Του Κώστα Στούπα

Από το “Αβέρωφ” στις Belharra…
Η σημασία της συμφωνίας για την αγορά των γαλλικών φρεγατών Belharra και εν συνεχεία των κορβέτων Gowind ξεπερνά κατά πολύ αυτή μιας απόφασης με στενά εξοπλιστικό χαρακτήρα σαν αυτές των τελευταίων δεκαετιών.

Κατ’ αρχήν η συμφωνία εμπεριέχει δεσμεύσεις αμυντικής συνδρομής μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας κάτι που η χώρα μας ουσιαστικά έχει να κάνει από την εποχή των βαλκανικών πολέμων.

Ανάλογη συμφωνία ήταν και η προσχώρηση στο ΝΑΤΟ στις αρχές της δεκαετίας του ’50 χωρίς όμως να διευκρινίζεται η συνδρομή σε περίπτωση απειλής από άλλο μέλος του ΝΑΤΟ.

Η παρούσα συμφωνία προβλέπει αμυντική συνδρομή και στην περίπτωση που η μία από τις δυο χώρες δεχθεί επίθεση ακόμη και από συμμαχική χώρα του ΝΑΤΟ.

Η Ελλάδα αποφάσισε να εκσυγχρονίσει σχεδόν πλήρως τον στόλο επιφανείας με την αγορά 3+1 φρεγατών Belharra, ενώ διαπραγματεύεται και την αγορά 3+1 κορβέτων Gowind με κόστος περί τα 5 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για μια απόφαση ριζικής αναβάθμισης που καλύπτει τις ανάγκες της χώρας τις επόμενες δεκαετίες.

Αν προσθέσει κάποιος και τα 5 δισ. ευρώ της αγοράς των Rafale έχουμε να κάνουμε με ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα 10 δισ. ευρώ που βάζει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις στην ψηφιακή εποχή και εξασφαλίζει μια ισχυρή ομπρέλα προστασίας με άρνηση περιοχής και αντιπρόσβαση σε μια έκταση από το Βόρειο Αιγαίο, το Λιβυκό Πέλαγος και τη Ν.Α. Μεσόγειο της Κύπρου συμπεριλαμβανομένης.

Ο εξοπλισμός που φέρουν οι νέες μονάδες επιφανείας (σύγχρονα ραντάρ, Aster30, Scalp, Exocet) σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα γερμανικά υποβρύχια τύπου “Παπανικολής”, τους Patriot και τα αναβαθμισμένα σε Viper F-16 εξασφαλίζουν αρκετά σαφή στοιχεία υπεροχής τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου που υπό αυτή την έννοια παύει να “κείται μακράν” της ικανότητας προβολής ισχύος των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.

Βέβαια υποχρεώσεις αμυντικής συνδρομής προς την Ελλάδα προβλέπονται και από το άρθρο 42.7 της Συνθήκης της Λισσαβόνας (ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.) αλλά και από το άρθρο της Συνθήκης της Ουάσιγκτον στα πλαίσια της συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

Η συνθήκη του ΝΑΤΟ ήταν “θολή” όπως είπαμε για την περίπτωση που πρόκειται για δυο μέλη της συμμαχίας όπως η Ελλάδα και η Τουρκία, ενώ η Ε.Ε. δεν φημίζεται για την ευκολία και την ταχύτητα αντίδρασης σε έκτακτες καταστάσεις.

Αντιθέτως επειδή οι “νεοθωμανικές” φιλοδοξίες της Τουρκίας αμφισβητούν τα συμφέροντα της Γαλλίας και της Ε.Ε. στη Ν.Α. Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής η συμφωνία πατάει σε στέρεη βάση.

Η Ελλάδα αποτελεί έναν καλό σύμμαχο για τη Γαλλία και ως πεδίο προβολής ισχύος στην ευρύτερη περιοχή. Το ίδιο άλλωστε ισχύει για δεκαετίες και για τις ΗΠΑ, οι οποίες όμως έχουν ακόμη μεγαλύτερη παρουσία και στην Τουρκία.

