Η ανάγκη για την ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της Ευρώπης, ως βασική αρχή, γίνεται αποδεκτή, όχι μόνο από όλες τις κυβερνήσεις αλλά και από τους λαούς των επί μέρους χωρών.

Και αυτό είναι σημαντικό, αφενός μεν γιατί πρόκειται για τη δική τους ασφάλεια, αλλά επειδή τελικά είναι αυτοί  που θα κληθούν να πληρώσουν αργά ή γρήγορα το μάρμαρο.Έτσι με  την απόφαση “REArm Europe” του ανώτατου θεσμικού οργάνου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Συμβουλίου της Ευρώπης, διατρανώθηκε επιχειρησιακά η ανάγκη συγκρότησης αξιόμαχου στρατού έναντι εξωτερικών απειλών, σε έναν κόσμο που αλλάζει το γεωπολιτικό του  status quo με τους κινδύνους που συνεπάγεται.

Αυτή τη φορά η Ευρώπη φαίνεται ότι, υπό την ασφυκτική πίεση των ΗΠΑ, αποφάσισε να δράσει γρήγορα, δυναμικά και στοχευμένα. Η ενίσχυση της άμυνας με δαπάνες 800 δις τα επόμενα τέσσερα χρόνια, δεν θα συμβάλλει μόνο αποφασιστικά στην ασφάλεια της Ένωσης, αλλά θα αποτελέσει και μια πρώτης τάξεως τονωτική ένεση στις οικονομίες της Ευρώπης, απομακρύνοντάς τες ταυτόχρονα και από τη ζώνη κινδύνου του στασιμοπληθωρισμού.

Με βάση το σχέδιο που αποφασίστηκε, τα 150 δισ. Ευρώ θα προέλθουν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και θα διατεθούν στις χώρες με τη μορφή χαμηλότοκων δανείων μέσω ενός νέου εργαλείου, που θα δημιουργηθεί άμεσα. Το μεγαλύτερο κομμάτι όμως των 650 δισ.,  θα προέλθει από δανεισμό των χωρών απευθείας από τις αγορές. Στόχος είναι η επιβάρυνση για το απαιτούμενο ποσό να μην ξεπεράσει το 1,5% του ΑΕΠ, ως μέσο όρο του συνόλου των χωρών.  Για τη διευκόλυνσή τους μάλιστα ελήφθη απόφαση να μην προσμετρώνται τα ποσά αυτά στο δημοσιονομικό τους έλλειμμα,  εφαρμόζοντας για άλλη μια φορά τη ρήτρα διαφυγής από τις υποχρεώσεις που υπαγορεύονται στο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Αμυντική θωράκιση με δανεισμό αλλά με τι όρους

Η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας μέσω δανεισμού είναι μια ενδεδειγμένη και αποτελεσματική επιλογή, αν πράγματι επιθυμούμε την απεξάρτηση της Ευρώπης από την αμερικανική προστασία-κηδεμονία. Μελέτες δείχνουν άλλωστε, ότι οι εξοπλισμοί είτε πρόκειται για μαζικές προμήθειες είτε για τη διεξαγωγή πολέμου, χρηματοδοτούνται πάντα με δάνεια. Λόγω κυρίως των πολύ σημαντικών κεφαλαίων που απαιτούνται, αποκλείονται οι άλλοι δύο δυνητικοί τρόποι χρηματοδότησης, δηλαδή η μείωση των κοινωνικών δαπανών ή και η αύξηση των φόρων. (Ινστιτούτο Κιέλου, “How to Finance Europe’s Military Buildup”, Febr. 2025).

Το ερώτημα που τίθεται είναι, όχι αν πρέπει να υπάρξει δανεισμός, αλλά αν στην προκείμενη περίπτωση, ο τρόπος δανεισμού που προέκρινε το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι ο πλέον πρόσφορος για την αντιμετώπιση ενός κοινού κινδύνου. Και εδώ οι απόψεις διίστανται, ενώ ο δημόσιος διάλογος συνεχίζεται σε ακαδημαϊκό, όσο και πολιτικό επίπεδο. Άλλωστε, οι οριστικές αποφάσεις για το περιεχόμενο του εξοπλιστικού προγράμματος θα ληφθούν στα μέσα Ιουνίου τρέχοντος έτους.

