Κρίσιμη  η Αναμέτρηση Πατριωτισμού-Εθνομηδενισμού

Jean Goychman. Réseau International.

 [Το κατωτέρω άρθρο του Γάλλου σχολιαστή – με την έναρξη της προβολής υποψηφίων για τις προσεγγίζουσες προεδρικές εκλογές- παρουσιάζει το κορυφαίο σήμερα θέμα  κοινωνικού προβληματισμού στις χώρες της Ευρώπης –τουλάχιστον. Τα όσα εκθέτει και επισημαίνει για την Γαλλία, έχουν φυσικά πολλαπλάσιο ενδιαφέρον, ισχύ και εφαρμογή σε μικρότερες χώρες – όπως ο Έλληνας αναγνώστης θα διαπιστώσει αναγνωρίζοντας ομοιότητες και αντιστοιχίες.] 

Μετάφραση/ εισαγωγή: Μιχαήλ Στυλιανού

Για δεκαετίες, αν όχι περισσότερο, η πολιτική ζωή της χώρας μας χαρακτηριζόταν από ένα είδος δυαδικής επιλογής που μας έκανε είτε δεξιούς είτε αριστερούς. Η «κεντρώα» ιδιότητα θα μπορούσε να υπάρχει, αλλά ορίστηκε μόνο σε σχέση με αυτό, συχνά συνοδευόμενη από μια «ούτε δεξιά ούτε αριστερά» η οποία, στην πραγματικότητα, θεωρητικοποίησε την ανεξαρτησία, ακόμη και αν ήταν προσωρινή.

Από καιρό ενσαρκωμένο από το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κίνημα (MRP), αυτό το κεντρώο κίνημα  γνώρισε μιαν ορισμένη αναβίωση υπό τον Valéry Giscard d’Estaing, ο οποίος υποστήριξε ότι η Γαλλία πρέπει να κυβερνηθεί στο κέντρο. Στην πραγματικότητα, οι οπαδοί του κέντρου χαρακτηρίστηκαν κυρίως από τον «Ατλαντισμό» τους, ένα ελάχιστα μεταμφιεσμένο συνώνυμο του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού, στο οποίο μια σειρά από ομάδες προβληματισμού δεν απομακρύνθηκαν ποτέ από το όραμα του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ..

Έχοντας απορροφηθεί εν μέρει από το UDF κατά τη διάρκεια των χρόνων του Ζισκάρ, οι κεντρώοι υπέφεραν με διαφορετικά ονόματα. Σταδιακά, η μείωση του χάσματος «αριστεράς-δεξιάς» τους οδήγησε να προσαρμόσουν ουσιαστικά τις ψήφους τους σύμφωνα με το ευρωπαϊκό τους όραμα.

Η Αριστερά, που ενσαρκώνεται κυρίως από το Σοσιαλιστικό Κόμμα από τα χρόνια του Μιτεράν, πήρε τη στροφή προς τον ευρωπαϊκό φεντεραλισμό, αλλά το Κομμουνιστικό Κόμμα είχε ένα άλλο ευρωπαϊκό όραμα, το οποίο ήταν πιο κοντά στην «Ευρώπη των Εθνών και των Πατριωτικών Χωρών» που υποστήριζε ο ντε Γκωλ.

Τα πράγματα γίνονται όλο και πιο ξεκάθαρα.

Η δεκαετία του ’80 σηματοδότησε μια γενικευμένη στροφή προς τον οικονομικό φιλελευθερισμό και τις ευρωπαϊκές συνθήκες που τον κωδικοποίησαν. Η Ενιαία Πράξη του 1986 και η Συνθήκη του Μάαστριχτ που εγκρίθηκε το 1992 σηματοδότησαν αυτή την περίοδο προόδου προς στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων μεταξύ των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιταχύνθηκε. Παράλληλα με αυτόν τον φεντεραλιστικό προσανατολισμό, ο οποίος προσέφυγε κυρίως σε εκείνους που είδαν στον λεγόμενο οικονομικό φιλελευθερισμό ένα λαμπρό μέλλον για ολόκληρο τον πλανήτη, ξεκίνησε ένα κίνημα αντίθεσης σε αυτό το όραμα.

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι η συνέπεια αυτού του φιλελευθερισμού που βασίζεται στο «ελεύθερο εμπόριο» ήταν μια μετεγκατάσταση εργασίας που θα είχε μεγάλη εξάπλωση και θα επηρέαζε κυρίως τις βιομηχανικές εταιρείες.

Αυτός ο προβληματισμός, ο οποίος δεν είχε ξεκινήσει από κανένα πολιτικό κόμμα, και μόνο δειλά από λίγα συνδικάτα,  που έβλεπαν τις συνέπειες  στην απώλεια θέσεων εργασίας, βρήκε οπαδούς σε ένα σημαντικό μέρος της γαλλικής κοινωνίας, όλων των πολιτικών απόψεων.

