Ιστορία - Πολιτισμός
Τα Ορλωφικά και οι σφαγές που ακολούθησαν

Ὀρλωφικά – Σφαγές – Ἀπρίλιος 1770
Γράφει ο συγγραφέας Σταυρίδης Φώτιος
Τό 1770 εἶχε ξεσπάσει ἀκόμα μία ἐπανάσταση στόν Μοριᾶ καί τήν Ρούμελη μέ τήν ἠθική κυρίως ὑποστήριξη τῶν Ρώσσων, οἱ ὁποῖοι τελικῶς ἀπέστειλαν ἐλάχιστες δυνάμεις γιά νά τήν στηρίξουν. Ἡ ἐπανάσταση αὐτή θά ἔμενε γνωστή στήν ἱστορία ὡς Ὀρλωφικά.
Ὁ σουλτᾶνος ἀμέσως μετά τήν ἔκρηξή της ἔδωσε ἐντολή στά ἐμπειροπόλεμα στίφη τῶν Ἀλβανῶν σουνιτών μουσουλμάνων νά εἰσβάλουν ἀπό τήν Ἀλβανία καί νά πνίξουν τήν ἐπανάσταση στό αἷμα. Ἀρχηγοί ὁρίσθηκαν ὁ Σουλεϋμάν μπέης καί ὁ Ἀχμέτ μπέης. Ἡ ἔναρξη τῶν ληστρικῶν ἐπιχειρήσεων τῶν σουνιτῶν μουσουλμάνων Ἀλβανῶν ἔγινε στό πιό λαμπρό κέντρο τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ τῆς βορείου Ἠπείρου στή Μοσχόπολη, τήν ὁποία κατέστρεψαν τελείως. Στή συνέχεια προχώρησαν νοτιότερα προβαίνοντας σέ σφαγές καί ὠμότητες σέ ὅσες πόλεις καί χωριά συναντοῦσαν στό πέρασμά τους. Οἱ Ἕλληνες ὁπλαρχηγοί δέν κατάφεραν νά σταματήσουν τίς ὀρδές τῶν σουνιτῶν μουσουλμάνων, οἱ ὁποῖοι στίς 9 Μαρτίου 1770 εἰσῆλθαν στήν Λάρισα καί ἀπό κοινοῦ μέ τούς Τούρκους μπέηδες τῆς πόλης ἀποφάσισαν γενική σφαγή ὅλων τῶν Χριστιανῶν κατοίκων, ἀφοῦ πρῶτα προσκάλεσαν χιλιάδες Τρικαλινούς νά ἔλθουν στή Λάρισα, τάχα γιά νά τούς μιλήσουν.
«Ἀπό ὅλες τίς πόλεις τῆς Ρωμελίας καμμία δέν εἶδε τραγικωτέρας σκηνάς παρά ἡ Λάρισσα. Ὁ Ἀγά πασσᾶς ἐσύναξε στήν αὐλή του τρεῖς χιλιάδες Τρικκαίους καί ἐπρόσταξεν τόν ὄλεθρο τῶν ἀόπλων καί ἀκάκων τούτων ἀνθρώπων. Ἤρχισεν ἡ κατ’ αὐτῶν πυροβόλησις. Ὅσοι ἔφευγαν ἀπό τήν αὐλήν ἐφονεύοντο εἰς τούς δρόμους. Εἰς μίαν ἡμέραν ἡ πόλις ἐγεμίσθη νεκρῶν καί τά ρεῖθρα τοῦ Πηνειοῦ ἐβάφησαν ἀπό τό αἷμα τῶν ἀθλίων Τρικκαλινῶν. Οἱ Λαρισσαῖοι δέν ἐδοκίμασαν μετριώτερα. Συνειθισθέντες οἱ γιανιτσάροι νά φονεύουν Χριστιανούς, ἐτουφέκιζαν καθ’ ἑκάστην 10-12 Χριστιανούς. Ἕναν μόνον ναόν εἶχαν πέντε χιλιάδες κάτοικοι τῆς πόλεως ἐκείνης, τιμώμενον εἰς τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Ἀχιλλίου, καί τοῦτον τόν ἐκρήμνισαν μέ ὅρκον νά μή συγχωρήσωσι πλέον τήν ἀνάκτησίν του. Οἱ ἀκμάζοντες διά τῆς ἐμπορίας πλούσιοι Λαρισσαῖοι ἐγυμνώθησαν, ἐσκοτώθησαν, καί ὅσοι ἠδυνήθησαν, ἔφυγαν εἰς τά ὀρεινά χωρία. Ἡ Λάρισσα ἔκτοτε μέχρι τῆς σήμερον περιέχει Χριστιανούς πένητας, χειρώνακτας, ἀποζώντας μέ τούς βαρεῖς κόπους των. Ἀλλά τις δύναται νά περιγράψῃ ὅλα τά δεινά;»
Κωνσταντῖνος Κούμας
Οἱ σουνίτες Ἀλβανοί πέρασαν τόν Ἀχελῶο, ἑνώθηκαν μέ τήν τούρκικη φρουρά τοῦ Βραχωρίου (Ἀγρινίου) καί κτύπησαν στό Ἀγγελόκαστρο τούς Γριβαίους (Χρῆστο καί Τσέγιο) καί τόν Λαχούρη, οἱ ὁποῖοι εἶχαν στή διάθεσή τους μόνο 300 παλληκάρια. Οἱ Ἕλληνες, περικυκλωμένοι ἀπό χιλιάδες Τούρκους καί Ἀλβανούς, ἐπιχείρησαν ἔξοδο ἀπό τό καταφύγιό τους, μέ τά σπαθιά στά χέρια καί σκοτώθηκαν ὅλοι ἐκτός ἀπό ἕξι, οἱ ὁποῖοι κατόρθωσαν νά διαφύγουν. Τά πτώματα τῶν νεκρῶν παρέμειναν ἄταφα καί τά κεφάλια τῶν Γριβαίων καί τοῦ Λαχούρη τά περιέφεραν στά γύρω χωριά. Ἔκτοτε ἡ θέσις ὅπου ἔπεσαν οἱ 300 ὀνομάζεται “Τά κόκκαλα τῶν Γριβαίων“. Οἱ ὑπόλοιποι Ἀρματωλοί τῆς Στερεᾶς, προβλέποντας τό μάταιο κάθε ἀντίστασης, συνθηκολόγησαν χωρίς νά δώσουν μάχη, μέ ἀντάλλαγμα νά κρατήσουν τά ἀρματωλίκια τους. Ἀκόμα χειρότερα, οἱ ὁπλαρχηγοί Λωρῆς καί Σουσμάνης πολέμησαν μεταξύ τους, διεκδικώντας νέα ἀρματωλίκια. Ἡ ἐμφύλια διαμάχη ξεκίνησε ὅταν ὁ Λωρῆς ἔδιωξε τούς Τούρκους ἀπό τή Δωρίδα καί κυρίεψε τή Λομποτινά (Ἄνω Χώρα Ναυπακτίας), πού ἀνῆκε στό ἀρματωλίκι τοῦ Σουσμάνη. Ὁ τελευταῖος τό θεώρησε βαρειά προσβολή καί μέ τή βοήθεια τῶν Ἀλβανῶν κατάφερε σέ μάχη νά σκοτώσει τόν ἀντίπαλό του. Στό τέλος καί ὁ ἴδιος ὁ Σουσμάνης σκοτώθηκε ἀπό τούς Ἀλβανούς πού εἶχε συμμαχήσει καί οἱ ὁποῖοι τώρα ἀνενόχλητοι ξεχύθηκαν στά ἀνυπεράσπιστα χωριά τῆς Δωρίδος, τά ὁποῖα ρήμαξαν, σφάζοντας ὅσους τολμοῦσαν νά ἀντισταθοῦν.
Τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1770, ἄλλοι σουνίτες μουσουλμάνοι Ἀλβανοί πέρασαν τόν Ἰσθμό καί κατευθύνθηκαν στήν Τριπολιτσᾶ, τήν ὁποία πολιορκοῦσαν Ἕλληνες καί λίγοι Ρῶσσοι μέ ἀρχηγούς τούς Ψαρό καί Μπαρκώφ. Στίς “λεγεῶνες” τῶν Μανιατῶν εἶχαν προστεθεῖ τά ἔνοπλα σώματα τῶν Κολοκοτρωναίων, τοῦ Ντάρα, τοῦ Θιακοῦ, τοῦ Ρούση, τοῦ Κόδρα, τοῦ Μαντζάρη κ.ἄ. Ὅταν ὅμως ἐμφανίσθηκαν οἱ πρῶτες ἐνισχύσεις τῶν Ἀλβανῶν, οἱ Τοῦρκοι πολιορκημένοι ἀναθάρρησαν καί ἔκαναν ἔξοδο, καταφέροντας καίριο πλῆγμα ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων στά Τρίκορφα (29 Μαρτίου 1770). Προηγουμένως εἶχαν βάψει τά ἄλογά τους κατακόκκινα, μέ τό αἷμα σφαγμένων Χριστιανῶν τῆς πόλης, προκειμένου νά ἐνσπείρουν τόν πανικό στούς πολιορκητές. Γυρίζοντας πίσω στήν Τριπολιτσᾶ, Τοῦρκοι καί Ἀλβανοί ξέσπασαν τό μένος τους στούς ὑπόλοιπους Χριστιανούς κατοίκους, σφάζοντας περίπου 3.000 μέ πρῶτο τόν ἀρχιεπίσκοπο Ἄνθιμο.