Η Ελλάδα προσπάθησε πολλάκις να εξασφαλίσει μια ανάλογη συμφωνία από τις ΗΠΑ αλλά η ανάλογη σχέση τους και με την Τουρκία δεν τους επέτρεπε να ανατρέψουν την ισορροπία.

Κυοφορία Ευρωάμυνας…
Η ομπρέλα προστασίας στη Ν.Α. Μεσόγειο με γαλλική αμυντική τεχνολογία ενισχύει τις προϋποθέσεις υιοθέτησης της τελευταίας στις διεργασίες ανάπτυξης δομών κοινής αμυντικής πολιτική της Ε.Ε.

Η συμβατότητα μεταξύ των υπαρχόντων συστημάτων των πλοίων επιφανείας και των Ραφάλ ενισχύει τις μελλοντικές εξοπλιστικές επιλογές και άλλων χωρών της Ε.Ε. στην ευρύτερη περιοχή. Ήδη, άλλη μια χώρα της EUMED9, η Κροατία έχει επιλέξει τα γαλλικά πολεμικά αεροπλάνα.

Παράλληλα, η Αίγυπτος, το Ισραήλ και τα ΗΑΕ, που μετέχουν στο πλέγμα συμμαχιών εναντίον της Τουρκίας, διαθέτουν επίσης εκτεταμένο γαλλικό εξοπλισμό και αυτό δεν είναι τυχαίο για τις ισορροπίες που διαμορφώνονται στην περιοχή.

Η Γαλλία διεκδικεί να υποκαταστήσει το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ και το οποίο βιάζεται να καταλάβει η Άγκυρα.

Η επιλογή των γαλλικών μονάδων επιφανείας μετά και τη συμφωνία για Ραφάλ καταδεικνύει μια στρατηγική διαφοροποίηση στον τρόπο που η Ελλάδα μέχρι τώρα ουσιαστικά “μοίραζε” τις εξοπλιστικές δαπάνες.

Η Ελλάδα δεν επιμερίζει τις πενιχρές της αμυντικές δαπάνες στις βιομηχανίες διάφορων ισχυρών χωρών, προσδοκώντας κυρίως τη διπλωματική και ίσως και αμυντική τους υποστήριξη, αλλά πραγματοποιεί και μια επιλογή με βάση την ικανότητα αποτροπής που προσφέρει ο ίδιος ο εξοπλισμός.

Η ύπαρξη πολλών τύπων πολεμικών αεροπλάνων, π.χ. στην πολεμική αεροπορία, αυξάνει το κόστος λειτουργίας και συντήρησής τους.

Παράλληλα, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ βρίσκονται στην καλύτερη φάση όλων των εποχών και υπάρχουν διαπραγματεύσεις για την ελληνοαμερικανική συμφωνία αμυντικής συνεργασίας όπου οι ΗΠΑ αναμένεται να αποκτήσουν και άλλα σημεία στρατιωτικής παρουσίας πέραν της Σούδας.

Η επικέντρωση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ στον Ειρηνικό όπου αναδύεται σαν υπερδύναμη η Κίνα, με την “άτσαλη” πολλές φορές αποχώρηση από άλλες περιοχές είναι προφανές πως μέτρησε στην ελληνική απόφαση.

Ο απρόσεκτος τρόπος με τον οποίο συνάφθηκε η πρόσφατη συμφωνία AUKUS για τον εξοπλισμό της Αυστραλίας με πυρηνικά υποβρύχια σε βάρος της Γαλλίας, φαίνεται πως δημιούργησε ένα παράθυρο ευκαιρίας για την ελληνογαλλική συμφωνία. Οι ΗΠΑ του Μπάιντεν φαίνεται να μετακινούνται σε μια θέση στήριξης της δημιουργίας ευρωπαϊκού αμυντικού βραχίονα συμπληρωματικού ως προς το ΝΑΤΟ, το οποίο σε σχέση με την Τουρκία πλέον μοιάζει να είναι, αν όχι “εγκεφαλικά νεκρό”, όπως είχε πει ο πρόεδρος Μακρόν, σίγουρα “ανάπηρο”.

