Τα βήματα που πρέπει να γίνουν μετά τη συμφωνία με τη Γαλλία

Του Δημητρίου Καρατζίδη ⃰

Μεγάλος ενθουσιασμός επικρατεί στα ελληνικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης καθώς και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης για την υπογραφή του Αμυντικού Συμφώνου Ελλάδας-Γαλλίας και τη προμήθεια των τριών (+1) φρεγατών Belharra.

Διαβάζω και ακούω διάφορες εκφράσεις, όπως:

• – Το Αμυντικό Σύμφωνο Ελλάδας-Γαλλίας: Η ταφόπλακα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
• – Αντίο στο παράνομο «τουρκολυβικό μνημόνιο».
• – Το κύκλωμα του «Κατευνασμού» έχασε, αλλά δεν το βάζει κάτω.
• – Η Ελλάδα είναι κυρίαρχη δύναμη στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Κύπρος είναι πάρα πολύ κοντά πια!
• – Τους χαιρετισμούς μας στους εξ ανατολών γείτονες!
• – Αδιαπέραστο τείχος αποτροπής σε αέρα και θάλασσα από τον Έβρο μέχρι την Κυπριακή ΑΟΖ”!
• – Μετά τις «Ριπές Ανέμου» (Rafale) έρχεται το «Θεόρατο Κύμα». Τα νέα «Ξύλινα Τείχη» εν πλω για το Πολεμικό Ναυτικό μας!»

Ορισμένοι «θερμόαιμοι» αρθρογράφοι λίγο έλειψε να προτρέψουν το ΕΛΙΑΜΕΠ σε αυτοδιάλυση.

Ασφαλώς και η υπογραφή του Αμυντικού Συμφώνου είναι μια απρόβλεπτα μεγάλη επιτυχία, την οποία όμως θα πρέπει να την εκμεταλλευθούμε καταλλήλως για την προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων. Όταν προβαίνουμε σε μια στρατηγική ανάλυση οφείλουμε να μην επιτρέπουμε στο συναίσθημα να εκφράζεται χωρίς μέτρο στο Λόγο και στα κείμενά μας.

Όσον αφορά τις προμήθειες οπλικών συστημάτων, θα ήθελα να υπενθυμίσω την έννοια της λέξης προμήθεια, γιατί εκτιμώ ότι έχουμε ξεχάσει να ακούμε τη φωνή και το νόημα, το περιεχόμενο των λέξεών μας. Μιλάμε και γράφουμε για προμήθειες, χωρίς να γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνει η λέξη προμήθεια.

Προμήθεια εκ του προμηθής, δηλαδή προνοητικός. Λέξη ομόρριζη του μανθάνω. Προνοητικός, λέξη που εμπεριέχει το Νου, άρα τη σκέψη-κρίση-απόφαση και εν τέλει ενέργεια ή μη ενέργεια κατά περίπτωση.

Άρα η Προμήθεια, θα πρέπει να είναι έργο που ολοκληρώνεται με τρόπο λογικό, συνετό και διορατικό. Η προμήθεια ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ και ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ την ανάγκη, ειδάλλως προμήθεια εκ των υστέρων αναιρεί το περιεχόμενο και το αποτέλεσμά της. Και μάλλον τότε δεν είναι πλέον προμήθεια, αλλά συμφωνία, παράδοση, αδυναμία ή σπατάλη.

Στη προκειμένη περίπτωση γνωρίζουμε ότι οι φρεγάτες Belharra θα ενταχθούν στο πολεμικό μας ναυτικό μετά το 2025. Μέχρι τότε πως θα κινηθούμε; Θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε μια πολιτική κατευνασμού έναντι της αναθεωρητικής Τουρκίας; Όλοι μας γνωρίζουμε ότι και σήμερα οι Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ) μας είναι αρκετά ισχυρές έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να εφαρμόσουμε μια επιτυχημένη στρατηγική αποτροπής. Εντούτοις η πολιτική μας ηγεσία, εφαρμόζει μια διαφορετική στρατηγική. Μήπως τελικά και μετά την ισχυροποίηση των ΕΔ της πατρίδας μας θα συνεχίσουμε ως χώρα να εφαρμόζουμε την ίδια στρατηγική;

