Την απόσυρση προσεχώς περίπου 1.000 στρατιωτικών των ΗΠΑ ανεπτυγμένων στη Συρία, από το σύνολο των περίπου 2.000 που δρουν στη χώρα στο πλαίσιο του αγώνα εναντίον των τζιχαντιστών, ανακοίνωσε την Παρασκευή το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας.

Οι ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτική παρουσία στη συριακή επικράτεια για χρόνια, στο πλαίσιο διεθνούς συνασπισμού που συγκρότησαν εναντίον της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ). Η οργάνωση αυτή συνετρίβη το 2019, όμως πυρήνες της παραμένουν ενεργοί.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόκειται να μειώσουν «την αμερικανική παρουσία στη Συρία σε λιγότερους από χίλιους στρατιώτες τους επόμενους μήνες», ανέφερε ο Σον Παρνέλ, εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου, στην ανακοίνωση που δημοσιοποίησε. Η αναδιάταξη δυνάμεων αυτή «αντανακλά τα σημαντικά βήματα που κάναμε για να φθείρουμε τις επιχειρησιακές δυνατότητες» του ΙΚ «στην περιφέρεια και παγκοσμίως», συνέχισε, αναφερόμενος ευρύτερα στην «επιτυχία των ΗΠΑ» στη μάχη εναντίον της οργάνωσης.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, που επέστρεψε στην προεδρία των ΗΠΑ την 20ή Ιανουαρίου, αντιμετώπιζε για καιρό με σκεπτικισμό την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Συρία και η πτώση τον Δεκέμβριο του Μπασάρ αλ Άσαντ, που αντικαταστάθηκε από συμμαχία ισλαμιστών, δεν άλλαξε τα δεδομένα γι’ αυτόν. «Σε κάθε περίπτωση, στη Συρία γίνεται χαμός, αλλά δεν είναι φίλη μας (…) δεν είναι δική μας μάχη», έκρινε μέσω Truth Social τον Δεκέμβριο ο Ντόναλντ Τραμπ, ενώ βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη η επίθεση που έβαλε τέλος σε πενήντα χρόνια κυριαρχίας της οικογένειας Άσαντ στην εξουσία στη Δαμασκό.

Η κατάληψη πελώριων τομέων της επικράτειας της Συρίας και του Ιράκ από το 2014 από το Ισλαμικό Κράτος οδήγησε σε επέμβαση διεθνούς συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ, με σκοπό να υποστηριχθούν, κυρίως από αέρος, μονάδες του ιρακινού στρατού και οι Κούρδοι που μάχονταν εναντίον του ΙΚ επί του πεδίου. Η Ουάσιγκτον ανέπτυξε παράλληλα μερικές χιλιάδες στρατιωτικούς των ειδικών δυνάμεων για να υποστηρίξουν τοπικές δυνάμεις και για να διεξάγονται χωριστές αμερικανικές επιχειρήσεις.

Μετά την ανακήρυξη της νίκης επί του ΙΚ, το 2017 στο Ιράκ και το 2019 στη Συρία, παρέμειναν στοιχεία του αμερικανικού στρατού επιτόπου, κυρίως σε βορειοανατολικούς τομείς της, για την αντιμετώπιση πυρήνων των τζιχαντιστών που απέμεναν.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι διατεθειμένες να αναγνωρίσουν τον ρωσικό έλεγχο της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συμφωνίας ειρήνης ανάμεσα στη Μόσχα και το Κίεβο, σύμφωνα με το Bloomberg, που επικαλείται πηγές με γνώση των διαβουλεύσεων.

Η πιθανή αυτή παραχώρηση αποτελεί την πιο πρόσφατη ένδειξη ότι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει με κάθε τρόπο να επιτύχει μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.

Ο ίδιος και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο υπαινίχθηκαν την Παρασκευή πως η Ουάσινγκτον είναι έτοιμη να εγκαταλείψει τις μεσολαβητικές της προσπάθειες αν δεν υπάρξει σύντομα πρόοδος.

