Αν και οι αναλυτές επί μακρόν έχουν συζητήσει τόσο τη σοφία όσο και την αποτελεσματικότητα στρατιωτικών επιθέσεων με στόχο την εξάλειψη του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, αν όχι του ίδιου του καθεστώτος, καμία αμερικανική κυβέρνηση (ούτε Δημοκρατική ούτε Ρεπουμπλικανική) δεν έχει εστιάσει σοβαρά στις διπλωματικές συνέπειες τέτοιων ενεργειών.

Ο πόλεμος μπορεί να είναι εξαιρετικά καταστροφικός. Οι διπλωμάτες, δικαίως, τον θεωρούν αποτυχία της διπλωματίας. Ωστόσο, στην προσπάθειά τους να τον αποτρέψουν, ελάχιστοι διπλωμάτες αναγνωρίζουν, και πόσο μάλλον σχεδιάζουν, τις ευκαιρίες που μπορεί να δημιουργήσει ο πόλεμος.

Το Συνέδριο της Βιέννης (1814–1815) συνέβαλε στη δημιουργία ενός νέου διπλωματικού συστήματος στην Ευρώπη, μετά από χρόνια χάους και συγκρούσεων που ακολούθησαν τη Γαλλική Επανάσταση του 1789 και τους Ναπολεόντειους πολέμους.

Η Συνθήκη των Βερσαλλιών του 1919 δημιούργησε την Κοινωνία των Εθνών και άλλους διεθνείς θεσμούς όπως το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, επαναχάραξε αποικιακά σύνορα και καθιέρωσε εντολές σε Αφρική, Μέση Ανατολή και Ειρηνικό, που με τη σειρά τους επιτάχυναν την εκπλήρωση εθνικών φιλοδοξιών λαών υπό μακροχρόνια αποικιοκρατία.

Η Διάσκεψη της Γιάλτας του 1945 διασφάλισε την αποκατάσταση των κατεχόμενων χωρών, αν και οι παραχωρήσεις του Προέδρου Φράνκλιν Ρούσβελτ και του Βρετανού Πρωθυπουργού Ουίνστον Τσόρτσιλ στον Ιωσήφ Στάλιν καταδίκασαν εκατομμύρια ανθρώπους στην Ανατολική Ευρώπη σε κομμουνιστική τυραννία.

Παρόμοια μοτίβα παρατηρούνται και στη Μέση Ανατολή. Η αραβοϊσραηλινή κατάσταση είχε παραμείνει στάσιμη επί δεκαετίες, όταν το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν εισέβαλε στο Κουβέιτ το 1990. Μόνο η Αίγυπτος, από τις αραβικές χώρες, αναγνώριζε επίσημα το Ισραήλ. Άλλες χώρες, όπως η Ιορδανία, το Μαρόκο και αρκετά πλούσια σε πετρέλαιο αραβικά κράτη, διατηρούσαν φιλικές, αν και μυστικές, σχέσεις με το εβραϊκό κράτος. Το αντιδραστικό αραβικό στρατόπεδο, ωστόσο, παρέμενε αμετακίνητο στα “τρια όχι” της Διακήρυξης του Χαρτούμ του 1967: όχι ειρήνη με το Ισραήλ, όχι αναγνώριση του Ισραήλ, και όχι διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ. Η Συρία, η Λιβύη, το Ιράκ, η Υεμένη και η ίδια η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης τηρούσαν αυστηρά αυτή τη γραμμή, απορρίπτοντας κάθε ομαλοποίηση των σχέσεων.

Μια στρατιωτική επίθεση που θα αποκεφάλιζε ή θα απονομιμοποιούσε τη Ισλαμική Δημοκρατία θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τα δεδομένα στην περιοχή. Το Ιράν είναι, επίσης, έτοιμο για αλλαγή καθεστώτος. Διαδοχικές και ολοένα πιο συχνές διαδηλώσεις σε εθνικό επίπεδο έχουν αποκαλύψει ότι η Ισλαμική Δημοκρατία είναι ένα ζόμπι-καθεστώς, χωρίς λαϊκή νομιμοποίηση.

Ο αμερικανικός στρατός και μια συμμαχία συμμάχων απελευθέρωσαν το Κουβέιτ σε λίγο περισσότερο από 100 ώρες. Η ευκολία και η αποφασιστικότητα με την οποία οι ΗΠΑ θριάμβευσαν έναντι του πέμπτου μεγαλύτερου στρατού στον κόσμο προκάλεσαν σοκ σε ολόκληρη την περιοχή. Ακόμα και οι πιο αμετακίνητοι άρχισαν να επανεξετάζουν τις θέσεις τους. Ο Υπουργός Εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ επιδίωξε να μετατρέψει τη στρατιωτική νίκη σε διπλωματικό θρίαμβο. Το αποτέλεσμα ήταν η Διάσκεψη της Μαδρίτης το 1991: ο Πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος και ο Σοβιετικός ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ συμπροήδρευσαν της συνάντησης στην οποία κάθισαν στο ίδιο τραπέζι η Συρία και το Ισραήλ για πρώτη φορά. Το Ισραήλ συμμετείχε επίσης σε συνομιλίες με παλαιστινιακή ομάδα, αν και ενταγμένη στην ιορδανική αποστολή. Αν και η διάσκεψη δεν οδήγησε σε ειρήνη, έσπασε τα ταμπού και τελικά οδήγησε στις Συμφωνίες του Όσλο το 1993.