«Ἦλθε τό ἀπηνέστατον καί παμβαρβαρώτατον ρωσσικόν στράτευμα εἰς Πελοπόννησον εἰς τό μέρος τοῦ Νεοκάστρου καί Μοθώνης εἰς δέ τόν Μυστρᾶν ἐπῆγαν Μαρτίου ε’, καί αὐτόν κατεκυρίευσαν μετά τῶν Μανιατῶν καί τούς ἐκεῖ οἰκοῦντας Τούρκους ἅπαντας σύν γυναιξί καί τέκνοις ξίφει κατέσφαξαν. Μαρτίου δέ κθ’, τῇ Ἁγίᾳ καί Μεγάλῃ Δευτέρᾳ, ὡσεί ὥρα η’, πολύ πλῆθος Μανιατῶν καί ἄλλων Μωραϊτῶν φέροντες καί τεσσαράκοντα Ρούσσους ἦλθον εἰς τήν Τριπολιτσᾶν τήν τοῦ ἡγεμόνος καθέδραν, καί ἡμετέραν πατρίδα, εἰς τό μέρος ὀνομαζόμενον Ἅγιος Βασίλειος.
Οἱ δέ ἐκεῖ εὑρισκόμενοι Τοῦρκοι ξένοι τε καί ἐντόπιοι λαμβάνοντες εἴδησιν ἐξῆλθον ἅπαντες μετά πολλῶν ἀρμάτων εἰς προϋπάντησίν τους, καί διαστάσης ὡσεί ὥρα μία, οἱ μέν νικηθέντες ἐπῆλθον εἰς τά ὀπίσω, οἱ δέ νικήσαντες (σουνίτες μουσουλμάνοι) καί θυμοῦ ἐμπλησθέντες πολλούς ἤ μάλλον εἰπεῖν πάντας τούς ἐκεῖ Χριστιανούς ἀνεῖλον μαχαίρᾳ. Ἀπό τούς ὁποίους ἰδοῦ φανερώνω καί τούς συγγενεῖς μου, πρῶτον τόν πατέραν μου, τόν ἀδελφό του, καί θεῖον μου Οἰκονόμον, τόν ἀδελφό μου Κωνσταντῖνον, τόν θεῖον μου Παρασκευᾶν Ρογάρην, τόν Γεώργιον Καρανικόλαν καί ἐπιλοίπους. Τόση ἄδικος σφαγή ἔγινεν εἰς αὐτήν τήν δύστηνον (δύστυχη) χώραν, ὥστε ὁποῦ αἱ οἰκίαι καί δρόμοι ἐγέμισαν αἷμα. Ἐκκλησίαι, μοναστήρια καί σχολεῖα κατεσκάφθησαν καί ἠφανίσθησαν, ἄπειρα πλήθη ἀθλίων Χριστιανῶν, ἱερωμένων καί λαϊκῶν, μοναχῶν τε καί μοναζουσῶν, ἀνδρῶν τε καί γυναικῶν, νέων τε καί γερόντων, παρθένων καί βρεφῶν, δορυάλωτοι καί αἰχμάλωτοι γενόμενοι καί εἰς τά πέρατα τῆς οἰκουμένης διασπαρέντες ἀγεληδόν ὡς ἄλογα ζῶα ἀπεμπωλοῦντο.»
Ἀντώνιος Πετρίδης
Οἱ σουνίτες μουσουλμάνοι τῆς Ἀλβανίας πού εἶχαν καταλάβει τό Βραχώρι, προχώρησαν νοτιότερα καί κατέλαβαν τίς πόλεις τοῦ Αἰτωλικοῦ καί τοῦ Μεσολογγίου, κατασφάζοντας καί ἐκεῖ τούς κατοίκους τους. Στή συνέχεια πέρασαν ἀπό τό Ἀντίρριο στήν Πάτρα, σκορπίζοντας εὔκολα τούς Ἕλληνες πού πολιορκοῦσαν τό κάστρο τῆς πόλης. Κατόπιν ἔκαψαν τά σπίτια τῶν Χριστιανῶν καί σκότωσαν ὅλους ὅσους δέν πρόλαβαν νά βροῦν καταφύγιο στά βουνά.
«Πειραταί Ἀλβανοί Δουλχινιῶται ὑπό ὠμότατον ἀρχηγόν τόν Σουλεϋμάν Παπούλιαν, ἐκ Μεσολογγίου ἀποπλεύσαντες ἦλθον εἰς Πάτρας καί τήν νύκταν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς (13 Ἀπριλίου 1770) καθ’ ἥν οἱ κάτοικοι συνηθροίζοντο εἰς τάς ἐκκλησίας πρός ἐξαγωγήν τῶν ἐπιταφίων, ἐφορμῶσι κατά τῆς ἄνευ ὑπερασπίσεως ἐγκαταλειφθείσης πόλεως τῶν Πατρῶν, καί θέσαντες πῦρ εἰς τάς οἰκίας, ἑνοῦνται μετά τῶν ἐν τῷ φρουρίῳ ἐγκλείστων Τούρκων καί εἰσδύουσιν εἰς τάς ἐκκλησίας. Οἱ δυστυχεῖς Χριστιανοί περίτρομοι φεύγουσιν ἀτάκτως καί εὑρόντες τάς οἰκίας των πυρπολουμένας, πλανῶ τῇδε κᾀκεῖσε καί πλεῖστοι κατασφάζονται. Οἱ Ἑπτανήσιοι ἐν τάχει τρέχουσιν εἰς τήν παραλίαν καί ἀποβιβασθέντες εἰς τά πλοιάριά των ἀποπλέουσιν. Οἱ Πατρεῖς, ὅσοι δηλαδή περιεσώθησαν, διεσκορπίσθησαν ἀνά τά ὄρη.
Δεκαπεντακισχίλιοι Ἀλβανοί εἰσελθόντες εἰς τήν πόλιν τῶν Πατρῶν, οὐ μόνον ἔσφαξαν πάντας, ἀλλά καί ἀπ’ ἄκρου εἰς ἄκρον ἔθεσαν πῦρ. Ἀπερίγραπτος δέ τυγχάνει ἡ μανία τῶν αἱμοχαρῶν τούτων τεράτων, ἅτινα ἀφοῦ κατέστρεψαν πᾶν τό προστυχόν καί ὑπενόμευσαν τά ἰσχυρά τείχη τῆς ἐκκλησίας τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης, ἐτράπησαν κατά τῆς ἱερᾶς μονῆς τοῦ Γηροκομείου, καί λεηλάτησαν αὐτήν, ἔτι δέ καί θέντα πῦρ, ἀνῆλθον πρός τά βορειότερα μέρη, πανταχοῦ ἄγοντα τόν διά πυρός καί σιδήρου ὄλεθρον. Πατρεύς τις καλούμενος Παῦλος Παυλόπουλος, μετά πεντήκοντα μόνον ὀρεινῶν πολεμιστῶν, ἀπετόλμησε ν’ ἀντισταθῇ εἰς τούς Τούρκους, ἀλλά συλλειφθείς ἀνεσκολιπίσθη ἐν Ναυπάκτῳ.»
Στέφανος Θωμόπουλος
Ἀκολούθησε εἰσβολή στήν Ἠλεία μέ τά ἴδια καταστρεπτικά ἀποτελέσματα. Ὅσοι κάτοικοι πρόλαβαν, μπῆκαν σέ πλοιάρια καί βρῆκαν καταφύγιο στά Ἑπτάνησα. Ἡ ἐπανάσταση κατέρρευσε γρήγορα στή βόρεια Πελοπόννησο, ἐνῶ οἱ σουνίτες Ἀλβανοί συνέχισαν τό ἐγκληματικό τους ἔργο στή Βοστίτσα (Αἴγιο), στά Καλάβρυτα, στή Χαλανδρίτσα, στή Δημητσάνα, καί ἀλλοῦ. Οἱ ὠμότητες καί οἱ θηριωδίες τῶν σουνιτῶν μουσουλμάνων εἶχαν ξεφύγει πλέον ἀπό κάθε ἔλεγχο. Ὁ χριστιανικός πληθυσμός τῆς Πελοποννήσου μειώθηκε κατά τό ἕνα τρίτο. Χιλιάδες γυναῖκες καί παιδιά πουλήθηκαν στά σκλαβοπάζαρα τῆς Ἀφρικῆς καί τῆς Ἀσίας. Οἱ ὡραιότερες Χριστιανές κλείστηκαν στά χαρέμια τοῦ ἴδιου τοῦ σουλτάνου στήν Κωνσταντινούπολη. Μεταξύ αὐτῶν ἦταν καί μία ὄμορφη κόρη παπά, πού γέννησε τόν μετέπειτα σουλτᾶνο Μαχμούτ Β’. Οἱ τοπικοί Ὀθωμανοί ἀξιωματοῦχοι προσπάθησαν νά περιορίσουν τούς σουνίτες μουσουλμάνους τῆς Ἀλβανίας, χωρίς ὅμως ἀποτέλεσμα, ἀφοῦ πολλές φορές ἀπειλεῖτο καί ἡ ἴδια τους ἡ ζωή. Ὅταν οἱ Ἀλβανοί ἄδειασαν ὁλοσχερῶς τά σπίτια τῶν Ρωμιῶν, ἔπεσαν σάν τίς ἀκρίδες ἐναντίον τῶν τουρκικῶν κατοικιῶν, τίς ὁποῖες ἐπίσης καταλήστεψαν.