Το καθεστώς της Κριμαίας

Η Κριμαία προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014, έπειτα από στρατιωτική εισβολή και δημοψήφισμα υπό κατοχή. Η διεθνής κοινότητα έχει αρνηθεί να αναγνωρίσει την προσάρτηση για να μην νομιμοποιήσει την κατάληψη εδαφών διά της βίας, κάτι που παραβιάζει θεμελιώδεις διεθνείς συνθήκες. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει επανειλημμένα δηλώσει πως δεν πρόκειται να παραδώσει έστω και σπιθαμή εδάφους στη Μόσχα.

Ωστόσο, μια τέτοια αναγνώριση θα αποτελούσε τεράστια διπλωματική νίκη για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος εδώ και χρόνια επιδιώκει τη διεθνή αποδοχή της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία. Παρ’ όλα αυτά, ο Ρώσος πρόεδρος μέχρι στιγμής αρνείται να πει «ναι» στην πρόταση Τραμπ για μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν έχει ληφθεί ακόμα οριστική απόφαση από πλευράς ΗΠΑ. Ο Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγαν να σχολιάσουν το ενδεχόμενο αναγνώρισης της Κριμαίας.

Ειρήνη με ανταλλάγματα

Όπως μετέδωσε το Bloomberg, οι ΗΠΑ παρουσίασαν στους συμμάχους τους στο Παρίσι σχέδιο ειρήνης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, το οποίο περιλαμβάνει πρόταση για κατάπαυση του πυρός και σταδιακή άρση των κυρώσεων κατά της Μόσχας, υπό την προϋπόθεση διαρκούς ειρήνευσης.

Σύμφωνα με πηγές, το σχέδιο περιλαμβάνει τον παγιοποιημένο έλεγχο της γραμμής του μετώπου, αφήνοντας τα περισσότερα από τα ουκρανικά εδάφη που τελούν υπό ρωσική κατοχή υπό τον έλεγχο της Μόσχας. Οι φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ θα εγκαταλειφθούν. Περαιτέρω λεπτομέρειες δεν έγιναν γνωστές λόγω της εμπιστευτικότητας των συνομιλιών.

Στις συνομιλίες στο Παρίσι συμμετείχαν ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο Αμερικανός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, ο Μάρκο Ρούμπιο και διαπραγματευτές από τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία και την Ουκρανία.

Οι συνομιλίες θα συνεχιστούν την επόμενη εβδομάδα στο Λονδίνο.

Ο Τραμπ απειλεί να αποσυρθεί

Ο Τραμπ  έστειλε τελεσίγραφο, δηλώνοντας από τον Λευκό Οίκο πως αν καμία από τις δύο πλευρές δεν δείξει διάθεση να προχωρήσει, οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν από τη διαδικασία.

«Αν για κάποιο λόγο, μία από τις δύο πλευρές δυσκολεύει υπερβολικά τα πράγματα, θα τους πούμε απλώς: “Είστε ανόητοι, είστε απαίσια άτομα, και απλώς αποχωρούμε”», είπε χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο. «Αλλά ελπίζω να μη χρειαστεί».

Το σχέδιο Τραμπ θα πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και κυρίως στο Κίεβο, το οποίο ενδέχεται να απορρίψει τις υποχωρήσεις που προβλέπονται. Ο ίδιος έχει δηλώσει επίσης πως η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν είναι εφικτή.

Η Ουκρανία αντιδρά έντονα

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε συνέντευξη Τύπου στο Κίεβο την Πέμπτη, κατηγόρησε τον απεσταλμένο των ΗΠΑ Γουίτκοφ για «υιοθέτηση της ρωσικής στρατηγικής» και ξεκαθάρισε πως «δεν έχει εντολή να διαπραγματεύεται για ουκρανικά εδάφη, γιατί αυτά ανήκουν στον λαό μας».

