Ιστορία - Πολιτισμός
Οι Έλληνες χρησιμοποίησαν πρώτοι στην ιστορία τα αεροπλάνα σε πόλεμο!
5 Δεκεμβρίου 1912: Για πρώτη φορά στον κόσμο, οι Έλληνες χρησιμοποιούν τα αεροπλάνα για βομβαρδισμούς στο Μπιζάνι.
Γράφει ο Δημήτρης Βάλλας
Η Μάχη του Μπιζανίου υπήρξε η σημαντικότερη σύγκρουση κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στο μέτωπο της Ηπείρου. Η τοποθεσία Μπιζάνι με τις γειτονικές τοποθεσίες νότια των Ιωαννίνων, αποτέλεσε σημαντικό φυσικό σημείο άμυνας και το επέλεξαν οι Τούρκοι για να καθηλώσουν τον ελληνικό στρατό. Με τον κυκλωτικό ελιγμό όμως, που τελικά κατάφεραν οι Έλληνες, ανάγκασαν τον αντίπαλο σε άμεση παράδοση. Η νίκη στο Μπιζάνι αποτέλεσε το κλειδί για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων, καθώς και ολόκληρης της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου.
Με την έναρξη του Ελληνοτουρκικού πολέμου 1912-13, η Στρατιά Θεσσαλίας υπό τον Διάδοχο-Αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο, που αποτελούσε τον κύριο όγκο του Ελληνικού Στρατού, προέλασε προς Βορρά, ενώ η Στρατιά Ηπείρου υπό τον Αντιστράτηγο Σαπουντζάκη Κων/νο, συνολικής δυνάμεως περίπου Μεραρχίας, είχε αρχική αποστολή «την παρακώληση πάσης παραβιάσεως της μεθορίου μεταξύ Μετσόβου, Άρτας και Αμβρακικού κόλπου». Την 6η Οκτωβρίου 1912 η Στρατιά Ηπείρου διέβη αιφνιδιαστικά τον Άραχθο ποταμό και ήχθη στη περιοχή Ξηροβουνίου. Στη συνέχεια κατέλαβε τη Φιλιππιάδα και τις επί του Λούρου ποταμού γέφυρες, και εν συνεχεία την Πρέβεζα, που αποτέλεσε στη συνέχεια την βάση ανεφοδιασμού των επιχειρήσεων.
Ο ελληνικός στρατός Ηπείρου με επικεφαλής τον διάδοχο Κωνσταντίνο, αποτελούνταν από 4 μεραρχίες, 1 ταξιαρχία και ένα σύνταγμα πεζικού. Το σχέδιο της επίθεσης ήταν σχετικά ριψοκίνδυνο: προέβλεπε την ευρεία υπερκέραση (κύκλωση) από δυτικά της οχυρωμένης τοποθεσίας και την άμεση κατάληψη των Ιωαννίνων. Ταυτόχρονα, θα γίνονταν επιθέσεις στον κεντρικό και τον ανατολικό τομέα του μετώπου, με σκοπό την παραπλάνηση του εχθρού και την καθήλωση των τουρκικών δυνάμεων .
Με την πτώση του Μπιζανίου άνοιξε και ο δρόμος για την κατάληψη των Ιωαννίνων και μέσα στις απανωτές εφόδους με τα «γιούρια» και με τη λόγχη των Ευζώνων ένα μοναδικό γεγονός από αέρος ήρθε τότε να σημαδέψει τα δρώμενα όχι μόνο στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία της εποχής, αλλά και παγκόσμια!
Τότε λοιπόν στις πρώτες ημέρες του Δεκεμβρίου του 1912 πραγματοποιήθηκε η πρώτη αεροπορική αποστολή στο Μέτωπο Ηπείρου από τον Υπολοχαγό Μιχαήλ Μουτούση με αεροπλάνο Maurice Farman MF.7
Ο Μουτούσης αναγνώρισε από χαμηλό ύψος την περιοχή μέχρι τα Ιωάννινα και προσέβαλε με αυτοσχέδιες βόμβες συγκεντρώσεις των Τούρκων, καθώς και τα οχυρά του Μπιζανίου. Όταν προσγειώθηκε, οι στρατιώτες τον υποδέχθηκαν με ζητωκραυγές, ενώ τον συνεχάρη για την επιτυχία του ο Αρχηγός Στρατού Ηπείρου. Η επιχείρηση θεωρείται σαν η πρώτος οργανωμένος βομβαρδισμός σε τακτικό στρατό από αεροπλάνα σε παγκόσμιο επίπεδο.