«Le Péloponnèse est désert depuis la guerre des Russes, le joug des Turcs s’est appesanti sur les Moraites; les Albanais ont massacré une partie de la population. On ne voit que des villages détruits par le fer et par le feu…
(Ἡ Πελοπόννησος εἶναι ἔρημη. Ὕστερα ἀπό τόν ρωσσικό πόλεμο ὁ τουρκικός ζυγός βάρυνε περισσότερο ἐπάνω στούς Μωραΐτες. Οἱ Ἀλβανοί ἔσφαξαν ἕνα μέρος τοῦ πληθυσμοῦ. Δέν βλέπει κανείς παρά χωριά κατεστραμμένα ἀπό τή φωτιά καί τό σίδερο. Ὁ πιό μικρός ἀγᾶς τοῦ πιό μικροῦ χωριοῦ παιχνίδι τό ἔχει νά διώξη ἕναν Ἕλληνα χωρικό ἀπό τήν καλύβα του, νά τοῦ πάρη τή γυναίκα καί τά παιδιά του, νά τόν σκοτώση μέ τήν παραμικρή πρόφαση. Σέ τί ἀξιολύπητη κατάσταση πού βρίσκεται τό λιμάνι τοῦ Πειραιᾶ! Ποιός μπορεῖ νά ἔχει καταστρέψει τόσα μνημεῖα ἀνθρώπων καί θεῶν;)
Athènes est sous la protection immédiate du chef des eunuques noirs du serail. Un disdar, ou commandant, représente le monstre protecteur aupres du peuple de Solon. Ce disdar habite la citadelle remplie des chefs-d’oeuvre de Phidias et d’Ictinus, sans demander quel peuple a laissé ces débris…
(H Ἀθήνα βρίσκεται ὑπό τήν προστασία τοῦ μαύρου εὐνούχου τοῦ σεραγιοῦ. Ἕνας δισδάρης (διοικητής) εἶναι τό τέρας πού κυβερνᾶ τόν λαό τοῦ Σόλωνα. Αὐτός ὁ δισδάρης κατοικεῖ στά ἀριστουργήματα τοῦ Φειδία καί τοῦ Ἰκτίνου, χωρίς νά διερωτᾶται ποιός λαός ἄφησε αὐτά τά μνημεῖα. Μέ σταυρωμένα τά πόδια καπνίζει τόν ἀργιλέ του καί ὁ καπνός ἀνεβαίνει στίς κολῶνες τοῦ ναοῦ τῆς Ἀθηνᾶς καί αὐτός χαζεύει ἠλίθια τίς ἀκτές τῆς Σαλαμίνος καί τή θάλασσα τῆς Ἐπιδαύρου. Ἡ Ἑλλάδα θέλει νά ἀνακοινώσει μέ τό πένθος της τήν δυστυχία τῶν παιδιῶν της. Γενικῶς ἡ χώρα εἶναι ἀκαλλιέργητη, τό χῶμα γυμνό, ἄγριο μέ ἕνα χρῶμα κίτρινο καί μαραμένο. Οἱ Ἕλληνες ὅταν ἀπαλλαγοῦν ἀπό τούς τυράννους πού τούς καταπιέζουν δέν θά χάσουν ποτέ τά σημάδια τῶν σιδερένιων δεσμῶν τῆς δουλείας.)
Il n’ya dans le livre de Mahomet ni principe de civilisation ni précepte qui puisse élever le caractère; ce livre ne prêche ni la haine de la tyrannie ni l’amour de la liberté… (Στό βιβλίο τοῦ Μωάμεθ, τό Κοράνιο δέν ὑπάρχουν ἀρχές πολιτισμοῦ οὔτε διδάγματα πού ἐξυψώνουν τήν προσωπικότητα, οὔτε μῖσος γιά τήν τυραννία, οὔτε ἀγάπη γιά τήν ἐλευθερία. Ὁ Ἕλληνας εἶναι τό δουλοπρεπές πλάσμα πού μπορεῖ ἕνας πασσᾶς νά τοῦ ἁρπάξη ὅλη του τήν ἰδιοκτησία, νά τόν κλείση σέ ἕνα σακκί καί νά τόν πετάξη στή θάλασσα.)»
Chateaubriand
«Je me contenterai de prévenir que la Morée porte encore les marques de la fureur des Albanais, qui, dans la guerre de 1770 signalèrent leur barbarie par des excès épouvantables. Vainqueurs des soldats de Catherine, qui succombèrent sous le nombre mille fois supérieur de ces cruels ennemis, ces barbares Albanais ne cessèrent de brûler, de détruire et d’exterminer que lorsque leur fureur ne trouva plus d’aliment. A cette époque lugubre, la province du Fanéri, qui embrasse le territoire de Mégalopolis, fut saccagée; Tripolitza nagea dans la sang; la Messénie fut pillée, ainsi que la Laconie; les montagnes et tes vallons furent jonchés de cadavres, les villages devinrent la proie des flammes.
(Ὁ Μοριᾶς φέρει ἀκόμα τά σημάδια τῆς μανίας τῶν Ἀλβανῶν, οἱ ὁποῖοι στόν πόλεμο τοῦ 1770 ἔδειξαν ἀπίστευτη βαρβαρότητα. Νικητές τῆς Αἰκατερίνης, οἱ βάρβαροι Ἀλβανοί σταμάτησαν νά καῖνε καί νά καταστρέφουν, μόνο ὅταν δέν ὑπῆρχε κάτι ἄλλο νά καταστρέψουν. Ἡ ἐπαρχία Φαναρίου, πού περικλείει τήν Μεγαλόπολη λεηλατήθηκε, ἡ Τριπολιτσᾶ πνίγηκε στό αἷμα, ἡ Μεσσηνία λεηλατήθηκε, ὅπως καί ἡ Λακωνία. Τά ὄρη καί οἱ πεδιάδες γέμισαν πτώματα, τά χωριά τά κατασπάραξαν οἱ φλόγες.) »
Pouqueville
Σταυρίδης Φώτιος
(Συγγραφέας)

Ιστορία - Πολιτισμός
Στρατηγός Κ. Μανέτας: Έκθεση δεινοπαθημάτων του Ελληνισμού της Ανατολικής Θράκης
Ένα κείμενο, γροθιά στο στομάχι

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης
Ο υποστράτηγος Κωνσταντίνος Μανέτας, που τον φοβερό Οκτώβριο του 1922 βρέθηκε ως διοικητής Μεραρχίας στην ευρύτερη περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών, υπήρξε ένας εμπειροπόλεμος αξιωματικός, με συμμετοχή σε όλους του πολέμους της εποχής τους. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στη Μάχη του Κιλκίς τραυματίσθηκε σοβαρά. Έλαβε μέρος στο Κίνημα Εθνικής Αμύνης, στο Μακεδονικό Μέτωπο, στην Ουκρανική Εκστρατεία και στη Μικρασιατική Εκστρατεία, ως διοικητής Μεραρχίας. Το 1921 τέθηκε σε διαθεσιμότητα για πολιτικούς λόγους (ως βενιζελικός) και επανήλθε στο στράτευμα μετά το Κίνημα των Γονατά- Πλαστήρα, τον Σεπτέμβριο του 1922. Αργότερα ανέπτυξε και πολιτική δράση.
Οι ρίζες του ανάγονταν στους Κολοκοτρωναίους. Η μητέρα του Ζωίτσα Κολοκοτρώνη, ήταν κόρη του Γενναίου Κολοκοτρώνη, γιου του Γέρου του Μωρηά.
Η έκθεσή του για τα δεινοπαθήματα του Ελληνισμού της Ανατολικής Θράκης, που εναπόκειται στο Ιστορικό και Διπλωματικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, αποτελεί σημαντικό τεκμήριο για τα δραματικά γεγονότα του Οκτωβρίου 1922, όταν ξεριζώθηκαν οι Έλληνες κάτοικοι μέσα σε ασφυκτικές προθεσμίες, με απόφαση των Δυνάμεων της Αντάντ.
Πρόκειται για ένα κείμενο περιγραφικό, με συναισθηματισμό, αλλά και άμεση γνώση των γεγονότων, που αξίζει να διδάσκεται στα σχολεία της Θράκης, για να έχουν γνώση οι νεώτερε γενιές, που πλέον δεν έχουν την τύχη μετά από τόσα χρόνια να έχουν γιαγιάδες και παππούδες, που θα τους αφηγούνται τις ιστορίες του μεγάλου εκείνου διωγμού. Ο στρατηγός Μανέτας αναφέρεται ακόμα και σε τοκετούς στα βοϊδάμαξα κατά τη διάρκεια της φυγής των Θρακών, όπως είχε κάνει και ο διάσημος Έρνεστ Χεμινγουέι στις ανταποκρίσεις του από την Αδριανούπολη προς την καναδική εφημερίδα «Τορόντο Σταρ».