Οι ενστάσεις που διατυπώνονται για την επιλογή της λύσης «ρήτρα διαφυγής» είναι δικαιολογημένες, αφού αυτή μπορεί μεν να διευκολύνει σε κάποιο βαθμό τις υπερχρεωμένες χώρες, δεν τις απαλλάσσει όμως από την προσμέτρηση των αμυντικών δαπανών στο συνολικό δημόσιο χρέος και κυρίως δεν τις προφυλάσσει από την πληρωμή υψηλότερων τόκων στην αγορά για τα ποσά που θα αντλήσουν, λόγω χειρότερης πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Είναι αλήθεια, ότι σε ότι αφορά τη στρατηγική ενίσχυσης της αμυντικής θωράκισης της Ευρώπης, όλες οι χώρες είναι απολύτως σύμφωνες. Εκεί που υπάρχουν σημαντικές διαφορές είναι στον τρόπο χρηματοδότησης, αλλά και στις επιμέρους επιλογές για την προμήθεια των αναγκαίων εξοπλιστικών στοιχείων.

Για τις χώρες του Νότου, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία αλλά και Ελλάδα, ο προσφορότερος τρόπος χρηματοδότησης ενός τέτοιου γιγαντιαίου προγράμματος θα ήταν η υιοθέτηση κοινού δανεισμού από την ΕΕ στο πρότυπο του Ταμείου Ανάκαμψης. Η ιδέα  της έκδοσης “European Defense Bonds”, ένα είδος εξοπλιστικών ευρωομολόγων, βρίσκεται στο τραπέζι, πολύ πριν αναλάβει η νέα Διοίκηση στις ΗΠΑ, η οποία έφερε μια τεράστια μεταβολή στα θέματα ασφαλείας της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέχει ήδη μια εξέχουσα θέση με τη συμμετοχή της στις κεφαλαιαγορές, όπου έχει τη δυνατότητα με κοινό δανεισμό να εξασφαλίσει καλύτερους όρους από τις μεμονωμένες χώρες.

Σε αυτήν  την περίπτωση, οι οικονομίες κλίμακας είναι  πολύ σημαντικές, ενώ η αξιοποίηση των πόρων προς όφελος των ευρωπαϊκών οικονομιών γίνεται ευκολότερη. Ας σημειωθεί όμως, ότι για τις κοινές προμήθειες υπάρχει απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αύξησή τους στο 35%, ενώ μέχρι σήμερα προσεγγίζει μετά βίας το 8%. Αυτό σημαίνει, ότι μια θετική απόφαση, που θα μπορούσε να έχει μετριάσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, έχει σχεδόν παντελώς αγνοηθεί.

Ρόλος κλειδί για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία

Οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται δεν απαιτούν μόνο τη διάθεση κεφαλαίων, αλλά και την αναδιάταξη και ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Μέχρι τώρα η παραγωγική βάση της αμυντικής βιομηχανίας είναι κατακερματισμένη σε λίγες μεγάλες, διεθνώς ανταγωνιστικές μονάδες και σε ένα πλήθος από μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες ασχολούνται κυρίως με την εξυπηρέτηση των εθνικών αναγκών του στρατού της χώρας τους.

Για την αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων είναι ανάγκη αρχικά να παραμεριστούν οι διαφορές μεταξύ Γαλλίας, η οποία υποστηρίζει έντονα τη χρήση των πόρων σχεδόν αποκλειστικά για προμήθειες από ευρωπαϊκές εταιρείες, και της Γερμανίας, η οποία βλέπει την πρόταση με σκεπτικισμό, όχι μόνο επειδή πολλά συστήματα προσφέρονται με χαμηλότερο κόστος από τη διεθνή αγορά (κυρίως τις ΗΠΑ), αλλά ακόμη και γιατί ένα σημαντικό μέρος του αναγκαίου εξοπλισμού δεν παράγεται στην Ευρώπη, η δε διαδικασία ανάπτυξής τους απαιτεί δεκαετίες.