Είναι αναμενόμενο ότι η Τουρκία θα αντιδράσει σε αυτό το Αμυντικό Σύμφωνο. Έχουμε όμως σχεδιάσει για το πώς θα αντιμετωπίσουμε αυτή την αντίδραση ή θα ακολουθούμε τις εξελίξεις, ανάλογα με τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η Τουρκία, η οποία εφαρμόζει εδώ και χρόνια εις βάρος μας τη «Στρατηγική της Αγκινάρας»; Δηλαδή ξεφλουδίζει «φύλλο-φύλλο» τα κυριαρχικά μας δικαιώματα με σκοπό να φτάσει στο στόχο της, δηλαδή την «Ιμιοποίηση της χώρα μας» (Γιώργος Κοντογιώργης), έτσι ώστε να μπορέσει να υλοποιήσει τους δικούς της εθνικούς στρατηγικούς της στόχους που είναι αρχικά η ανάδειξή της σε μια περιφερειακή δύναμη και στο απώτερο μέλλον σε μια μέση και γιατί όχι σε μεγάλη δύναμη. Εάν η Τουρκία το προσεχές χρονικό διάστημα για τους δικούς της λόγους, επισπεύσει τις προκλητικές ενέργειες εις βάρος των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, πως θα την αντιμετωπίσουμε; Θα μας καλύψει το Αμυντικό Σύμφωνο Ελλάδας-Γαλλίας;

Εκτιμώ ότι το Σύμφωνο δεν μας καλύπτει γιατί στο Άρθρο 2 καθορίζει ότι η Γαλλία θα μας βοηθήσει και θα μας συνδράμει μόνο όταν δεχθούμε «ένοπλη επίθεση εναντίον της επικράτειάς» μας, «σύμφωνα με το Άρθρο 51 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών». Το Άρθρο 3 του Συμφώνου ξεκαθαρίζει ακόμη καλύτερα τη κατάσταση, καθόσον ορίζει ότι «την κύρια ευθύνη για την άμυνα και ασφάλειά» μας, την έχουμε εμείς ως ελληνικό κράτος και ότι το ΝΑΤΟ «παραμένει το θεμέλιο της συλλογικής μας άμυνας».

Από τα παραπάνω δυο Άρθρα της Συμφωνίας συμπεραίνουμε ότι τα κυριαρχικά μας δικαιώματα θα πρέπει να τα προστατεύσουμε μόνοι μας με τα διατιθέμενα κάθε φορά μέσα.

‘Ένα άλλο ερώτημα στο οποίο θα πρέπει να δοθεί απάντηση είναι ποια Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας (ΣΤΕΑ) θα υποστηρίξει η προμήθεια των φρεγατών Belharra. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας κ. Θάνος Ντόκος μας ενημέρωσε από τις 5 Απριλίου ότι σύντομα θα εκπονηθεί και θα δημοσιευθεί από το γραφείο του η πρώτη ΣΤΕΑ. Ενδεχομένως η υπογραφή του Αμυντικού Συμφώνου Ελλάδας-Γαλλίας να επηρεάσει την υπό έκδοση ΣΤΕΑ, αντί να γίνει ακριβώς το αντίθετο. Δηλαδή να επιδιώξουμε την υπογραφή ενός Αμυντικού Συμφώνου με μια μεγάλη σύμμαχο χώρα, ακολουθώντας τις επιταγές της ΣΤΕΑ, για την εξυπηρέτηση των εθνικών μας συμφερόντων.

Δυστυχώς, παρότι ο κ. Ντόκος μας έχει πληροφορήσει ότι «προχωρά και η υλοποίηση του οδικού χάρτη για τη θεσμοθέτηση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ)», αυτό καθυστερεί δραματικά, κυρίως λόγω των αγκυλώσεων του πολιτικού μας συστήματος. Εκτιμώ ότι υπό καθεστώς κομματοκρατίας, ακόμη και αν δημιουργηθεί ένα ΣΕΑ, αυτό θα αποτελεί έναν ακόμη θνησιγενή θεσμό εντός του καταφανώς δυσλειτουργικού μας κράτους. Ένας θεσμός δίχως ουσιαστική συμβολή στην επίλυση του μεγάλου προβλήματος της έλλειψής Εθνικής Στρατηγικής, ένεκα της «Στρατηγικής μας Τύφλωσης».