Μια στρατιωτική επίθεση που θα αποκεφάλιζε ή θα απονομιμοποιούσε τη Ισλαμική Δημοκρατία θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά τα δεδομένα στην περιοχή. Το Ιράν είναι, επίσης, έτοιμο για αλλαγή καθεστώτος. Διαδοχικές και ολοένα πιο συχνές διαδηλώσεις σε εθνικό επίπεδο έχουν αποκαλύψει ότι η Ισλαμική Δημοκρατία είναι ένα ζόμπι-καθεστώς, χωρίς λαϊκή νομιμοποίηση. Η συνεχιζόμενη απεργία των φορτηγατζήδων, που επηρεάζει πάνω από 120 πόλεις και κωμοπόλεις σε 31 επαρχίες, παραπέμπει στη συνδικαλιστική κινητοποίηση που συνέβαλε στην ανατροπή του Σάχη πριν από 46 χρόνια. Το Ιράν είναι έτοιμο και πρόθυμο για αλλαγή.

Το ερώτημα είναι εάν είναι έτοιμες οι Ηνωμένες Πολιτείες. Το τελευταίο έτος, το Ισραήλ έχει επιδείξει καινοτομία, ικανότητα και ακρίβεια που θα έπρεπε να οδηγήσουν σε νέα αξιολόγηση της δυνατότητάς του να επιτύχει τους στόχους του. Αν το ισλαμικό καθεστώς καταρρεύσει, είναι οι ΗΠΑ έτοιμες να «καθαρίσουν» τον λεγόμενο Άξονα της Αντίστασης; Από τα απομεινάρια της Χεζμπολάχ, μέχρι πολιτοφυλακές στο Ιράκ όπως το Σώμα Μπάντρ και τους Χούθι στην Υεμένη; Τι θα συμβεί αν αυτές οι τρομοκρατικές ομάδες και πολιτοφυλακές μείνουν ξαφνικά «ορφανές» χωρίς τον βασικό τους υποστηρικτή;

Έχουν ο Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σχέδιο για να αποτρέψουν την ανάδειξη νέων χορηγών, όπως η Τουρκία, το Κατάρ ή το Πακιστάν;

Ακόμη πιο σημαντικό: μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες να ολοκληρώσουν τη σταθεροποίηση της περιοχής φέρνοντας ένα μετα-ισλαμικό Ιράν στις Συμφωνίες του Αβραάμ, μαζί με τους πρώην συμμάχους της Ισλαμικής Δημοκρατίας στο Ιράκ; Μετά τις τελευταίες βόμβες και τους πυραυλικούς βομβαρδισμούς, ενδέχεται να προκύψουν μοναδικές ευκαιρίες. Αν οι αμερικανικές αρχές επενδύσουν περισσότερο στον σχολιασμό παρά στην προετοιμασία, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν θα μπορέσουν να εδραιώσουν τα μέγιστα οφέλη.

ΠΗΓΗ

Η Ουκρανία ανακοίνωσε σήμερα ότι παρέλαβε τις σορούς 1.200 Ουκρανών στρατιωτών που σκοτώθηκαν στον πόλεμο με τη Ρωσία, στο πλαίσιο των συμφωνιών για την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και νεκρών στρατιωτών.

«Σύμφωνα με τη ρωσική πλευρά, οι σοροί ανήκουν σε Ουκρανούς πολίτες, συμπεριλαμβανομένου στρατιωτικού προσωπικού», αναφέρει η συντονιστική επιτροπή για την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου σε ανάρτησή της στην εφαρμογή Telegram, προσθέτοντας ότι εμπειρογνώμονες θα πραγματοποιήσουν τεστ ταυτοποίησης.

Η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών, την οποία επρόκειτο να συνδιοργανώσουν η Γαλλία και η Σαουδική Αραβία με στόχο τη χάραξη ενός οδικού χάρτη προς λύση δύο κρατών μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, αναβλήθηκε έπειτα από τη στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν, σύμφωνα με δύο διπλωματικές πηγές που μίλησαν την Παρασκευή.

Δυτική διπλωματική πηγή με έδρα το Ριάντ επιβεβαίωσε ότι η διάσκεψη αναβάλλεται, σε μεγάλο βαθμό λόγω των πρόσφατων εξελίξεων στο Ιράν. Δεύτερη πηγή με γνώση της κατάστασης ανέφερε πως ορισμένες αντιπροσωπείες από τη Μέση Ανατολή δεν θα μπορούσαν να συμμετάσχουν υπό τις παρούσες συνθήκες.

Η συνάντηση επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη, το διάστημα 17–20 Ιουνίου, με σκοπό τον καθορισμό παραμέτρων για έναν νέο οδικό χάρτη προς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, με παράλληλη διασφάλιση της ασφάλειας του Ισραήλ.

Η στάση Γαλλίας και ΗΠΑ

Ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είχε προγραμματίσει να παραστεί στις εργασίες της διάσκεψης στις 18 Ιουνίου, είχε αφήσει να εννοηθεί ότι το Παρίσι ενδέχεται να αναγνωρίσει επισήμως ένα παλαιστινιακό κράτος στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη — μια κίνηση στην οποία το Ισραήλ αντιδρά έντονα.

Παράλληλα, η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να απέστειλε διπλωματικό τηλεγράφημα στις αρχές της εβδομάδας, καλώντας κυβερνήσεις ανά τον κόσμο να μην συμμετάσχουν στη διάσκεψη, σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο που περιήλθε σε γνώση του Reuters.

Το γραφείο Τύπου της κυβέρνησης της Σαουδικής Αραβίας δεν ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημα για σχόλιο, ενώ και το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν ήταν άμεσα διαθέσιμο.

Ο Πρόεδρος Μακρόν αναμένεται να παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου αργότερα την Παρασκευή, στην οποία θα τοποθετηθεί για την ισραηλινή επίθεση στο Ιράν και τις επιπτώσεις στη Μέση Ανατολή.