Η απόφαση αυτή αποκαλύπτει τις αυξανόμενες ανησυχίες της χώρας για την ασφάλειά της και την ανάγκη ενίσχυσης των στρατιωτικών της δυνατοτήτων.

Η αύξηση της στρατιωτικής δαπάνης του προκύπτει από την αναγκαιότητα αντιμετώπισης εξωτερικών απειλών και εσωτερικών προκλήσεων που σχετίζονται κυρίως με τη Σερβία, τις εντάσεις στα Βαλκάνια αλλά και με το ευρύτερο αποσταθεροποιημένο περιβάλλον.

Γράφει η Μαριάνα Συμεωνίδη

Το Κόσοβο αποφάσισε να διπλασιάσει το μέγεθος των δυνάμεων ασφαλείας της χώρας και να τριπλασιάσει τον προϋπολογισμό τους, ώστε μέχρι το 2028 να έχει δημιουργηθεί πλήρης εθνικός στρατός.

Η απόφαση αυτή αποκαλύπτει τις αυξανόμενες ανησυχίες της χώρας για την ασφάλειά της και την ανάγκη ενίσχυσης των στρατιωτικών της δυνατοτήτων.  Αν και το Κόσοβο συνεχίζει να επιδιώκει την πλήρη αναγνώριση και ένταξή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η αύξηση της στρατιωτικής δαπάνης του προκύπτει από την αναγκαιότητα αντιμετώπισης εξωτερικών απειλών και εσωτερικών προκλήσεων που σχετίζονται κυρίως με τη Σερβία, τις εντάσεις στα Βαλκάνια αλλά και με το ευρύτερο αποσταθεροποιημένο περιβάλλον.

Ιστορικό Πλαίσιο

Η περιοχή του Κοσόβου υπήρξε υπό οθωμανική κυριαρχία για περίπου 500 χρόνια, με σημαντικές επιπτώσεις στην εθνοτική σύνθεση και τις κοινωνικές δομές της περιοχής. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου δημιουργήθηκε ένα πολυεθνικό κοινωνικό περιβάλλον, το οποίο αργότερα αποτέλεσε έναν από τους παράγοντες εντάσεων κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα, καθώς η περιοχή ήταν κυρίως αλβανική, ενώ υπήρχαν και σερβικοί πληθυσμοί. Αυτές οι ενδοτικές εθνικές διαφορές ήταν καθοριστικές για τις πολιτικές εξελίξεις στην περιοχή, ειδικά μετά την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας.

Στην αρχή του 20ού αιώνα, το Κόσοβο αποτέλεσε μέρος της Σερβίας, και αργότερα εντάχθηκε στην Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, υπό την ηγεσία του Τίτο. Παρά την αρχική υπόσχεση για αυτονομία, η σχέση του Κοσόβου με το κεντρικό κράτος παρέμεινε τεταμένη, και οι Αλβανοί του Κοσόβου βίωσαν περιορισμούς στην πολιτική εκπροσώπηση και τα δικαιώματά τους. Η καταστολή που ακολούθησε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και οι εθνοκαθαρτικές πολιτικές κατά την διάρκεια του 1990 συνέβαλαν στην επιδείνωση της κατάστασης.

Η κρίση του Κοσόβου το 1999, με την επίθεση των Σέρβων στους Αλβανούς του Κοσόβου, οδήγησε στη μαζική εκδίωξη των Αλβανών από τη Σερβία και την παρέμβαση του ΝΑΤΟ. Η συμφωνία που υπεγράφη το 1999 για την αναστολή των εχθροπραξιών και η παρουσία του ΝΑΤΟ στη χώρα για δεκαετίες, συνέβαλαν στη δημιουργία ενός κράτους που, παρά τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, εξακολουθεί να μάχεται για την ασφάλειά του, καθώς φαίνεται να  εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τις συνέπειες του πολέμου της δεκαετίας του

Η αναγνώριση του Κοσόβου ως ανεξάρτητο κράτος πραγματοποιήθηκε το 2008 από πολλές χώρες, αλλά όχι από όλα τα μέλη του ΟΗΕ και τα κράτη μέλη της ΕΕ. 1990. Η απουσία αυτής της αναγνώρισης από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και τα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, καθιστούν τη θέση του Κοσόβου αβέβαιη σε διεθνές επίπεδο. Το γεγονός ότι η Σερβία, επίσης, δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του, φαίνεται να το ακινητοποιεί και να καθιστά την πορεία του προς την πλήρη διεθνή αναγνώριση και ένταξη στην ΕΕ προβληματική (Beha et al., 2020).