Τέλος ας δεχθούμε ως υπόθεση εργασίας ότι η υπό έκδοση ΣΤΕΑ θα ξεκαθαρίσει ότι η Εθνική μας Στρατηγική είναι η Αποτροπή. Εξυπακούεται τότε ότι η προμήθεια των φρεγατών Belharra, αλλά και των Rafale θα συμβάλουν θεαματικά στην αξιοπιστία της. Αυτό όμως δεν αρκεί, καθόσον τις κρίσιμες αποφάσεις για την οποιαδήποτε απόφαση που αφορά την εμπλοκή των ΕΔ για την υλοποίηση της αποτροπής, την λαμβάνει η πολιτική ηγεσία. Στη θεωρία της αποτροπής, «η πολιτική δέσμευση για την προάσπιση των διακυβευομένων συμφερόντων», σε συνδυασμό με τη «μετάδοση της αποτρεπτικής απειλής και την ικανότητα πραγμάτωσής της», αποτελεί τον κρισιμότερο παράγοντα για την ενίσχυση της αξιοπιστίας της αποτρεπτικής στρατηγικής.

Στο πρόσφατα εκδοθέν κι επίκαιρο βιβλίο του «Ελλάδα-Τουρκία. Θεωρία και Στρατηγική Αποτροπής. Εκδόσεις Ποιότητα, 2021», ο καθηγητής Διονύσιος Τσιριγώτης ξεκαθαρίζει ότι «Η ανάληψη της πολιτικής δέσμευσης από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία για την προάσπιση – προαγωγή του εθνικού συμφέροντος (εθνική αποτροπή) το οποίο δύναται υπό συγκεκριμένες περιπτώσεις να εμπερικλείει και το εθνικό συμφέρον ενός τρίτου κράτους (εκτεταμένη αποτροπή) αναδεικνύεται σε πρωταρχική, αναγκαία συνθήκη για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της αποτρεπτικής στρατηγικής».

Μεγάλο μέρος του πολιτικού μας προσωπικού δεν κατέχει επαρκώς τη θεωρία της αποτροπής, η οποία και «συνιστά το θεμελιακό υπόβαθρο για τη στρατηγική της αποτροπής, οριοθετώντας το λειτουργικό της πλαίσιο και καταγράφοντας τις ικανές και αναγκαίες συνθήκες για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της, επαυξάνοντας το μέτρο αποτελεσματικότητάς της» (Διονύσιος Τσιριγώτης).

Στην πατρίδα μας φαίνεται πως συνεχίζουμε να πάσχουμε από έναν αθεράπευτο «νομικισμό», ο οποίος δεν μας επιτρέπει εδώ και χρόνια να δημιουργήσουμε την απαιτούμενη «στρατηγική κουλτούρα» (Παναγιώτης Ήφαιστος), η οποία προϋποθέτει τη γνώση των θεμάτων της στρατηγικής και των διεθνών σχέσεων. Η υπογραφή του Αμυντικού Συμφώνου Ελλάδας-Γαλλίας, η προμήθεια των 3 (+1) φρεγατών Belharra, αλλά και των 24 Rafale είναι μια μεγάλη ευκαιρία για το πολιτικό προσωπικό να ασχοληθεί σοβαρά και με τα θέματα αυτά, τα οποία άπτονται της εθνικής μας ασφάλειας.

 ⃰ Ο Δημήτριος Καρατζίδης είναι Ταξίαρχος ε.α. και απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Αμύνης. Έχει μεταπτυχιακό στην Εφαρμοσμένη Στρατηγική και στις Διεθνείς Σχέσεις από το Πανεπιστήμιο του Πλύμουθ, μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και είναι απόφοιτος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Παναπιστημίου.