Συνεπώς και εδώ θα πρέπει  να αναζητηθεί μια συμβιβαστική μέση λύση. Το επόμενο βήμα είναι χωρίς αμφιβολία η εμβάθυνση της συνεργασίας και της αξιοποίησης των συνεργειών μεταξύ των ευρωπαϊκών εταιρειών παραγωγής αμυντικών συστημάτων. Από την αποτελεσματική συνεργασία των χωρών, αλλά και των επιμέρους εταιρειών, θα εξαρτηθεί και το όλο εγχείρημα της αποκατάστασης όχι μόνο του αισθήματος ασφάλειας στην Ευρώπη, αλλά και η αποτρεπτική τους δυνατότητα.

Μια ευκαιρία για την Ελλάδα

Η Ελλάδα στον αμυντικό τομέα, για δικούς της λόγους, βρίσκεται μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ με τις υψηλότερες συμμετοχές. Υπολογίζεται, ότι η σχετική δαπάνη για το 2024 θα ανέλθει στο 3,01%  του ΑΕΠ. Συνεπώς από τις αποφάσεις δεν προκύπτει οποιαδήποτε πίεση, λόγω των γεωπολιτικών προβλημάτων στην Ευρώπη, να αλλάξει τον αμυντικό της σχεδιασμό και τον προβλεπόμενο προϋπολογισμό.

Σε πρώτη ανάγνωση, ο επανεξοπλισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργεί θετικές προσδοκίες και για τα ελληνικά ιδιαίτερα προβλήματα ασφάλειας. Η εξέλιξη δε προς μια ενιαία αμυντική πολιτική διαφύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων, μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά στις επιδιώξεις-επιβουλές επίδοξων αμφισβητιών της εθνικής μας  εδαφικής κυριαρχίας.

Στον οικονομικό τομέα, είναι βέβαιο ότι δημιουργούνται σημαντικές ευκαιρίες και για τη χώρα μας, με τη συμμετοχή μας στην αξιοποίηση των κεφαλαίων που θα εισρεύσουν στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία τα επόμενα χρόνια. Έτσι, παρουσιάζεται μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναβαθμίσουμε τις παραμελημένες εθνικές μας βιομηχανίες αεροναυπηγικής, όπλων, οχημάτων και πυρομαχικών και να τις εντάξουμε σε έναν μακρόχρονο σχεδιασμό με τις ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στο χώρο με επιτυχία εδώ και  δεκαετίες. Πρωταρχικής σημασίας είναι η βελτίωση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η χώρα για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των νέων συστημάτων.

Είναι ανάγκη, στο πλαίσιο ενός εθνικού σχεδιασμού για την άμυνα, να δοθεί προτεραιότητα στην έρευνα και ανάπτυξη, μέσα από την οποία θα αναδειχθούν ικανά στελέχη για την επανεκκίνηση της αμυντικής μας βιομηχανίας καθώς και σχετικών Start ups ανάπτυξης αμυντικών προϊόντων και συστημάτων. Οι αναγκαίες επενδύσεις σε πρώτη φάση μπορούν να χρηματοδοτηθούν, από τα κεφάλαια που θα εξοικονομήσουμε από τη ρήτρα διαφυγής, περί το 1 δις για το 2025. Στη συνέχεια η ενσωμάτωση και συνέργεια με άλλες ευρωπαϊκές βιομηχανίες του κλάδου θα έχουν σημαντική συμβολή τόσο στη βελτίωση της παραγωγικότητας όσο και στην οικονομική  ανάπτυξη της χώρας.

*Καθηγητής Οικονομικών, τ. Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς

Στο φουλ δουλεύουν οι μηχανές των κατασκευαστών πυρομαχικών στην Ευρώπη, εν μέσω άλματος στη ζήτηση. Ωστόσο η εξασφάλιση επαρκών προμηθειών βασικών χημικών και βαμβακιού δεν είναι εύκολη υπόθεση. Κάπως έτσι η Ε.Ε. κινδυνεύει να ξεμείνει από TNT και πυρίτιδα, όταν τα έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη.

