Εκστρατεία για την προώθηση των ΜΟΕ που συνδέουν το άνοιγμα του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου υπό την αιγίδα των Ην. Εθνών με την επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου και τη διενέργεια νόμιμων, για τους Τουρκοκύπριους και το ψευδοκράτος, εμπορικών και άλλων συναλλαγών κήρυξε ο Υπουργός Εξωτερικών, Ι. Κασουλίδης, με σημείωμά του προς τις πρεσβείες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο σημείωμα, που αφορά στις κατευθυντήριες γραμμές, τονίζονται, μεταξύ άλλων, και τα εξής:

Η λογική των ΜΟΕ και η απομόνωση των Τ/κ

1. Από την εφαρμογή των ΜΟΕ, όπως αναφέρεται στο κείμενο, στην προσμέτρηση κόστους – οφέλους, το όφελος «θα είναι παρασάγγας» μεγαλύτερο με την επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου συγκριτικά με τις «πρακτικές, τεχνικές και νομικές επιπλοκές ή κινδύνους» από το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου. Τα θέματα αυτά θα συζητηθούν, εάν η τουρκική πλευρά αποδεχθεί να συζητήσει επί των ΜΟΕ.

Επί τούτων σημειώνουμε τα ακόλουθα: Είναι πρόδηλον ότι στους κινδύνους και στις νομικές και τεχνικές περιπλοκές κατ’ ελάχιστον περιλαμβάνεται η αποδοχή του ψευδοκράτους ως χωριστής οντότητας πριν από τη λύση, στη λογική της εν δυνάμει λύσης. Πρόκειται: Α) Για τη νομική αρχή του acknowledgement, που είναι το προηγούμενο στάδιο της πλήρους και αμοιβαίας αναγνώρισης είτε στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού χαρακτήρα των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών με πολιτική ισότητα είτε στο πλαίσιο μιας συνομοσπονδίας δύο κρατών. Β) Για ζητήματα που αφορούν τα κυριαρχικά δικαιώματα στον εναέριο χώρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και στο FIR, που αφορά στα ειδικά κυριαρχικά μας δικαιώματα.

1. Η προώθηση της πρότασης για τα ΜΟΕ -επισημαίνεται στο σημείωμα- δεν εξαρτάται από την αποδοχή ή την απόρριψή τους από την τουρκική πλευρά. Θα είναι συνεχής, όπως αναφέρεται στις οδηγίες του ΥπΕξ. Το θέμα των κυρώσεων παραμένει εντός της ΕΕ ανοιχτό, αλλά παραπέμπεται σε τεχνοκρατικό επίπεδο. Δηλαδή στις ελληνικές Καλένδες. Προτεραιότητα, όπως διευκρινίζεται, είναι τα ΜΟΕ, διότι τυγχάνουν και στήριξης από την ΕΕ. Όμως, από τις Βρυξέλλες, τονίζεται ότι «η επιλογή των ΜΟΕ δεν προέρχεται από την ΕΕ, αλλά από τη Λευκωσία». Η δε τουρκική πλευρά υποστηρίζει ότι η αποδοχή για τη συζήτηση των ΜΟΕ είναι συναφής με την ισότιμη κυριαρχία. Άρα, παρότι τα ΜΟΕ απορρίπτονται από την τουρκική πλευρά, προτιμάται η συνεχής προώθησή τους, αντί η επιμονή στις κυρώσεις, σε μια, μάλιστα, περίοδο κατά την οποία υπάρχει πρόσφορον έδαφος. Γιατί; Διότι η θέση της Βρετανίας, των ΗΠΑ και της ΕΕ στο ζήτημα της ουκρανικής κρίσης επικεντρώνεται στα ακόλουθα σημεία: Α) Στον σεβασμό της αυτοδιάθεσης των λαών και της κυριαρχίας τους. Β) Στη μη αλλαγή των συνόρων. Γ) Στις παλιές αυτοκρατορίες, οι οποίες δεν μπορούν να επιδιώκουν την ανάκτηση εδαφών. Αυτά έχουν λεχθεί και από τις ΗΠΑ στο Σ. Ασφαλείας και από τους Βρετανούς, όπως έχει μεταδώσει το BBC, καθώς και από τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν.
2. Τα ΜΟΕ έχουν -σύμφωνα με το σημείωμα- ως στόχο να δημιουργήσουν συνθήκες αμοιβαίας εμπιστοσύνης και να δοκιμάσουν τη βούληση της τουρκικής πλευράς για να αρχίσουν συνομιλίες τελικής διευθέτησης του προβλήματος, όπως επιδιώκει ο ΟΗΕ. Ταυτοχρόνως, δίνουν την ευκαιρία στην τουρκική πλευρά να τερματίσει τη λεγόμενη «απομόνωσή της», ενώ η πρόταση των ΜΟΕ συνδέεται με την εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, δηλαδή την άρση του εμπάργκο, που επιβάλλει η Τουρκία επί της εισαγωγής προϊόντων της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και επί των πλοίων και αεροσκαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ποιος αναγνωρίζει ποιον…

