[Ὁ σιωπῶν δοκεῖ συναινεῖν, ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ]

Γράφει ἡ Ίωάννα Γ. Καραγκιούλογλου

1827. Ἀφοῦ ὁ Καποδίστριας ἐξελέγη Κυβερνήτης τῆς Ἑλλάδος, μεταβαίνει στὴν Γενεύη. Ἐκεῖ, ἕνας Φίλος σπεύδει νὰ τὸν συγχαρεῖ.

Ἀτάραχος, τοῦ λέει ὁ Κυβερνήτης.

– Δὲν θέλω νὰ μὲ συγχαρεῖ κανείς. Στήν ἀπόφασή μου μέσα δὲν ὑπάρχει οὔτε χαρά, οὔτε λύπη. Ὁ δρόμος τῆς ζωῆς μας εἶναι γραμμένος καὶ δὲν μένει σὲ ἐμᾶς ἡ ἐκλογή. Τὰ χαντάκια στὰ δύο πλευρὰ τοῦ δρόμου εἶναι τόσο βαθιά καὶ εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ προχωροῦμε πάντα μπροστά.

Ἡ καταγωγὴ μου, ἡ ἀγάπη μου γιὰ τὴν Ἑλλάδα, ἡ θέση πού ἔχω ἀντίκρυ ἀπὸ τὶς Μεγάλες Δυνάμεις καὶ ἡ δύναμη τῶν πραγμάτων, ὅλα βαραίνουν στὴν ἐκλογὴ μου. Νὰ ἀρνηθῶ, θὰ διεκήρυττα μὲ αὐτὸ πώς ἀπελπίστηκα ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ πώς προτιμῶ τὸν ἑαυτὸ μου ἀπὸ τὸ Χρέος μου.

Μὲ ρωτᾶτε ἂν ἐλπίζω τίποτε γιὰ τὸν ἑαυτὸ μου. Ὄχι!

Γιὰ τὴν Ἑλλάδα, Ναί! Τα παιδιὰ μου περιμένουν τὴν βοήθειά μου. Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος μου λογισμός. Γιὰ τ’ ἄλλα δὲν γελῶ τὸν ἑαυτὸ μου. Μὲ περιμένουν δυσκολίες, πίκρες καί, τέλος, τὸ μαχαίρι.

-Αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ποτέ! εἶπε ὁ Φίλος. Καὶ νὰ βρεθεῖ ἕνα χέρι κακοῦργο, θὰ λάβετε τὰ μέτρα σας, θὰ ἔχετε φρουρά.

-Τίποτε ἀπὸ ὅλα αὐτὰ, ἀπαντᾶ ὁ Κυβερνήτης.

Οὔτε ἕνας στρατιώτης, οὔτε ἕνα ὅπλο, οὔτε παραμικρὴ προφύλαξη. Καθὼς μὲ εἴδατε νὰ περπατῶ στοὺς δρόμους τῆς Γενεύης, ἔτσι καὶ στὴν Αἴγινα ἤ τὸ Ναύπλιο θὰ εἶμαι ἀπαράλλαχτος. Μοναχὰ μπορεῖ τὰ ροῦχα μου νὰ λιώσουν καὶ νὰ βάλω ἄλλα. Ἄν θέλει ὁ Θεὸς νὰ ζῶ, αὐτὸ μοῦ φτάνει. Ἔπειτα, μὴ θαρρεῖτε πώς μὲ τρομάζει ὁ θάνατος. Ἅμα κανεὶς πάρει τὴν ἄλλη πλευρὰ τοῦ δρόμου, ἅμα χόρτασε καθὼς ἐγὼ τὸν κόσμο, τὶ θὰ ποῦνε δυὸ ἥ τρία ἤ δέκα χρόνια παραπάνω; Δὲν ἀξίζει νὰ φοβᾶται κανεὶς γιὰ τόσο μικρὰ πράγματα, ἅμα ξέρει πώς ἀλλοῦ βρίσκονται καλύτερα.

Μία σκέψη μοναχὰ δὲν μπορῶ νὰ βγάλω ἀπὸ τὸν νοῦ μου. Γιὰ τὴν Ἑλλάδα εἶμαι ἕτοιμος ὅλα νὰ τὰ δώσω. Κόπους, κατάσταση, ζωή, μὰ ὅσο γιὰ τὴν Τιμή…

Ἄν δὲν μπορέσω νὰ πετύχω τὰ ἀδύνατα, ἂν χαθῶ πρὶν ἀσφαλίσω τὸ Μέλλον τῆς Ἑλλάδος, ὅλοι θὰ ποῦν: “Ὁ Καποδίστριας ἐπεχείρησε ἔργο ἀνώτερό του”. Ἡ σκέψη αὐτὴ, σᾶς βεβαιώνω, εἶναι πολὺ σκληρή. Ὅταν κανεὶς ἔβγαλε πέρα ὅ,τι καταπιάστηκε μὲ τὴν Τιμὴ του, φέρνει πόνο νὰ παίζει στὸ τέλος κορώνα – γράμματα μίαν ὑπόληψη μὲ τόσο κόπο ἀποκτημένη.