Σε αναλυτικό ρεπορτάζ του το Bloomberg παρουσιάζει τη διαδικασία της παραγωγή στη Nitrochemie Aschau, θυγατρική του γερμανικού αμυντικού γίγαντα Rheinmetall. Τα τελευταία στάδια της παρασκευής πυρίτιδας μοιάζουν λίγο με την παρασκευή ζυμαρικών. Μια μάζα ινών συμπιέζεται μέσω κυλίνδρων μέχρι να γίνει επίπεδη και ζελατινώδης, η οποία στη συνέχεια τυλίγεται σφιχτά με το χέρι και τροφοδοτείται μέσω μιας πρέσας που τη συμπιέζει σε ένα χοντρό κορδόνι. Τέλος, περνά μέσα από μια μήτρα που το κόβει σε σφαιρίδια, το καθένα μετρημένο σε απόσταση ενός εκατοστού του χιλιοστού.

Είναι μια εκπληκτικά χειροκίνητη διαδικασία. «Δεν μπορείς απλά να βάλεις μεγάλες ποσότητες εκρηκτικών υλικών σε έναν μεταφορικό ιμάντα, κανείς δεν θα το ήθελε αυτό», εξηγεί στο ειδησεογραφικό δίκτυο ο Όλιβερ Μπέκερ, ανώτερος αντιπρόεδρος επιχειρήσεων στην τοποθεσία, η οποία εκτείνεται σε 90 εκτάρια βαυαρικής υπαίθρου κοντά στο Μόναχο.

Από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, το εργοστάσιο αύξησε την παραγωγική ικανότητα κατά 60% και κατασκευάζει νέες εγκαταστάσεις για να προσθέσει άλλο πάνω από 40% μέχρι τα μέσα του 2025. Έχει προσλάβει περίπου 300 άτομα, συλλέγοντας εργάτες από τον ταλαιπωρημένο τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και των χημικών για να ενισχύσει το εργατικό δυναμικό της, ώστε να μπορεί να συνεχίσει την παραγωγή να λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, 7 ώρες το 24ωρο και να βοηθήσει στην κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης πυρομαχικών της Ευρώπης.

Στο όριο τα αποθέματα

Ωστόσο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έσκαψαν στα αποθέματα πυρομαχικών τους για να οπλίσουν την Ουκρανία, αποκαλύπτοντας πόσο ρηχά αυτά ήταν. Από τότε, προσπαθούν να ενισχύσουν την παραγωγή βλημάτων πυροβολικού, βλημάτων και σφαιρών. Αυτό πίεσε τα αποθέματα της ηπείρου σε πυρίτιδα, TNT και άλλα εκρηκτικά και προωθητικά στο όριο.

Καθώς η Ευρώπη προετοιμάζεται για μια τεράστια ώθηση στις αμυντικές δαπάνες, ο μικρός αριθμός παραγωγών αυτών των πτητικών υλικών αγωνίζεται να αυξήσει την ικανότητά τους. Η Rheinmetall μόνη της στοχεύει να αυξήσει την παραγωγή της σε σκόνη κατά περισσότερο από 50% έως το 2028, αλλά ακόμη και αυτό δεν θα είναι αρκετό. Ο Διευθύνων Σύμβουλος Armin Papperger  δήλωσε σε πρόσφατη κλήση κερδών ότι η εταιρεία μπορεί να χρειαστεί να διπλασιάσει σχεδόν την παραγωγή της σε περισσότερους από 20.000 μετρικούς τόνους για να καλύψει την ανάγκη.

Η «μπερδεμένη» αλυσίδα εφοδιασμού

Η αλυσίδα εφοδιασμού στην οποία βασίζονται οι κατασκευαστές εκρηκτικών είναι «μπερδεμένη, παγκόσμια και γεμάτη εμπόδια», παρατηρεί το Bloomberg. Οι κυβερνήσεις και οι κατασκευαστές πρέπει να δώσουν κίνητρα στις μη στρατιωτικές χημικές βιομηχανίες να στραφούν στη στρατιωτική παραγωγή, να απλοποιήσουν τους κανονισμούς που θα επιτρέπουν την κατασκευή νέων εργοστασίων και την κυκλοφορία επικίνδυνων φορτίων σε όλη την ήπειρο — ακόμη και να εξασφαλίσουν προμήθειες με τα πιο βασικά υλικά που αποστέλλονται αυτήν τη στιγμή από την Κίνα.