Η πρόβλεψη αμυντικής συνδρομής βέβαια, προκειμένου να προλάβουμε τα διάφορα αλαλάζοντα κύμβαλα της αριστεράς, σημαίνει πως η Ελλάδα θα πρέπει να συνδράμει τη Γαλλία αν χρειαστεί ανάγκη. Για μια χώρα όπως η Γαλλία που έχει στρατιωτική παρουσία σε γεωπολιτικά “εύφλεκτα” σημεία του πλανήτη τούτο αποτελεί μια ευκαιρία για τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις (κυρίως τους επαγγελματίες) να μην παραμένουν “άκαπνες” σε περιόδους ειρήνης με βασικό καθήκον τη σάρωση των στρατοπέδων και το γυάλισμα αρβυλών.

Τα βασικά σημεία της συμφωνίας…
1. Η Συμφωνία επισφραγίζει τη στενή συμμαχική σχέση που έχουν αναπτύξει οι δύο χώρες, αναβαθμίζει το γεωπολιτικό αποτύπωμα της Ελλάδας στην Ευρώπη και στην περιοχή, ενισχύει τις αποτρεπτικές δυνατότητες της χώρας με την ανακοίνωση για την απόκτηση τριών νέων γαλλικών φρεγατών (οι λεπτομέρειες θα οριστικοποιηθούν μέσα στους επόμενους μήνες).

2. Η Συμφωνία περιέχει (άρθρο 2) ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής σε περίπτωση που μια από τις δύο χώρες δεχθεί επίθεση στην επικράτειά της. Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα θωρακίζεται έναντι απειλών ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ταυτόχρονα, μέσω της συμφωνίας αποκτά ουσία το άρθρο 42, παράγραφος 7 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ρήτρα αμοιβαίας άμυνας.

3. Με τη συμφωνία Ελλάδα και Γαλλία υπερβαίνουν τις υποχρεώσεις η μία έναντι της άλλης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, ενισχύουν τον ευρωπαϊκό πυλώνα της άμυνας και το ΝΑΤΟ, καθώς πρόκειται για δύο χώρες-μέλη της Ε.Ε, αλλά και συμμάχους στο ΝΑΤΟ.

4. Τη Συμφωνία συνοδεύει ανακοίνωση για την απόκτηση από το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό τριών γαλλικών φρεγατών.

5. Η Συμφωνία προβλέπει συνεργασία στην άμυνα και στην εξωτερική πολιτική. Με αυτό τον τρόπο η Ελλάδα πρωταγωνιστεί, όπως είχε προαναγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη ΔΕΘ, καθώς και στις δηλώσεις του στη Σύνοδο Κορυφής της EUMED, στη συζήτηση για την ανάγκη στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε.

6. Η Μεσόγειος ανοίγει δρόμους. Η ελληνογαλλική συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης είναι ένα πρώτο μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση της στρατηγικής αυτονομίας της Ε.Ε.

7. Ήδη από την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ o Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για την ανάγκη ανάπτυξης των αναγκαίων αμυντικών ικανοτήτων, ώστε η Ευρώπη να μπορεί να ανταποκρίνεται άμεσα σε προκλήσεις, στην ευρύτερη γειτονιά της, όπως στη Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή και στο Σαχέλ, όπου το ΝΑΤΟ δεν θα είναι “παρών”.

8. H Συμφωνία προβλέπει τακτικές διαβουλεύσεις των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών τόσο για θέματα ασφάλειας και άμυνας, όσο και για περιφερειακά και διεθνή ζητήματα, υβριδικές απειλές, θαλάσσια ασφάλεια, μετανάστευση.

Βλέπε: Υπεγράφη η συμφωνία με Γαλλία για άμεση στρατιωτική συνδρομή και 3+1 υπερσύγχρονες Belharra – Τι προβλέπει

Η απόφαση για τις γαλλικές φρεγάτες και η αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία αποτελούν τη σημαντικότερη στρατηγικής σημασίας εξέλιξη μετά την είσοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ το ’52, την είσοδο στην ΕΟΚ και την Ευρωζώνη…

Τα οφέλη της δεν θα αργήσουν να φανούν σε πολλούς τομείς της οικονομίας μη εξαιρουμένης…

ΠΗΓΗ: capital.gr