Κυρίαρχο πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης, αναφορικά με το Κυπριακό, αποτέλεσαν τα τελευταία χρόνια τα συμβάντα στο Κραν Μοντάνα, τον Ιούλιο του 2017.

To αφήγημα, μυθιστόρημα καλύτερα όπως ιστορικά και αδιαμφισβήτητα προκύπτει, του ΣΥΡΙΖΟΑΚΕΛ[1] και μιας θορυβούσας μερίδας των ΜΜΕ και «δημοσιογράφων»[2] ήταν, με λίγα λόγια, ότι ο Νίκος Αναστασιάδης και η «συμμορία» του σκόπιμα απώλεσαν μια χρυσή ευκαιρία λύσης του Κυπριακού αφού οι συνομιλητές τους, Τουρκία και Τουρκοκύπριοι, είχαν αποδεχθεί

• (α) κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεων,

• (β) οριστική αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και

• (γ) άρση του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης.

Σκόπιμα απώλεσε την «ευκαιρία» και εγκλημάτησε σε βάρος του λαού μας, γιατί επέλεξε αντί μιας τέτοιας λύσης του Κυπριακού, που θα την προσυπέγραφαν και εθνικιστές του λόγου μου, να κτίζει ουρανοξύστες στη Λεμεσό και να πουλά διαβατήρια.

Αν και το όλο αφήγημα στερείται καταφανώς λογικής, αφέθηκε να συζητείται  για μια 4ετία εξ’ αιτίας και  της άρνησης ή αδυναμίας   του κυβερνώντος κόμματος να αντιπαραταχθεί μαζί του και να το αποδημήσει  αποφασιστικά.  Η εξήγηση υπάρχει. Μέρος της  ηγετικής ομάδας του ΔΗΣΥ αποδίδει τις ίδιες ευθύνες στον ΠτΔ αφού η ΣΥΡΙΖΟΑΚΕΛΙΚΗ άποψη στο Κυπριακό είναι βαθιά ριζωμένη από τη εποχή του Σχεδίου Ανάν[3].

Όλα αυτά μέχρι που ο «Φιλελεύθερος» δημοσίευσε τα πρακτικά των Ηνωμένων Εθνών για τις συναντήσεις του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ με τους Νίκο Αναστασιάδη, Νίκο Κοτζιά, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Φεντερίκα Μογκερίνι, καθώς και όσα συζητήθηκαν στο δείπνο-διαπραγμάτευση που ακολούθησε και κατέληξε σε αδιέξοδο.

Κατ’ αρχάς να τονίσουμε ότι η ακρίβεια και η γνησιότητα των πρακτικών δεν αμφισβητήθηκε από κανένα και τη δυσφορία των Ηνωμένων Εθνών αλλά και του ΣΥΡΙΖΟΑΚΕΛ για την διαρροή τους.

Η διπλή δυσφορία προκύπτει γιατί, από την μια, η απλή ανάγνωση των πρακτικών από κάθε καλόπιστο τρίτο, καταρρίπτει το ΣΥΡΙΖΟΑΚΕΛΙΚΟ αφήγημα και από την άλλη, γιατί αφήνει εκτεθειμένο και τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, σε σχέση με την λανθασμένη αντίληψη του, και μόνο, για τις πραγματικές προθέσεις της Τουρκίας.

Για να δούμε, λοιπόν, με βάση τα πρακτικά και όχι τον Μ. Δρουσιώτη και το ΣΥΡΙΖΟΑΚΕΛ εάν εγκλημάτησε ο ΠτΔ.