«Μια συντονισμένη στρατηγική εθνικής άμυνας θα στόχευε στην εξασφάλιση των πόρων του βαμβακιού, ένα είδος προνοητικότητας που δεν βλέπω αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Μίχαελ Μπλέντιγκερ, πρόεδρος της Ένωσης Γερμανών οπλουργών και εμπόρων όπλων.

Ακόμη και πριν από την ορκωμοσία του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν θέσει στόχο να κατασκευάσουν 2 εκατομμύρια βλήματα πυροβολικού το 2025, από 1,4 εκατομμύρια πέρυσι. Την άνοιξη του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε το πρόγραμμα Act in Support of Ammunition Production, ή ASAP, το οποίο χορηγεί 500 εκατομμύρια ευρώ (526 εκατομμύρια δολάρια) για να βοηθήσει στην επέκταση της ικανότητας του μπλοκ να κατασκευάζει πυρομαχικά.

Έκτοτε, η κυβέρνηση Τραμπ ανέστειλε προσωρινά τη στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, έσπειρε αμφιβολίες για το μέλλον των μακροχρόνιων αμερικανικών εγγυήσεων ασφαλείας στην Ευρώπη και έδειξε προθυμία να διαπραγματευτεί με το Κρεμλίνο παρά τις αντιρρήσεις της ουκρανικής κυβέρνησης και των Ευρωπαίων συμμάχων. Οι ανάγκες της ηπείρου για πυρομαχικά πρόκειται να αυξηθούν.

«Μέχρι τώρα, πολύ λίγα έχουν γίνει στον τομέα της παροχής πυρομαχικών», δήλωσε ο Γιόαχιμ Πέτερ, συνεπικεφαλής του παγκόσμιου τομέα αμυντικής βιομηχανίας στην εταιρεία συμβούλων Brunswick Group. «Αυτό έχει πλέον το βάρος του καθώς η κατάσταση συνεχίζει να επιδεινώνεται».

Το βαμβάκι

Το πιο σημαντικό συστατικό στα προωθητικά για τα σύγχρονα κελύφη είναι η νιτροκυτταρίνη, ή guncotton. Όπως υποδηλώνει το όνομά του, είναι κατασκευασμένο από βαμβάκι υψηλής ποιότητας, το οποίο στη συνέχεια εμποτίζεται σε ένα μείγμα οξέων. Μόνο ένας γύρος πυρομαχικών πυροβολικού απαιτεί έως και 12 κιλά (26 λίβρες) πυρίτιδας. Η Ευρώπη έχει μόνο μια χούφτα κατασκευαστές προωθητικών, συμπεριλαμβανομένων της Rheinmetall και του Γάλλου εργολάβου Eurenco. Υπό το συντομότερο δυνατό, η Ευρώπη θέλει να αυξήσει την παραγωγή προωθητικών μέσων κατά περισσότερο από 50%, ή 10.000 μετρικούς τόνους ετησίως — που ισοδυναμεί με σχεδόν έξι νέες εγκαταστάσεις στο μέγεθος της Nitrochemie Aschau.

Η προμήθεια εκρηκτικών βρίσκεται σε παρόμοια κατάσταση με τα προωθητικά. Η ΕΕ σχεδιάζει να αυξήσει την παραγωγή εκρηκτικών κατά περισσότερους από 4.300 μετρικούς τόνους, μια εκτιμώμενη αύξηση άνω του 30%, αλλά αυτή τη στιγμή διαθέτει μόνο ένα μεγάλο εργοστάσιο TNT που εξυπηρετεί την τοπική παραγωγή, το οποίο διευθύνεται από την εταιρεία Nitro-Chem στην Πολωνία, ενώ ένα άλλο θα κατασκευαστεί στη Φινλανδία.

