Αλεξία Καλαϊτζή

Είναι αρχές Αυγούστου. Το γυμνό τοπίο έχει κάτι το απόκοσμο. Βρισκόμαστε 200 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και το μόνο που ξεχωρίζει είναι ένας ασφαλτοστρωμένος διάδρομος. Από το πουθενά εμφανίζονται οκτώ άντρες που κρατούν στα χέρια κάτι που μοιάζει με λευκό αεροπλανάκι. Το ακουμπούν προσεκτικά στον διάδρομο και κάνουν λίγα βήματα πίσω. «Έτοιμοι για απογείωση», φωνάζει ένας με σιγουριά. Το αερόχημα αναπτύσσει ταχύτητα και έπειτα από λίγο ξεκολλάει από το έδαφος, κάνοντας τους άντρες να ξεσπάσουν σε γέλια αλλά και σε κλάματα χαράς. 

Εκείνο το καλοκαιρινό μεσημέρι του 2016, η ομάδα των ερευνητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης είχε δει το πρώτο της drone –ή μη επανδρωμένο αερόχημα, όπως αυστηρά προτιμούν οι ίδιοι να το αποκαλούν– να πετάει έπειτα από τρία χρόνια ακατάπαυστης δουλειάς. Η χαρά εκείνης της στιγμής θα ήταν μία μόνο από τις πολλές που θα ακολουθούσαν στην ανοδική πορεία της ομάδας, που την οδήγησε μέχρι τη Βουλή, όταν τα χείλη του υπουργού Εθνικής Άμυνας εξήγγειλαν τον περασμένο Δεκέμβριο: «Εκμεταλλευόμενοι το ταλέντο και την εφευρετικότητα της ερευνητικής ομάδας του ΑΠΘ, τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτικές ευκαιρίες, την αμυντική μας βιομηχανία και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, θα έχουμε σύντομα το ελληνικό UAV». Κοινώς το πρώτο drone made in Greece. 

Σχεδιάζοντας drones με θέα τον Θερμαϊκό

Δύο μήνες μετά και 504 χλμ. μακριά, το φιλόδοξο αυτό σχέδιo έχει αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά στο ερευνητικό κέντρο της ομάδας, UAV-iRC. Οι φοιτητές, όλοι διπλωματούχοι μηχανικοί διαφόρων ειδικοτήτων, άφησαν πριν από έναν χρόνο το πολύβουο camp του Αριστοτελείου και ήρθαν στον νέο αυτό χώρο για να συνεχίσουν απερίσπαστοι το έργο τους.

Καλυμμένο από τζαμαρία, το γραφείο προσφέρει άπλετη θέα στη Θεσσαλονίκη και στον Θερμαϊκό Κόλπο που απλώνεται μπροστά της. Και να μη μου έλεγαν ότι αυτά ήταν τα γραφεία τους, γρήγορα θα το καταλάβαινα. Πίσω από μια καρέκλα είναι αφημένο ένα μπουφάν της NASA· ανάμεσα στους παρατεταγμένους υπολογιστές ξεχωρίζουν μινιατούρες αεροπλάνων και στους τοίχους υπάρχουν πόστερ με drones. Ένα από αυτά περιμένει «έτοιμο για εγχείρηση» πάνω σε ένα φαρδύ τραπέζι μπροστά από δεκάδες εργαλεία και μια κουρασμένη εσπρεσιέρα που δουλεύει νυχθημερόν. 

Ανάμεσα στα κατσαβίδια και πίσω από τις οθόνες ξεχωρίζουν τα χαρούμενα και νεανικά πρόσωπα των διδακτορικών και μεταδιδακτορικών φοιτητών. Ο μικρότερος είναι 24 και ο μεγαλύτερος 32 ετών.  

«Οι Αμερικανοί πήγαν στο φεγγάρι το 1969 με μια ομάδα μηχανικών που ήταν απόφοιτοι από το πανεπιστήμιο. Ο μέσος όρος ηλικίας ήταν τα 25 χρόνια. Στηρίχτηκαν στα νέα παιδιά. Αυτό αποτελεί παράδειγμα για μένα», μου λέει ο Κύρος Υάκινθος, διευθυντής του Εργαστηρίου Μηχανικής Ρευστών και Στροβιλομηχανών και καθηγητής στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. 