Στις προηγούμενές  του τελικού δείπνου συζητήσεις του με τον ΓΓ του ΟΗΕ ο Τσαβούσογλου αναφέρει τα εξής:  η απαίτηση «μηδέν στρατεύματα και μηδέν εγγυήσεις»  «was a non-starter», είναι θέμα ταμπού».  Δηλαδή, δεν συζητείτο καν. «Θα μπορούσε να δώσει ένα άτυπο έγγραφο, θα μπορούσαν να γίνουν κάποια επιπρόσθετα βήματα», που δεν παρουσιάζονταν όμως στο έγγραφο που έδωσε στα Ηνωμένα Έθνη. «Αυτό το οποίο θα μπορούσε να αποδεχθεί είναι η ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΑ της Συνθήκης Εγγυήσεως σε Συνθήκη Εφαρμογής και το αρχικό στάδιο θα περιλαμβάνει και δικαιώματα μονομερούς δράσης αν η από κοινού δράση (για αντιμετώπιση πράξεων που προκαλούν ανησυχία) δεν ήταν δυνατή». Και αναθεώρηση του δικαιώματος μονομερούς επέμβασης  (αν οι πολιτικές και οικονομικές πτυχές της λύσης αποδεικνύονταν επιτυχείς) σε κοινά αποδεκτή ημερομηνία. Εάν δεν συμφωνούσε η Τουρκία, με λίγα λογία,  το μονομερές δικαίωμα επέμβασης θα παρέμενε μόνιμα.

Σε σχέση με τα στρατεύματα κατοχής «σημαντική μείωση με την έναρξη εφαρμογής της λύσης,  περαιτέρω μειώσεις και αναθεώρηση αναλόγως της προόδου της εφαρμογής της λύσης». Δεν συμφωνούσε με την αντικατάσταση των στρατευμάτων με  αστυνομία και  σε σχέση με αριθμό μόνιμων Τουρκικών στρατευμάτων πρότεινε μεγαλύτερο αριθμό από 650 της Συνθήκης Συμμαχίας, αν υπάρχει και τουρκική βάση. Στις συζητήσεις της 6ης Ιουλίου προκύπτει ρητά και η απαίτηση για μόνιμη τουρκική βάση! Θα μπορούσε να δείξει περαιτέρω ευελιξία στο ζήτημα του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης εάν επιτευχθεί λύση στις υπόλοιπες  πτυχές συμπεριλαμβανομένου και του εδαφικού αλλά «στα πλαίσια εφαρμογής της λύσης θα πρέπει να υπάρχει μηχανισμός ο οποίος να δίνει απόλυτη εξασφάλιση στους Τουρκοκύπριους και επιπρόσθετα ένας συγκεκριμένος αριθμός Τούρκικων στρατευμάτων θα έπρεπε να παραμείνει».

Συνεπώς, η αναφορά του Γενικού Γραμματέα στον Νίκο  Κοτζιά ότι «είδε μια καλή ευκαιρία να εξευρεθεί συμφωνία που θα καταργούσε τις εγγυήσεις από την πρώτη μέρα της λύσης», ήταν λανθασμένη.  Ουδέποτε ο Τσαβούσογλου είχε αναφέρει κάτι τέτοιο, αντίθετα ήταν σκόπιμα γενικός, ασαφής και διφορούμενος.  Το άτυπο έγγραφο το οποίο κατάθεσε δεν έκανε καμιά τέτοια αναφορά και αυτό το παραδέχθηκε και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας. Το ίδιο συμβαίνει και με την αναφορά του Γενικού Γραμματέα ότι η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να αποδεχθεί άμεση αποχώρηση στρατευμάτων. Κατ’ ακρίβεια ο Τσαβούσογλου μίλησε για μόνιμη παραμονή στα πλαίσια δημιουργίας Τούρκικης βάσης στην Κύπρο.

Απόλυτα λογικά με βάση όλα τα πιο κάτω ήξεις-αφίξεις, ζήτησε ο ΠτΔ από τον Γενικό Γραμματέα διευκρινήσεις.  Στην αναφορά του ΠτΔ για απαίτηση για Τουρκική βάση στο Βορρά για να σταθμεύσουν τα Τούρκικα στρατεύματα για πάντα, δεν απάντησε καν ο Γενικός Γραμματέας.  Ενώ ο Τσαβούσογλου μιλούσε για Τουρκική βάση στα κατεχόμενα ο Γενικός Γραμματέας αφήνει έντεχνα το τοπίο ομιχλώδες, με σκοπό, προφανώς, να περισώσει την διαδικασία.