Αναλύσεις
Τα επαγγέλματα στην ελληνική αρχαιότητα
Γράφει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κρινιώ Καλογερίδου

Γράφει η εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κρινιώ Καλογερίδου
”Ἀρετά, πολύμοχθε γένει βροτείῳ, // θήραμα κάλλιστον βίῳ… καὶ θανεῖν ζαλωτὸς ἐν Ἑλλάδι πότμος // καὶ πόνους τλῆναι μαλεροὺς ἀκάμαντας…·” (ελεύθ. μ.τ.φ: Αρετή, που κοπιάζουν για να σε αποκτήσουν οι άνθρωποι,… // αποτελείς το καλύτερο είδος κυνηγιού που θα μπορούσε να κατακτήσει κανείς σε αυτήν την ζωή// […] και θα πρέπει αυτός που έχει μυηθεί στα ιερά και τα όσια των Ελλήνων, να θυσιάσει ακόμα και τη ζωή του για σένα, // αλλά και να έχει το θάρρος να αντέξει σε ατελείωτες δοκιμασίες…).
Διαβάζω σχεδόν περίλυπη ένα απόσπασμα κεφαλαίου από το βιβλίο ”Βίοι Φιλοσόφων” του ιστοριογράφου της φιλοσοφίας της αρχαιότητας Διογένη Λαέρτιου (3ος αι. μ Χ) , που είναι αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του μεγάλου φιλοσόφου του 4ου αιώνα π Χ, Αριστοτέλη.
Διαβάζω σχεδόν περίλυπη τον ύμνο που έγραψε ο ίδιος ο Σταγειρίτης φιλόσοφος (υπό την ιδιότητα του υμνογράφου), γιατί συνειδητοποιώ ότι – στο αέναο γοργοκύλισμα του χρόνου – το κυνήγι της αρετής για τους νέους φαντάζει (σε βάθος ορίζοντα) σαν ύψιστη πολυτέλεια (και για κάποιους περιττή) μπροστά στο κυνήγι της εύρεσης εργασίας. Της εύρεσης εργασίας προς ενίσχυση της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης.
Της εύρεσης εργασίας με ειδίκευση, που θα τους εξασφαλίσει το όνειρο μιας άνετης ζωής, αφού ”η εργασία από μόνη της δεν οδηγεί πια στον πλούτο”, όπως λέει ο Νοτιοαφρικανός ανθρωπολόγος Τζέιμς Σάσμαν (συγγραφέας του βιβλίου ”Εργασία”, μιας μελέτης ουσιαστικά για τη στρεβλή παγκόσμια οικονομία και τους κινδύνους της παραγωγικότητας).
Το ”άλφα” στο αλφαβητάρι της Οικονομίας και της οικονομικής της Εργασίας (των οικονομικών πτυχών της, δηλαδή) στην αρχαία Ελλάδα ήταν, αναμφίβολα ο ”οίκος”, το κατάλυμα. Η πρώτη παραγωγική μονάδα (σε καταλυματική μορφή). στην οποία επένδυαν ρίχνοντας όλο το βάρος στην καλή διοίκηση του σπιτιού.
Το λέει, εμμέσως – άλλωστε – και ο Ξενοφών (5ος-4ος. αι. π Χ) στο έργο του ”Οἰκονομικός” – που έχει σαν θέμα τη διαχείριση ενός νοικοκυριού και ενός κτήματος – με τη μορφή εναλλασσόμενου διαλόγου-πεζού λόγου ανάμεσα στον Σωκράτη και στον Κριτόβουλο, γιο του Κρίτωνα, αγαπημένου φίλου και μαθητή του.
Στην εν λόγω πραγματεία, ο Αθηναίος ιστορικός βάζει τον μεγάλο Αθηναίο φιλόσοφο του 5ου αι. π Χ να ρωτά τον νεαρό: ”Πες μου, Κριτόβουλε, άραγε η οικιακή οικονομία είναι το όνομα μιας γνώσης, όπως εκείνη του γιατρού, του μεταλλουργού ή του ξυλουργού;”. Για να μονολογεί, κάποια στιγμή ”[…] Καλός οικονόμος είναι αυτός που διαχειρίζεται σωστά τα οικονομικά του σπιτιού του” (ελ. μτφ).
Η αποφυγή, προφανώς, περιττών δαπανών και η σωστή διαχείριση του πλούτου ήταν η πρώτη μέριμνα για τη συσσώρευσή του, μετά τη διασφάλιση εξ αρχής του είδους οικονομικής ανάπτυξης που θα επέλεγαν στον χερσαίο και θαλάσσιο ελλαδικό χώρο, όπου η ‘συλλεκτική’ οικονομία (την οποία πιστοποιούν εργαλεία προσπορισμού της τροφής των παλαιολιθικών προγόνων μας [κόκαλα, κέρατα, πέτρες κλπ] σε περιοχές της Ελλάδας [Κρήτη, Κυκλάδες κλπ] και της Κύπρου) μετεξελισσόταν σταδιακά σε αγροτική-κτηνοτροφική και η αλιευτική οικονομία σε ναυτική” (βλ. Σαράντος Καργάκος: ”Η Οικονομία κατά την Ελληνική Αρχαιότητα”).
Έτσι, γνώριζαν απ’ την ελληνική αρχαιότητα αυτό το οποίο γνωρίζουμε σήμερα: Ότι, δηλαδή, το επάγγελμα που θα επιλέξει ο άνθρωπος, θα σφραγίσει ολόκληρη τη ζωή του. ”Θα μπει σε αυτήν, όπως σε μια σφαίρα απ’ όπου δεν πρόκειται πια να βγει, όσο μακρά ζωή κι αν ζήσει”, κατά τον μεγάλο δοκιμιογράφο και φιλόσοφο του 20ου αιώνα Ευάγγελο Παπανούτσο (”Πρακτική φιλοσοφία”). ”Σφαίρα” που θα τον κυριεύσει, θα τον υποτάξει σχεδόν δια βίου…
Με τον τρόπο αυτό, θα γίνει το επάγγελμά του ο καθρέφτης της προσωπικότητάς του, όπου θα αντανακλάται ο εσωτερικός κόσμος του και η συνεισφορά του στην κοινωνία. Αυτό που λέμε, δηλαδή, ”κοινωνική συνειδητότητα”, μέσω της οποίας υπηρετείται η κοινωνική αποστολή του ανθρώπου.
Έτσι γνώριζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι ότι το επάγγελμα που θα διάλεγαν θα ήταν η βασική πηγή επιβίωσής τους. Η μόνιμη εργασία τους (κατά κανόνα) προς εξασφάλιση του ”ζην” (με ευκταίο το ”ευ ζην” της ευζωίας και ευδαιμονίας), στην πορεία για εξασφάλιση του βιοπορισμού τους.
Για να ανταποκριθούν επιτυχώς μάλιστα στο βιοποριστικό τους έργο, διάλεγαν διαφόρου είδους επαγγέλματα: ελεύθερα ή εξαρτημένα, χειρωνακτικά ή πνευματικά, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι η επαγγελματική τους αποκατάσταση προϋποθέτει έγκυρη επιλογή. Αυτό που λέμε σήμερα ”επαγγελματικό προσανατολισμό”, προοπτική αποκάλυψης των ιδιαίτερων κλίσεων.
Άρα ήταν δεδομένο από τότε ότι το ιδανικό συνταίριασμα της προσωπικότητας ενός ανθρώπου με το επάγγελμα επιλογής του συμβάλλει όχι μόνο στη βελτίωση της ζωής του από υλικής άποψης, αλλά και στην αυτογνωσία του. Αυτογνωσία η οποία θα του ανοίξει το δρόμο για την ευτυχία μέσω του πολιτισμού της καθημερινότητας και της εξανθρώπισής του.
Δείγματα των τελευταίων αναγνωρίζουμε στα πρώτα χρόνια της παρουσίας των πρωτοελλήνων στις διάφορες μορφές οικονομίας και την εξελικτική διαδρομή της. Διαδρομή από τα στοιχειώδη της εποχής του Λίθου σε εκείνην του Χαλκού που ακολούθησε (4.000 π Χ), καθώς την μαλακή πέτρα (ψαμόλιθο και ασβεστόλιθο) – για την κατασκευή εργαλείων – διαδέχθηκαν τα μέταλλα με πρώτο τον χαλκό.
Δείγματα αυτών βρίσκουμε, εν αφθονία, στον μικρασιατικό και τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο (Ανατολική Μεσόγειο και Αιγαίο: Κύπρο, Μήλο, Σίφνο, Σύρο, Θήρα και Γουρνιά Κρήτης // Θεσσαλία: Σέσκλο και Διμήνι // Μακεδονία: Άσσηρο και Νέα Νικομήδεια//, καθώς και σε άλλες περιοχές στην Πελοπόννησο, τη Στερεά και την Ήπειρο)!