ΣΤΑ ΔΑΡΔΑΝΕΛΙΑ
Η άλλη πρωτιά, έρχεται λίγο αργότερα στα Δαρδανέλια, όταν ένα υδροπλάνο τύπου Henry Farman αυτή τη φορά πετά πάνω από τα στενά Δαρδανελίων και το αγκυροβόλιο του Ναγαρά, με πιλότο πάλι τον λοχαγό του Μηχανικού Μιχ. Μουτούση και παρατηρητή τον κατοπινό αεροπορικό θρύλο, σημαιοφόρο τότε, Αριστείδη Μωραϊτίνη.
Την 24η Ιανουαρίου 1913 το υδροπλάνο αυτό αποθαλασσώθηκε από τον Μούδρο, πέταξε πάνω από τη χερσόνησο της Καλλίπολης και το πλήρωμα κατόπτευσε το αγκυροβόλιο του Ναγαρά μέσα στη θάλασσα της Προποντίδας. Ο Μωραϊτίνης αναγνώρισε τα αγκυροβολημένα θωρηκτά «Τουργούτ –Ρέϊς» και «Χαϊδερίν Βαρβαρόσας» καθώς και τρία τορπιλοβόλα, εκ των οποίων το ένα φαινόταν να έχει εξοκείλει. Κατά του εχθρικού στόλου το υδροπλάνο έρριψε τέσσερεις χειροβομβίδες, μία εκ των οποίων έπεσε σε μεταγωγικό. Εκτιμάται ότι φόνευσε κάποιους Τούρκους στρατιώτες ο αριθμός των οποίων σύμφωνα με κάποιες πηγές ανερχόταν στον αριθμό των είκοσι.
Το υδροπλάνο επιστρέφοντας έπαθε μηχανική βλάβη και προσθαλασσώθηκε νοτίως της Ίμβρου. Σε βοήθειά του προσέτρεξε το αντιτορπιλικό «Βέλος», το οποίο είχε εγκαίρως πλεύσει στο σημείο για να παρακολουθήσει και να αναφέρει τα σχετικά με την πτήση του υδροπλάνου. Το «Βέλος» ρυμούλκησε το υδροπλάνο διάτρητο από τα εχθρικά πυρά ελαφρού οπλισμού στον Μούδρο. Η πτήση αυτή καταγράφηκε ως η πρώτη στον κόσμο αεροπορική αποστολή ναυτικής συνεργασίας και διήρκεσε 2 ώρες και 20 λεπτά, διήνυσε δε, 180 χιλιόμετρα.
Το κατόρθωμα των Μουτούση – Μωραϊτίνη προξένησε έκρηξη ενθουσιασμού στον ελληνικό λαό και ποικίλα εγκωμιαστικά σχόλια στον Τύπο, ξένο και ελληνικό. Η ιστορία της εξέλιξης των θαλάσσιων επιχειρήσεων αναγνώρισε την πρωτοβουλία του ελληνικού Ναυτικού στη χρήση του υδροπλάνου, γιατί βοήθησε σημαντικά στην καθιέρωση νέας τακτικής. Ο Βρετανός διαπρεπής ιστορικός H. W. Wilson, ο οποίος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τα στοιχεία που συνθέτουν την εξέλιξη της παγκόσμιας ιστορίας, έδωσε εξαιρετική σημασία στην πρώτη αποστολή ναυτικής συνεργασίας. Στο βιβλίο του που μεταφράσθηκε στα γαλλικά: «Les flottes de guerre» γράφει: «Για πρώτη φορά στην ιστορία, πρώτος ο ελληνικός στόλος χρησιμοποίησε αεροπλάνο προς αναγνώριση του αντιπάλου στόλου και βομβαρδισμό αυτού. Το γεγονός απετέλεσε ιδιάζοντα χαρακτηριστικόν σταθμόν ως προς την γενικήν έκτοτε εξέλιξη των ελιγμών των ναυτικών επιχειρήσεων και την εν γένει χρησιμοποίηση του αεροπλάνου προς κατόπτευση και βομβαρδισμό του αντιπάλου στόλου».