Στο τελικό δείπνο ο Γενικός Γραμματέας συνοψίζει τα εκκρεμούντα κρίσιμα κεφάλαια: Εδαφικό, Διαμοιρασμός της Εξουσίας, Περιουσίες, τα Δικαιώματα των Τούρκων υπηκόων, Εγγυήσεις, Ξένα Στρατεύματα. Βασικά το σύνολο των κρίσιμων πτυχών του Κυπριακού προβλήματος ήταν ανοικτό, ενώ και κατά τα άλλα «είμαστε πολύ κοντά στην λύση».

Σε σχέση με τις εγγυήσεις ανέφερε ότι «θα ήταν δύσκολο να παραμείνει η Συνθήκη Εγγυήσεων και το Μονομερές Δικαίωμα Επέμβασης αλλά έλαβε υπόψη την θέση της Τουρκίας ότι η Συνθήκη Εγγυήσεων  θα πρέπει να διατηρηθεί». Η Τουρκία ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας έδωσε άτυπο έγγραφο με το οποίο εισηγείται την  αντικατάσταση της Συνθήκης Εγγύησης με Συνθήκη Εφαρμογής, όπου το δικαίωμα επέμβασης παραμένει και γίνεται αναφορά για μόνιμη παραμονή  στρατευμάτων  και Τουρκική βάση. Στο άτυπο έγγραφο δεν υπάρχει εισήγηση για κατάργηση Συνθήκης Εγγύησης και του Μονομερούς Δικαιώματος Επέμβασης.

Ο Γενικός Γραμματέας τέλος διένειμε έγγραφο που περιγράφει τον μηχανισμό εφαρμογής λύσης το οποίο «είναι ανεξάρτητο με την Συνθήκη Επέμβασης και το Δικαίωμα Επέμβασης». Ο Τσαβουσογλου διευκρίνισε ότι το δικαίωμα επέμβασης θα μπορούσε  να επανεξετασθεί σε 15 χρόνια υπό την προϋπόθεση συμφωνίας επι άλλων θεμάτων. Με λίγα για τα θέματα που τον ενδιέφεραν ήθελε οριστικές και άμεσες λύσεις και υποχωρήσεις ενώ για το δικαίωμα επέμβασης θα μπορούσε να συμφωνήσει επανεξέταση  και προφανώς υπονοεί, αυτό το οποίο ανέφερε ήδη  προηγούμενα, κατάργηση του μόνο με τη συγκατάθεση της Τουρκίας.  

Σε αυτά τα πλαίσια ο ΠτΔ ερωτά: (α) τί σημαίνει ευελιξία (β)   ποιος ο ρόλος των εγγυητριών δυνάμεων στον Μηχανισμό Παρακολούθησης αφού ο  Tσαβούσογλου μίλησε για Μονομερές Δικαίωμα Επέμβασης στα πλαίσια αυτού του μηχανισμού, (γ) μήπως τελικά οι Συνθήκες Εγγυήσεις παραμένουν με διαφορετικό όνομα. Ταυτόχρονα και στο ίδιο πνεύμα, ο Νικος Κοτζιάς σημειώνει ότι «κατάλαβε ότι η Τουρκία ήθελε να διατηρήσει το μονομερές δικαίωμα επέμβασης».  Σ’ αυτή την παρατήρηση του Κοτζιά δεν υπήρξε απάντηση. 

