ΠΑΝΕΛ:
Θράσος Ευτυχίδης, Διεθνολόγος-Οικονομολόγος
Βασίλης Κυρατζόπουλος, Τουρκολόγος
Πέτρος Τασσιός, Διεθνολόγος
ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΣ
Χρήστος Ζήνωνος, Χαρτογράφος-Υδρογράφος

Σάββας Καλεντερίδης: Η δύναμη του ελληνορθόδοξου κόσμου

Γράφει η Δήμητρα Στάικου

Στις 7 Απριλίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) πραγματοποιώντας μια σοβαρή έκκληση για δράση για την παγκόσμια ημέρα υγείας, έστρεψε την προσοχή όλων στους ανησυχητικούς δείκτες μητρικής και νεογνικής θνησιμότητας του Πακιστάν. Αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι κάθε μέρα στο Πακιστάν, 27 γυναίκες πεθαίνουν λόγω επιπλοκών που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, και 675 νεογνά χάνουν τη ζωή τους πριν φτάσουν τον ένα μήνα ζωής. Μιλάμε δηλαδή για περισσότερους από 9.800 θανάτους γυναικών, 246.300 θανάτους νεογνών και πάνω από 190.000 θνησιγένειες ετησίως. Η αρχή της τραγωδίας ξεκινά με τη συνειδητοποίηση ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους, θα μπορούσαν να προληφθούν.

Τα στατιστικά στοιχεία αυτά φέρνουν στο φως την πραγματική κατάσταση στο Πακιστάν το οποίο έχει κάνει σημαία της εξωτερικής του πολιτικής ότι είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο κράτος που πλέον προστατεύει άρτια τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική καθώς μιλάμε για πενιχρή υγειονομική περίθαλψη στη χώρας, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές.

Η έκκληση του παγκόσμιου οργανισμού υγείας για λήψη μέτρων ώστε να περιοριστεί η παιδική θνησιμότητα στο Πακιστάν, δεν είναι απλώς μια αναφορά—είναι μια έκκληση για άμεσες, συντονισμένες και διαρκείς ενέργειες για τη σωτηρία ζωών και την προστασία του μέλλοντος των οικογενειών σε όλο το Πακιστάν. Αυτό όμως που πρέπει η δυτική κοινωνία να κάνει πριν κουνήσει το δάχτυλο στο Πακιστάν, είναι να καταλάβει τι συμβαίνει με την κοινωνική και θρησκευτική δομή της χώρας που δημιουργεί ένα σύστημα αξιών, σκληρό για τη συνέχιση της ύπαρξης και τυφλό στην ανάγκη προστασίας της αρχής της ζωής. Αν προσπαθήσουμε να συγκρίνουμε τις συνθήκες που μία γυναίκα μένει έγκυος και γεννά στη Δύση με αυτές που γεννά στο Πακιστάν ,είναι άτοπο.

Ειδικά στην επαρχία του Πακιστάν όπου διαμένει πάνω από το 60% του πληθυσμού., οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ανεπαρκή πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη, έμφυλη ανισότητα, φτώχεια, κακή διατροφή και έλλειψη εκπαίδευσης. Με όλες αυτούς τους περιοριστικούς παράγοντες πώς είναι δυνατόν να μπορούν να φέρουν στον κόσμο υγιή παιδιά; Ευτυχώς, η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη σε αστικά κέντρα όπως το Καράτσι, η Λαχόρη και το Ισλαμαμπάντ τα οποία διαθέτουν προηγμένα νοσοκομεία και εκπαιδευμένους γιατρούς.

Στην επαρχία του Πακιστάν, όταν μία γυναίκα κοντεύει να γεννήσει, ξεκινά ο Γολγοθάς των επιβαρυντικών συνθηκών για ευοίωνη έκβαση της γέννας. Αρχικά στην επαρχία, μια οικογένεια συχνά κατοικεί σε απόσταση από υγειονομικές εγκαταστάσεις .Επιπλέον συνήθως έχει περιορισμένα οικονομικά μέσα και δε μπορεί να σηκώσει το κόστος του ταξιδιού για να φτάσει στην πρωτεύουσα. Έτσι η συχνά υποσιτισμένη γυναίκα γεννά στο σπίτι με τη βοήθεια μαμής ή μιας ακόμη γυναίκας της οικογένειας. Να τονιστεί ότι ειδικά στην περίπτωση γέννας στο σπίτι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών και θανάτων λόγω έλλειψης ιατρικού εξοπλισμού ,φαρμάκων αλλά και πολιτισμικών επιρροών όπως για παράδειγμα την αντίληψη ότι μέχρι σήμερα τα μωρά κορίτσι δεν είναι τόσο πολύτιμα όσο τα αγόρια άρα δε χρήζουν τόσης προσοχής.