(Για τις σημερινές ιχνηλασίες χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από το βιβλίο του Αντιναυάρχου ε.α. Ι. Παλούμπη «Απ’ τα πελάγη… στους αιθέρες. Το χρονικό της Ναυτικής Αεροπορίας 1913-1941»).
ΠΗΓΗ: eleftheria.gr
Ιστορία - Πολιτισμός
Πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών σε Αρμενίους μέσω Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
Το Εργαστήριο Διδασκαλίας της Ελληνικής Γλώσσας ως δεύτερης/ξένης γλώσσας, του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας & Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, σε συνεργασία με την Έδρα Αρμενικής Γλώσσας & Πολιτισμού στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου συνεργασίας που υπεγράφη το 2024 μεταξύ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, δια του πρύτανη καθηγητή Φώτη Μάρη και της Πρεσβείας της Δημοκρατίας της Αρμενίας στην Ελλάδα, δια του πρέσβη κ. Mkrtchyan, θα υλοποιήσει πρόγραμμα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε Αρμένιους/ισσες που ζουν στην Ελλάδα ή στην Αρμενία.
Τα μαθήματα προσφέρονται δωρεάν και θα γίνονται διαδικτυακά. Οι ενδιαφερόμενοι/-ες καλούνται να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής στα emails: greeklanguagelab@gmail.com & armenian.duth@gmail.com μέχρι την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2024. Για πληροφορίες: Τηλ. 25310-39489, 39247, 39481 Email: greeklanguagelab@gmail.com & armenian.duth@gmail.com Μαρία Δημάση, καθηγήτρια διευθύντρια του ΕΔΙΕΛ και επιστημονική υπεύθυνη της Έδρας Αρμενικής Γλώσσας & Πολιτισμού.
Ιστορία - Πολιτισμός
Οι δύο Αλέξανδροι της Σκιάθου
Μωραϊτίδης και Παπαδιαμάντης, υπάρξεις με ριζιμιό, δέντρα αγλαόκαρπα, θρεμμένα κι όμορφα.
Ευχάριστη έκπληξη σε εκείνες τις λίγο πολύ επιπόλαιες αναγνώσεις μια μελέτη με μακρύ τίτλο «Το αναμορφωτικό κίνημα των Κολλυβάδων και οι δύο Αλέξανδροι της Σκιάθου».
Μωραϊτίδης και Παπαδιαμάντης, υπάρξεις με ριζιμιό, δέντρα αγλαόκαρπα, θρεμμένα κι όμορφα.
Γράφει ο Γιάννης Πεγειώτης
Πρωτοσυνάντησα τα πεζά γραφτά κείμενα του Γκιάλα έφηβος στη μεταπολεμική Λεμεσό. Γνώριζα τότε τον εγκόσμιο αναχωρητή των Αθηνών. Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Αναλύσεις να αναφορές, απόπειρες ερμηνείας και ορισμού. Ο πλούτος και η σοφία του κυρ-Αλέξανδρου. Ευχάριστη έκπληξη σε εκείνες τις λίγο πολύ επιπόλαιες αναγνώσεις μια μελέτη με μακρύ τίτλο «Το αναμορφωτικό κίνημα των Κολλυβάδων και οι δύο Αλέξανδροι της Σκιάθου». Ένας άλλος νησιώτης Αλέξανδρος ξαναζωγράφιζε την παλαιάν αλήθεια, υπομνημάτιζε σε κάποια ιστορικά περιθώρια του συλλογικού βίου καθοριστικά πλουμιά. Μωραϊτίδης και Παπαδιαμάντης, υπάρξεις με ριζιμιό, δέντρα αγλαόκαρπα, θρεμμένα κι όμορφα. Γης πλούσια και βροχή ολοκοσμητική, όμβρος ελπίδος. Κλάδοι και φυλλωσιές μιας αναγέννησης. Άλλοι την είπαν φιλακαλική. Οι πολλοί την ονομάτισαν για κίνημα.
