Ο Ελβετός Φιλέλληνας  Johann Jacob Meyer

Του Δρ. Άρη Πετάση*

     Μαθήματα αντίστασης.   Ήλπιζα πως διακόσια χρόνια μετά την επανάσταση του 1821 τις αποφάσεις μας θα καθοδηγούσε το «Δεν θα συνθηκολογήσουμε» του Ελβετού φιλέλληνα  Johann Jacob Meyer.  Ήταν λίγο πριν την έξοδο του Μεσολογγίου το 1826 που ο Meyer ανακοίνωνε γραπτώς στην παγκόσμια κοινή γνώμη το γενναίο «Δεν θα συνθηκολογήσουμε».  Λίγες μέρες αργότερα, θάφτηκε μαζί με την σύζυγο και τα δύο τους μικρά παιδάκια στα ερείπια του Μεσολογγίου.  Θυσιάστηκε για να αφήσει μιμητές εμάς.  Τελικά, βρήκε μιμητές στην Μακεδονία 1912-13, στην Πίνδο 1940-41 και στη Κύπρο 1955-59.  Όμως, στην Κύπρο του 1974 και στα Ίμια αντίκρισε ντροπή.  Ο Meyer έλεγε και εννοούσε το, “Θα θυσιαστώ για τους απόγονους του Μιλτιάδη, Λεωνίδα, Θεμιστοκλή και Παυσανία.» Τελικά, με δικά του λόγια, «Ο απόγονος του Γουλιέλμου Τέλλου ένωσε το αίμα του με εκείνο των αγωνιστών του 1821.»

      Το μνημειώδες, «Δεν θα συνθηκολογήσουμε», έρχεται στον νου τώρα που η Κύπρος οδεύει στην 71^η ‘διαπραγμάτευση’ για το τούρκικο της πρόβλημα, γνωρίζοντας πως κάθε συνάντηση σημαίνει και μια παραχώρηση στην πορεία προς πλήρη συνθηκολόγηση.   Ακούμε, σε Κύπρο και μητροπολιτική Ελλάδα, φωνές συνθηκολόγησης—φωνές θορυβώδεις και ανατριχιαστικές που προσβάλουν την μνήμη του Meyer.  Αυτοπαρουσιάζονται και σαν ‘τολμηροί’, ‘σώφρονες’, ‘σύγχρονοι’, ‘ρεαλιστές’  και μέμφονται το ‘εις οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης». .

.      Από «άπασαν την Γραικία» στην Τουρκία.  Στις 23/02/1821 ακούστηκε η φωνή του Στρατηγού Αλέξανδρου Υψηλάντη, «Άπασα η Γραικία ύψωσε από της σήμερον τας σημαίας (από όλα τα μέρη του ζυγού της τυραννίας) ζητούσα την ελευθερία της». Την ίδια ημέρα 200 χρόνια μετά στις 23/02/2021ακούσαμε αντίθετες και εφιαλτικές φωνές συνθηκολόγησης.  Ακούσαμε πως πρέπει να «επανενώσουμε» την Κύπρο παραδίδοντας την στους Τούρκους. Και ακούσαμε τεχνάσματα-απάτες όπως ‘ομοσπονδία’, ‘συνομοσπονδία’, ‘πολιτική ισότητα’, ‘δύο κράτη.’  Για όσους δεν γνωρίζουν τι εστίν ‘πολιτική ισότητα’ αναφέρω πως είναι ο κωδικός του «χωρίς την άδεια των Τούρκων οι Έλληνες της Κύπρου να μην μπορούν να κουνηθούν.»  Και η συμπαιγνία Τουρκίας-Βρετανίας καλά κρατεί.  Ακούμε παράξενες φωνές και για το Αιγαίο, Θράκη και Ελληνικές θάλασσες.     

        Από τον Jefferson στις ξένες πρεσβείες.   Πέρασαν 200 χρόνια από τον καιρό που ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ (1801-1809) Thomas Jefferson, οραματιστής και υπέρμαχος της ελευθερίας, διακήρυττε, «οι  Έλληνες θα πρέπει να έχουν σύνταγμα ελεύθερων ανθρώπων».  Με κωδικούς τώρα ακούμε τα ανάποδα από την Βρετανική πρεσβεία και φερέφωνα της.  Ακούμε για την ανάγκη δημιουργίας δικοινοτικής ‘ομοσπονδίας’ και άλλα τρελά που θα εφαρμοστούν σε ένα μικρό νησί περίπου 9000τ.χλ και με οικονομία μικρότερη αυτής μιας μικρής  Νορβηγικής πόλης. Μιλούμε και για ‘συνομοσπονδία’, ‘δύο κράτη’ ‘πολιτική ισότητα’ και για ‘κυριαρχική ισότητα’ και ότι άλλο παράγει η συζήτηση των καφενείων!  Ακούμε  για συνταγματικές διευθετήσεις που θα μας φέρουν πίσω τους κοτζαμπάσηδες της τουρκοκρατίας–μέχρι πλήρους φυγής του Ελληνισμού της Κύπρου 