Επί τη βάσει των ανωτέρω, οι οδηγίες του Κύπριου ΥπΕξ τι λένε; Αντί η Τουρκία να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία ως προϋπόθεση για την ενταξιακή της πορεία και αντί να επανενσωματωθούν οι Τουρκοκύπριοι στο νόμιμο κράτος, όπως αναφέρει η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 και όπως ο Πρόεδρος είχε υποστηρίξει προ ολίγων μηνών, εισηγείται τα εξής: Την αποδοχή χωριστής οντότητας ως αντάλλαγμα της περίκλειστης πόλης, τμήματα της οποίας, όπως ισχυρίζονται οι Τούρκοι, ανήκουν στα Βακούφια. Τι σημαίνουν οι πρακτικές, τεχνικές επιπλοκές… στις οποίες αναφέρεται ο Κύπριος ΥπΕξ; Α) Στις πιστοποιήσεις ταξιδιωτικών εγγραφών, στον έλεγχο του FIR και του εναέριου χώρου (πόσα κέντρα εναέριας κυκλοφορίας θα υπάρχουν και πώς θα συνδέονται και με ποιες αρμοδιότητες, ποιος θα είναι ο ρόλος της ΚΔ, ποιος του ψευδοκράτους, ποιος του ΟΗΕ και ποιος της ΕΕ). 2) Στα θέματα της διεκδίκησης των περιουσιών στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. Πρακτικός και νομικός κίνδυνος είναι να νομιμοποιηθεί η Τύμπου, να γίνει αποδοχή του ψευδοκράτους και να χαθεί η Αμμόχωστος!

• Προωθείται ή όχι η λογική των δύο κρατών μέσω ΜΟΕ;
• Οι επιλογές μέσω ΕΕ, λόγω Ουκρανικού, που μπαίνουν στο ράφι
• Η σημασία της πολιτικής του βέτο και της «άσπρης καρέκλας»