Απορρίφθηκε ως μη καινοτόμο

Χωρίς τον καθηγητή δεν θα υπήρχε τίποτε από όλα αυτά. Ο Κύρος Υάκινθος ήταν αυτός που το 2011 αποφάσισε να αλλάξει την κατεύθυνση του εργαστηρίου, στρέφοντάς το στη δημιουργία των UAVs. «Διάβαζα και έβλεπα πού πάει η εφαρμοσμένη επιστήμη. Ήξερα ότι η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει αυτή την τεχνολογία στο έπακρο», αναφέρει, εξηγώντας ότι τα μη επανδρωμένα αεροχήματα μπορούν να καλύψουν πολλές ανάγκες και να προσφέρουν εναέρια επιτήρηση με χαμηλό κόστος. Η ιδέα του παραλίγο να πέσει στο κενό όταν η αρμόδια επιτροπή αποφάσισε να απορρίψει την πρόταση που κατέθεσε κρίνοντάς τη «μη καινοτόμα». Μετά από δική του ένσταση, η πρόταση τελικά πέρασε και ο ίδιος ξεκίνησε με μια μαγιά οκτώ φοιτητών.

Οκτώ χρόνια μετά, το εργαστήριό του έχει καταφέρει να δημιουργήσει τρία μοντέλα drones. Το πρώτο, το RX-1, ήταν ένα συμβατικό αερόχημα το οποίο πέταξε επιτυχώς δίνοντας ώθηση στην ομάδα να συνεχίσει σε κάτι πιο ρηξικέλευθο. Έτσι γεννήθηκε το RX-3, ένα αερόχημα κατάλληλο για να εκτελεί ανθρωπιστικές αποστολές. Το αεροδυναμικό του σχήμα τού επιτρέπει να πετάει σε δύσκολες καιρικές συνθήκες, επί δύο ώρες συνεχόμενα, μεταφέροντας φορτίο έως και 50 κιλών, το οποίο μπορεί να περιέχει από φάρμακα και τροφή μέχρι σωσίβιες λέμβους. Το επόμενο βήμα ήταν το RX-4. Πολύ μικρότερο, εύχρηστο μα με εξίσου εντυπωσιακό design, το νέο UAV είναι φορητό, επανασυναρμολογήσιμο, απογειώνεται και προσγειώνεται (χωρίς να χρειάζεται διάδρομο δηλαδή) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επιτήρηση, χαρτογράφηση μέχρι και για γεωργία ακριβείας. 

Ο καθηγητής Κύρος Υάκινθος είχε πρώτος το 2011 την ιδέα για τον σχεδιασμό UAVs από το εργαστήριο του ΑΠΘ.

«Ό,τι φαίνεται όμορφο πετάει και όμορφα»

Τι κάνει τα αεροχήματα της ομάδας να ξεχωρίζουν; «Το design», μου απαντά αμέσως ο κ. Υάκινθος. Τα τελευταία δύο αεροχήματα έχουν τέτοιο καινοτόμο σχεδιασμό, που τους επιτρέπει με την ίδια κατανάλωση ενέργειας ή καυσίμου να πετούν περισσότερη ώρα. «Αυτό το design που εφαρμόζουμε τώρα ξεκινάει στην Αμερική. Είμαστε στους πρωτοπόρους», λέει με υπερηφάνεια, την οποία διατηρεί πάντα στο βλέμμα του όταν μιλάει για τα αγόρια του.

«Τους βλέπω και τους χαίρομαι. Είναι πολύ ωραία εμπειρία και θέλω να φέρω κι άλλα παιδιά. Όσο πιο πολλούς έχεις, έχεις και νέες ιδέες. Είναι μυαλά παρθένα. Μου λένε κάποια πράγματα και λέω “πώς δεν το σκέφτηκα εγώ;”. Γιατί αυτοί έχουν αντισυμβατική σκέψη! Αυτοί είναι που είπαν για το design. Είπαν “δεν θα κάνουμε κάτι ίδιο, θα κάνουμε άλλα πράγματα”. Παίρνουν το ρίσκο, δεν φοβούνται». 

Ένας από τους… άφοβους είναι ο 28χρονος Περικλής Παναγιώτου, αρχισχεδιαστής πλέον της ομάδας και μεταδιδακτορικός φοιτητής. Ο Περικλής θυμάται ακόμα να πέφτει στα γόνατα βλέποντας το πρώτο του drone να προσγειώνεται. Τώρα έχει φτάσει να σχεδιάζει με τους συναδέλφους του τα αεροχήματα του μέλλοντος. «Η κλασική ατάκα μας είναι: ό,τι φαίνεται όμορφο πετάει και όμορφα», μου λέει χαμογελώντας. Τείνω να τον πιστέψω παρατηρώντας τις υπέροχες γραμμές του εντυπωσιακού RX-3. Όπως παραδέχεται ο ίδιος, η κατασκευή κάτι τέτοιου απαιτεί πολλή προσπάθεια. «Δεν μετριέται πόση! Για το RX-3, χρειάστηκε ένας ολόκληρος χρόνος μόνο και μόνο για τη γεωμετρία του», αναφέρει. 