Στα πλαίσια αυτά και όταν ο Γενικός Γραμματέας εισηγήθηκε όπως, «για να σπάσει το αδιέξοδο και θεωρώντας πως θα εξασφαλίσει την έγκριση των μερών, να ετοιμάσει ένα μικρό κείμενο που θα καταγράφει με σαφήνεια την κατανόηση που είχε από τις συζητήσεις της ημέρας, Δηλαδή: ότι (α) η Κυβέρνηση της Τουρκίας ήταν έτοιμη να εγκαταλείψει τη Συνθήκη Εγγυήσεων (και συνεπώς το δικαίωμα επέμβασης) στο πλαίσιο μιας λύσης η οποία θα μπορούσε να δώσει ικανοποιητικές λύσεις σε κάποιες των εναπομεινάντων ανησυχιών της τουρκοκυπριακής κοινότητας σε σχέση με την αποτελεσματική συμμετοχή και το περιουσιακό και (β) το θέμα των στρατευμάτων θα μπορούσε να συζητηθεί στην παρουσία των Πρωθυπουργών των εγγυητριών δυνάμεων».

Εκείνη ακριβώς την κρίσιμη στιγμή αποκαλύπτονται οι πραγματικές προθέσεις του Τσαβούσογλου.  Επιμένει ότι δεν θα θέσει οτιδήποτε γραπτώς και ανέφερε ότι «στην πρώτη του πρόταση η Συνθήκη Εγγυήσεων και η Συνθήκη Συμμαχίας θα ίσχυαν κατ’ αναλογία (mutatis mutandis).  Θα παρέμεναν δηλαδή σε ισχύ επί της ουσίας ως είχαν και θα επανεξετάζονταν ίσως σε  15 χρόνια όταν οι τουρκοκυπριακές απαιτήσεις θα εκπληρώνονταν και ο μηχανισμός εφαρμογής θα ήταν στη θέση του. «Χωρίς ικανοποιητική εφαρμογή της λύσης πως αναμένει κάποιος να αποκηρύξει η Τουρκία τα δικαιώματα της;»

Στις παρατηρήσεις του Νίκου Κοτζιά ότι ήταν λανθασμένη η αντίληψη πως η Τουρκία έχει αλλάξει τις θέσεις της επι των εγγυήσεων και του ΠτΔ ότι «μπορούμε πραγματικά να πούμε ότι έχουμε λύση στα χεριά μας όταν η Τουρκία μιλά για επανεξέταση του δικαιώματος επέμβασης σε 10-15 χρόνια», ο Γενικός Γραμματέας καταλήγει λέγοντας «προφανώς έγινε παρερμηνεία εκ μέρους μου». Παρερμηνεία προφανώς των Τουρκικών θέσεων. Ο Τσαβούσογλου, απτόητος συνεχίζει την κοροϊδία, αναφέροντας κατ’ αντίθεση όσων είπε προηγουμένως «δια πρώτη φορά η Τουρκία έθεσε πρόταση της στην ασφάλεια και στις εγγυήσεις η οποία έφευγε από την φιλοσοφία «κατ’ αναλογία» (mutatis mutandis).

Στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων υπάρχουν τα εξής θετικά κεκτημένα: (α) η ρητή αναφορά Μογκερίνι ότι «Ε.Ε θα διευκόλυνε οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί από τις πλευρές με την εξαίρεση του δικαιώματος επέμβασης γιατί μπορεί να είχε επακόλουθα σε σχέσημε την Ρωσία και τις Ρωσικές μειονότητες που διαβιούν σε Βαλτικές χώρες» και ότι οι αλλαγές στο πρωτογενές δίκαιο δεν ήταν αναγκαίες, (β) η θέση του Γενικού Γραμματέα ότι «η Συνθήκη Εγγύησης είναι ελαττωματική και θα ήταν δύσκολο να παραμείνει σε ισχύ τόσον Συνθήκη Εγγύησης όσο και το Μονομερές Δίκαιο Επέμβασης» και (γ) η αναγνώριση από του εκπρόσωπο του Ηνωμένου Βασιλείου ότι το μονομερές δικαίωμα επέμβασης πρέπει να φύγει.