Μόλις ἔβγαλα τὸ Πανεπιστήμιο, ἀμέσως διορίστηκα γενικὸς Γραμματέας τῆς Δημοκρατίας στὰ Ἑπτάνησα. Λίγο ἔλειψε νὰ τρελαθῶ ἀπὸ τὴν χαρὰ καὶ ἀπὸ τὸν φόβο μου μαζί. Δὲν εἶχα παραμικρὴ ἰδέα τῶν χρεῶν μου (σημ. εἶχε σπουδάσει Ἰατρικὴ καὶ Φιλοσοφία). Ἔτρεξα σὲ ἕναν παλιὸ μου φίλο νομικὸ καὶ τὸν παρακάλεσα νὰ μὲ συντροφεύσει μὲ τὰ φῶτα του. Κάθισε ὁ ἄνθρωπος καὶ μοῦ συνέταξε ἕναν ὁλόκληρο τόμο ἀπὸ ὁδηγίες, λόγους, προκηρύξεις, χρήσιμα γιὰ κάθε δυνατὴ περίσταση. Τὸ βιβλίο αὐτὸ ἦταν γιὰ μένα θησαυρός.

Μόλις ὅμως μπῆκα στὴν δουλειὰ κι ἀντίκρυσα πράγματα κι ἀνθρώπους, ὄχι στὸ χαρτί, μὰ στὴν πράξη, τὸ βιβλίο ἦταν ἄχρηστο. Ἀπὸ ὅσα εἶχε ὁ σοφὸς μου φίλος προβλέψει, κανένα δὲν εἶχε ἐφαρμογή. Ἄρχισα τότε νὰ διαβάζω ἕνα ἄλλο βιβλίο, Ζωντανό. Καὶ ἐπέλεξα νὰ προχωρήσω μὲ αὐτὸ γιὰ σύντροφό μου.

Καλὲ μου Φίλε, ἡ μόνη μου διπλωματικὴ ἀξιότητα ἤτανε πάντοτε νὰ λέω σὲ ὅλους τὴν Ἀλήθεια. Ὅμως ἡ Ἀλήθεια στὴν πολιτικὴ εἶναι μαχαίρι δίκοπο. Καὶ πληγώνει πιὸ πολὺ τὸν κάτοχο, παρά τὸν ἄλλον.

Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας εἶχε πεῖ τὴν Ἀλήθεια. Τέσσερα χρόνια ἀργότερα, ὅταν ὁ Ἄγγλος Ἀντιπρέσβυς τοῦ εἶπε νὰ προσέχει ἐκεῖ πού βγαίνει περίπατο, ὁ Κυβερνήτης ἀποκρίθηκε.

– Οἱ Ἕλληνες δὲν ἔχουν αὐτὴ τὴν ροπὴ στὶς δολοφονίες. Κι ἔπειτα, θὰ σεβαστοῦνε τ’ ἄσπρα μου μαλλιά. Ἄλλωστε ἡ ζωὴ τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ.

Καὶ ὁ μεγάλος του ἀδελφός, Αὐγουστῖνος, εἶχε δεῖ ὄνειρο τὴν περασμένη νύχτα. Πῶς τάχα εἶχε βγεῖ περίπατο ἔξω ἀπὸ τ’ Ἀναπλιοῦ τὴν πόρτα. Ξύπνησε κι ἔτρεξε στὸν Ἰωάννη. Καὶ τοῦ εἶπε τὸ ὄνειρο. Ἐκεῖνος ὅμως δὲν ἄκουσε τίποτε.

Πηγαίνοντας πρὸς τὸν Ἅγιο Σπυρίδωνα, ἕνα μεγάλο μαῦρο σκυλὶ τοῦ ρίχτηκε καὶ τοῦ ἔσκισε τὸ πανωφόρι. Γυρίζει πίσω, ἀλλάζει ροῦχα καὶ ξεκινᾶ γιὰ τὴν ἐκκλησία.

Ἦταν πέντε ἡ ὥρα τὸ πρωΐ. Φοροῦσε βαθυγάλαζη ρεντιγκότα μὲ διπλὰ κουμπιὰ ἀσημένια, πού ἔφεραν ἐγχάρακτο τὸν Φοίνικα. Ἄσπρο λινὸ παντελόνι καὶ κασκέτο ἀπὸ τσόχα. Βαθυγάλαζο κι αὐτό.