Η χειρότερη συνειδητοποίηση είναι ότι ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας επισημαίνει ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους μητέρων και νεογνών, θα μπορούσαν εύκολα να είχαν προληφθεί, αν η μητέρα και το μωρό είχαν διαμετακομιστεί έγκαιρα σε ιατρικό κέντρο ή αν είχαν στο σπίτι βοήθεια γιατρού. Δυστυχώς όμως , συχνά δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, με αποτέλεσμα η μητέρα ή το μωρό να πεθαίνουν. Υπάρχουν περιπτώσεις που χάνονται και οι δύο. Η επίδραση αυτών των θανάτων είναι βαθιά . Τα πραγματικά περιστατικά ανέκαθεν αφηγούνταν πιο συγκινητικές ιστορίες από ότι μπορούν να αφηγηθούν οι αριθμοί και οι στατιστικές. Πίσω από κάθε στατιστικό στοιχείο, βρίσκεται μια μητέρα που δεν επιστρέφει ποτέ στο σπίτι, ένα νεογέννητο που δεν έχει ποτέ την ευκαιρία να ζήσει, μια οικογένεια που διαλύεται.

Παιδιά στο Πακιστάν – Πηγή: Δήμητρα Στάικου

Οι άδικοι θάνατοι αντιπροσωπεύουν χαμένο δυναμικό, διαλυμένες οικογένειες και κοινότητες που πλήττονται από θλίψη και οικονομικές δυσκολίες. Μία μητέρα που πεθαίνει στη γέννα αφήνει τα επιζώντα παιδιά ευάλωτα σε κακή διατροφή, κακή υγεία και περιορισμένες εκπαιδευτικές ευκαιρίες .Για τα νεογνά που επιβιώνουν τον κρίσιμο πρώτο μήνα, ο κίνδυνος μακροχρόνιων επιπλοκών υγείας λόγω κακής πρώιμης φροντίδας παραμένει υψηλός.

Όταν μία μητέρα ,πεθάνει στη γέννα , τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας που μένουν πίσω επομίζονται τεράστιο ψυχολογικό βάρος καθώς πλέον καλούνται να επιτελέσουν αυτοί το ρόλο των φροντιστών. Ο οικονομικός αντίκτυπος είναι επίσης σημαντικός, καθώς οι οικογένειες συχνά ξοδεύουν τις οικονομίες τους ή χρεώνονται προσπαθώντας να διαχειριστούν τις επιπλοκές κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Όλα αυτά τα στοιχεία κάνουν το Πακιστάν να υποχρεούται να αναλάβει δράση. Πλέον η χώρα δεσμεύτηκε να επιτύχει τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs) των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίοι περιλαμβάνουν το σχέδιο για τη μείωση της αναλογίας μητρικής θνησιμότητας σε λιγότερες από 70 ανά 100.000 γεννήσεις και την εξάλειψη μέσω προληπτικής δράσης των θανάτων των νεογνών μέχρι το 2030.

Δυστυχώς και τα παιδιά που καταφέρνουν να επιζήσουν της γέννας δεν έχουν μπροστά τους στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ένα ευοίωνο μέλλον καθώς η χώρα βιώνει μια οδυνηρή αύξηση της βίας κατά των παιδιών, με 7.608 περιπτώσεις να έχουν αναφερθεί σε όλη τη χώρα μέχρι στιγμής το 2024 – μέσος όρος 21 περιστατικών την ημέρα – σύμφωνα με μια νέα έκθεση του οργανισμού βιώσιμης κοινωνικής ανάπτυξης (SSDO). Τα ποσοστά καταδίκης για τις περισσότερες κατηγορίες κακοποίησης να παραμένουν κάτω από 1%.