ΜΟΕ, εξελίξεις στην Τουρκία και δύο κράτη

Το ερώτημα που εγείρεται είναι το εξής: Υπάρχουν εναλλακτικές προτάσεις και ποιες; Είναι δηλαδή πιο ορθή η επιμονή στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ή στη διάλυσή της μέσω των ΜΟΕ και της αναγνώρισης χωριστής οντότητας πριν από τη λύση, στη λογική τής εν δυνάμει λύσης; Ότι, δηλαδή, εφόσον ο Βορράς θα είναι εσαεί τουρκικός και ο Νότος ελληνικός, θα πρέπει να γίνουν βήματα αποδοχής του ενός από τον άλλο. Η πολιτική των ΜΟΕ, δηλαδή των δώρων προς την Άγκυρα, έχει αποτύχει. Έχει εφαρμοστεί επί χρόνια στη βάση του εξευμενισμού, που οδήγησε στο Κραν Μοντανά και στα δύο κράτη. Συνεπώς, είναι μια πολιτική προσέγγιση που δεν ανατρέπει την τουρκική αξίωση των δύο κρατών, αλλά την προωθεί. Επειδή, όμως, η Άγκυρα θεωρεί ως δεδομένα σε περίπτωση λύσης αυτά που προσφέρουμε ως ΜΟΕ, θέλει να εξασφαλίσει εκ των προτέρων την ισότιμη κυριαρχία, για να διαλύσει την Κυπριακή Δημοκρατία πριν από τη λύση, ώστε να μην μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι θα συνεχίσει να υπάρχει μετά τη διευθέτηση του προβλήματος. Έτσι, προωθεί χωρίς αμφιβολία την παρθενογένεση. Προεκλογικά, δε, εάν τολμήσει ο Ερντογάν να υποχωρήσει, η αντιπολίτευση θα τον στήσει στον τοίχο, διότι ο Κεμάλ Κιλιντζάρογλου, ηγέτης των Κεμαλιστών, ο επονομαζόμενος από τα ελλαδικά ΜΜΕ ως «Γκάντι της Τουρκίας», διεκδικεί 18 ελληνικά νησιά, θεωρεί ότι το Κυπριακό λύθηκε το’74 και ότι η Συνθήκη της Λωζάννης ανήκει σε άλλες εποχές. Άρα, ο «Γκάντι της Τουρκίας» είναι άλλος ένας γκρίζος λύκος. Πώς, λοιπόν, θα αποδώσουν τα ΜΟΕ του Κασουλίδη και του Προέδρου, όταν ούτε το 2023, λόγω εκλογών, αλλά ούτε και μετά από αυτές προβλέπεται θετική αλλαγή της στάσης στην πολιτική της Άγκυρας, ώστε να γίνει πιο συνετή στο Κυπριακό; Εκτός και αν τα ΜΟΕ είναι όντως το κίνητρο και η Κερκόπορτα για δεσμεύσεις πριν από τη λύση των δύο κρατών!

Η κρίση της Ουκρανίας, η στάση της ΕΕ και το Κυπριακό

Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε δηλώσει ότι έχει αποτύχει η πολιτική του εξευμενισμού. Πώς επανέρχεται σε συνταγή αποτυχίας; Και γιατί δεν συνδέεται το Κυπριακό με τις διεθνείς εξελίξεις εντός και εκτός ΕΕ, δηλαδή σε επίπεδο ΟΗΕ, όπως αυτές αποτυπώνονται στο Ουκρανικό; Μια τέτοια σύνδεση σημαίνει την εξής δέσμη προτάσεων: Δεν ζητούμε τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο από αυτό το οποίο η ΕΕ, ο ΟΗΕ και η Δύση προσφέρουν στην Ουκρανία. Δηλαδή:

Α) Σεβασμό συνόρων και κυριαρχίας. Ποιος σεβασμός συνόρων μπορεί να υπάρχει στην Κύπρο όταν με τα ΜΟΕ προωθείται η νομιμοποίηση συνόρων ή οιονεί συνόρων, είτε με τη μορφή των ισότιμων συνιστώντων κρατών είτε με τη συνώνυμη πολιτειακή φόρμουλα των δύο κρατών; Πώς θα σε στηρίξει η διεθνής κοινότητα και δη η ΕΕ στην εφαρμογή των αρχών και των αξιών της, όταν εσύ ο ίδιος αποδέχεσαι εκπτώσεις και την έξοδο από αυτήν του ενιαίου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αντικατάστασή του από δύο κρατίδια, εκ των οποίων το ένα είναι το ψευδοκράτος; Αντί, λοιπόν, των ΜΟΕ, η θέση μας θα έπρεπε να ήταν σαφής: Αξίωση για πλήρη αποχώρηση του τουρκικού στρατού από την Κυπριακή Δημοκρατία. Εάν η Άγκυρα συνεχίσει την κατοχή, δεν υπάρχει άλλη οδός από την επιβολή κυρώσεων. Εάν δεν επιβληθούν κυρώσεις, δεν θα ψηφίσουμε καμιάν άλλη δέσμη κυρώσεων για άλλες χώρες ή θα βγαίνουμε έξω από την αίθουσα, στην πολιτική πρακτική της «άδειας καρέκλας», εξηγώντας διεθνώς και δη στις Βρυξέλλες σε μια δημοσιογραφική διάσκεψη τι θέλουμε και γιατί. Τι θα μας κάνουν οι εταίροι μας; Θα μας τιμωρήσουν, επειδή τελούμε υπό καθεστώς κατοχής;