Η Στρατηγική ενίσχυσης του Κοσόβου

Η ΕΕ έχει ακολουθήσει μια στρατηγική Σταθεροποίησης και Σύνδεσης υποστηρίζοντας το Κόσοβο με την εφαρμογή πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων και ενθαρρύνοντας τη σύναψη συμφωνιών για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία (Irion, 2014).

Παρόλο που έχει συμβάλλει στην ενίσχυση των θεσμών δικαιοσύνης και της ασφάλειας, η απουσία στρατηγικής παρέμβασης στον τομέα της άμυνας, περιορίζουν την αποτελεσματικότητα των ενεργειών της. Η ΕΕ έχει επικριθεί για τη μη αποτελεσματικότητα της πολιτικής της στην περιοχή, με τα κράτη μέλη να μην καταφέρνουν να επιτύχουν μια κοινή γραμμή στις πολιτικές τους απέναντι στο Κόσοβο (Ker-Lindsay, 2009). Το Κόσοβο έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις που χρήζουν υλοποίησης για την ένταξή του στην ΕΕ, αλλά οι εθνοτικές εντάσεις συνεχίζουν να αποτελούν σοβαρά εμπόδια (Beha et al., 2020). Επίσης, η αδιάλλακτη θέση της Σερβίας, αναδεικνύει αφενός, την αναποτελεσματικότητα της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και αφετέρου την διαχρονική «υπεροχή» των εθνικών συμφερόντων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων έναντι της δράσης υπερεθνικών μηχανισμών. Σε αυτό το πλαίσιο, καμία εγγύηση δεν μπορεί να δοθεί από ευρωπαϊκά χείλη για ασφάλεια και πολιτική σταθερότητα.

Παρά τις πολιτικές υποσχέσεις της ΕΕ, η ουσιαστική στήριξη για τη δημιουργία ενός εθνικού στρατού στο Κόσοβο είναι αβέβαιη, καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνονται να μην είναι έτοιμοι να αποδεχτούν μια τέτοια εξέλιξη, η οποία θα μπορούσε να επιδεινώσει τις σχέσεις της ΕΕ με τη Σερβία (Ker-Lindsay, 2009). Αυτός είναι και ο λόγος που ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε το σχέδιο δημιουργίας ενός αυτόνομου εθνικού στρατού, αποσκοπώντας στην ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας και των κρατικών επιδιώξεων. Η διαμόρφωση στρατηγικών συνεργασιών με άλλες δυνάμεις, όπως οι ΗΠΑ, καθίσταται όλο και πιο σημαντική για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων του Κοσόβου, ενώ η ΕΕ αναγκάζεται να περιοριστεί σε περιορισμένη διπλωματική παρέμβαση (Štiks & Igor, 2017).

Η Σχέση με την Ουκρανία

Η κατάσταση στο Κόσοβο δεν μπορεί να εξεταστεί αποκομμένα από τη γενικότερη γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία. Οι παραλληλισμοί μεταξύ των δύο περιοχών είναι εμφανείς και περιλαμβάνουν τόσο ζητήματα εδαφικής ακεραιότητας όσο και την εμπλοκή μεγάλων δυνάμεων στη διαχείριση κρίσεων. Η κρίση στην Ουκρανία, με την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την εισβολή της Ρωσίας το 2022, έχει αναδείξει τις αδυναμίες του διεθνούς συστήματος ασφαλείας. Οι δυτικές δυνάμεις έχουν επικεντρωθεί στη στήριξη της Ουκρανίας, παρέχοντας στρατιωτική, οικονομική και πολιτική υποστήριξη. Ωστόσο, η ΕΕ προσπαθεί να εξισορροπήσει αυτή την εμπλοκή με τις πιέσεις για σταθερότητα σε άλλες περιοχές, όπως τα Βαλκάνια, όπου ο ρόλος της Ρωσίας και της Σερβίας δημιουργεί σύνθετες γεωπολιτικές δυναμικές.