Αυτά τα ανησυχητικά ευρήματα προέρχονται από την τελευταία δημοσίευση της SSDO, μελέτη χαρτογράφησης για τη βία κατά των παιδιών στο Πακιστάν 2024, η οποία βασίζεται σε δεδομένα που αποκτήθηκαν από τις επαρχιακές αστυνομικές διευθύνσεις μέσω των νόμων για το δικαίωμα στην πληροφορία (RTI). Οι αναφερόμενες περιπτώσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα βίας, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης, της απαγωγής, της εμπορίας παιδιών, των παιδικών γάμων και της παιδικής εργασίας. Στο σύνολο των περιπτώσεων, 2.954 ανέφεραν σεξουαλική κακοποίηση, 2.437 ανέφεραν απαγωγή, 895 σχετίζονταν με παιδική εργασία, 683 ήταν περιπτώσεις σωματικής κακοποίησης, 586 ήταν περιστατικά εμπορίας παιδιών και 53 ήταν περιπτώσεις παιδικών γάμων.

Ενώ οι περιπτώσεις εμπορίας παιδιών και παιδικής εργασίας είχαν σχετικά υψηλότερα ποσοστά καταδίκης, 45% και 37% αντίστοιχα, η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων – συμπεριλαμβανομένων της σεξουαλικής κακοποίησης, της απαγωγής και του παιδικού γάμου – είχε αμελητέα ή καθόλου καταδίκες, με τις περιπτώσεις παιδικών γάμων να μην έχουν καμία καταδίκη σε εθνικό επίπεδο. Βέβαια ,όταν μιλάμε για το κομμάτι της εμπορίας παιδιών από το Πακιστάν, δεν πρέπει να θεωρούμε ότι η εμπορία συνοψίζεται μεταξύ των συνόρων της χώρας αλλά πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα και να αναλογιστούμε πόσοι κάτοικοι της Δύσης πράττουν παράνομη εμπορία παιδιών με ανήλικα θύματα από το Πακιστάν μέσω του dark web.

Το Πακιστάν έχει να φέρει σε πέρας ένα μεγάλο έργο μπροστά του ,αυτό της εξασφάλισης των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών. Στο κομμάτι της υγείας , ενώ έχουν παρθεί κάποια μέτρα για την κάλυψη εμβολιασμών σε νεογνά στην επαρχία, υπάρχει ακόμα πολύ μεγάλο περιθώριο βελτίωσης. Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας προτρέπει την πακιστανική κυβέρνηση να αυξήσει τις επενδύσεις στις υπηρεσίες μητρικής, νεογνικής και παιδικής υγείας, με έμφαση στην προσέγγιση των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε αστικά κέντρα.

Η υπερχρεωμένη κυβέρνηση του Πακιστάν δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή την κρίση μόνη της και αυτό γιατί τα τελευταία χρόνια έχει αποφασίσει να ξοδεύει το μεγαλύτερο τμήμα των εσόδων της σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς και όχι στην υγεία και όχι την εκπαίδευση. Η χώρα χρειάζεται ενίσχυση για να μπορέσει να εξασφαλίσει βιώσιμες συνθήκες σε γυναίκες και μωρά και αυτή η ενίσχυση μπορεί να έρθει με τη σύμπραξη διαφορετικών φορέων όπως μη κυβερνητικές οργανώσεις και τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα υγείας.

Οι θρησκευτικές οργανώσεις, οι γυναικείες ομάδες και οι εθελοντές της κοινότητας μπορούν να δράσουν ως ισχυροί παράγοντες αλλαγής, διαδίδοντας την ευαισθητοποίηση, καταπολεμώντας επιβλαβείς πολιτιστικές πρακτικές και ενθαρρύνοντας τις οικογένειες να αναζητούν έγκαιρη ιατρική φροντίδα.

Παρά τις προκλήσεις, το Πακιστάν έχει ευκαιρίες να αξιοποιήσει την καινοτομία για να αντιμετωπίσει την κρίση. Τελικά, η μείωση των θανάτων μητέρων και νεογνών στο Πακιστάν εξαρτάται από έναν βασικό παράγοντα: τη πολιτική βούληση. Χωρίς ισχυρή ηγεσία, και δέσμευση για απτές αλλαγές δεν πρόκειται να δοθεί μέλλον στα παιδιά . Οι ηγέτες του Πακιστάν έχουν ηθική και συνταγματική υποχρέωση να διασφαλίσουν την υγεία και την ευημερία του ύπαρξης και του μέλλοντος ,κάθε χώρας, των ονείρων των παιδιών.