Ήταν η εποχή που, χάρη στα εργαλεία του, ο άνθρωπος εξανθρωπίστηκε. Έπαιρνε τα φυσικά αντικείμενα και τα έκανε τεχνητά, όταν το χρειαζόταν. Κι αυτή η ανακατασκευή και μετάπλαση γινόταν χάρη στα χέρια του, η εργασία των οποίων συμπορευόταν με τη διαμόρφωση της ομιλίας, την έκφραση του λόγου του.
Έτσι το ανθρώπινο χέρι – στον ελλαδικό χώρο, εν προκειμένω, με πλαίσιο τον ανοιχτό ορίζοντα της Μεσογείου – εξελίχθηκε σταδιακά από θαυμαστό εργαλείο κατασκευών σε σύμβολο της παγκόσμιας χειροτεχνίας, σε όργανο του ανθρώπινου σώματος που εξέφραζε την επινοητικότητα, τη δημιουργικότητα, την ευαισθησία και την αρμονική σύζευξη της ύλης με την ψυχή και το πνεύμα. Το πνεύμα του δημιουργού που σκεφτόταν και κατασκεύαζε έχοντας στη διάθεσή του το πιο θαυμαστό εργαλείο: το χέρι του!
Το χέρι του, χάρη στο οποίο κυριαρχούσε στις δυσκολίες, τα άγχη και τα προβλήματά του και εξελισσόταν σταδιακά με στόχο την ανανέωση που θα έφερνε την ολοκληρωμένη έκφραση του εαυτού του, διάδοχο της παλιάς, νευρωτικής ανισορροπίας του…
Ιστορία - Πολιτισμός
Ποιοί εἶναι οἱ Δροῦζοι τῆς Ἐγγὺς Ἀνατολῆς;
Γράφει ὁ ἱστορικὸς συγγραφέας-ἐρευνητὴς Κων/νος Ποταμιᾶνος

Γράφει ὁ ἱστορικὸς συγγραφέας-ἐρευνητὴς Κων/νος Ποταμιᾶνος
Ἡ ἐμφάνισις τῶν Δρούζων ἢ Δρούσων στὸ προσκήνιο τῆς πολεμικῆς συγκρούσεως στὴν Μέση ἢ ὀρθότερα ἀποκαλούμενη Ἐγγὺς Ἀνατολὴ ἔθεσε τὸ ζήτημα τῆς καταγωγῆς καὶ τῆς ταυτότητος αὐτοῦ τοῦ λαοῦ ποὺ ζῆ στὸν Λίβανο, στὶς ΝΑ. περιοχὲς τῆς Συρίας πρὸς τὴν πλευρὰ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ στὴν Ἰορδανία. Ὁμιλῶ γιὰ τὴν ἄνανδρη καὶ ἐγκληματικὴ ἐπίθεσι τῆς Χεζμπολὰ μὲ ρουκέττα στὰ κατεχόμενα ὑψώματα τοῦ Γκολὰν στὶς 27 Ἰουλίου 2024, ποὺ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὸν θάνατο 12 ἀγοριῶν καὶ κοριτσιῶν, ἡλικίας 10-20 ἐτῶν, τῆς κοινότητος τῶν Δρούζων, στὸ γήπεδο τοῦ χωριοῦ τους…Εἶναι δύσκολο ἔργο ἡ ἀνασύνθεσις καὶ ἡ σύνοψις τῶν στοιχείων ἐκείνων ποὺ δίδουν μία γενικὴ καὶ κατατοπιστικὴ εἰκόνα γιὰ τὴν ταυτότητα καὶ τὴν θρησκεία τῶν Δρούσων, ποὺ φαίνεται ὅτι εἶναι Ἀραβικῆς καταγωγῆς καὶ ἔχουν μετοικίσει στὶς ἀναφερθεῖσες περιοχὲς ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους, ἡ δὲ θρησκεία τους δὲν εἶναι μουσουλμανική, ἀλλὰ περιέχει ὅλα ἐκεῖνα τὰ στοιχεῖα ποὺ σαφῶς δείχνουν ὅτι στρέφεται κατὰ τοῦ προσώπου τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, εἰδικώτερα προβάλλουν τὸν δικό τους Ἀντίχριστο, τὸν Χάμζα, καὶ πρέπει νὰ τονισθῇ ὅτι πιστεύουν (οἱ Δροῦσοι) σὲ ἀρχάγγελο ὀνόματι…. Ἐζραΐλ! Εἶναι ἐπίσης ἄγνωστο στὸν περισσότερο κόσμο ὅτι αὐτοὶ προσηλύτισαν στὸν Νεστοριανισμὸ τὸν γνωστὸ ψευδοπροφήτη Μωάμεθ, ποὺ δημιούργησε μετὰ αὐτὸς ὅμως τὴν δική του θρησκεία (τὸν Μωαμεθανισμὸ ἢ τὸν Ἰσλαμισμό)…
Στὴν «ΑΠΟΘΗΚΗ ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ», ἀριθμὸς 75, 1843 διαβάζουμε ὅτι οἱ Δροῦσοι (Δροῦζοι) ἔχουν ἀπόκρυφη θρησκεία καὶ δὲν μποροῦν νὰ θεωρηθοῦν εὐσεβεῖς Μουσουλμάνοι. Ὑπάρχει μία διαίρεσις τοῦ λαοῦ τῶν Δρούζων μὲ βάσι τὴν θρησκεία τους σε τρεῖς κλάσεις ἢ κατηγορίες, ἂν μποροῦμε νὰ τὶς χαρακτηρίσουμε ἔτσι: «Ὁ λαὸς διαιρεῖται σὲ τρεῖς κλάσεις: τοὺς Ἀμαθεῖς, τοὺς ἐν μέρει μυημένους καὶ τοὺς τελείως μυημένους. Οἱ ἀνήκοντες στὴν δεύτερη κλάσι μποροῦν, ἂν θέλουν, νὰ ἐπιστρέψουν στὴν κλάσι τῶν ἀμαθῶν. Λέγεται ὅμως ὅτι παλαιότερα θανατώνονταν ἂν ἐφανέρωναν κάποιο ἀπὸ τὰ μυστήριά τους καὶ εἶναι βέβαιο ὅτι ὑποπίπτουν στὴν ἴδια ποινή, ἂν γίνουν Μωαμεθανοὶ ἢ Χριστιανοί. Δὲν ἐπιζητοῦν νὰ προσελκύσουν προσηλύτους στὴν θρησκεία τους. Στὶς ἑβδομαδιαῖες συνελεύσεις τους, τὸ βράδυ τῆς Πέμπτης, συνεχίζουν οἱ μυημένοι, μετὰ τὴν ἀποχώρησι τῶν ὑπολοίπων, γιὰ πολλὴ ὥρα νὰ τελοῦν ἱεροπραξίες. Εἶναι βέβαιο ὅτι ὅταν κάποιος νέος Δροῦζος μυηθῇ στὶς ἐσωτερικὲς τελετὲς καὶ τὰ δόγματα τῆς θρησκείας του, μεταμορφώνεται τελείως ὡς πρὸς τὸν ἠθικὸ χαρακτῆρα, τοὐλάχιστον φαινομενικά. Διότι πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι οἱ Δροῦζοι φροντίζουν μᾶλλον γιὰ τὴν ἐξωτερικὴ κοσμιότητα παρὰ γιὰ τὴν γνήσια ἠθική.
Ἡ θρησκεία τῶν Δρούζων-… Ψευδῆ Μεσσία θεωροῦν τόν… Χριστό! Μωάμεθ, ὁ υἱὸς τοῦ …Ἰσραήλ!- Ὁ ἀρχάγγελος … Ἐζραΐλ!
‘’ Οἱ θρησκευτικὲς δοξασίες τῶν Δρούσων’’ λέγει κάποιος, ‘’θὰ μείνουν πάντα ἕνα μυστήριο, ἐκτὸς ἂν κάποιος Δροῦσος τὶς ἀποκαλύψῃ’’. Τέτοια ἀποκάλυψις ἔγινε καὶ εἶναι ἐξαιρετικὰ σημαντικὰ αὐτὰ ποὺ ἀπεκαλύφθησαν. Οἱ Δροῦζοι ἢ Δροῦσοι ἀρχικῶς ἦσαν (καὶ μᾶλλον ἐξακολουθοῦν νὰ εἶναι ἀκόμη) μαθητὲς τοῦ Χάκεμ ἢ Χακέμ, τοῦ ἕκτου Φατιμίδου χαλίφη τῆς Αἰγύπτου, ὁ ὁποῖος τὸν ἑνδέκατο αἰῶνα διεκήρυξε τὸν ἑαυτό του ὡς ἐνσάρκωσι τῆς Θεότητος, καὶ συνέστησε ἀπόκρυφη ἑταιρεία στὸ Κάϊρο, διαιρεμένη σὲ ἐννέα βαθμοὺς ἢ σχολές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἡ πρώτη ἐδίδασκε ὅτι κάθε θρησκεία εἶναι περιττή, καὶ ὅτι οἱ ἀνθρώπινες πράξεις εἶναι ἀδιάφορες. Οἱ Ἀσσασῖνοι ἦταν κλάδος τῆς αἱρέσεως αὐτῆς».