Σὲ μιὰ γωνιὰ τοῦ δρόμου, μιὰ βουβὴ ζητιάνα εἶχε δεῖ τὴν σκηνή μὲ τὸν σκύλο. Βγαίνει μπροστὰ του, καὶ, μὲ κινήσεις καὶ νοήματα, τοῦ φράζει τὸν δρόμο. Τίποτε. Ἁπλώνει νὰ τῆς δώσει ἐλεημοσύνη. Ἡ γριὰ ρίχνει πέρα τὰ λεφτὰ καὶ φεύγει τρέχοντας. Περνᾶ ἀπὸ τὸ Συντριβάνι, στρίβει δεξιά. Σὲ λίγα βήματα γυρνᾶ καὶ ἀνεβαίνει ἀριστερά, πάλι δεξιὰ καὶ πάλι ἀριστερὰ. Προβάλλει στὸ πλάτωμα τῆς Ἐκκλησιᾶς. Μόλις φάνηκε ἀπὸ τ’ ἀγκωνάρι τοῦ ἱεροῦ, στὸ ἄνοιγμα τῆς σούδας πού ἀνηφόριζε κατὰ τὸ κάστρο, ἀντικρύζοντας τὴν θύρα τοῦ καθολικοῦ ὅπου θὰ ἔμπαινε, βλέπει τοὺς Μαυρομιχάληδες νὰ παραφυλᾶνε.

Γιὰ μιὰ στιγμή δίστασε. Κοντοστάθηκε. Μὰ ξανάπιασε τὸν δρόμο του. Περνᾶ ἀπὸ κοντὰ τους καὶ χαιρετᾶ.

Ἔτσι· λεύτερος, ἐπέλεξε τῆς μοίρας του τὸν δρόμο. Ἔπεσε ὁ μισὸς μέσα στῆς Ἐκκλησιᾶς τὴ θύρα. Καὶ μιὰ γυναῖκα μόνη, μετὰ δακρύων, ἔσκυψε καὶ σφούγγιξε τὸ αἷμα…

Στὶς καρδιὲς ὅλων ἀκόμη ἀντηχεῖ ἡ φωνὴ τῆς Ἑλλάδος ποὺ θρηνεῖ.

Φίλτατε Ἀναγνώστη.

Ἐκεῖνοι ποὺ πλάθουν καὶ ἀλλάζουν τὸν ροῦν τῆς Ἱστορίας εἶναι πάντα οἱ λίγοι. Εἶναι οἱ προσωπικότητες ποὺ ἐνεργοῦν πέραν τῆς λογικῆς, μὲ ἀτσαλένια θέληση ποὺ δὲν λυγίζει στὸ πρῶτο ἐμπόδιο. Ἐκεῖνοι ποὺ ἀκούραστοι, κάνουν ὅ,τι πρέπει νὰ γίνει, τὴν ὥρα ποὺ πρέπει νὰ γίνει, χωρὶς καμμία ἀναβολή. Μὲ Νοῦ καὶ Πειθαρχία, Θέληση καὶ Ἐπιμονή, Φλόγα καὶ Πάθος. Μὲ κάθε τίμημα.

190 συναπτὰ ἔτη κύλησαν ἀπὸ τὴν δολοφονία τοῦ θεμελιωτὴ τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας.

190 αἱματοβαμμένα ἔτη κύλησαν καὶ ἡ Ἑλληνικὴ Πολιτεία ἀρνεῖται πεισματικὰ νὰ ἀποδώσει τὶς προσήκουσες, τις ὕψιστες τιμές, στὸν Μέγα Ἄνδρα τῆς Ἑλλάδος.

190 ἔτη καὶ τὰ ἀρχεῖα τοῦ Foreign Office παραμένουν ἑρμητικά κλειστά. Ἄκρως ἀπόρρητα.

Ὡς πότε κυρία Πρόεδρε τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας δὲν θὰ ἀκούγεται ἀπὸ ἐπίσημα χείλη, “Αἰωνία του ἡ Μνήμη” ;

Ὡς πότε κύριε Πρωθυπουργέ τῆς Ἑλλάδος θὰ σιωπᾶτε;

Τὸ γνωρίζετε.

Τὸ ὄνομά του ἦταν ἡ ἀσπίδα τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας. Ἡ εὐφυΐα του θαυματούργησε τὴν πολιτική Ἀνάσταση τῆς Ἑλλάδος. Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας ἦταν φορέας ὅλων ἐκείνων τῶν ἀρετῶν ποὺ καθιστοῦν τὴν Ἑλληνικὴ Σκέψη βάθρο τοῦ Πολιτισμοῦ τῆς Οἰκουμένης.