Η Ρωσία έχει συστηματικά χρησιμοποιήσει το παράδειγμα του Κοσόβου ως εργαλείο για να δικαιολογήσει δικές της ενέργειες, όπως στην περίπτωση της Κριμαίας. Κατά την προσάρτηση της Κριμαίας, η Μόσχα επικαλέστηκε το προηγούμενο της ανεξαρτησίας του Κοσόβου ως νομικό επιχείρημα, παρά το γεγονός ότι η ανεξαρτησία του Κοσόβου αναγνωρίστηκε μέσα από μια πολυμερή διαδικασία υπό την αιγίδα διεθνών οργανισμών, σε αντίθεση με τη μονομερή ενέργεια της Ρωσίας. Αυτή η τακτική της Μόσχας να «αντιστρέφει» παραδείγματα διεθνών κρίσεων συνδέει τις εξελίξεις στο Κόσοβο με εκείνες στην Ουκρανία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη μιας συνεκτικής και σταθερής στάσης από τη Δύση.

Συμπεράσματα

Η αυξανόμενη στρατιωτική δαπάνη του Κοσόβου είναι μια κίνηση στρατηγικής επιβίωσης και ενίσχυσης της αμυντικής του ικανότητας. Αυτή η απόφαση δείχνει την αυξανόμενη αβεβαιότητα του Κοσόβου, για το αν θα εξασφαλίσει τους μηχανισμούς που χρειάζεται για να εξασφαλίσει την κυριαρχία του και την ασφάλεια του. Η στρατηγική της ΕΕ για την περιοχή των Βαλκανίων, και ειδικότερα για το Κόσοβο, επηρεάζεται από τις δεσμεύσεις για σταθερότητα σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από αυξανόμενη γεωπολιτική αστάθεια. Η ενίσχυση του στρατού του Κοσόβου και η αύξηση των αμυντικών δαπανών έρχονται σε μια εποχή που η ΕΕ δεν θέλει να ανακινήσει περαιτέρω εντάσεις με τη Ρωσία ή τη Σερβία, αλλά προσπαθεί ταυτόχρονα να εξασφαλίσει έναν ρόλο μεσολαβητή (Štiks & Horvat, 2017).

Προοπτικές

Η στρατηγική του Κοσόβου για τη στρατιωτική του ενίσχυση και η συνεχιζόμενη προσπάθειά του για πλήρη διεθνή αναγνώριση εγείρουν προοπτικές που σχετίζονται με την περιφερειακή ασφάλεια και τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Οι προοπτικές αυτές θα μπορούσαν να αναλυθούν μέσα από τις ακόλουθες παραμέτρους:

Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνεργασίας

Η στρατιωτική ανάπτυξη του Κοσόβου μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο αποτροπής συγκρούσεων, εάν συνοδευτεί από ενεργές διπλωματικές πρωτοβουλίες για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σερβία. Η ύπαρξη ισχυρών και σταθερών θεσμών, σε συνδυασμό με μηχανισμούς περιφερειακής συνεργασίας, είναι κρίσιμη για την αποτροπή νέων εντάσεων στα Βαλκάνια (Kostovicova & Bojicic-Dzelilovic, 2013).

Ο Ρόλος της ΕΕ ως Σταθεροποιητικός Παράγοντας

Η ΕΕ καλείται να ενισχύσει τον ρόλο της ως μεσολαβητής και να υποστηρίξει τη στρατηγική ασφάλειας του Κοσόβου με τρόπο που να μην υπονομεύει τις σχέσεις της με τη Σερβία. Η ανάγκη για μια πιο ενιαία και συνεκτική πολιτική απέναντι στα Βαλκάνια είναι έντονη, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα των γεωπολιτικών πιέσεων από τη Ρωσία (Ker-Lindsay, 2009). Ο ρόλος της ΕΕ ως παράγοντα σταθεροποίησης εξαρτάται από τη δυνατότητά της να διατηρήσει ισορροπίες, χωρίς να υπονομεύει την αυτονομία οιοδήποτε κράτους.

Γεωπολιτική Διάσταση

Η σύνδεση του Κοσόβου με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη στρατιωτική και πολιτική του ενίσχυση. Η ενδυνάμωση της συνεργασίας του Κοσόβου με τις ΗΠΑ μπορεί να τοποθετήσει τη χώρα σε ένα πιο ασφαλές γεωπολιτικό πλαίσιο, ωστόσο αυτή η στρατηγική θα πρέπει να συνδυαστεί με προσπάθειες ενσωμάτωσης και στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας (Beha et al., 2020).