Β) Την επιβολή εμπάργκο πώλησης όπλων και άλλου στρατιωτικού υλικού σε βάρος της Τουρκίας, λόγω κατοχής εδάφους κράτους της ΕΕ και συνεχούς απειλής εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Αυτή η τουρκική πολιτική καταδικάζεται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από το Συμβούλιο. Στην τελευταία έκθεση της Επιτροπής τονίζεται ότι η Τουρκία θέτει με την πολιτική της σε κίνδυνο την περιφερειακή ειρήνη. Η εν Κύπρω κατάσταση, σε σχέση με την προηγούμενη επιβολή εμπάργκο πώλησης στρατιωτικού υλικού σε άλλες χώρες, από τη Λευκορωσία ώς τη Ρωσία και τη Β. Κορέα, δίνουν τη δυνατότητα στην Κυβέρνηση να αξιώσει ανάλογο στρατιωτικό εμπάργκο για την Άγκυρα. Πότε και πώς το διεκδικήσαμε; Γ) Την αξίωση της εφαρμογής της τελωνειακής ένωσης στην πράξη. Καθ’ ύλην αρμόδια είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πότε και πώς έχουμε επισημάνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η Τουρκία δεν σέβεται τα συμφωνηθέντα και δεν εφαρμόζει την τελωνειακή ένωση και ότι συντελείται αθέμιτος ανταγωνισμός και, ως εκ τούτου, θα πρέπει η ίδια η Επιτροπή, ως καθ’ ύλην αρμόδια, να στραφεί προς την Τουρκία ακόμη και δικαστικά; Εάν δεν το πράξει, τότε ας το πράξει η Κυπριακή Δημοκρατία και όσοι εξ ημών έχουν έννομο συμφέρον.

Οι δεινόσαυροι και η Κυπριακή Δημοκρατία

Με άλλα λόγια, εγείρεται το εξής ερώτημα: Θα ψηφίζουμε κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, λόγω κατοχής της Κριμαίας και νέων απειλών σε βάρος της Ουκρανίας, αλλά για τη δική μας πατρίδα θα εισηγούμαστε ΜΟΕ, που οδηγούν στην αποδοχή της κατοχής; Αυτή η πολιτική έχει εφαρμοστεί επί χρόνια. Και οδήγησε στη λογική των δύο κρατών. Και είναι πρόδηλον ότι το Κυπριακό μοιάζει με την ιστορία των δεινοσαύρων, οι οποίοι εξαφανίστηκαν, διότι δεν αντελήφθησαν τις περιβαλλοντικές αλλαγές. Τι συνέβαινε γύρω τους. Στη δική μας περίπτωση, οι πολιτικοί δεινόσαυροι αναπαράγονται. Είναι παντός καιρού. Οι ίδιοι δεν εξαφανίζονται, αλλά κινδυνεύει, αντί αυτών, να εξαφανιστεί η Κυπριακή Δημοκρατία από το διεθνές περιβάλλον…

*Δρ των Διεθνών Σχέσεων

Σημερινή