Για τον Περικλή όμως και για την υπόλοιπη ομάδα, η προσπάθεια αυτή φαντάζει ένα ατελείωτο παιχνίδι. Και αυτό γιατί οι φοιτητές βρήκαν ένα σπάνιο περιβάλλον προστασίας, όπου, με τις ευλογίες του καθηγητή τους και την οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη από ερευνητικά προγράμματα και τέσσερις ελληνικές ιδιωτικές εταιρείες, νιώθουν ελεύθεροι να αφήσουν τη σκέψη τους να οργιάσει και να πειραματιστούν με σχέδια και τρελά κόνσεπτ, αψηφώντας τις ώρες και τις ημέρες που αφιερώνουν σε αυτά. 

Παιδικό όνειρο που γίνεται πραγματικότητα

«Είναι πείσμα και προσωπική εμμονή. Είναι ότι σου αρέσει αυτό που κάνεις», εξηγεί ο 25χρονος Δημήτρης Μητρίδης, υποψήφιος διδάκτωρ, ο οποίος περνάει πάνω από 12 ώρες στο γραφείο και ακόμη χάνει τα λόγια του από τη χαρά του όταν μιλάει για joysticks, οθόνες και χάρτες. Άλλωστε, αυτό που κάνει σήμερα είναι αυτό που ήθελε να κάνει από μικρό παιδί. « Όλα τα παιχνίδια μου ήταν αεροπλανάκια: μικρά, πιο μεγάλα, συναρμολογούμενα. Καθόμουν και έψαχνα στο ίντερνετ, όσο αργό και αν ήταν τότε, τι γίνεται με αυτά. Είναι εκπλήρωση παιδικού ονείρου», παραδέχεται. 

Τα αεροπλάνα ήταν παιδικό όνειρο και για τον Χρήστο Μπλιάμη, υποψήφιο διδάκτορα, ο οποίος σιγουρεύτηκε ότι θέλει να ασχοληθεί με αυτό το πράγμα στη ζωή του όταν, στο δεύτερο έτος της σχολή,ς ο κ. Υάκινθος τους μίλησε για το RX-1. Σε αντίθεση όμως με πολλούς συμφοιτητές του, χάρη στο εργαστήριο, ο 25χρονος Χρήστος κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρο αυτό στην Ελλάδα. «Στη δική μου τη γενιά, τα παιδιά της κρίσης, όταν μπήκαμε στο  πανεπιστήμιο, η μόνη λογική επιλογή ήταν να κυνηγήσουμε κάτι προς τα έξω. Αλλά αυτό το κλίμα που βρήκα εδώ δεν θα μπορούσα να το βρω έξω και να κάνω αυτή τη δουλειά που κάνω εδώ, όπως την αγαπάω», παραδέχεται σήμερα. Πράγματι! Πειράγματα, παρατσούκλια, καλή συνεργασία και αστείρευτο πάθος για έναν κοινό σκοπό έχουν μετατρέψει αυτά τα γραφεία σε δεύτερο σπίτι, από το οποίο δύσκολα θέλεις να φύγεις. 

Στην επόμενη πτήση τους, μάλιστα, θα προσπαθήσουν να παρασύρουν και όλη την Ελλάδα μαζί. Το καινούργιο UAV που ετοιμάζουν –δεν μας άφησαν να κρυφοκοιτάξουμε σχέδια– θα μπορεί να καλύψει σε μεγάλο ποσοστό τις επιχειρησιακές ανάγκες της χώρας, ξεκινώντας από ανάγκες πολιτικής προστασίας και πρόληψης και φτάνοντας μέχρι την επιτήρηση χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων. Το νέο αερόχημα σχεδιάζεται στο πλαίσιο των επαφών της ομάδας με τα υπουργεία Ανάπτυξης και Εθνικής Άμυνας και, σύμφωνα με τη μέχρι τώρα ενημέρωση, η χρηματοδότησή της κατασκευής του θα γίνει από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους και σε συνεργασία με την ελληνική βιομηχανία, άλλα και πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.

Δεν είναι λοιπόν  απίθανο τα επόμενα χρόνια πάνω από μια πυρκαγιά να πετάει ένα μεγάλο drone, το οποίο θα έχουν σχεδιάσει ακριβώς αυτοί οι φοιτητές από αυτό το ερευνητικό κέντρο, που αγναντεύει τη θάλασσα. Βεβαίως, μέχρι τότε ο κ. Υάκινθος δεν θα τους έχει αφήσει ήσυχους. «What’s next, αγόρια;» θα τους έχει ρωτήσει. Και αυτοί θα έχουν ορμήσει ήδη πάνω του με νέες ιδέες, τρελούς στόχους και με τα όνειρά τους, αυτά που πετούν πιο ψηλά και από τα αεροχήματά τους. 

Πηγή: Καθημερινή