Αντιφρόνηση και αντίρρηση στις όποιες απλουστεύσεις χωρίς πρώτερα συμπεράσματα, προαποφασισμένες καταλήξεις. Αν άκριτα και αστόχαστα γυρέψαν άλλοι στον κοσμοκαλόγηρο Παπαδιαμάντη «πίστην ουκ κατ΄επίγνωσιν». Αν έψαξαν για τυπολατρεία και για κάποιον περιθωριακόν κολλημένον «ως όστρακον» σε απλοϊκές δεισιδαιμονίες. Δεν τους συντρόφεψε η ιστορία και τα βήματα της. Επιστρέφοντας ο Γκιάλας κάπου στα 1750 αρχινά την περιγραφή του γνωστού κινήματος, το ορίζει και ακολουθεί όσα βήματα του συναντούν τη σκιά της οσίας χερσονήσου. Σκίαθος και κολλυβάδες Νήφων ιερομόναχος κοινοβιάρχης σε Μονήν Ιεράν του Ευαγγελισμού, Γρηγόριος «πράος και ήσυχος μοναχός, Φλαβιανός και Αλύπιος ηγούμενοι, Διονύσιος γέροντας και λόγιος και τέλος παπά-Αδαμάντιος, ο πατέρας του Παπαδιαμάντη.
«Είχα λοιπόν την περιέργεια να μάθω, τι ήταν πιο συγκεκριμένα, αυτά που ο Παπαδιαμάντης ¨είχε συνηθίσει από παιδικής ηλικίας». Κι επειδή δεν είμαι προικισμένος με την ικανότητα, όπως ίσως άλλοι, να λύνω τέτοια ζητήματα με μόνη τη φαντασία, κάθισα κι έψαξα όποια πηγή είχα στη διάθεση μου, ικανή να μου δώσει κάποιο στοιχείο διαφωτιστικό γι΄αυτό το ζήτημα, χωρίς φυσικά να εξαντλήται ως εδώ η σχετική βιβλιογραφία. Και τι μας έδωσαν οι πηγές αυτές, που τις αξιολογώτερες σημείωσα πιο πάνω; Αντί να βρούμε στις ρίζες της θρησκευτικότητος των δύο Αλεξάνδρων μια στενοκέφαλη και οπισθοδρομική παράδοση, βρήκαμε μπροστά μας ένα κίνημα θαυμαστό προοδευτικό με την καλύτερη και πλουσιώτερη ένδειξη της λέξεως – το ζωντανότερο χριστιανικό κίνημα που ευτύχησε νάχει η Ελλάδα απ΄τα μέσα του ΙΗ ως τα μέσα του ΙΘ αιώνα».
Μεριμνώ για να αποφύγω την είσοδο στις λεπτομέρειες. Ένα, ένα να μην πάρω τα πεζά του κείμενα. Αδύνατον όλα να τα παρέλθεις. Κάπου εκεί που γνώρισε η γραφίδα απογειώσεις κοντοστέκεις και θαυμάζεις το ερευνητικό χάρισμα του Αλέξανδρου Γκιάλα και τη μεγάλη του αγάπη για τον κυρ-Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, τον άγιο των Ελληνικών γραμμάτων και της χριστιανοσύνης.
Ιστορία - Πολιτισμός
Τί απέγιναν οι καμήλες στη Θράκη;
Πριν πολλές δεκαετίες, όταν η ξυλεία ήταν η μοναδική πηγή θέρμανσης, οι καμήλες που μετέφεραν φορτία δεν ήταν σπάνιο θέαμα στην ελληνική ύπαιθρο.
Οι περισσότερες καμήλες στην Ελλάδα βρίσκονταν στη Θράκη, και ο αριθμός τους αυξήθηκε μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1923. Στα ορεινά της Ροδόπης, οι καμήλες ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένες στις αγροτικές κοινότητες.
Οι πιο γνωστές ήταν αυτές του Βελιτίν Ντεβετζή, ενός καμηλιέρη που ζούσε στην Κομοτηνή. Οι καμήλες του μπορούσαν να φτάσουν ακόμα και στις πιο δυσπρόσιτες περιοχές της Ροδόπης για να μεταφέρουν ξύλα πίσω στην πόλη.
