Του Κώστα Ράπτη

Αυτό που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας είναι, σύμφωνα με άρθρο στο Foreign Policy από τον Aaron David Miller του Carnegie Endowment for International Peace, το τέλος μιας (πολιτικής) μονογαμικής σχέσης: αυτής που συνέδεε τον Οίκο των Σαούντ με την Ουάσιγκτον από το 1945.

Άλλωστε, όλα είχαν προαναγγελθεί από το 2004, όταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, Σαούντ αλ-Φαϊζάλ σε συνέντευξή του στη Washington Post είχε τονίσει ότι ο γάμος της χώρας του με τις ΗΠΑ δεν είναι “Καθολικός”, αλλά “Μουσουλμανικός”, που επιτρέπει μέχρι τέσσερις συζύγους ταυτόχρονα. Το Ριάντ δεν πρόκειται να επιδιώξει “διαζύγιο”, αλλά μπορεί να αναζητήσει σταθερό δεσμό και με άλλες δυνάμεις.

Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζει ο Miller, το πετρελαιοπαραγωγό βασίλειο δεν πρόκειται στον Νέο Ψυχρό Πόλεμο των ημερών μας να δεχθεί να επιλέξει στρατόπεδο – και αν πιεστεί να το κάνει, τότε είναι πιθανότερο να κινηθεί πλησιέστερα προς τις ευρασιατικές δυνάμεις, δηλ. τη Ρωσία και την Κίνα. Η Ουάσιγκτον είναι προς το παρόν αναντικατάστατη σε ό,τι αφορά ένα κεντρικό μέλημα του Ριάντ, ήτοι την παροχή ασφάλειας σε μια ταραγμένη περιοχή του κόσμου. Όμως ο μεγαλύτερος αγοραστής σαουδαραβικού πετρελαίου στον κόσμο και πρόθυμος υποψήφιος επενδυτής στα σχέδια διαφοροποίησης της οικονομίας του βασιλείου είναι οπωσδήποτε μια ενδιαφέρουσα “νύφη”.

Το αποδεικνύει αυτό η μεγαλοπρέπεια της υποδοχής (εντελώς αναντίστοιχης προς την αμήχανη επίσκεψη του Τζο Μπάιντεν στη Σαουδική Αραβία τον Ιούλιο) που επιφυλάχθηκε στον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος πραγματοποιεί τριήμερο ταξίδι στο βασίλειο. Και δεν είναι μόνο διμερείς οι επαφές που πραγματοποιεί ο ισχυρός άνδρας του Πεκίνου στην Αραβική Χερσόνησο, καθώς το το Ριάντ φιλοξενεί μέχρι και σήμερα Παρασκευή ειδικές συναντήσεις κορυφής Κίνας-Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου και Κίνας-Αραβικών Κρατών.

Οι σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι στην όλη διοργάνωση η ουσία υπολείπεται του θεάματος, καθώς άλλωστε είναι γνωστό ότι προκειμένου περί του αραβικού κόσμου μεσολαβεί πολύς δρόμος ανάμεσα λ.χ. στις επενδυτικές εξαγγελίες και την υλοποίησή τους.

Έστω και έτσι, όμως, η διαφορά σε σχέση με το παρελθόν είναι σαφής – και προκύπτει από το είδος των οικονομικών σχέσεων που έχουν αναπτύξει η μεγαλύτερη παραγωγός και η μεγαλύτερη καταναλώτρια πετρελαίου στον κόσμο.

Οι κινεζικές εξαγωγές στη Σαουδική Αραβία έφτασαν τα 30,3 δισ. δολάρια, ενώ οι συνολικά σαουδαραβικές εξαγωγές στην Κίνα (που σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο αντιστοιχούν στο 18% των εισαγωγών του ασιατικού κολοσσού) έφτασαν τα 57 δισ. δολάρια.

Αλλά οι κοινές φιλοδοξίες για το μέλλον αφορούν κυρίως το “Όραμα 2030” του de facto κυβερνήτη του βασιλείου, πρίγκηπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν για απεμπλοκή από την “μονοκαλλιέργεια” του πετρελαίου. Εξ ού και κατά την επίσκεψη του Σι Τζινπινγκ υπογράφηκαν 34 συμφωνίες συνολικού ύψους 29,6 δισ. δολαρίων, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την δημιουργία από την Huawei ενός κόμβου cloud-computing, την οικοδόμηση εργοστασίου κατασκευής 100.000 ηλεκτρικών αυτοκινήτων τον χρόνο, την παροχή μπαταριών υδρογόνου για την φουτουριστική πόλη Neom που οικοδομεί ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στα βορειοδυτικά, την κατασκευή 300.000 κατοικιών κ.ά. Επίσης ο Σι και ο βασιλέας Σαλμάν υπέγραψαν Συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας, οι λεπτομέρειες της οποίας δεν είναι γνωστές.

Για το Πεκίνο είναι πολύ δελεαστικό να προχωρά σε συμπράξεις αυτού του είδους, υποστηρικτικές της γενικότερης σύλληψης των “Νέων Δρόμων του Μεταξιού”, οι οποίες δεν συνοδεύονται από υποχρεώσεις ασφαλείας, ενώ για το Ριάντ ηχούν ως μουσική οι επίμονες διαβεβαιώσεις του Σι ότι καθεμιά από τις δύο χώρες “σέβεται τον ιδιαίτερο δρόμο της άλλης και δεν επεμβαίνει στα εσωτερικά της”. Στο φόντο των όποιων πιέσεων ασκεί η Ουάσιγκτον σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και πετρελαϊκής πολιτικής στους κόλπους του OPEC+, η διαφορά είναι εμφανής.

Η αμερικανική πλευρά υποστηρίζει ότι δεν πιέζει την Σαουδική Αραβία να “επιλέξει θέση” στον νέο ψυχρό πόλεμο. Ωστόσο, πράττει ακριβώς αυτό, αν κρίνουμε από την προειδοποίηση του Λευκού Οίκου την Τετάρτη σχετικά με την “επιρροή που προσπαθεί να εξασφαλίσει η Κίνα ανά τον κόσμο”, με στόχους “μη συνάδοντες προς την διατήρηση της βασισμένης σε κανόνες διεθνούς κατάστασης πραγμάτων (rules-based order). Προφανώς, η συμπεριφορά του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν μετά το κλείσιμο από την αμερικανική δικαιοσύνη των περιπετειών του για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Χασόγκι προκαλεί πικρία.

capital.gr