Οι κατασκευαστές εναλλακτικών ουσιών, όπως το PETN, το HMX και το RDX, που χρησιμοποιούνται σε πλαστικά εκρηκτικά, είναι συγκλονισμένοι. Η νορβηγική Chemring Nobel έχει δει εκτίναξη της ζήτησης από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, σύμφωνα με έναν εκπρόσωπο. Η εταιρεία λέει ότι η νορβηγική της επιχείρηση λειτουργεί με πλήρη δυναμικότητα και το βιβλίο παραγγελιών της εκτείνεται για αρκετά χρόνια.

Πολλές οι βιομηχανίες χημικών, μικρή η παραγωγή εκρηκτικών

Ακριβώς όπως τα εκρηκτικά και τα προωθητικά αποτελούν εμπόδιο για τις αμυντικές εταιρείες, οι κατασκευαστές πυρίτιδας και TNT πρέπει να αντιμετωπίσουν τους δικούς τους περιορισμούς στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και η Πολωνία, έχουν μια καλά εδραιωμένη βιομηχανία χημικών, αλλά οι πρόδρομες ουσίες εκρηκτικών αποτελούν μόνο ένα μικρό μερίδιο της παραγωγικής τους ικανότητας, σύμφωνα με τη γερμανική ένωση χημικής βιομηχανίας, VCI. Το υψηλό ενεργειακό κόστος και οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί καθιστούν φθηνότερη την παραγωγή χημικών ουσιών στο εξωτερικό, και πολλές εταιρείες τώρα προμηθεύονται πρόδρομες ουσίες, όπως το νιτρικό οξύ, από την Κίνα.

Το μεγαλύτερο μέρος του βαμβακιού που χρησιμοποιείται στη νιτροκυτταρίνη πρέπει επίσης να εισάγεται από την Κίνα, η οποία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο — και, με φιλικούς όρους με τη Ρωσία. Ενώ υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για το βαμβάκι που κατασκευάζεται από πολτό ξύλου και άλλα υλικά, επί του παρόντος δεν παράγονται στην κλίμακα που χρειάζεται η αγορά.

Η Nitrochemie πέρασε τα τελευταία τρία χρόνια δουλεύοντας για να εξασφαλίσει την εφοδιαστική της αλυσίδα, σύμφωνα με τον Πασκάλ Σρέγιερ, Διευθύνοντα Σύμβουλο της επιχειρηματικής μονάδας συστημάτων πρόωσης της Rheinmetall. Παρόλο που χρειάζεται ακόμα να προμηθεύεται βαμβάκι από έξω από την ήπειρο, η εταιρεία προμηθεύεται τα βαμβακερά της – μια επεξεργασμένη μορφή ινών βαμβακιού – από την Ευρώπη και από χώρες που έχουν καλές σχέσεις με την ΕΕ. Η Nitrochemie έχει δημιουργήσει επίσης ένα απόθεμα λίτρων πολλών ετών, σύμφωνα με τον Schreyer. «Στο παρελθόν, η προέλευση των πρώτων υλών δεν ήταν προτεραιότητα για εμάς. Αυτό έχει αλλάξει και τώρα επικεντρωνόμαστε στο να φέρουμε δυναμικότητα στην Ευρώπη», είπε.

Οι περισσότεροι από τους μεγάλους παραγωγούς νιτροκυτταρίνης και άλλων εξειδικευμένων χημικών στην αλυσίδα εφοδιασμού εκρηκτικών έχουν λάβει επιχορηγήσεις από το πρόγραμμα ASAP, σύμφωνα με την ανάλυση του Bloomberg για τα αρχεία του προγράμματος.

Σχέδιο στρατιωτκής απεξάρτησης από τις ΗΠΑ με σκοπό την αντιατάστασή του ρόλου τους στο ΝΑΤΟ καταρτίζουν οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης.

Όπως αναφέρουν σε  δημοσίευμά τους οι FT, oι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης εκπονούν σχέδια για να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες στην άμυνα της ηπείρου, προετοιμάζοντας μάλιστα μια πρόταση προς την κυβέρνηση Τραμπ για μια ελεγχόμενη μεταβίβαση των αμυντικών αμερικανικών αρμοδιοτήτων σε ευρωπαϊκά χέρια στην επόμενη πενταετία ή δεκαετία.

