Ιστορία
Τα Οκτωβριανά του 1931 & η Σκυτάλη της Αντίστασης…
ΤΑ 90ΧΡΟΝΑ σήμερα των Οκτωβριανών της Κύπρου. Της εθνικο-λαϊκής εξέγερσης της 21ης Οκτωβρίου 1931, για την απελευθέρωση από τον βρετανικό ζυγό και την Ένωση της Κύπρου με τη μητέρα Ελλάδα.
Γράφει ο Λάζαρος Μαύρος
Εκείνη η αυθόρμητη, ασχεδίαστη, απρογραμμάτιστη παλλαϊκή έκρηξη. Εκτόξευσε την ανέκαθεν συσσωρευμένη ελληνική λάβα τής Αντίστασης και της Λευτεριάς. Η οποία πυρπόλησε, αργά τη νύχτα εκείνης της Τετάρτης, Εικοσιμιά τ’ Οκτώβρη, το Κυβερνείο του αλαζονικού Άγγλου Κυβερνήτη της Colony of Cyprus, σερ Ρόναλντ Στορρς. Εκεί στον λόφο των Εχιδνών στους Αγίους Ομολογητές, όπου βρίσκεται σήμερα το Προεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας.
Η Σ Α Ν ΑΥΤΟΥΡΓΟΙ εκείνης της αυθόρμητης των αγανακτισμένων «λαμπρατζιάς» για την Ένωση, νεαρές και νεαροί τότε υπόδουλοι των Εγγλέζων, οι προπαππούδες και οι προγιαγιάδες της σημερινής ελληνικής νεολαίας της Κύπρου.
– Μια δυναμική γριά έριξε την πρώτη πέτρα στους αστυνομικούς μπροστά στο Κυβερνείο, μας έλεγε, μαθητής τότε, αυτόπτης και επί τόπου συνεργός, ο αείμνηστος καθηγητής μας στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, γιατρός και λογοτέχνης Κύπρος Χρυσάνθης.
– Κι ο συμμαθητής του, έφηβος το 1931 στο Παγκύπριο Γυμνάσιο, ο αείμνηστος ποιητής μας Κώστας Μόντης, εκφώνησε τον επικήδειο στον πρώτο νεκρό της εξέγερσης τον πυροβολημένο από τους Άγγλους 17χρονο Ονούφριο Κληρίδη από τον Άγιο Θεόδωρο Αγρού.
– Κι ο μετέπειτα γνωστότατος παγωτάρης της οδού Λήδρας, ο Ηράκλης, (του οποίου οι απόγονοι διατηρούν μέχρι και σήμερα μεγαλύτερο το παγωτατζίδικο του στην Λήδρας) ήταν εκείνος που σκαρφάλωσε κατέβασε την βρετανική και ύψωσε τη Γαλανόλευκη στο Κυβερνείο, προτού το παραδώσουν εν τέλει στις φλόγες, μετά που αναποδογύρισαν στο προαύλιο του ένα όχημα της αστυνομίας που πήρε φωτιά.
– Μαζί τους κι ο παρασημοφορημένος στους Βαλκανικούς Απελευθερωτικούς Πολέμους του 1912-13 εθελοντής πολεμιστής Σάββας Τενίζης απ’ τον Στρόβολο. Με τη δική του Γαλανόλευκη και τη σάλπιγγά του.
– Ανάμεσα στα εξερμένα πλήθη, που εκπόρθησαν το Κυβερνείο, και ο Καρακούσιης απ’ την Έγκωμη. Προτού το πυρπολήσουν, λεηλάτησαν και την… κουζίνα του. Ο Καρακούσιης άρπαξε ένα χοιρομέρι κάθισε στον θρόνο του σερ Ρόναλντ Στορρς και κραύγαζε ξέφρενος από χαρά, «έλα μάνα μου να δεις τον γιό σου δέκα λεπτά Κυβερνήτη»! Υστερότερα, βάσει πληροφοριών, τον συνέλαβαν και οδηγήθηκε στο αγγλικό δικαστήριο. Ο αποικιοκράτης δικαστής τον καταδίκασε σε 10ετή φυλάκιση: Ένα χρόνο για κάθε λεπτό του… κακουργήματός του!
ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι στην πραγματικότητα η ιστορία μας είναι, κατ’ ακρίβειαν, μια μακρόσυρτη, ακανόνιστη, μα διαρκής, σκυταλοδρομία Εθνικής Αντίστασης. Για τη Λευτεριά. Στην οποία, η κάθε επόμενη ή μεθεπόμενη γενιά παραλαμβάνει τη σκυτάλη απ’ την προηγούμενη. Ή, άμα τύχει, απ’ την προ-προηγούμενη:
– ΧΟΝΔΡΙΚΑ: Από τον Σαλαμίνιο Ονήσιλο του 499 προ Χριστού που θυσιάστηκε μαχόμενος εναντίον του Πέρση κατακτητή και των ντόπιων περσόδουλων, μέχρι και το ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα εναντίον του Σχεδίου Ανάν του 2004, έως σήμερα. Έως αύριο και μεθαύριο και στο διηνεκές. Με την ίδια σκυτάλη στα τέκνα των τέκνων μας και στα εγγόνια των εγγονιών τους…
Διότι: «Χρόνια σκλαβκιές ατέλειωτες – τον πάτσον τζιαί τον κλώτσον τους. Εμείς τζιαμαί: Ελιές τζιαί τερατσιές πάνω στον ρότσον τους!», καθώς στιχούργησε για όλους τους αιώνες μας και για όλες τις γενιές ο Κώστας Μόντης.
Το 2007 εκεί κοντά στον χώρο του πυρπολημένου το 1931 Κυβερνείου των Εγγλέζων, νυν Προεδρικού Μεγάρου, στην απέναντι όχθη του Πεδιαίου, ο τότε Πρόεδρος αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος τέλεσε τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου των Νεκρών της Εξέγερσης των Οκτωβριανών. Πριν πέντε χρόνια, το 2016 στο Πισσούρι, ο νυν Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης τέλεσε τ’ αποκαλυπτήρια ενός άλλου Μνημείου για την Εξέγερση του 1931. Στο Πισσούρι είχαν πυρπολήσει οι εξεγερμένοι τότε τον Αστυνομικό Σταθμό των Εγγλέζων. Και καταδικάστηκε και φυλακίστηκε, ως υποκινητής, ο από το 1930 βουλευτής του «Νομοθετικού Συμβουλίου» και μετέπειτα (1943-1953) εκλελεγμένος τρεις φορές δήμαρχος Πάφου Χριστόδουλος Γαλατόπουλος. Ιδρυτής το 1943 και της Παγκύπριας Ελληνικής Σοσιαλιστικής Πρωτοπορίας. Στην οποία ανήκε το 1946, προτού πάει φοιτητής στη Θεσσαλονίκη κι ο μετέπειτα εκ των κορυφαίων ηρώων της ΕΟΚΑ Κυριάκος Μάτσης, 13ος και τελευταίος των Φυλακισμένων Μνημάτων. Η σκυταλοδρομία για την οποία γράφουμε…
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ της αθηναϊκής εφημερίδας “ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ” του Σαββάτου 24 Οκτωβρίου 1931.
ΠΗΓΗ: Sigma
Video
Σημαίες οι φοβερές της λευτεριάς! Το ιστορικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για την απελευθέρωση από τους Γερμανούς
Συμπληρώνονται φέτος 79 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Ναζί, η οποία πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα, στις 12 Οκτωβρίου 1944.
Συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Ναζί, η οποία πραγματοποιήθηκε σαν σήμερα, στις 12 Οκτωβρίου 1944. Το πρωϊνό εκείνης της ημέρας, οι γερμανικές δυνάμεις άρχισαν να αποχωρούν έπειτα από 1264 μέρες Κατοχής που άφησε πίσω της εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς από το λιμό του 1942, τα βασανιστήρια, τις συλλήψεις, τις εκτελέσεις και τα λεγόμενα ”μπλόκα”.
Ειδικότερα, γερμανικό άγημα κατέβασε τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη και λίγες ώρες μετά η Αθήνα ήταν και πάλι ελεύθερη. Ο λαός της πρωτεύουσας που αγωνίστηκε και αντιστάθηκε ενάντια στον κατακτητή ξεχύθηκε στους δρόμους σε έναν αυθόρμητο, πανηγυρικό εορτασμό.
Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ ”Σημαίες οι φοβερές της λευτεριάς” παραγωγής 2015.