Κάθε καμήλα μπορούσε να διανύσει περίπου 22 με 25 χιλιόμετρα μεταφέροντας βαριά φορτία. Ο Ντεβετζής είχε δέκα καμήλες, με τις οποίες μετέφερε ξύλα από τα βουνά και τα πουλούσε στην περιοχή της Κομοτηνής, πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι.
Η οικογένεια του Βελιτίν Ντεβετζή ήταν από τις πιο γνωστές και πλούσιες της Κομοτηνής από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χάρη στις καμήλες τους. Η λέξη ντεβετζής, σημαίνει καμηλιέρης στα τουρκικά. Η καμηλοτροφία παρέμεινε οικογενειακή παράδοση μέχρι το 1968, όταν ο Βελιτίν Ντεβετζής πέθανε και η τελευταία καμήλα της οικογένειας πουλήθηκε και σφαγιάστηκε για κατανάλωση κρέατος.
Ο γιος του, Μεχμέτ, μεγάλωσε με τις καμήλες και αργότερα έγινε κτηνίατρος, εμπνευσμένος από το επάγγελμα των προγόνων του. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι καμήλες μπορούν να επιβιώσουν οπουδήποτε, καθώς χρειάζονται ελάχιστο νερό και τρώνε από ξηρά κλαδιά έως αγριόχορτα και αγκάθια.
Με την ανάπτυξη των οδικών δικτύων στις ορεινές περιοχές της Ροδόπης, η ανάγκη για καμήλες μειώθηκε, καθώς τα φορτηγά ανέλαβαν τη μεταφορά ξύλων. Στη δεκαετία του 1960, η συντήρηση των καμήλων δεν ήταν πλέον πρακτική, αν και η σφαγή τους είχε απαγορευτεί. Ωστόσο, ο Ντεβετζής κατάφερε να εξασφαλίσει ειδική άδεια για τη μεταφορά των τελευταίων καμήλων της οικογένειας σε σφαγείο, όπου τελικά έγιναν λουκάνικα.
Εκτός από την Κομοτηνή, καμήλες υπήρχαν και στην Άμφισσα της Κεντρικής Ελλάδας από την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας, όπου χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά γεωργικών προϊόντων. Όμως, και εκεί, οι καμήλες αντικαταστάθηκαν αρχικά από μουλάρια στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και, αργότερα, από φορτηγά, με αποτέλεσμα οι καραβάνες καμήλων να εξαφανιστούν από το ελληνικό τοπίο.
Πηγή: Himara.gr
-
Γενικά θέματα3 εβδομάδες πριν
Τί είναι αυτά τα μυστηριώδη φωτεινά στίγμα στον ουρανό της Κύπρου;
-
Διεθνή3 εβδομάδες πριν
Ανατριχιαστικές εικόνες με τον νεκρό ηγέτη της Χαμάς (ΦΩΤΟ)
-
Αναλύσεις3 εβδομάδες πριν
Η Αθήνα παραδίδει τη Θράκη
-
Αθλητικά3 ημέρες πριν
Δεν πούλησε οπαδισμό! Δεν έπαιξε σε τουρκική ομάδα που θα τον απογείωνε οικονομικά – Αντώνης Φώτσης: Ο καλύτερος Έλληνας καλαθοσφαιριστής… ever
-
Video1 μήνα πριν
Ισραήλ: Αν χτυπήσει πυρηνικά, αρχίζει η καταστροφή
-
Άμυνα1 μήνα πριν
Έτοιμος σε 3 χρόνια ο ελληνικός Σιδερένιος Θόλος! Πόσο θα κοστίσει;
-
Άμυνα1 μήνα πριν
Έτοιμη η «πρώτη» Belharra
-
Πολιτική2 ημέρες πριν
Αρμενική Εθνική Επιτροπή Ελλάδος: Μόνον 12 Έλληνες ευρωβουλευτές υπέγραψαν την δήλωση αιτημάτων προς το Αζερμπαϊτζάν, εν όψει της COP29.