Εἶναι ἀξιοπερίεργα καὶ δὲν γνωρίζω ἂν σήμερα ἰσχύουν καὶ συμβαίνουν αὐτὰ ποὺ ἀναφέρονται στὸ σπανιώτατο αὐτὸ ἔντυπο ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἀντλῶ τὶς πληροφορίες γιὰ τὸν ἐμίρη τῶν Δρούζων. Φυσικὰ τοῦτο προϋποθέτει μία ἐπιτόπια ἐπίσκεψι στὴν χώρα τῶν Δρούσων, κάτι τὸ ὁποῖο φαντάζει ἐξαιρετικῶς ἀπίθανο. Εἰδικώτερα οἱ Δροῦζοι φρονοῦν ὅτι οἱ Ἀπόστολοι παρεδωσαν στοὺς Ἰουδαίους ψεύτικο (ψευδῆ) Μεσσία, ὁ ὁποῖος θυσιάσθηκε γιὰ νὰ κρυφθῆ ὁ ἀληθινός, δηλαδὴ ὁ Χάμζα, ὁ ὁποῖος ἦταν μεταξὺ τῶν μαθητῶν μὲ τὸ ὄνομα Ἐλεάζαρ, καὶ ἐνέπνευσε τὴν διάνοιά του στὸν Ἰησοῦ, τὸν υἱὸ τῆς Μαρίας. Τοὺς Εὐαγγελιστὲς τοὺς ὀνομάζουν «πόδες σοφίας». Παραδέχονται καὶ τὴν μωαμεθανικὴ ἰδέα, ἀλλὰ χωρὶς τὸν Μωάμεθ, καὶ ὅτι ὁ Χάμζα, μὲ τὸ ὄνομα Σαλμάν-ελ- Φαρεσὶ ἔσπειρε αὐτὸν τὸν νέο λόγο. Ἀργότερα ἡ τελευταία ἐνσάρκωσις τοῦ Χάκεμ καὶ τοῦ Χάμζα ἔγινε σὲ συναρμολόγησι τῶν διαφόρων δογμάτων, ποὺ ἀνεφάνησαν ἑπτὰ φορές, δηλαδὴ ἐπὶ Ἐνώχ, Νῶε, Ἀβραάμ, Μωϋσέως, Πυθαγόρου, Χριστοῦ καὶ Μωάμεθ.
Ἐκεῖνος ποὺ ἀπεκάλυψε τὰ θρησκευτικὰ ἀπόκρυφα τῶν Δρούσων εἶναι κάποιος Νερβάλ, ὁ ὁποῖος τὰ ἔμαθε ἀπὸ κάποιον Δροῦσο σεΐχη τοῦ Λιβάνου καὶ τὰ ἐκθέτει στὴν ‘’ κατήχησι τῶν Δρούζων’’ (βλέπε «ΠΑΝΔΩΡΑ», Τόμος 20ός, Ἀπρίλιος 1869-Ἀπρίλιος 1870).
Ἂς δοῦμε κάποια σημαντικὰ στοιχεῖα τὰ ὁποῖα δίνουν μία ἐξήγησι γιὰ τὴν φιλικὴ στάσι τῶν Δρούζων ἢ Δρούσων ἔναντι τῶν Ἑβραίων καὶ τὴν δυνατότητα κατατάξεώς τους στὸν Ἰσραηλινὸ στρατό.
Πιστεύουν ὅτι ὁ Θεός τους ἐμφανίσθηκε παντοδύναμος τὸ ἔτος 400 ἀπὸ Μωάμεθ καὶ διαφημίσθηκε τότε ὅτι καταγόταν ἀπὸ τὸν Μωάμεθ, γιὰ νὰ κρύψῃ τὴν θεότητά του καὶ ὅτι τὸ ἔτος 408 (ἀπὸ Μωάμεθ) ἐμφανίσθηκε διακηρύττοντας τὴν θεότητά του καὶ διέμεινε τὸ 408, ἐνῶ τὸ ἔτος 309 ἐξαφανίσθηκε, διότι ἦταν ἔτος ὀλέθριο. Κατόπιν ἐμφανίσθηκε στὴν ἀρχὴ τοῦ 410 καὶ διέμεινε ὅλο τὸ 411. Καὶ τέλος στὴν ἀρχὴ τοῦ 412 ἔγινε ἄφαντος καὶ ὅτι θὰ ἔλθῃ τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως. «Ἡ ἡμέρα αὐτὴ εἶναι ἡ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ὁ Πλάστης θὰ παρουσιασθῇ μὲ τὴν μορφὴ ἀνθρώπου καὶ θὰ βασιλεύσῃ στὸν κόσμο μὲ τὴν δύναμι καὶ μὲ τὸ ξίφος». Ἡ ἐμφάνισις αὐτὴ θὰ γίνῃ «κατὰ τὴν σελήνη Δγεμὰζ ἢ Ρατζάδ, κατὰ τοὺς ὑπολογισμοὺς τῆς Ἐγίρας». Ὁ Θεὸς τῶν Δρούζων ἐμφανίσθηκε μὲ μορφὴ ἀνθρώπου δέκα φορὲς καὶ ἀλληλοδιαδόχως μὲ τὰ ἑξῆς ὀνόματα: «Ἀλῆ, Μπάρ, Μάαλλα, Κάϊσμ, Μάας, Ἀζίζ, Ἀμπαζακαρία, Μανιοὺρ καὶ Χάκεμ».
«Ἡ πρώτη ἐμφάνισις (αὐτὴ τοῦ Ἀλῆ)-κάθε ἐμφάνισις ἀποκαλεῖται ‘’ στάσις’’-ἔγινε σὲ μία πόλι τῆς Ἰνδίας, τὸ ὄνομα Ροχίνμα-Τοχίν.
Ἂς δοῦμε ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικὸ ἀπόσπασμα:
«Έρώτησις: Πόσες φορὲς ἐπεφάνη ὁ Χάμζα καὶ πῶς ὠνομάσθη σὲ κάθε ἐμφάνισι; Ἀπάντησις: Ἐπεφάνη ἑπτὰ φορὲς ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ἀδὰμ μέχρι τὴν ἐποχὴ τοῦ προφήτου Σαμόδ. Στὸν αἰῶνα τοῦ Ἀδὰμ ἐκαλεῖτο Χατνίλ· στὸν αἰῶνα τοῦ Νῶε, Πυθαγόρας· Δαβὶδ ἐκαλεῖτο ἐπὶ Ἀβραάμ· ἐπὶ Μωϋσέως ὠνομάσθη Χαΐβ καὶ ἐπὶ Ἰησοῦ ἐκλήθη ὁ ἀληθὴς Μεσσίας καὶ ὁ ἀληθὴς Λάζαρος· ἐπὶ Μωάμεθ ὠνομάσθη Σαλμὰν καὶ Φαρζί, καὶ ἐπὶ τῶν χρόνων τοῦ Σαΰ ἔλαβε τὸ ὄνομα Σαλέχ».
Σὲ ἕνα ἄλλο σημεῖο τῆς κατηχήσεως τῶν Δρούζων, ποὺ παρατίθεται ὑπὸ μορφὴν ἐρωταποκρίσεων, ἐπισημαίνεται ὅτι αὐτοί- δηλαδὴ οἱ Δροῦσοι- παραδέχονται τὸ Κοράνι καὶ τὶς Μουσουλμανικὲς τελετές, γιὰ νὰ μὴ κακοποιηθοῦν ἀπὸ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Ἰσλαμισμοῦ, καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ τηροῦν φαινομενικά, γιὰ νὰ παραμένουν ἄγνωστοι.
Ἂς δοῦμε ὅμως κι ἕνα ἄλλο χαρακτηριστικὸ ἀπόσπασμα , ὅπου ὁ Μωάμεθ ἀναφέρεται ὡς … «υἱὸς τοῦ… Ἰσραήλ»(!!!) καὶ τοῦτο ἀσφαλῶς ἐξηγεῖ ἐν μέρει τὶς σημερινὲς φιλικώτατες σχέσεις Δρούζων καὶ Ἰσραηλινῶν. Ὅμως σὲ ἀρκετὰ σημεῖα τῶν ἀπόψεών τους στρέφονται σφοδρότατα ἐναντίον ὅλων, μηδὲ τῶν Ἑβραίων ἐξαιρουμένων ἀλλὰ καὶ μὴ ἐξαιρουμένου καὶ τοῦ «προφήτου» Μωάμεθ. Ἂς δοῦμε τὰ ἑβραΐζοντα στοιχεῖα:
«Ἐρώτησις: Πές μου τὴν ἐτυμολογία τοῦ ὀνόματος Δροῦζος; Ἀπάντησις: Τοῦτο τὸ ὄνομα παράγεται ἀπὸ τὴν ὑποταγή μας στὸν Χάκεμ κατ̉ ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος Χάκεμ εἶναι ὁ κύριός μας Μωάμεθ, υἱὸς τοῦ Ἰσραήλ, ὁ ὁποῖος ἐπεφάνη αὐτὸς δι̉ ἑαυτοῦ· καὶ κατὰ τὴν ἐμφάνισι αὐτοῦ, οἱ Δροῦζοι ἀκολουθοῦντες τὶς ἐντολές του, εἰσῆλθαν στὸν νόμο αὐτοῦ, καὶ ἀπ̉ αὐτὸ ὠνομάσθηκαν Δροῦζοι· διότι ἡ ἀραβικὴ λέξις ἐνδερὰζ ἢ ἐνδαρὰδζ εἶναι ταυτόσημη τοῦ δαρχάχ, τὸ ὁποῖο δηλώνει εἴσοδο. Τοῦτο σημαίνει ὅτι ὁ Δροῦζος ἔγραψε τὸν νόμο….Ἄλλη δὲ ἐτυμολογία εὑρίσκομε, γράφοντας τὸ Δροῦζος μὲ ἕνα σ· τότε παράγεται ἀπὸ τὸ δάρας, ἰέρος, μαθητής, τὸ ὁποῖο δηλώνει ὅτι ὁ Δροῦζος ἐσπούδασε τὰ βιβλία τοῦ Χάμζα καὶ ἐλάτρευσε τὸν Παντοδύναμο, ὅπως πρέπει».