ΣΗΜΑΙΕΣ ΟΙ ΦΟΒΕΡΕΣ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ
Ιστορικό ντοκιμαντέρ που εξετάζει την απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς στις 12 Οκτωβρίου του 1944. Η πρώτη μετάδοσή του έγινε τον Οκτώβριο του 2015, στο πλαίσιο της συναυλίας του Χρήστου Λεοντή ”Φυλάττειν Θερμοπύλας” στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Το ντοκιμαντέρ ξεκινά με μια εξιστόρηση των όσων συνέβησαν το πρωϊνό της 12ης Οκτωβρίου 1944 και την προετοιμασία αποχώρησης των ναζιστικών στρατευμάτων από την Αθήνα. Ειδικότερα, γίνεται λόγος για τα φρικτά εγκλήματα που διέπραξαν τα ναζιστικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια της Κατοχής της Ελλάδας καθώς και για όψεις και στιγμές της Εθνικής Αντίστασης. Παράλληλα, αναδεικνύονται εγκλήματα της δοσιλογικής κυβέρνησης της Ελλάδας.
Επιπλέον, παρουσιάζεται ο ρόλος και η συμμετοχή της νεολαίας στην Εθνική Αντίσταση. Ταυτόχρονα, περιγράφεται το πανηγυρικό κλίμα που επικρατούσε στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της αποχώρησης των Γερμανών και οι εκδηλώσεις ενθουσιασμού των κατοίκων. Ακόμη, γίνεται αναφορά στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας στην Αθήνα καθώς και στη δημιουργία τοπικών απελευθερωτικών κυβερνήσεων από τον ΕΛΑΣ και τον ΕΔΕΣ σε διάφορες περιοχές της χώρας. Επίσης, αναδεικνύονται οι δολιοφθορές και οι καταστροφές που έκαναν οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή τους από τη χώρα. Εξετάζεται και η μάχη της ”Ηλεκτρικής” στο Κερατσίνι.
Στο επόμενο μέρος του ντοκιμαντέρ, εξετάζονται οι διαδηλώσεις των επόμενων ημερών του Οκτωβρίου του 1944, οι πρώτες συγκρούσεις και οι πολιτικές διαφωνίες. Προβάλλεται αρχειακό υλικό από την έπαρση της Ελληνικής σημαίας στην Ακρόπολη από το Γεώργιο Παπανδρέου και ακούγεται η περιγραφή του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών από εκείνη την ημέρα. Παρεμβάλλονται αποσπάσματα από την ομιλία του Γεωργίου Παπανδρέου στην πλατεία Συντάγματος και γίνεται λόγος για τις διαφορές των δύο στρατοπέδων που θα οδηγήσουν λίγο αργότερα στον Εμφύλιο Πόλεμο.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ προβάλλεται πλούσιο αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό και ακούγονται κείμενα Ελλήνων λογοτεχνών που γράφτηκαν εκείνη την περίοδο. Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ άλλωστε είναι εμπνευσμένος από τους στίχους του σπουδαίου ποιητή μας Άγγελου Σικελιανού.
Έτος παραγωγής: 2015
Σενάριο-σκηνοθεσία: Τάκης Σακελλαρίου
Αφηγητής: Γιώργος Γιουκάκης
Έρευνα: Γιάννης Σκαλιδάκης, Βασιλική Λάζου
Στην κεντρική φωτογραφία του άρθρου: Μέλη του ΚΚΕ στην οδό Κοραή με σημαίες, πανό και χωνιά, Οκτώβριος 1944. Αρχείο ΕΡΤ/Συλλογή Π.Πουλίδη.
Video
Δεν θα μας… κουνιούνταν οι Τούρκοι σήμερα!
Σάββας Καλεντερίδης: Είναι η μεγαλύτερη καταστροφή στην ιστορία του Ελληνισμού. Αν δεν είχε γίνει, οι Τούρκοι δεν θα απειλούσαν σήμερα να πάρουν το μισό Αιγαίο.
Ιστορία
Σαν Σήμερα 12 Οκτωβρίου: Η Αθήνα απελευθερώνεται από τους Γερμανούς
Τα γεγονότα που σημάδεψαν τη μέρα
Σαν Σήμερα: 12 Οκτωβρίου
539 πΧ: Ο βασιλιάς της Περσίας Κύρος ο Μέγας καταλαμβάνει τη Βαβυλώνα και απελευθερώνει τους Εβραίους, που βρίσκονταν στην πόλη για 70 χρόνια εξόριστοι από την Ιουδαία.
322 π.Χ: Πεθαίνει ο Δημοσθένης, αθηναίος ρήτορας και πολιτικός.