Οι συζητήσεις στοχεύουν στο να αποφευχθεί πιθανό χάος που θα προκαλούσε μια αποχώρηση των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ. Φόβος που έχει ενταθεί λόγω των επανειλημμένων απειλών του Ντόναλντ Τραμπ να αποδυναμώσει ή και να αποχωρήσει από τη διατλαντική συμμαχία.

Οργανωμένες ήδη οι συζητήσεις

Στις άτυπες πλην οργανωμένες συζητήσεις, συμμετέχουν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία και οι σκανδιναβικές χώρες, σύμφωνα με τέσσερις Ευρωπαίους αξιωματούχους που εμπλέκονται στη διαδικασία.

Στόχος τους η διαμόρφωση ενός σχεδίου μεταφοράς του οικονομικού και στρατιωτικού βάρους στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, το οποίο θα παρουσιαστεί στις ΗΠΑ πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη τον ερχόμενο Ιούνιο.

Το σχέδιο περιλαμβάνει προτάσεις για αύξηση αμυντικών δαπανών και ανάπτυξη στρατιωτικών δυνατοτήτων στην Ευρώπη, ώστε να πειστεί ο Τραμπ να αποδεχθεί μια σταδιακή μεταβίβαση και να αφεθούν οι ΗΠΑ να εστιάσουν περισσότερο στην Ασία.

Πέντε ως δέκα χρόνια

Οι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι θα χρειαστούν πέντε έως δέκα χρόνια αυξημένων δαπανών ώστε οι ευρωπαϊκές στρατιωτικές δυνατότητες να ενισχυθούν σε τέτοιο βαθμό που να αντικαταστήσουν τις αντίστοιχες αμερικανικές, εξαιρουμένου του πυρηνικού οπλοστασίου των ΗΠΑ.

«Η αύξηση των δαπανών είναι η μόνη επιλογή που έχουμε:  κατανομή του βάρους και σταδιακή απεξάρτηση από τις ΗΠΑ», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους. «Ξεκινάμε αυτές τις συζητήσεις, αλλά το εγχείρημα είναι τεράστιο», πρόσθεσε.

Αν και Αμερικανοί διπλωμάτες διαβεβαιώνουν τους Ευρωπαίους ομολόγους τους ότι ο Τραμπ παραμένει δεσμευμένος στο ΝΑΤΟ και στο Άρθρο 5 τη Συνθήκης που προβλέπει αμοιβαία άμυνα σε περίπτωση απειλής, πολλοί Ευρωπαίοι φοβούνται ότι ο Λευκός Οίκος θα μειώσει ραγδαία τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ευρώπη ή θα αποχωρήσει από κοινές αποστολές του ΝΑΤΟ.

Ορισμένες χώρες αποφεύγουν να συμμετάσχουν στις συζητήσεις περί κατανομής των βαρών, καθώς θεωρούν ότι αυτό θα ενθάρρυνε τις ΗΠΑ να επιταχύνουν την απόσυρσή τους.

Άλλοι είναι δύσπιστοι ως προς το αν η κυβέρνηση Τραμπ θα αποδεχθεί μια τέτοια συγκροτηένη διαδικασία, δεδομένης της απρόβλεπτης φύσης της.

Μπορείς να τους εμπιστευτείς

«Χρειάζεται μια συμφωνία με τους Αμερικανούς, και είναι ασαφές αν είναι διατεθειμένοι να την κάνουν», ανέφερε ένας άλλος αξιωματούχος. «Αλλά μπορείς να τους εμπιστευτείς ότι θα την τηρήσουν;»

Όταν ρωτήθηκε τι σημαίνει ένας «ευρωπαϊκός πυλώνας» εντός του ΝΑΤΟ και αν είναι εφικτός, ένας τρίτος δυτικός αξιωματούχος απάντησε: «Το βλέπουμε ήδη στην πράξη: το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία αναλαμβάνουν πρωτοβουλία για μια δύναμη αποτροπής υπέρ της Ουκρανίας, χωρίς τους Αμερικανούς».