Δὲν θὰ μακρηγορήσω, ἀλλὰ θὰ παραθέσω ἕνα ἀκόμη ἀπόσπασμα ἀπὸ τὴν «κατήχησι τῶν Δρούζων»:
«Ἐρώτησις: Ποιοί εἶναι οἱ ἀρχάγγελοι , ποὺ φέρουν τὸν θρόνο τοῦ Κυρίου μας; Ἀπάντησις: Εἶναι οἱ ἑξῆς: Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ Χάμζα· Μιχαήλ, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ δεύτερος ἀδελφός. Ἐσραφὶλ-Σαλαμέ-ἔβν-ἃβδ-ἐλ-οὐάχαδ. Ἐζραΐλ-Βέχα Ἐδδίν. Μετατρούν-Ἀλῆ ἔβν· Ἀχμέτ….»..
Μία ἐπίσκεψις στὸν Ἐμίρη τῶν Δρούζων
Ἀξιόλογο ἐνδιαφέρον παρουσιάζει μία ἐπίσκεψις Εὐρωπαίων στὸν Ἐμίρη τῶν Δρούσων, χωρὶς ὅμως νὰ προσδιορίζεται ἐπακριβῶς ὁ χρόνος κατὰ τὸν ὁποῖον ἔγινε αὐτή. Ἀξίζει ὅμως νὰ παρατεθῇ ἀπὸ τὸ προαναφερθὲν ἔντυπο (ΑΠΟΘΗΚΗ ΩΦΕΛΙΜΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ), σὲ μία ἁπλουστευμένη καὶ κατανοητὴ γλῶσσα ὅμως, γιὰ νὰ δοθῇ μία πολὺ κατατοπιστικὴ εἰκόνα τῶν Δρούζων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης:
«Ὁ ἀρχηγὸς ἢ ὁ Ἐμίρης τῶν Δρούσων κατοικεῖ σὲ ἀπόστασι μιᾶς ὥρας δρόμο περίπου ἀπὸ τὸ Δεΐρ-Ἐλ-Καμάρ, πάνω σὲ λόφο ὁ ὁποῖος ἀνυψώνεται στὴν κοιλάδα σὰν εὐμεγέθης φυσικὸς πύργος, ἔχοντας στὴν κορυφὴ ἢ στὸ ἰσόπεδό του ὡς κορωνίδα τὸ παλάτι, ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ σωρὸ οἰκοδομῶν. Δύο χιλιάδες ἄνθρωποι ζοῦν σ̉ αὐτὀ καὶ γύρω ἀπ̉ αὐτό, γραμματεῖς, στρατιῶτες, δοῦλοι, ὀπαδοί, ξυλουργοί, κτίστες, σιδηρουργοὶ καὶ ἄλλοι χειροτέχνες. Εὐρύχωρες αὐλὲς ἐκτείνονται ἀπὸ τὴν κορυφὴ στὰ ὀχυρώματα κοντὰ στὴν βάσι. Ὁ Δελαμαρτῖνος, ποὺ ἐπεσκέφθη τὸν τόπο τοῦτο κατὰ τὸ διάστημα τῆς περιοδείας του στὴν Ἀνατολή, ἀπεικονίζει μὲ γραφικὸ τρόπο τὸν Ἀσιατικὸ χαρακτῆρα του. Ἡ ὀγκώδης πύλη τῆς πρώτης αὐλῆς φυλασσόταν ἀπὸ Ἄραβες ὡπλισμένους μὲ πυροβόλα καὶ μακριὲς λεπτὲς ῥομφαῖες. Σὲ μία ἀπὸ τὶς αὐλὲς εἶδε πεντακόσιους ἢ ἑξακόσιους Ἀραβικοὺς ἵππους, πολλοὺς ἀπ̉ αὐτοὺς μὲ πολυτέλεια στρωμένους, καὶ δεμένους ἀπὸ τὸ κεφάλι καἲ τὰ πόδια σὲ σχοινιὰ τεντωμένα σὲ ὅλη τὴν αὐλή. Ἦσαν καὶ πολλὲς καμῆλες στὸ ἴδιο περίφραγμα. Σὲ μία ἀπὸ τὶς ἐνδότερες αὐλὲς νεαροὶ ἔφιπποι ἐξασκοῦνταν στὴν ἱππική. Ἀφοῦ δὲ ἀναγγέλθηκε στὸν Ἐμίρη ἡ ἄφιξις Εὐρωπαίων γιὰ νὰ τὸν ἐπισκεφθοῦν, αὐτοὶ ὡδηγήθησαν σὲ δωμάτια ποὺ ἔβλεπαν σὲ μία ὡραία αὐλή, ποὺ ἦταν διακοσμημένη μὲ Ἀραβότευκτους κίονες καὶ ποὺ εἶχε στὸ κέντρο της μία κρήνη, τῆς ὁποίας τὰ νερὰ μὲ εὐχάριστο μουρμούρισμα ἐκκενώνονταν σὲ κάποια λίθινη δεξαμενή. Τὰ παράθυρα ἦσαν χωρὶς τζάμια, τὰ δωμάτια χωρὶς σκεύη. Τὸ ἀνώμαλο ἔδαφος ἀπετελεῖτο ἀπὸ χῶμα ἀναμεμιγμένο μὲ κατακομμένα ἄχυρα. Κάποιες σαῦρες καὶ ποντικοὶ κατοικοῦσαν στοὺς παλαιοὺς τοίχους. Ψάθες ὅμως μεταφέρθηκαν ἀπὸ τοὺς δούλους , οἱ ὁποῖοι τὶς ἐξάπλωσαν πάνω στὸ ἔδαφος καὶ τὶς ἐπεκάλυψαν μὲ δαμασκηνοὺς τάπητες. Κατόπιν παρατέθηκαν τὰ συνήθη ἀναψυκτικά. Ὁ Δελαμαρτῖνος καὶ οἱ φίλοι του προσκλήθηκαν ἐνώπιον τοῦ Ἐμίρη καὶ παρουσιάσθηκαν σὲ αὐτὸν σὲ μία λαμπρὴ αἴθουσα στρωμένη μὲ μάρμαρα, οἱ τοῖχοι καὶ ἡ στέγη της ἦσαν διακοσμημένοι μὲ Ἀραβουργίες καὶ Ἀραβικὰ ἐπιγράμματα. Στὶς γωνίες τοῦ οἰκήματος αὐτοῦ ὑπῆρχαν μικρὲς βρύσες, σὲ ἕναν ἀπὸ τοὺς μικροὺς μυχούς, μέσα σὲ σιδηρόφρακτο περίβολο, ἀναπαυόταν μία ὑπερμεγέθης τίγρις. Γραμματεῖς μὲ κατάχυτα ἱμάτια, Ἄραβες μὲ πολυτελῆ στολή, μαῦροι καὶ ἡμίμαυροι, στέκονταν μπροστὰ στὸν ἐμίρη,ὁ ὁποῖος εἶχε ξαπλώσει πάνω σὲ σοφᾶ, στὸ ἕνα ἄκρο τῆς αἰθούσης, καὶ ὁ ὁποῖος ἦταν ὑψωμένος γύρω στὸ ἕνα πόδι πάνω ἀπὸ τὸ ὑπόλοιπο μέρος. Οἱ ἐπισκέπτες εἶδαν τὰ λουτρά, τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦνταν ἀπὸ πέντε ἢ ἕξι μικροὺς καλλωπισμένους θαλάμους, ὅπου μὲ σωλῆνες εἰσαγόταν ψυχρὸ ἢ χλιαρὸ νερό. Ἔπειτα ἐπισκέφθηκαν τὸ ἱπποτροφεῖο τοῦ ἐμίρη, ποὺ περιεῖχε διακόσιους μέχρι τριακόσιους ὡραίους Ἀραβικοὺς ἵππους. Κάποιοι ἔκειντο πάνω στὴν σκόνη στὴν εὐρύχωρη αὐλή, ἄλλοι δὲ κρατοῦνταν ἀπὸ σιδηρένιους δακτυλίους δεμένοι σὲ μακριὰ σχοινιά, ἄλλους δὲ περιποιοῦνταν μαῦροι δοῦλοι μὲ κοκκινοβαφῆ ἱμάτια. Μουσική, ὠδὲς καὶ αὐτοσχέδιες ποιήσεις ἐτελείωσαν τὴν ἑσπέρα…».