Βιβλιογραφία

Beha, A., Bicoku, A., & Yzeiri, F. (2020). The EU’s role in building a democratic Kosovo: Progress and challenges. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 22(4), 471–488. Retrieved December 5, 2024, from https://doi.org/10.1080/19448953.2019.1708778

Euronews. (2024, December 5). Διπλασιάζει τις δαπάνες για την άμυνα το Κόσοβο. Retrieved December 5, 2024, from https://gr.euronews.com/2024/12/05/diplasiazei-tis-dapane-gia-tin-amyna-to-kosovo

Irion, K. (2014). The EU’s difficult partnership with the Western Balkans: An assessment of the stabilization and association agreements. European Foreign Affairs Review. Retrieved December 5, 2024, from https://www.kluwerlawonline.com/abstract.php?area=Journals&id=EERR2014011

Ker-Lindsay, J. (2009). The EU and its Balkans policy: The limits of rhetoric. International Affairs, 85(5), 929–948. Retrieved December 5, 2024, from https://academic.oup.com/ia/article-abstract/85/5/929/2401571

Štiks, I. (2017). Between Europeanization and state capture: EU conditionality, domestic power struggles and nationalist backlash in Bosnia and Herzegovina and Kosovo. East European Politics, 33(2), 213–225. Retrieved December 5, 2024, from https://doi.org/10.1080/21599165.2017.1388624

Kostovicova, D., & Bojicic-Dzelilovic, V. (2013). Europeanizing the Balkans: Rethinking the post-communist and post-conflict transition. In Transnationalism in the Balkans (pp. 7–25). Routledge.

Αποκαλυπτικός ήταν σε συνέντευξή του την Πέμπτη (5/12) στο Fox News ο Ρίτσαρντ Σταρόπολι. Ο πρώην πράκτορας των Μυστικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ έριξε βόμβα, υποστηρίζοντας,  ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ενδέχεται να γίνει στόχος επίθεσης πριν ορκιστεί πρόεδρος και ότι η Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ (USSS) μπορεί να μην είναι σε θέση να αποτρέψει κάτι τέτοιο πριν την ορκωμοσία του εκλεγμένου προέδρου στις 20 Ιανουαρίου του 2025.

Δείτε την παρέμβαση του Σταρόπολι:

Ex-Secret Service agent Richard Staropoli warns Trump could face major attack before taking office: “I don’t think I’d be alone in saying that I certainly can see something happening between now and inauguration day. And it’s not going to be some 20-year-old kid on the roof of a… pic.twitter.com/ZrONGIOXHp

— Jason Cohen 🇺🇸 (@JasonJournoDC) December 5, 2024

Ο Σταρόπολι τόνισε, ότι ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει απειλή «πολύ μεγαλύτερου μεγέθους» από τις δύο απόπειρες δολοφονίας νωρίτερα μέσα στο έτος και αμφέβαλλε αν νεοεκλεγείς πρόεδρος μπορεί να κρατηθεί ασφαλής.

«Η Μυστική Υπηρεσία που βλέπετε εκεί έξω σήμερα δεν είναι η Μυστική Υπηρεσία του παρελθόντος», δήλωσε και πρόσθεσε: «Κάπου έχουν χάσει εντελώς τη μπάλα».

«Αυτή η μαρτυρία που είδατε σήμερα ήταν καθαρά ένα προπέτασμα καπνού για να καλύψει τις αδυναμίες μιας πολιτικά παραβιασμένης υπηρεσίας», είπε αναφερόμενος στη μαρτυρία στο Κογκρέσο από τον αναπληρωτή διευθυντή Ρόναλντ Ρόου και άλλους αξιωματούχους της Μυστικής Υπηρεσίας ενώπιον της ειδικής ομάδας που ερευνούσε την πρώτη απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ τον  περασμένο Ιούλιο.

Δείτε τη σχετική μαρτυρία:

Acting director of the Secret Service Ronald Rowe and Texas Rep. Pat Fallon got into a heated exchange during Thursday’s hearing by the House task force investigating the Secret Service’s performance as it pertained to the assassination attempts on President-elect Trump.

The two… pic.twitter.com/7tlN4YLsCU

— PBS News (@NewsHour) December 5, 2024

Γιώργος Φίλης: Πρωταρχικός σκοπός του Ερντογάν στη Συρία είναι να αποδυναμώσει τους Κούρδους ανατολικά του Ευφράτη. Το Χαλέπι είναι εμβληματική πόλη, τόσο επί ρωμαϊκής αυτοκρατορίας όσο και επί βυζαντινής. Έγιναν επικές μάχες με τους Άραβες. Είναι μεγάλο το χτύπημα η κατάληψή του από τους τζιχαντιστές. Ο Ερντογάν χτίζει κράτος στη Βόρεια Συρία. Οι τζιχαντιστές συνεργάζονται με Αλ Κάιντα για να κάνουν αυτές τις κινήσεις.

Η παρέμβαση έγινε στις 2-12-2024