Εξαιρετικής σημασίας είναι και οι απαιτήσεις της Τουρκίας επί των υπολοίπων  πτυχών του Κυπριακού (α) ίση μεταχείριση Ελλήνων και Τούρκων υπηκόων, χωρίς πλαφόν για μόνιμη διαμονή, (β) στο εδαφικό μή αποδοχή του χάρτη Αννάν, (γ) πολιτική ισότητα συμπεριλαμβανομένης μιας θετικής  ψήφου επί των πάντων έτσι ώστε να διασφαλίζεται αποτελεσματική συμμετοχή εκ περιτροπής προεδρία χωρίς να γίνεται αποδεκτό κοινό ψηφοδέλτιο, (δ) στο περιουσιακό να διασφαλιστεί ξεκάθαρα εσαεί πλειοψηφική γης και πληθυσμού των Τουρκοκυπρίων στην Τουρκοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία και να δοθεί προτεραιότητα στον χρήστη έναντι του νόμιμου ιδιοκτήτη.

Συμπερασματικά: (α) Η Τουρκία ουδέποτε αποδέχθηκε κατάργηση των εγγυήσεων και του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης, (β)    η παραχώρηση και ευελιξία της συνίσταντο στην μετονομασία της Συνθήκης Εγγύησης σε Συνθήκη Εφαρμογής και το ενδεχόμενο, εάν η ίδια αποδεχόταν, επανεξέτασης του μονομερούς δικαιώματος  επέμβασης σε 15 χρόνια, (γ) η Τουρκία απαίτησε μόνιμη βάση στην Κύπρο και ζητούσε μόνιμη παραμονή Τουρκικών Στρατευμάτων, (δ) εάν γίνονταν αποδεκτές οι υπόλοιπες απαιτήσεις της επί του  περιουσιακού, του εδαφικού και της διακυβέρνησης θα παραβιάζονταν στο σύνολο τους όλες οι κόκκινες γραμμές της πλευράς μας και το νέο μόρφωμα θα κατέρρεε στα εξ’ ων είχε συντεθεί εν ριπή οφθαλμού.

Όλα αυτά δεν φαίνεται να απασχολούν, αντίθετα τα αποδέχεται η πραγματική συμμορία. Και αυτή είναι η συμμορία που εργολαβικά επιχειρεί την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ακύρωση της γνήσιας βούλησης του Κυπριακού Ελληνισμού και του ΟΧΙ του δημοψηφίσματος.  Το μένος της είναι κατανοητό.  Αλλά έχουν γνώση οι φύλακες.

*Δικηγόρος

[1] ΣυριζοΑκέλ: ο ορισμός αυτός, κρίνει ο υπογράφων το κείμενο, αποδίδει πλήρως τις προσεγγίσεις του ΑΚΕΛ τα τελευταία χρόνια στο Κυπριακό αλλά κυρίως και σε πλείστα κοινωνικά, οικονομικά και εθνικά θέματα.

[2] Κλασσικό παράδειγμα ο Μ. Δρουσιώτης ο οποίος στην βάση μυθοπλασιών και τί είπε δήθεν κάποιος, σε κάποιον άλλο και ο τελευταίος του το μετέφερε μέσω τρίτου ο οποίος το διαψεύδει ή θέλει να μείνει ανώνυμος, έγγραψε ολόκληρο βιβλίο επιχειρώντας να αποδείξει όσα πρεσβεύει μια αμελητέα μειοψηφία, ότι δηλ. και για την εισβολή και για την κατοχή αλλά και για το συνεχιζόμενο αδιέξοδο στο Κυπριακό υπεύθυνη είναι η Ελληνοκυπριακή πλευρά και η Ρωσία.

[3] Δεν είναι τυχαίες οι αναφορές του Μ. Δρουσιώτη ότι ο  Υπουργός Οικονομικών Πετρίδης αποκαλούσε τον Κοτζιά παλιάτσο.

Φιλελεύθερος