Ευαισθητοποίηση των μελλοντικών θυμάτων

Η αποκάλυψη έγινε κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος της 29ης Μαΐου 2005. 55% των Γάλλων ψήφισαν «Όχι» στη συνταγματική συνθήκη. Η λαϊκή θέληση ακούστηκε: Μια σοβαρή πλειοψηφία των Γάλλων δεν ήθελε μια ομοσπονδιακή Ευρώπη. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα έπρεπε να οδηγήσει τους πολιτικούς ηγέτες, ανεξάρτητα από την προσωπική τους άποψη, σε μια καμπή της ευρωπαϊκής πολιτικής και σε μια βαθιά αμφισβήτηση. Δυστυχώς, αυτό δεν συνέβη και προτιμήθηκε  «να τεθεί η σκόνη κάτω από το χαλί», με την επικύρωσή της συνθήκης και παρακάμφθηκε το Σύνταγμα με μια ευρωπαϊκή συνθήκη  που υιοθέτησε ακριβώς τους όρους της συνθήκης που απορρίφθηκε από τον γαλλικό λαό.

Αυτό κατέστρεψε την λίγη εμπιστοσύνη που είχαν ακόμα οι Γάλλοι στην άρχουσα πολιτική τάξη τους. Προσθέστε σε αυτό την ολοένα και πιο κοινή αίσθηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση προσλάμβανε τα χαρακτηριστικά του προπλάσματος  προς επίδειξη μιας καλπάζουσας παγκοσμιοποίησης, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει μόνο στην εξαθλίωση των μεσαίων τάξεων που προέκυψαν από τον βιομηχανικό καπιταλισμό, και που καταδικάζονταν σε εξαφάνιση λόγω γενικευμένης χρηματιστικής οικονομίας.

Γραμμή κατάγματος

Για όλους αυτούς τους λόγους, προέκυψε μια νέα γραμμή διχασμού. Διαχωρίζει εκείνους που έχουν αντιληφθεί τις ολέθριες συνέπειες του εφαρμοζόμενου παγκοσμιακού σχεδίου  και εκείνους που, αντίθετα, πιστεύουν ότι είναι μια ευκαιρία για τη Γαλλία να συνεχίσει να υπάρχει μέσω της ενσωμάτωσής της στην Ευρώπη, η οποία θα μπορούσε έτσι να ακουστεί στην παγκόσμια συναυλία.

Οι πρώτοι είναι πεπεισμένοι ότι θα χάσουν τα πάντα και οι τελευταίοι πιστεύουν ότι αυτή είναι η αναπόφευκτη πορεία προόδου και ότι οι διαστάσεις της Γης έχουν μειωθεί αρκετά ώστε να προβλέπεται η εξαφάνιση των συνόρων.

Μια «λαϊκιστική» αντιπολίτευση και μια διεθνοποίηση του διχασμού

Αυτή η διαίρεση εμφανίζεται περισσότερο οριζόντια παρά κάθετη. Στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας, εκείνοι που ζουν κυρίως σε μεγάλες πόλεις και έχουν ήδη διεθνοποιηθεί, είναι μάλλον ευνοϊκοί για αυτή την παγκοσμιοποίηση. Από την άλλη, οι λιγότερο προνομιούχες κοινωνικές τάξεις, που ζουν στην υπόλοιπη επικράτεια, ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για τη διατήρηση του έθνους-κράτους τους, στο οποίο βλέπουν τη μητέρα γη και την προστατευτική πατρίδα.

Μια πολύ αποκαλυπτική εικόνα είναι αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Οι πιο αφοσιωμένοι στην παγκοσμιακή ιδέα είναι εκείνοι που ζουν στις ανατολικές και δυτικές ακτές, ενώ εκείνοι στην εσωτερική λωρίδα έχουν παραμείνει πιο απομονωμένοι. Και το ίδιο ισχύει και σε πολλά μέρη.

Τι συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί από αυτό;

Φαίνεται σήμερα ότι πολλοί λαοί ξυπνούν και δεν θέλουν να εξαφανιστούν, πνιγμένοι σε ένα ανόμοιο σύνολο στο οποίο θα έχαναν τόσο τον πολιτισμό τους όσο και την ταυτότητά τους. Σκοπεύουν να διατηρήσουν την εθνική ανεξαρτησία που τους δίνει την κυριαρχία τους. Αυτό είναι εντελώς ασύμβατο με τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κυβέρνησης που δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να προκύψει από μια δημοκρατική διαδικασία. Ως εκ τούτου, ο χρόνος φαίνεται να παίζει εναντίον των παγκοσμιοποιών, οι οποίοι, αφού εργάστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε μια σκιά που ευνοεί τη διακριτικότητα -το προνόμιο των μυστικών οργανώσεων- αναγκάζονται τώρα να εμφανιστούν στο πλήρες φως. Αυτό που μέχρι τώρα έδινε αφορμή για όποιον προσεγγίζει το θέμα να κατηγορηθεί αμέσως για συνωμοσία, γίνεται τώρα εξόφθαλμο σε κάθε κάπως διορατικό παρατηρητή. Είναι σημαντικό για αυτούς να επιταχύνουν τον ελιγμό.

Εδώ είναι το μέλλον που κρίνεται στη μάχη που έρχεται, και υποβιβάζει στο επίπεδο του λειψάνου αυτή την κατάταξη «δεξιός»-«αριστερός», που έχει γίνει αναχρονιστική, ακόμα και αν κάποιοι, από έναν ξεπερασμένο πολιτικό υπολογισμό, προσπαθούν να προσκολληθούν σε αυτήν ως σωσίβιο.