Μία περίεργη καὶ ἀνησυχητικὴ «προφητεία»: Θὰ ἐμφανισθῇ ὁ Μεσσίας τῶν Δρούζων ὅταν γίνῃ εἰσβολὴ ξένων ἐθνῶν στήν… Συρία!
Ἀνησυχία καὶ προβληματισμὸ προξενεῖ μία περίεργη καὶ παράδοξη «προφητεία» ποὺ περιέχεται στὴν «κατήχησι τῶν Δρούζων» καὶ κάνει λόγο γιὰ ἐμφάνισι τοῦ «Μεσσία» τοῦ λαοῦ αὐτοῦ, δηλαδὴ τοῦ Χάκεμ, «ὅταν εἰσβάλουν τὰ ξένα ἔθνη καὶ οἱ Εὐρωπαϊκοὶ στρατοὶ στὴν Συρία….». Καὶ ἡ ἀνησυχία αὐτὴ ἐπισημαίνεται μετὰ τὰ ὅσα ἔχουν συμβῆ ἀπὸ τοὺς τελευταίους μῆνες τοῦ περασμένου χρόνου (2024) στὴν πολύπαθη αὐτὴ χώρα καὶ ἐξακολουθοῦν ἀκόμη νὰ συμβαίνουν ….
Ἂς δοῦμε ἕνα ἐκτενὲς ἀπόσπασμα, τὸ ὁποῖο προκαλεῖ προβληματισμὸ καὶ ἀνησυχία, ἂν συγκριθοῦν αὐτὰ μὲ ὅσα συνέβησαν καὶ συμβαίνουν στὴν Συρία:
«Ἐρώτησις: Πῶς θὰ γίνῃ ἡ ἔλευσις αὐτοῦ, ἀπὸ ποῦ ἔρχεται καὶ ποῦ θὰ κατευθυνθῇ καὶ ποῦ θὰ μείνῃ; Ἀπάντησις: Θὰ ἔλθῃ ὁ δεσπότης μας, ὅταν εἰσβάλουν τὰ ξένα ἔθνη καὶ οἱ εὐρωπαϊκοὶ στρατοὶ σὲ αὐτὰ τὰ μέρη ( ἐννοεῖ βεβαίως τὴν Συρία), καὶ θὰ γίνῃ ἀρχὴ τοῦ πολέμου, καὶ αὐξηθῇ τὸ πῦρ καὶ ὁ σίδηρος, καὶ ἐκλείψῃ ἡ ἀσφάλεια, καὶ νικοῦν οἱ Εὐρωπαῖοι τὸν στρατὸ τῶν Περσῶν, μέχρις ὅτου κυριεύσουν τὴν Μπαλμπέκ (Ἡλιούπολι). Ὅταν ἔλθουν τότε οἱ ἀγγελιαφόροι, θὰ προειδοποιήσουν γιὰ τὴν ἔλευσι τοῦ στρατοῦ (δηλ. τοῦ Χάκεμ). Τότε θὰ ἀκουσθοῦν φωνὲς καὶ ὁ πόλεμος θὰ σταματήση· τὰ ἀντιμαχόμενα μέρη θὰ ἡσυχάσουν, ὅταν βεβαιωθοῦν γιὰ τὴν ἔλευσι τοῦ στρατοῦ (τοῦ Χάκεμ) ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ καὶ θὰ σπεύσουν μὲ δῶρα πρὸς προϋπάντησί του. Ἑπτὰ ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὴν ἄφιξι τοῦ στρατοῦ, ὁ ἥλιος θὰ σκοτισθῇ ἀπὸ τὶς λόγχες τοῦ στρατοῦ, καὶ οἱ χρεμετισμοὶ τῶν ἀλόγων τοῦ κυρίου μας, αὐτοὶ ποὺ θὰ ἀκουσθοῦν σὲ ἀπόστασι
ἑπτὰ ἡμερῶν, θὰ τοὺς προκαλέσῃ μεγάλη ἔκπληξι, μέχρις ὅτου φθάσουν στὸ τέλος, στὴν ἄκρη, τοῦ Χαυράν (ἀρχαία Αὐρανῖτις) γίνη ἡ προϋπάντησις τῶν συνταγμάτων τῆς προφυλακῆς, τοῦ ὁποίου κάθε σύνταγμα ἔχει 100.000….. Τὴν ἕκτη ἡμέρα…. θὰ βλέπουν τὸν σεβαστὸ κύριο καὶ ὑψηλὸ δεσπότη, ὁ ὁποῖος πορεύεται, περικυκλούμενος ἀπ̉ ὅλα τὰ θηρία καὶ τὰ ζῶα, καὶ ἔχοντας τὴν σημαία πολὺ ὑψωμένη πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι….Αὐτὸς συνεχίζει νὰ πορεύεται, μέχρις ὅτου φθάσῃ στὴν Πετραία Ἀραβία και ἀπὸ ἐκεῖ στὴν Μέκκα, γιὰ νὰ κατεδαφίσῃ τὸ Χαρὰμ (δηλ. τὸ προσκύνημα τῶν Μωαμεθανῶν) καὶ νὰ διασκορπίσῃ τοὺς λίθους του σὲ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη. Ἀπὸ ἐκεῖ θὰ μεταβῇ στὴν Αἴγυπτο, ὅπου ἀνοίγει τὶς πυραμίδες, καὶ παραδίδει σὲ καθέναν πιστὸ 72 ἐντολὲς καὶ κανονίζονται τὰ πάντα γιὰ τοὺς πιστούς και νεοφώτιστους καὶ ἄπιστους ἀπὸ τοὺς Μωαμεθανούς, τοὺς Χριστιανούς, τοὺς Μουτεβελίδες, τοὺς Ἑβραίους καὶ τοὺς λοιπούς …. Καὶ θὰ διαμείνῃ στὴν Αἴγυπτο…». (Βλέπε «ΠΑΝΔΩΡΑ» , τόμος 20ός, Ἀπρίλιος 1869- Ἀπρίλιος 1870).
Στὸ παρὸν ἄρθρο δόθηκε μία συνοπτικὴ καὶ περιληπτικὴ εἰκόνα τῆς ταυτότητος τῶν Δρούζων ἢ Δρούσων καὶ ὄχι τῆς δράσεως καὶ τῆς ἱστορίας τους, ποὺ εἶναι γεμάτη ἀπὸ σφαγὲς εἰς βάρος τῶν Χριστιανῶν τῆς Μέσης ἢ Ἐγγὺς Ἀνατολῆς. Ὑπάρχει εἰς χεῖρας μου πλῆθος στοιχείων γιὰ τὴν δρᾶσι τους αὐτὴ καὶ ἴσως μᾶς δοθῇ μία ἄλλη φορὰ ἡ εὐκαιρία νὰ τὰ ἐκθέσωμε αὐτά. Καλὸν εἶναι ὁ ἀναγνώστης νὰ ἔχῃ μία εἰκόνα εὐκόλως κατανοητὴ καὶ κατόπιν μὲ βάσι τὰ ἀφομοιωθέντα ἀπ̉ αὐτὸν στοιχεῖα νὰ πληροφορῆται καὶ τὰ ὑπόλοιπα.
-
Ενδιαφέροντα2 μήνες πριν
Αποκάλυψη του ηθοποιού Κωστή Σαββιδάκη! Κόπηκε ταινία στην Ελλάδα από φεστιβάλ επειδή προέβαλλε την Ορθοδοξία
-
Πολιτική5 ημέρες πριν
Έρχεται «τσουνάμι» αποκαλύψεων και στην Ελλάδα για USAID! Οι ΜΚΟ του Soros και οι Πρέσπες του Τσίπρα
-
Απόψεις2 εβδομάδες πριν
Διαβεβαιώνω τον κ. Μητσοτάκη ότι η κυβέρνησή του δεν έχει μέλλον
-
Πολιτική3 εβδομάδες πριν
Αποκάλυψη Στρος Καν! Με έφαγαν οι ΗΠΑ όπως και τον Καραμανλή!
-
Διεθνή3 μήνες πριν
Οι Ουκρανοί ακολουθούν το… δόγμα Μπάιντεν! Χτύπησαν με ATACMS τη Ρωσία – Οδηγούμαστε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα;
-
Αναλύσεις2 εβδομάδες πριν
Ο Τραμπ δεν ξεχνά τί έκανε η Ελλάδα!
-
Αναλύσεις6 ημέρες πριν
Οδεύει προς αντικατάσταση ο Μητσοτάκης! Σπρώχνει την Ελλάδα περισσότερο προς την καταστροφή
-
Ιστορία - Πολιτισμός3 εβδομάδες πριν
Ένα ταξίδι γεύσεων από τη Μικρά Ασία στη Δράμα