        Από τον Santa Rosa πέσαμε στην αχαριστία.  Όσοι αναγνώστες διαθέτουν αναπτυγμένο το αίσθημα ντροπής, ας μην διαβάσουν την παρούσα παράγραφο γιατί θα στεναχωρηθούν.  Ο Ιταλός Κόμης Santa Rosa ζούσε στο Λονδίνο με την σύζυγο του και τα οκτώ παιδιά τους. Πληροφορήθηκε πως οι Τούρκοι σχεδίασαν να εξολοθρεύσουν ολόκληρο τον Ελληνικό πληθυσμό του Μοριά (Dehellenization) ώστε ο Μοριάς (και η Κρήτη) να δοθεί ‘απολυμασμένος’  από Έλληνες-γκιαούρηδες–δώρο στον Ιμπραήμ για τις υπηρεσίες σφαγής των Ελλήνων.  O Santa Rosa εξεγέρθηκε λέγοντας, «δεν μπορώ να μείνω αμέτοχος μπροστά στον καθολικό σφαγιασμών τον απόγονων του Περικλή.»   Έφυγε αμέσως για την Πελοπόννησο.  Λίγους μήνες αργότερα (8/5/1825), έπεσε μαχόμενος στην Σφακτηρία, αρνούμενος να παραδοθεί όπως έπραξαν  οι υπόλοιποι μαχητές.   Άφησε πίσω του σύζυγο και οκτώ, ναι οκτώ, μικρά ορφανά–χάριν της ελευθερίας των Ελλήνων.  Αρχικά, οι Έλληνες της Κύπρου τον τίμησαν δίνοντας το όνομα του σε μια από τις κυριότερες οδούς της Λευκωσίας.  Διακόσια χρόνια μετά την θυσία του κάποιοι άλλαξαν γνώμη και τον αποκαθήλωσαν, δίνοντας  στην οδό όνομα αποθανόντος κύπριου πολιτικού που κάλλιστα  θα μπορούσε να έχει άλλη οδό στο όνομα του.  Δεν γνωρίζω εάν η οικογένεια Santa Rosa  έχει γνώση του ακατανόητου αυτού συμβάντος και πόσο πόνο τής έχει προκαλέσει αυτή η αγνωμοσύνη

             Τέσσερεις μεγάλοι φιλέλληνες.  Δέκα χρόνια μετά τον τερματισμό της τουρκικής σκλαβιάς, ρωτήθηκαν οι Ευρωπαίοι της ελεύθερης Ελλάδος να ονομάσουν τους τέσσερεις φιλέλληνες-εθελοντές με την μεγαλύτερη επίδραση στη έκβαση της Επανάστασης.  Οι φιλέλληνες, οι πρώτοι εκ των οποίων  στρατολογήθηκαν από τον Δημήτριο Υψηλάντη τον Ιούνιο του 1821 στο Trieste, έφθασαν τελικά  τους 1200 περίπου.  Επελέγησαν (όχι κατά σειρά): Λόρδος Βύρων (Άγγλος), Στρατηγός Φαβιέρος (Γάλλος),  Johann Jacob Meyer (Ελβετός) απόφοιτος φαρμακευτικής και Κόμης Santa Rosa, (Ιταλός πολιτευτής). Όλοι επίλεκτοι. Ο Meyer θυσιάζεται με την οικογένεια του.  Ο Κόμης Santa Rosa το ίδιο αφήνοντας πίσω σύζυγο και οκτώ ορφανά. Ο Βύρωνας πέθανε στο Μεσολόγγι (1824.)  Όλοι πολέμησαν υπό την σημαία τού «Δεν θα συνθηκολογήσουμε.»  Επαφίεται στον αναγνώστη να κρίνει  μετά από 200 χρόνια, κατά πόσο από την σημαία χάθηκε το «Δεν» και έμεινε μόνο το, «Θα συνθηκολογήσουμε.» . 

*Editor: “Intractable Dilemmas in the Energy-Rich Eastern Mediterranean” (2016)

Author: “Leadership Triumphs & Failures” (2019) και τα δύο στο:Amazon.de