βιβλίο Χρ. Βενιαμίν, «Τα Δύσκολα Χρόνια αναμνήσεις μιας ζωής.») 

Αυτά γράφονται για να τονιστεί ότι ο Μακάριος  τον Ιούλιο του 1974 (βλέπε Δ’ Μέρος τελευταίο που θα ακολουθήσει)   γνώριζε πλήρως πλέον τα τουρκικά σχέδια. Που δεν θα άλλαζαν μέχρι σήμερα. 

 Στις 12 Ιουλίου 1974 ο κ. Goodison Φ.Ο ενημέρωσε σχετικά την Βρετανική Υπάτη Αρμοστεία στη Λευκωσία. 

Ο περίεργος Συνταγματάρχης G. Stocker τέλος Απριλίου 1974 υποστήριξε σε έκθεσή του την αντικατάσταση του Μακαρίου και ότι «θα χρειαστεί μια αποφασιστική αντιμετώπιση από την Αθήνα και πρέπει να αποχωρήσουν τόσο οι Έλληνες διδάσκαλοι όσο και οι Έλληνες αξιωματικοί από την Εθνική Φρουρά…»

*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος 

Τέλος Γ’ Μέρους συνεχίζεται με το τελευταίο. 

(Πηγές Βρετανικό Εθνικό Αρχείο  Φ.Α. « Διζωνική vs Δημοκρατία 1955-2019»). 

ΠΗΓΗ:ΣΗΜΕΡΙΝΗ 6/10/2024

Συνέχεια ανάγνωσης

Ινφογνώμων

Infognomon Logo

Περιηγηθείτε στα κορυφαία βιβλία του βιβλιοπωλείου μας

Προβολή όλων

Δημοφιλή