Ἡ Ἱστορία ἀποδεικνύει πὼς μία ἐξαιρετικὴ προσωπικότητα, μπορεῖ νὰ ἔχει μέσα της τόση δύναμη καὶ νὰ ἐπηρεάσει τοὺς ἀνθρώπους, τόσο, ὥστε νὰ ἀλλάξει τὴν ἀντικειμενικὴ φορὰ τῶν πραγμάτων. Ὁ Ἑλληνικὸς λαὸς ὅταν ἐμπνέεται ἀπὸ δυνατοὺς ἀνθρώπους, ἀγωνίζεται καὶ γιὰ Ἰδέες καὶ γιὰ Ἰδανικὰ ποὺ δὲν ἀντιπροσωπεύουν ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ ἀνταλλάγματα. Ὁ Ἀγῶνας ἀκονίζει κάθε ἀνθρώπινη ἰδιότητα. Εἶναι τὸ Σχολεῖο ποὺ δημιουργεῖ Ἐλεύθερους Ἀνθρώπους. Εἶναι Σχολεῖο Ἠθικῆς Ἐξύψωσης. Δίχως ἠθικὴ καλλιέργεια, Πολιτισμὸς δὲν ὑπάρχει.

Ἡ Ἱστορία ἀποδεικνύει ὅτι ὅταν οἱ Ἕλληνες τὸ ἀποφασίσουν καὶ ἑνωθοῦν, ὑψώνουν ἀνάστημα καὶ μεταμορφώνουν ἀκόμη καὶ τὴν πιὸ ἄθλια πραγματικότητα.

Ἀρκεῖ ὁ Ἕλλην νὰ πιστέψει στὸν ἑαυτὸ του. Νὰ πιστέψει πὼς οἱ λίγοι ἔχουν τὴν δυνατότητα νὰ ἀντιδράσουν.

Ὅπως ὁ Ἄνθρωπος ἔτσι καὶ ὁ Ἑλληνισμός. Μπορεῖ μὲ τὴν πάροδο τῶν ἐτῶν νὰ ἀλλάζει ὄψη, ἀλλὰ ἡ Μνήμη, πάντα διατηρεῖ μέσα του κάτι σταθερὸ καὶ μόνιμο. Τὸν Τρόπο. Ὁ Ἑλληνισμὸς καθημερινὰ ἀποδεικνύει ὅτι παραμένει ζωντανός. Ἔχει Εὐγένεια καὶ Ἀνθρωπιά. Χαρακτῆρα καὶ Ψυχή. Ἀκόμη γεννᾶ ἀνθρώπους ποὺ κάνουν Ὡραῖες πράξεις. Τὰ Ἔργα τῶν Ἑλλήνων, ἀναδίδουν καὶ ἐκφράζουν τὸ γνήσιο. Κλείνουν Ἦθος καὶ Ρυθμό.

Ἐνῶ τὸ κράτος χάνεται, τὸ Ἔθνος παραμένει ζωντανό.

Σήμερα, περισσότερο ἀπὸ ποτὲ, ἡ Ἐπανασύνδεση τοῦ Ἔθνους μὲ τὴν Ἀλήθεια του εἶναι Ἱστορικὴ Ἀνάγκη. Ἐπανασύνδεση μὲ τὸν Τρόπο ποὺ μετουσιώνεται σὲ συλλογικὴ Ἀξιοπρέπεια καὶ Εὐθύνη. Σὲ μία Κοινωνία Ζωντανὴ ποὺ θρέφει τὸν Ἔρωτα γιὰ τὴν Γνώση, τὴν Ὀμορφιὰ καὶ τὴν Ἀρετή, ποὺ γίνεται ὑπέρμαχος τοῦ Ἀνθρώπου καὶ τῆς Ἐλευθερίας.

Ὅσο ὁ τόπος αὐτὸς γεννᾶ Ἕλληνες τῆς ὑφῆς τοῦ Ἰωάννη Καποδίστρια, μποροῦμε νὰ λέμε πὼς ναί, Ἐμεῖς εἴμαστε ἡ Αἰώνια Ἑλλάδα. Καὶ αὐτὴ ἡ πεποίθηση εἶναι ἡ Ἀλήθεια ποὺ τροφοδοτεῖ ἀδιαλείπτως τὸ Μέλλον τοῦ Ἑλληνισμοῦ.

Κάθε φορὰ ποὺ ὑπακοῦμε στὴν Ἀλήθειά μας, ἐκείνη ἀναγεννᾶται.

Αἰωνία σου ἡ Μνήμη Κυβερνῆτα.

Αἰωνία σου ἡ Μνήμη, Ἰωάννη Καποδίστρια.