«Δεν συζητάμε για εδάφη πριν την κατάπαυση του πυρός», είπε. «Δεν θα αναγνωρίσουμε ποτέ ουκρανικά εδάφη ως ρωσικά».

Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, το Κίεβο έχει ήδη αποδεχθεί την πρόταση για κατάπαυση του πυρός, υπό την προϋπόθεση ότι και η Μόσχα θα κάνει το ίδιο. Η ουκρανική αποστολή στο Παρίσι είχε εντολή να συζητήσει τους μηχανισμούς επιτήρησης της εκεχειρίας και τη σύνθεση πιθανής ειρηνευτικής δύναμης.

Η Ρωσία, ωστόσο, συνεχίζει τους βομβαρδισμούς σε ουκρανικές πόλεις. Απέρριψε πρόσφατα μερική εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα και τερμάτισε 30ήμερη κατάπαυση του πυρός σε υποδομές ενέργειας. Την περασμένη εβδομάδα, ρωσικοί πύραυλοι, περιλαμβανομένου και ενός με διασποράς, χτύπησαν την πόλη Σούμι, σκοτώνοντας 35 ανθρώπους.

Το πακέτο εγγυήσεων και η δυσπιστία της Ευρώπης

Οι συζητήσεις στο Παρίσι βασίστηκαν και στις πρωτοβουλίες Γαλλίας και Βρετανίας για τη συγκρότηση «δύναμης καθησυχασμού» στην Ουκρανία μετά τον πόλεμο, και για τη διασφάλιση ότι ο ουκρανικός στρατός θα παραμείνει επαρκώς στελεχωμένος και εξοπλισμένος.

Αξιωματούχοι στο Παρίσι και στο Λονδίνο ελπίζουν ότι αυτή η πρόταση θα δείξει πως η Ευρώπη δεσμεύεται σοβαρά για το μέλλον της Ουκρανίας και θα πείσει τον Τραμπ να προσφέρει ένα δίχτυ ασφαλείας για τις εγγυήσεις ασφαλείας.

Ωστόσο, η άρση των κυρώσεων όσο η Ρωσία συνεχίζει να κατέχει ουκρανικά εδάφη προκαλεί έντονο σκεπτικισμό σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η άρση των περιορισμών της ΕΕ, όπως το ξεπάγωμα περιουσιακών στοιχείων, απαιτεί ομοφωνία.

Ο Γουίτκοφ, ο οποίος έχει συναντηθεί τρεις φορές με τον Πούτιν, δήλωσε στο Fox News πως το «κλειδί» της συμφωνίας αφορά «πέντε περιοχές», χωρίς να διευκρινίσει ποιες. Η Ρωσία απαιτεί την αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας και μεγάλων περιοχών των Ζαπορίζια, Χερσώνας, Λουχάνσκ και Ντονέτσκ.

Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ κατηγόρησε την Πέμπτη μια κινεζική εταιρεία, την Chang Guang Satellite Technology, ότι υποστηρίζει – άμεσα – επιθέσεις κατά των συμφερόντων των ΗΠΑ από μαχητές Χούθι που υποστηρίζονται από το Ιράν.

Νωρίτερα, οι Financial Times επικαλέστηκαν Αμερικανούς αξιωματούχους ότι η δορυφορική εταιρεία, που συνδέεται με τον κινεζικό στρατό, προμήθευε στους αντάρτες Χούθι με εικόνες για να στοχοποιήσουν αμερικανικά πολεμικά πλοία και διεθνή πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα.

«Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε την αναφορά ότι η Chang Guang Satellite Technology Company Limited υποστηρίζει άμεσα τις τρομοκρατικές επιθέσεις των Χούθι που υποστηρίζονται από το Ιράν εναντίον των συμφερόντων των ΗΠΑ», δήλωσε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τάμι Μπρους σε τακτική ενημέρωση των συντακτών.

Με πληροφορίες από Reuters