1492: Φτάνει στις ακτές της αμερικανικής ηπείρου δια μέσω του Ατλαντικού Ωκεανού ο Χριστόφορος Κολόμβος, πιστεύοντας ότι έφτασε στην Ινδία.
1862: Ο Όθωνας εγκαταλείπει την Ελλάδα.
1920: Πεθαίνει ο βασιλιάς της Ελλάδας, Αλέξανδρος ο Α’
1922: Οι Τούρκοι εισβάλουν στις ουδέτερες ζώνες, στο Τσανά και Ισμίν.
1940: Στη Ρουμανία, οι δυνάμεις των Ναζί μπαίνουν στο Βουκουρέστι.
1943: Κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, η Πορτογαλία ανοίγει τις βάσεις των Αζορών στους Συμμάχους.
1944: Αμερικανικά αεροσκάφη επιτίθενται στη Φορμόζα, μετέπειτα Ταϊβάν.
1944: Η Αθήνα απελευθερώνεται από τους Γερμανούς και μπαίνει τέλος στην περίοδο της κατοχής που έφερε την πρωτεύουσα σε τραγική κατάσταση με κάρα να μαζέυουν τα πτώματα των ανθρώπων που χάθηκαν από ασιτία. (ΦΩΤΟ)
1945: Μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο, το Συμμαχικό Συμβούλιο Ελέγχου διατάσσει τη διάλυση του Κόμματος των Ναζί στη Γερμανία.
1949: Το Λαϊκό Γερμανικό Συμβούλιο και το δημοκρατικό αντιφασιστικό μπλοκ της ζώνης σοβιετικής κατοχής αποφασίζουν τη δημιουργία της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας.
1953: Το ελληνικό Υπουργικό Συμβούλιο εγκρίνει συμφωνία με τις ΗΠΑ, βάσει της οποίας θα εγκατασταθούν στην Ελλάδα αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις.
1955: Στην Ελλάδα, ψήφο εμπιστοσύνης λαμβάνει η Κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
1960: Επεισοδιακή είναι η Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, όταν ο Σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ, εξοργισμένος από το λόγο ενός Φιλιππινέζου διπλωμάτη, χρησιμοποιεί ύβρεις, σφιγμένες γροθιές και χτυπά …το παπούτσι του στο έδρανο.
1962: Ο πρωθυπουργός Νεχρού δηλώνει ότι διέταξε το στρατό να απομακρύνει τις κινεζικές δυνάμεις από την περιοχή της Ινδίας, κοντά στα σύνορα με το Θιβέτ.
1964: Για πρώτη φορά στην ιστορία της αεροδιαστημικής, τρεις άνθρωποι βρίσκονται στο διάστημα. Πρόκειται για τους Ρώσους κοσμοναύτες Κομάροφ, Φεοκτίστοφ και Γιεγκόροφ, που επιβαίνουν στο διαστημόπλοιο “Βόσκχοντ 1”.
1976: Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ανακοινώνει, ότι διάδοχος του Μάο Τσε Τουνγκ στην προεδρία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας είναι ο Χούα Γκουοφένγκ.
1981: Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία από τον Ιούλιο έχουν εκτελεστεί 1.800 αντιφρονούντες στο Ιράν.
1984: Στη Βρετανία, πέντε άνθρωποι σκοτώνονται από την έκρηξη βόμβας, που είχε τοποθετήσει ο IRA σε ξενοδοχείο στο Μπράιτον, στο οποίο βρισκόταν η πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ για να παρακολουθήσει ένα συνέδριο.
1989: Ιστορική συνάντηση με τους ηγέτες της Αριστεράς Χαρίλαο Φλωράκη και Λεωνίδα Κύρκο πραγματοποιεί ο πρεσβευτής των ΗΠΑ, Μάικλ Σωτήρχος.
1990: Σημειώνεται απόπειρα δολοφονίας κατά του Υπουργού Εσωτερικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, κατά τη διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης στο χωριό Όπεναου της Βάδης – Βυτερμβέργης.
1991: Στην Τουρκία, η “Ντεβ Σολ” αναλαμβάνει την ευθύνη για τη δολοφονία τριών αστυνομικών, στην Κωνσταντινούπολη.
1992: Στην Αίγυπτο, σεισμός 5,9 Ρίχτερ συγκλονίζει το Κάιρο, προκαλώντας το θάνατο τουλάχιστον 400 ατόμων και τον τραυματισμό 4.000. Το επίκεντρο, του καταστροφικότερου σεισμού, που έπληξε ποτέ τη χώρα δεν είναι πολύ μακριά από τις μεγάλες πυραμίδες της Γκίζας και τη Σφίγγα.
1993: Έκθεση του ΟΗΕ αποκαλύπτει, ότι η μόλυνση από τη ραδιενέργεια στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ φτάνει σε επίπεδα ρεκόρ, καθώς πολλές από αυτές ρίχνουν τα απόβλητά τους στα ποτάμια.
1994: Η NASA χάνει επαφή με το διαστημόπλοιο Μαγγελάνος, καθώς αυτό εισέρχεται στη βαριά ατμόσφαιρα της Αφροδίτης. Το διαστημόπλοιο πιθανότατα κάηκε στην ατμόσφαιρα της Θεάς του Έρωτα στις 13 ή στις 14 Οκτωβρίου.
1999: Στρατιωτικό αναίμακτο πραξικόπημα στο Πακιστάν υπό τον στρατηγό Περβέζ Μουσάραφ ανατρέπει τον πρωθυπουργό Ναβάζ Σαρίφ.
1999: Αναστάτωση προκαλεί στους κόλπους της Νέας Δημοκρατίας η συνέντευξη του συμβούλου του Κώστα Καραμανλή, Γιάννη Λούλη, στην εφημερίδα «Έθνος», ο οποίος δηλώνει ότι το κόμμα είναι ένα «φθαρμένο προϊόν». Την αντίδρασή τους εκφράζουν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο Μιχάλης Λιάπης και άλλοι βουλευτές. Ο εκπρόσωπος της ΝΔ, Άρης Σπηλιωτόπουλος, δηλώνει ότι «ο κ. Λούλης δεν έχει κομματική ιδιότητα, συνεργάζεται ως επιστήμονας με το κόμμα». Στις 13 Οκτωβρίου, ο κ. Λούλης θα υποβάλλει την παραίτησή του από τη θέση του διευθυντή του Ινστιτούτου Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής».
2000: Στην Άντεν της Υεμένης, ένα USS Cole (πολεμικό πλοίο των ΗΠΑ) των ΗΠΑ παθαίνει σοβαρές ζημιές, ενώ 17 μέλη του πληρώματος σκοτώνονται και 39 τραυματίζονται από τρομοκρατική επίθεση με δύο βομβιστές καμικάζι.
2001: Μετά από αίτημα του Προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους του νεώτερου, η αμερικανική τηλεοπτική εκπομπή Americas Most Wanted, που αναζητά εγκληματίες, προβάλλει τους 22 πλέον καταζητούμενους τρομοκράτες.
2002: Τρομοκρατική βομβιστική επίθεση σε κλαμπ στο Μπαλί σκοτώνει 202 άτομα και τραυματίζει 300.
2017: Ο Nτόναλντ Τραμπ αποφασίζει να αποσύρει τις ΗΠΑ από την UNESCO και αμέσως την ακολουθεί το Ισραήλ.
-
Video2 ημέρες πριν
Ανατριχιαστική ομιλία Μπακασέτα πριν βγει η Εθνική στο Γουέμπλεϊ: “Να θυσιαστούμε για να τιμήσουμε τον Μπάλντοκ”
-
Γαλλία4 ημέρες πριν
Έτοιμη η «πρώτη» Belharra
-
Εθνική Άμυνα5 ημέρες πριν
Έτοιμος σε 3 χρόνια ο ελληνικός Σιδερένιος Θόλος! Πόσο θα κοστίσει;
-
Ιστορία4 ημέρες πριν
Πιέσεις στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση να ανοικτούν τα πρακτικά της Δίκης των Ελλήνων που εκτελέστηκαν στην Αμάσεια το 1921
-
Video5 ημέρες πριν
Ισραήλ: Αν χτυπήσει πυρηνικά, αρχίζει η καταστροφή
-
Ιράν5 ημέρες πριν
Κόκκινος συναγερμός στο κεντρικό Ισραήλ! Εκτοξεύτηκε βαλλιστικός πύραυλος από την Υεμένη – Αναχαιτίστηκε με επιτυχία λέει ο IDF
-
Video6 ημέρες πριν
Ασταμάτητο το Ισραήλ! Βομβάρδισε Ρωσική βάση στην Συρία
-
Δημογραφικό1 ημέρα πριν
Δυσοίωνα είναι τα στοιχεία για τον πληθυσμό του Έβρου